Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UZ 35/11
POSTANOWIENIE
Dnia 18 października 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Myszka (przewodniczący)
SSN Józef Iwulski
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku M/ W.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o ubezpieczenie społeczne,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 18 października 2011 r.,
zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 10 marca 2011 r.,
oddala zażalenie.
U z a s a d n i e n i e
Postanowieniem z dnia 10 marca 2011 r. Sąd Apelacyjny oddalił wniosek M.
W. o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia
wyroku tego Sądu z dnia 29 października 2010 r. (pkt 1) oraz odrzucił wniosek o
sporządzenie uzasadnienia i doręczenie wyroku wraz z uzasadnieniem (pkt 2).
W uzasadnieniu postanowienia podniesiono, że wnioskodawca
reprezentowany był w postępowaniu sądowym przez profesjonalnego
pełnomocnika z urzędu. Ani wnioskodawca, ani jego pełnomocnik nie stawili się na
rozprawie poprzedzającej ogłoszenie wyroku. Termin do zgłoszenia żądania
sporządzenia uzasadnienia wyroku upłynął w dniu 3 listopada 2010 r. Wniosek o
sporządzenie uzasadnienia wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do
dokonania tej czynności procesowej został złożony w dniu 30 grudnia 2010 r.
2
Wnioskodawca nie poinformował reprezentującego go pełnomocnika o adresie
swojego zamieszkania, a pomimo posiadania numeru telefonu pełnomocnika,
skontaktował się z nim telefonicznie dopiero w dniu 27 grudnia 2010 r. W ocenie
Sądu Apelacyjnego, wnioskodawca nie powołał się na żadne okoliczności, które
uniemożliwiały mu zgłoszenie przedmiotowego wniosku w terminie ustawowym, zaś
ewentualne zaniechanie podjęcia czynności procesowych przez pełnomocnika
wywołuje bezpośrednie konsekwencje procesowe dla strony. Powoduje to
oddalenie wniosku o przywrócenie terminu (art. 168 k.p.c. a contrario), a w
konsekwencji odrzucenie wniosku o doręczenie wyroku wraz z uzasadnieniem jako
złożonego po terminie (art. 387 w związku z art. 171 k.p.c.).
W zażaleniu wnioskodawca zaskarżył powyższe postanowienie w części
odrzucającej wniosek (pkt 2), wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy
Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania.
W uzasadnieniu zażalenia podniesiono, zaskarżone postanowienie zostało
oparte na uprzednim oddaleniu wniosku o przywrócenie terminu do dokonania
czynności procesowej. W ocenie skarżącego, odmowa ta nastąpiła z naruszeniem
art. 168 § 1 k.p.c., gdyż po pierwsze - miał trudności we wcześniejszym
skontaktowaniu się ze swoim pełnomocnikiem, a po drugie - z korespondencją
skierowaną na znany pełnomocnikowi adres matki mógł zapoznać się dopiero - z
uwagi na trudne warunki atmosferyczne - w trakcie przyjazdu na święta. W
konsekwencji uchybienie terminu w dokonaniu czynności procesowej nastąpiło bez
winy skarżącego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zgodnie z art. 3941
k.p.c. zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje na
postanowienie Sądu drugiej instancji odrzucające skargę kasacyjną oraz skargę o
stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia oraz co do
kosztów procesu, które nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej
instancji (§ 1), a nadto w sprawach, w których przysługuje skarga kasacyjna,
zażalenie przysługuje także na postanowienie sądu drugiej instancji kończące
postępowanie w sprawie, z wyjątkiem postanowień, o których mowa w art. 3981
3
k.p.c., a także postanowień wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia na
postanowienie sądu pierwszej instancji (§ 2). W judykaturze Sądu Najwyższego
przyjmuje się zgodnie, że postanowienie sądu drugiej instancji odrzucające wniosek
