IV CZ 48/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:19-04-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
.Sygn. akt IV CZ 48/11
POSTANOWIENIE
Dnia 5 października 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Wojciech Katner
SSA Roman Dziczek
w sprawie z powództwa T. Z.
przeciwko Skarbowi Państwa - Zakładowi Karnemu w K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 5 października 2011 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie o kosztach procesu zawarte w punkcie drugim wyroku
Sądu Apelacyjnego
z dnia 25 stycznia 2011 r.,
1) oddala zażalenie
2) zasądza od powoda na rzecz Skarbu Państwa -
Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 300
(trzysta) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania
zażaleniowego
3) przyznaje ze Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego
na rzecz radcy prawnego P. B. kwotę 300 (trzysta) złotych
plus należny podatek od towarów i usług tytułem zwrotu
kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu powodowi w
postępowaniu zażaleniowym
Uzasadnienie
2
Wyrokiem z dnia 25 stycznia 2011 r., Sąd Apelacyjny w pkt I. oddalił apelację
powoda T. Z. od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 8 września 2010 r.,
oddalającego powództwo przeciwko Skarbowi Państwa – Zakładowi Karnemu w K.
o zadośćuczynienie, w pkt II. zasądził od powoda na rzecz Skarbu Państwa –
Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 2.700 zł tytułem kosztów
postępowania apelacyjnego i w pkt III. przyznał koszty nieopłaconej
pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.
Uzasadniając rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego Sąd
Apelacyjny wskazał, że obciążył nimi powoda zgodnie z zasadą
odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 w zw. z art. 99, art. 108
§ 1 i art. 391 § 1 k.p.c.
Postanowienie zawarte w pkt II. wyroku zaskarżył zażaleniem powód,
zarzucając naruszenie art. 102 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. polegające na
nieuwzględnieniu jego trudnej sytuacji materialnej, trudnych warunków odbywania
kary pozbawienia wolności, a także skomplikowanego charakteru niniejszej sprawy,
gdzie dopiero Sąd drugiej instancji przyjął, że powód nie odbywał kary w warunkach
przeludnienia, o czym przesądziło kilka centymetrów kwadratowych. Żalący wniósł
o zmianę zaskarżonego postanowienia i nieobciążanie go kosztami postępowania
apelacyjnego.
W odpowiedzi na zażalenie Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa wniosła
o jego oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego według norm
przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Możliwość nieobciążania w ogóle kosztami procesu strony przegrywającej,
przewidziana w art. 102 k.p.c., dotyczyć ma wypadków szczególnie uzasadnionych,
a przez to stanowi wyraz dyskrecjonalnej władzy sądu orzekającego.
Z tego względu, według utrwalonego w judykaturze Sąd Najwyższego stanowiska,
negowanie oceny sądu w tym zakresie powinno być ograniczone jedynie do
przypadków rażąco niesłusznych (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia
3
6 października 2011 r., V CZ 76/11, niepubl.; z dnia 7 października 2011 r., II CZ
63/11, niepubl.; z dnia 8 lipca 2011 r., IV CZ 29/11, niepubl.; z dnia 15 czerwca
2011 r., V CZ 23/11, niepubl.). Taki zaś nie występuje w niniejszej sprawie.
Wprawdzie Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu nie wskazał z jakich względów odmówił
zastosowania art. 102 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., o co żalący wnosił w piśmie
procesowym z dnia 7 grudnia 2010 r. (k. 163). Powód podejmując decyzję
o wniesieniu apelacji powinien był liczyć się z możliwymi jej konsekwencjami
również w odniesieniu do kosztów procesu (por. postanowienie Sądu Najwyższego
z dnia 15 czerwca 2011 r., V CZ 24/11, niepubl.). Z kolei, chociaż stopień
skomplikowania rozpoznawanej sprawy może co do zasady uzasadniać
zastosowanie art. 102 k.p.c. wówczas, gdy wynika z wątpliwości co do wykładni lub
stosowania prawa (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 2011 r.,
IV CZ 23/11, niepubl.), to jednak podnoszone przez żalącego kwestie powierzchni
celi oraz jej wentylacji należą do sfery ustaleń faktycznych rozstrzygnięcia i objęte
są normalnym ryzykiem przegranej procesu. Wreszcie nie sposób odmówić
słuszności podniesionemu w odpowiedzi na zażalenie argumentowi, że trudna
sytuacja majątkowa żalącego, związana z jego przebywaniem w zakładzie karnym,
jest przemijająca i może ulec poprawie po jego opuszczeniu.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. postanowił jak w sentencji. Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach
postępowania zażaleniowego stanowiły wobec Skarbu Państwa - Prokuratorii
Generalnej Skarbu Państwa – art. 98 § 3 w zw. z art. 99, art. 3941
§ 3, art. 39821
,
art. 391 § 1 k.p.c. i art. 11 ust. 3 u. P.G.S.P. oraz § 6 pkt 3 oraz § 12 ust. 2 pkt 2
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności radców prawnych... (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.), a wobec
radcy prawnego ustanowionego z urzędu – § 15 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 3, § 12 ust. 2
pkt 2 i § 2 ust. 3 tego rozporządzenia.
