Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 18 października 2011 r.
III PZ 8/11
Sąd, który wydał zaskarżone postanowienie, stosując art. 395 § 2 k.p.c.,
rozpoznaje zażalenie w granicach zaskarżenia (art. 378 w związku z art. 397 § 2
k.p.c.), co oznacza zakaz wykraczania poza te granice.
Przewodniczący SSN Jerzy Kwaśniewski, Sędziowie SN: Halina Kiryło (spra-
wozdawca), Maciej Pacuda.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 18 paź-
dziernika 2011 r. sprawy z powództwa Katarzyny K. przeciwko Przedsiębiorstwu
Handlowo - Usługowemu „B.” Spółce z o.o. w K. o zapłatę, na skutek zażalenia
strony pozwanej na pkt II postanowienia Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Koszalinie z dnia 28 lipca 2011 r. […]
o d d a l i ł zażalenie.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Koszalinie po rozpo-
znaniu sprawy z powództwa Katarzyny K. przeciwko Przedsiębiorstwu Handlowo-
Usługowemu „B” Sp. z o.o. w K. o zapłatę na skutek zażalenia pozwanego na posta-
nowienie o kosztach postępowania apelacyjnego zawarte w punkcie II wyroku tego
Sądu z dnia 29 czerwca 2011 r. postanowił uchylić zaskarżone postanowienie i za-
sądzić od pozwanego na rzecz powódki kwotę 450 zł tytułem zwrotu tychże kosztów.
W uzasadnieniu postanowienia wskazano, iż Sąd drugiej instancji oddalając
apelację pozwanego od orzeczenia Sądu Rejonowego w punkcie II wyroku zasądził
od pozwanego na rzecz powódki kwotę 900 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa
procesowego w postępowaniu apelacyjnym. Przedmiotem sporu między stronami
było odszkodowanie z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę bez
wypowiedzenia na podstawie art. 56 § 1 w związku z art. 58 k.p. Na powyższe roz-
strzygnięcie pozwany złożył zażalenie, wnosząc o zmianę zaskarżonego postano-
2
wienia poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki sumy 450 zł tytułem
zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym. Sąd Okrę-
gowy uznał, iż zażalenie zasługiwało na uwzględnienie. Powołał stanowisko Sądu
Najwyższego wyrażone w postanowieniu z dnia 9 czerwca 2010 r., II PZ 20/10,
zgodnie z którym stawka minimalna za prowadzenie sprawy o odszkodowanie z ty-
tułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia za
pierwszą i drugą instancję winna wynosić po 60 zł, stosownie do § 11 ust. 1 pkt 1 i §
12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w
sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu
(Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.). Sąd Okręgowy przyznał, iż rozstrzygając o kosz-
tach zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym uchybił powyższym
przepisom i dlatego dostrzegając swój błąd uwzględnił zażalenie. Rozstrzygając
sprawę w tym zakresie na nowo, Sąd drugiej instancji związany był jednak wnioskami
strony skarżącej zawartymi w zażaleniu. Strona ta wniosła bowiem o zmianę zaskar-
żonego postanowienia przez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 450
zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.
Dlatego też w pkt II sentencji postanowienia zawarto rozstrzygnięcie odpowiadające
żądaniu żalącego się.
Na rozstrzygnięcie zawarte w punkcie II postanowienia Sądu Okręgowego
pozwany złożył zażalenie, zarzucając naruszenie art. 98 k.p.c. oraz § 11 ust. 1 pkt 1 i
§ 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Pań-
stwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z
urzędu i wnosząc o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez zasądzenie od
pozwanego na rzecz powódki kwoty 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa proce-
sowego w postępowaniu apelacyjnym oraz kosztów postępowania zażaleniowego wg
norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.
Argumentacja żalącego się zaprezentowana w uzasadnieniu zażalenia spro-
wadza się do wskazania, iż zasądzona kwota kosztów postępowania apelacyjnego
jest błędna, co przyznał sam Sąd Okręgowy w motywach zaskarżonego postanowie-
nia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie. W pierwszej kolejności podkreślić
należy, iż zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w uchwale składu
siedmiu sędziów z dnia 24 lutego 2011 r., I PZP 6/10 (OSNP 2011 nr 21-22, poz.