strony o doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem w celu wniesienia skargi
kasacyjnej jest postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie w rozumieniu
art. 3941
§ 2 k.p.c. Jeżeli zatem postanowienie takie wydane zostało przez Sąd
drugiej instancji w sprawie, w której przysługuje skarga kasacyjna, może być ono
przedmiotem zażalenia do Sądu Najwyższego. Z kolei postanowienie oddalające
lub odrzucające wniosek o przywrócenie terminu do dokonania czynności
procesowej nie jest postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie i dlatego
nie podlega zaskarżeniu zażaleniem (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu
sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 2000 r., III ZP 1/00, OSNAPiUS 2000 nr
24, poz. 887, w której wyrażony został pogląd potwierdzający wpadkowy charakter
postępowania o przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej, którego
celem jest jedynie ocena zasadności wniosku o przywrócenie terminu, w tym
zbadanie, czy zaniechanie dokonania czynności było spowodowane
okolicznościami niezawinionymi przez stronę). Postanowienie to - jako niekończące
postępowania w sprawie, a więc niezaskarżalne w drodze zażalenia wniesionego
na podstawie art. 3941
§ 2 k.p.c. - należy do kategorii postanowień, o jakich mowa
w art. 380 k.p.c., który znajduje zastosowanie w postępowaniu przed Sądem
Najwyższym wywołanym wniesieniem zażalenia na postanowienie sądu drugiej
instancji na podstawie art. 3941
§ 3 w związku z art. 39821
k.p.c. Oznacza to, że na
wniosek strony (zgłoszony w zażaleniu), postanowienie sądu drugiej instancji,
którego przedmiotem jest przywrócenie terminu do dokonania czynności
procesowej może być skutecznie kwestionowane w zażaleniu na postanowienie o
odrzuceniu wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku i doręczenie odpisu
wyroku z uzasadnieniem, jeżeli miało wpływ na rozstrzygnięcie zawarte w tym
postanowieniu. Inaczej rzecz ujmując, badanie na podstawie art. 380 w związku z
art. 39821
i art. 3943
§ 3 k.p.c. w wyniku tzw. uprzedniej kontroli prawidłowości
orzeczenia, które nie podlega zaskarżeniu w drodze zażalenia jest dopuszczalne,
jednak warunkiem takiej kontroli niezaskarżalnego postanowienia, które miało
wpływ na wynik sprawy, jest zamieszczenie stosownego wniosku w środku
4
odwoławczym skierowanym przeciwko postanowieniu podlegającemu zaskarżeniu
zażaleniem. Gdy w sprawie występuje profesjonalny pełnomocnik wniosek taki
powinien być jednoznacznie sformułowany, gdyż nie ma podstaw do przypisywania
pismom przez niego wnoszonym treści wprost w nich nie wyrażonych (por.
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2008 r., II CZ 54/08, LEX nr
447663; z dnia 28 października 2009 r., II PZ 17/09, LEX nr 559946).
W sporządzonym przez pełnomocnika będącego adwokatem zażaleniu
zaskarżającym postanowienie odrzucające wniosek o sporządzenie i doręczenie
uzasadnienia wyroku nie zawarto ani stosownego wniosku, o którym stanowi art.
380 k.p.c., ani nawet nie powołano tego przepisu. Zawarte w uzasadnieniu
zażalenia rozważania dotyczące przywrócenia terminu do dokonania czynności
procesowej i zasadności niezastosowania art. 168 § 1 k.p.c. nie mogą być same w
sobie uznane za taki wniosek i wywołać określonego w art. 380 k.p.c. skutku
polegającego na zweryfikowaniu postanowienia w części objętej jego pkt 1, a
dotyczącej oddalenia wniosku o przywrócenie terminu do dokonania czynności
procesowej. Skoro zatem czynność ta została dokonana z przekroczeniem terminu
określonego w art. 387 § 3 zdanie pierwsze k.p.c., to prawidłowe było jej
odrzucenie na podstawie art. 328 § 1 zdanie drugie w związku z art. 391 § 1 k.p.c.
Z powyższych względów zażalenie podlega oddaleniu na podstawie art.
39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.