POSTANOWIENIE
Dnia 5 października 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Wojciech Katner
SSA Roman Dziczek
w sprawie z powództwa T. Z.
przeciwko Skarbowi Państwa - Zakładowi Karnemu w K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 5 października 2011 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie o kosztach procesu zawarte w punkcie drugim wyroku
Sądu Apelacyjnego
z dnia 25 stycznia 2011 r.,
1) oddala zażalenie
2) zasądza od powoda na rzecz Skarbu Państwa -
Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 300
(trzysta) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania
zażaleniowego
3) przyznaje ze Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego
na rzecz radcy prawnego P. B. kwotę 300 (trzysta) złotych
plus należny podatek od towarów i usług tytułem zwrotu
kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu powodowi w
postępowaniu zażaleniowym
Uzasadnienie
2
Wyrokiem z dnia 25 stycznia 2011 r., Sąd Apelacyjny w pkt I. oddalił apelację
powoda T. Z. od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 8 września 2010 r.,
oddalającego powództwo przeciwko Skarbowi Państwa – Zakładowi Karnemu w K.
o zadośćuczynienie, w pkt II. zasądził od powoda na rzecz Skarbu Państwa –
Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 2.700 zł tytułem kosztów
postępowania apelacyjnego i w pkt III. przyznał koszty nieopłaconej
pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.
Uzasadniając rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego Sąd
Apelacyjny wskazał, że obciążył nimi powoda zgodnie z zasadą
odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 w zw. z art. 99, art. 108
§ 1 i art. 391 § 1 k.p.c.
Postanowienie zawarte w pkt II. wyroku zaskarżył zażaleniem powód,
zarzucając naruszenie art. 102 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. polegające na
nieuwzględnieniu jego trudnej sytuacji materialnej, trudnych warunków odbywania
kary pozbawienia wolności, a także skomplikowanego charakteru niniejszej sprawy,
gdzie dopiero Sąd drugiej instancji przyjął, że powód nie odbywał kary w warunkach
przeludnienia, o czym przesądziło kilka centymetrów kwadratowych. Żalący wniósł
o zmianę zaskarżonego postanowienia i nieobciążanie go kosztami postępowania
apelacyjnego.
W odpowiedzi na zażalenie Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa wniosła
o jego oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego według norm
przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Możliwość nieobciążania w ogóle kosztami procesu strony przegrywającej,
przewidziana w art. 102 k.p.c., dotyczyć ma wypadków szczególnie uzasadnionych,
a przez to stanowi wyraz dyskrecjonalnej władzy sądu orzekającego.
Z tego względu, według utrwalonego w judykaturze Sąd Najwyższego stanowiska,
negowanie oceny sądu w tym zakresie powinno być ograniczone jedynie do
przypadków rażąco niesłusznych (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia
3
6 października 2011 r., V CZ 76/11, niepubl.; z dnia 7 października 2011 r., II CZ
63/11, niepubl.; z dnia 8 lipca 2011 r., IV CZ 29/11, niepubl.; z dnia 15 czerwca
2011 r., V CZ 23/11, niepubl.). Taki zaś nie występuje w niniejszej sprawie.
Wprawdzie Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu nie wskazał z jakich względów odmówił
zastosowania art. 102 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., o co żalący wnosił w piśmie
procesowym z dnia 7 grudnia 2010 r. (k. 163). Powód podejmując decyzję
o wniesieniu apelacji powinien był liczyć się z możliwymi jej konsekwencjami
również w odniesieniu do kosztów procesu (por. postanowienie Sądu Najwyższego
z dnia 15 czerwca 2011 r., V CZ 24/11, niepubl.). Z kolei, chociaż stopień
skomplikowania rozpoznawanej sprawy może co do zasady uzasadniać
zastosowanie art. 102 k.p.c. wówczas, gdy wynika z wątpliwości co do wykładni lub
stosowania prawa (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 2011 r.,
IV CZ 23/11, niepubl.), to jednak podnoszone przez żalącego kwestie powierzchni
celi oraz jej wentylacji należą do sfery ustaleń faktycznych rozstrzygnięcia i objęte
są normalnym ryzykiem przegranej procesu. Wreszcie nie sposób odmówić
słuszności podniesionemu w odpowiedzi na zażalenie argumentowi, że trudna
sytuacja majątkowa żalącego, związana z jego przebywaniem w zakładzie karnym,
jest przemijająca i może ulec poprawie po jego opuszczeniu.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. postanowił jak w sentencji. Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach
postępowania zażaleniowego stanowiły wobec Skarbu Państwa - Prokuratorii
Generalnej Skarbu Państwa – art. 98 § 3 w zw. z art. 99, art. 3941
§ 3, art. 39821
,
art. 391 § 1 k.p.c. i art. 11 ust. 3 u. P.G.S.P. oraz § 6 pkt 3 oraz § 12 ust. 2 pkt 2
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności radców prawnych... (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.), a wobec
radcy prawnego ustanowionego z urzędu – § 15 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 3, § 12 ust. 2
pkt 2 i § 2 ust. 3 tego rozporządzenia.