268) w sprawie opłat za czynności adwokackie w zakresie dotyczącym odszkodowa-
nia, o którym mowa w art. 56 § 1 w związku z art. 58 k.p - stawkę minimalną wyna-
grodzenia adwokata w takiej sprawie należy ustalić według wskazań § 5 rozporzą-
dzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czyn-
ności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej po-
mocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz.1348 ze zm.), czyli według
stawki w sprawie o najbardziej zbliżonym rodzaju, a taką sprawą niewątpliwie jest
sprawa o przywrócenie do pracy, w której stawka minimalna wynagrodzenia adwo-
kata wyznaczona jest przez § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia. Wskazanej uchwale
Sąd Najwyższy postanowił nadać moc zasady prawnej. Regułę tę - z uwagi na ana-
logiczne uregulowanie zawarte w przepisach rozporządzenia Ministra Sprawiedliwo-
ści z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę
prawnego ustanowionego z urzędu - odnieść należy również do kosztów pomocy
prawnej świadczonej przez radców prawnych.
Nie budzi zatem żadnych wątpliwości, iż w rozpoznawanej sprawie stawka
minimalna opłaty za udział pełnomocnika w postępowaniu apelacyjnym przed sądem
okręgowym - w świetle § 12 ust. 1 pkt 2 w związku z § 11 ust. 1 pkt 1 powołanego
rozporządzenia - powinna wynosić 60 złotych. Stąd też postanowienie o kosztach
zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym zawarte w wyroku Sądu
Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Koszalinie z dnia 29 czerwca
2011 r. było oczywiście błędne i jako takie podlegało uchyleniu z mocy art. 395 § 1
k.p.c.
Trzeba jednak pamiętać, że wyrażona w art. 395 § 2 k.p.c. kompetencja sądu
do dokonania autokontroli swojego postanowienia jest swoistym ograniczeniem za-
sady co najmniej dwuinstancyjnego postępowania sądowego, a u źródeł tej instytucji
leży postulat ekonomii i szybkości postępowania. Zastosowanie owego mechanizmu
autokontroli uzależnione jest od wystąpienia jednej z dwóch alternatywnie wymienio-
nych w przepisie przesłanek: oczywistej zasadności zażalenia lub zawarcia w zaża-
leniu zarzutu nieważności postępowania. W razie zaistnienia którejś z wymienionych
4
przesłanek, uruchomienie trybu postępowania opisanego dyspozycją omawianej
normy prawnej jest obowiązkiem sądu (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11
stycznia 2002 r., IV CZ 209/01, LEX nr 53302). Jednakże Sąd nie może sam, bez
wniesienia przez stronę odpowiedniego środka zaskarżenia, dokonać tego rodzaju
autokontroli swoich orzeczeń (postanowienie Sadu Najwyższego z dnia 14 listopada
2001 r., II CZ 76/01, OSNC 2002 nr 15, poz. 602).
Stosując przepis art. 395 § 2 k.p.c. sąd, który wydał zaskarżone postanowie-
nie, działa jako sąd „zażaleniowy", a więc na podstawie unormowań dotyczących
postępowania zainicjowanego zażaleniem strony. Zgodnie zaś z art. 378 k.p.c., sto-
sowanym odpowiednio na mocy art. 397 § 2 k.p.c., sąd rozpoznaje zażalenie w gra-
nicach zaskarżenia. Jak wskazuje się w orzecznictwie, obowiązek rozpoznania
sprawy w granicach apelacji (co odnosi się też odpowiednio do granic zaskarżenia
zażaleniem) oznacza zakaz wykraczania przez sąd drugiej instancji poza te granice
oraz nakaz rozważenia wszystkich podniesionych zarzutów i wniosków (por. między
innymi postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 sierpnia 2003 r., III CKN 392/01,
OSNC 2004, nr 10, poz. 161, a także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 października
2009 r., II PK 97/09, niepublikowany).
Przenosząc powyższe rozważania na płaszczyznę niniejszej sprawy należy
stwierdzić, że mimo oczywistej zasadności zażalenia pozwanego, Sąd Okręgowy
(podobnie zresztą jak i każdy inny sąd „zażaleniowy") mógł uchylić swoje postano-
wienie zawarte w wyroku z dnia 29 czerwca 2011 r. i rozpoznać na nowo kwestię
spornych kosztów postępowania apelacyjnego tylko w granicach zaskarżenia zakre-
ślonych przez żalącego się, tj. co do kwoty przewyższającej 450 zł.
Wobec prawidłowości zaskarżonego postanowienia, Sąd Najwyższy z mocy
art. 398¹⁴ w związku z art. 394¹ § 3 k.p.c. orzekł jak w sentencji.
========================================