Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I PZ 20/11
POSTANOWIENIE
Dnia 4 października 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Józef Iwulski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Katarzyna Gonera
SSN Zbigniew Korzeniowski
w sprawie z powództwa M. M. i B. M.
przeciwko A. Ł. PU "K." w K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 4 października 2011 r.,
zażaleń powódek na postanowienie Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w O.
z dnia 21 marca 2011 r.,
oddala zażalenie;
przyznaje radcy prawnemu E. K. od Skarbu Państwa (Sąd
Okręgowy w O.) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej
udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu kwotę
3.375 (trzy tysiące trzysta siedemdziesiąt pięć) zł, powiększoną o
obowiązującą stawkę podatku od towarów i usług.
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 21 marca 2011 r., Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w O. odrzucił apelacje powódek B. M. oraz M. M. od
wyroku Sądu Rejonowego - Sądu Pracy w K. z dnia 26 października 2010 r., w
2
sprawie przeciwko pozwanej A. Ł. o zapłatę. W uzasadnieniu Sąd Okręgowy
wskazał, że powódki nie wykonały wezwania do usunięcia braków formalnych
apelacji, doręczonego im w dniu 17 lutego 2011 r., w którym zostały zobowiązane
do wskazania wartości przedmiotu zaskarżenia odrębnie w zakresie każdego ze
zgłoszonych przez siebie powództw. Co prawda powódki podały wartości
przedmiotu zaskarżenia, ale uczyniły to w sposób wadliwy, niezgodny z wezwaniem
Sądu. W sytuacji, gdy każda z powódek dochodziła dwóch roszczeń pieniężnych
Sąd Okręgowy zobowiązał każdą z nich do podania wartości przedmiotu
zaskarżenia odrębnie wobec każdego z tych roszczeń. Tymczasem powódki
wskazały łączną wartość przedmiotu zaskarżenia. Tym samym - w ocenie Sądu
drugiej instancji - braki formalne apelacji nie zostały w terminie prawidłowo
uzupełnione.
Na postanowienie Sądu Okręgowego powódki wniosły zażalenia do Sądu
Najwyższego, w których zarzuciły niewłaściwe zastosowanie art. 373 w związku z
art. 130 § 1 k.p.c. Zdaniem żalących się, wezwanie Sądu drugiej instancji do
usunięcia braków formalnych apelacji było `nieprecyzyjne i `niejednoznaczne w
treści, wobec czego jego realizacja nastręczała trudności powódkom
niekorzystającym wówczas z fachowej pomocy prawnej. Nawet gdyby uznać, że
powódki rzeczywiście nie wykonały wezwania do usunięcia braków formalnych
apelacji, to Sąd drugiej instancji mógł samodzielnie ustalić wartość przedmiotu
zaskarżenia i w razie uznania, iż opłata od apelacji uiszczona przez powódki jest za
niska, wezwać je do uzupełnienia brakującej opłaty, a nie odrzucać apelacji.
Powódki wniosły o uchylenie postanowienia Sądu Okręgowego oraz o przyznanie
reprezentującemu je pełnomocnikowi procesowemu kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenia powódek są bezzasadne.
Jak wynika z akt sprawy, każda z powódek wytoczyła przeciwko pozwanej
dwa powództwa o zapłatę należności pieniężnych. B. M. domagała się od strony
pozwanej zapłaty: w pierwszym pozwie) kwoty 33.051,57 zł z odsetkami
3
ustawowymi od dnia 2 lipca 2008 r. oraz w drugim pozwie) kwoty 33.235,18 zł z
odsetkami ustawowymi od dnia 2 lipca 2010 r. Z kolei M. M. żądała od pozwanej
zapłaty: w pierwszym pozwie) kwoty 38.560,15 zł z odsetkami ustawowymi od dnia
2 lipca 2009 r. oraz w drugim pozwie) kwoty 22.218 zł z odsetkami ustawowymi od
dnia 2 lipca 2008 r. Pozwy te (każdy obejmujący po jednym roszczeniu pieniężnym)
zostały przez Sąd Rejonowy zarejestrowane jako odrębne sprawy (pod osobnymi
sygnaturami: … 6/10, … 7/10, … 8/10 i … 9/10), a następnie połączone przez ten
Sąd celem ich wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia (pod jedną sygnaturą …
6/10). Po rozpoznaniu tej sprawy Sąd pierwszej instancji w dniu 26 października
201 r. wydał wyrok łączny, w którym uwzględnił częściowo powództwa. W
odniesieniu do B. M. powództwo zostało uwzględnione do kwoty 7.904,40 zł z
ustawowymi odsetkami od 3 lipca 2009 r., zaś względem M. M. do kwoty 15.065,57
zł z ustawowymi odsetkami od 3 lipca 2009 r. W pozostałym zakresie powództwa
zostały oddalone. Od tego wyroku Sądu Rejonowego w części oddalającej
powództwa powódki wniosły wspólną apelację. Po przekazaniu akt sprawy Sądowi
drugiej instancji, Sąd Okręgowy wystosował do każdej z powódek odrębne
wezwanie do usunięcia braków formalnych apelacji, zobowiązując każdą z nich do
`wskazania wartości przedmiotu zaskarżenia odrębnie dla każdej z połączonych
spraw. W wykonaniu tych wezwań powódki wniosły wspólne pismo, w którym
podały, że wartość przedmiotu zaskarżenia w sprawie z powództwa B. M. wynosi
58.382,35 zł, a w sprawie z powództwa M. M. - 45.668,58 zł.
W tym stanie nie może ulegać wątpliwości, że powódki nie wykonały
nałożonego na nie obowiązku w sposób określony w wezwaniu. Każda z powódek
wniosła dwa pozwy, a więc zgodnie z wezwaniem każda z nim powinna podać
wartość przedmiotu zaskarżenia odrębnie dla każdej ze spraw zainicjowanych tymi
pozwami, czyli każda z powódek powinna podać dwie wartości przedmiotu
zaskarżenia (łącznie powinny podać cztery wartości). Tymczasem każda z
powódek wskazała jedną, wspólną wartość przedmiotu zaskarżenia dla dwóch
spraw zainicjowanych wniesieniem przez każdą z nich dwóch pozwów. Pozostaje
więc do rozstrzygnięcia kwestia, czy wezwanie powódek przez Sąd drugiej instancji
do wskazania wartości przedmiotu zaskarżenia `odrębnie dla każdej z połączonych
4
spraw było uzasadnione w powstałej sytuacji procesowej oraz dostatecznie
precyzyjne (jednoznaczne).
W rozpoznawanej sprawie każda z powódek wniosła dwa pozwy (podzieliła,
rozdrobniła roszczenia), z których to pozwów, każdy zainicjował odrębną sprawę.
Po połączeniu ich do wspólnego rozpoznania, po stronie każdej z powódek doszło
do kumulacji przedmiotowej roszczeń. Równocześnie po stronie powodowej
powstało współuczestnictwo formalne. W ten sposób doszło do wspólnego
rozpoznania i rozstrzygnięcia czterech spraw, co nie zmienia oceny, że obliczenie
wartości przedmiotu sporu (zaskarżenia) powinno nastąpić oddzielnie dla każdej z
tak połączonych spraw, bowiem o wartości przedmiotu zaskarżenia nie decyduje
suma poszczególnych przedmiotów zaskarżenia, ale wartość każdego z nich z
osobna (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 1997 r., I CKN
154/97, LEX nr 153214; z dnia 30 września 1998 r., I CKN 391/98, LEX nr 519942;
z dnia 11 czerwca 2002 r., I PZ 50/02, Monitor Prawniczy 2003 nr 1, s. 9 oraz z dnia
12 stycznia 2004 r., I PZ 109/03, OSNP 2004 nr 23, poz. 405). Jest tak dlatego, że
połączenie dwóch spraw do ich łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia na
podstawie art. 219 k.p.c. nie oznacza, iż tworzy ono z tych spraw jedną nową
sprawę. Połączenie podyktowane względami technicznymi i ekonomii procesowej
nie pozbawia połączonych spraw ich odrębności i nie zmienia oceny, że łącznie
rozpoznawane i rozstrzygane sprawy są nadal samodzielnymi sprawami (por.
wyroki Sądu Najwyższego z dnia 22 września 1967 r., I CR 158/67, OSNCP 1968
nr 6, poz. 105; z dnia 6 października 2006 r., V CSK 206/06, LEX nr 327891; z dnia
19 grudnia 2008 r., II CSK 267/08, LEX nr 520014 oraz postanowienia z dnia
15 lutego 2008 r., I CZ 148/07, LEX nr 465916 i z dnia 2 lipca 2009 r., III PZ 5/09,
LEX nr 551888). Mając to na uwadze należy stwierdzić, że wezwania do usunięcia
braków formalnych apelacji, jakie zostały skierowane do każdej z powódek, miały
oparcie w obowiązujących przepisach prawa procesowego.
Zdaniem Sądu Najwyższego, nie zasługuje na uwzględnienie twierdzenie
powódek, że wezwania do usunięcia braków formalnych apelacji nie były
wystarczająco precyzyjne i `jednoznaczne w treści. Wbrew wywodom żalących się
wezwania były jednoznaczne w treści, gdyż każda z powódek otrzymała osobne
wezwanie do oznaczenia wartości przedmiotu zaskarżenia dla każdej z
5
wniesionych spraw (pozwów). Każda z powódek, na podstawie uzasadnienia
wyroku Sądu pierwszej instancji oraz wyliczeń zawartych w opinii biegłego
(wcześniej otrzymanej), do których odwołał się Sąd Rejonowy, mogła w sposób
jednoznaczny ustalić, w jakim zakresie poszczególne roszczenia zostały oddalone.
Ponadto należy zauważyć, że to same powódki postanowiły `rozdzielić@
roszczenia pieniężne skierowane wobec strony pozwanej na dwie sprawy. Wobec
tego powoływanie się na trudności ze zrozumieniem treści wezwania do usunięcia
braków formalnych apelacji nie może być uznane za usprawiedliwione.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy oddalił zażalenia powódek na podstawie
art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. O kosztach pomocy prawnej udzielonej
powódkom przez pełnomocnika procesowego ustanowionego z urzędu orzeczono
na mocy § 2 ust. 3 i § 12 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z
dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę
prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).