Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I UK 262/11
POSTANOWIENIE
Dnia 9 stycznia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Józef Iwulski
w sprawie z odwołania K. K.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o emeryturę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 9 stycznia 2012 r.,
skargi kasacyjnej ubezpieczonego od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 16 lutego 2011 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 16 lutego 2011 r., Sąd Apelacyjny oddalił apelację
wnioskodawcy K. K. od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych z dnia 16 lipca 2010 r., którym oddalono odwołanie od decyzji Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych z dnia 22 kwietnia 2010 r., odmawiającej przyznania
wnioskodawcy prawa do emerytury.
Od wyroku Sądu Apelacyjnego wnioskodawca wniósł skargę kasacyjną, w
której zarzucił naruszenie art. 184 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17
grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz
§ 2 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku
emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
szczególnym charakterze w związku z art. 3, 10 i 13 ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o
2
nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania
młodocianych. Zdaniem skarżącego, Sąd Apelacyjny dokonał błędnej interpretacji
wskazanych przepisów, przyjmując, że wnioskodawca na podstawie umowy o
pracę zawartej w celu nauki zawodu nie świadczył pracy w szczególnych
warunkach w sposób stały i w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie od 1
września 1964 r. do 15 października 1967 r. Wobec tego Sąd niesłusznie odmówił
wnioskodawcy uznania tego okresu zatrudnienia za okres pracy w szczególnych
warunkach w rozumieniu przepisów emerytalnych. Z tych przyczyn ubezpieczony
wniósł o przyjęcie skargi kasacyjnej, bowiem jego zdaniem jest ona oczywiście
uzasadniona w rozumieniu art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c. Skarżący dodatkowo podniósł,
że w sprawie zachodzi potrzeba wykładni § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z
dnia 7 lutego 1983 r. Aw odniesieniu do dawnych pracowników młodocianych
podejmujących czynności w zakresie prac zaliczanych do pracy w warunkach
szkodliwych na potrzeby ich uprawnień emerytalnych@. Według skarżącego, w tym
zakresie nie były dotąd ogłaszane orzeczenia Sądu Najwyższego, a przynajmniej
takie orzeczenia nie są mu znane ani nie powoływały się na nie orzekające w tej
sprawie Sądy.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3989
§ 1 k.p.c., Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do
rozpoznania, gdy w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje
potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność
postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona.
Skarga kasacyjna ubezpieczonego nie jest oczywiście uzasadniona. Sąd
Najwyższy wielokrotnie wypowiadał się, w jaki sposób należy wykazywać oczywistą
zasadność skargi kasacyjnej, przyjmując, że powoływanie się na tę okoliczność
wymaga od skarżącego wykazania kwalifikowanego naruszenia prawa, a więc tego,
że zastosowanie przepisu błędnie interpretowanego spowodowało wydanie
oczywiście nieprawidłowego orzeczenia, dotkniętego brakami widocznymi bez
potrzeby dokonywania głębszej analizy prawnej (por. postanowienia Sądu
3
Najwyższego z dnia 17 października 2001 r., I PKN 157/01, OSNP 2003 nr 18, poz.
437; z dnia 7 stycznia 2003 r., I PK 227/02, OSNP 2004 nr 13, poz. 230, z dnia 10
stycznia 2003 r., V CZ 187/02, OSNC 2004 nr 3, poz. 49 oraz z dnia 26 lutego 2008
r., II UK 317/07, LEX nr 453107). Tego wymagania skarżący nie spełnił, skoro swój
wywód poświęcony tej kwestii ograniczył w zasadzie do stwierdzenia, że skarga
Ajest oczywiście uzasadniona w rozumieniu art. 398(9) § 1 pkt 4". Nie można przy
tym uznać za wykazanie oczywistej zasadności skargi kasacyjnej odwołania się do
podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia, bowiem przytoczenie podstaw
kasacyjnych wraz z ich uzasadnieniem (art. 3984
§ 1 pkt 2 k.p.c.) jest odrębnym
wymaganiem skargi kasacyjnej niż sformułowanie wniosku w przedmiocie przyjęcia
skargi kasacyjnej do rozpoznania i jego uzasadnienie (art. 3984
§ 2 k.p.c.).
Nie zachodzi także potrzeba wykładni § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z
dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w
szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze Aw odniesieniu do dawnych
pracowników młodocianych podejmujących czynności w zakresie prac zaliczanych
do pracy w warunkach szkodliwych@. Problem ten był już przedmiotem
rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego, który w wyroku z dnia 24 kwietnia 2009 r., II UK
334/08 (OSNP 2010 nr 23-24, poz. 294) - wydanym w sprawie o niemal
identycznym stanie faktycznym, jak rozpoznawana - przyjął, że młodociany
odbywający naukę zawodu w ramach umowy zawartej z zakładem pracy na
podstawie przepisów ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do
określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o
wstępnym stażu pracy (Dz.U. Nr 45, poz. 226 ze zm.), posiadał wprawdzie status
pracownika w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym oraz
ubezpieczeniu społecznym, jednakże okres nauki zawodu połączonej z
obowiązkiem dokształcania się w zasadniczej szkole zawodowej nie stanowił
okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej na zasadach określonych
w § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku
emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w
szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). W uzasadnieniu tego
wyroku Sąd Najwyższy w szczególności wywiódł, że dla spełnienia wymagania
wykonywania pracy w szczególnych warunkach - dla celów emerytalnych - istotne
4
jest to, czy taka praca była przez pracownika faktycznie wykonywana stale i w
pełnym wymiarze czasu pracy przewidzianym dla stanowiska, na którym takie
warunki występowały. Jeśli więc przez cały okres zatrudnienia na podstawie umowy
o naukę zawodu ubezpieczony pracował jako uczeń na warunkach wynikających z
tej umowy (w tym zawartego w niej zastrzeżenia, że do jego czasu pracy podlegał
wliczeniu czas dokształcania w wymiarze do 18 godzin tygodniowo, bez względu na
to czy nauka odbywała się w godzinach pracy, czy poza godzinami pracy), a
zgodnie z ówczesnymi regulacjami ustawowymi młodociani przyjęci do pracy byli
obowiązani do dokształcania się w celu ukończenia pełnej szkoły podstawowej lub
do dokształcania się zawodowego lub ogólnokształcącego, natomiast młodociani
zatrudnieni w celu nauki zawodu obowiązani byli do dokształcania się w zakresie
obranego zawodu, to wynika z tego wniosek, że ubezpieczony - jako uczeń
trzyletniej zasadniczej szkoły zawodowej dla pracujących - nie mógł wykonywać i
faktycznie nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prac określonych
w art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach (o znacznej szkodliwości dla
zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej
sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia),
z którymi łączyło się wykonywanie zatrudnienia na stanowisku pracy, do
wykonywania której był przyuczany. Dokształcanie w rozumieniu art. 12 ustawy z
dnia 2 lipca 1958 r. nie oznaczało bowiem nic innego, jak zajęcia teoretyczne w
warunkach szkolnych (tak samo wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2011
r., II UK 169/10, LEX nr 786387).
Przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania może nastąpić, gdy w sprawie
występuje istotne zagadnienie prawne lub potrzeba wykładni przepisów budzących
poważne wątpliwości. Chodzi przy tym o przypadki, gdy określony przepis prawa
nie doczekał się jeszcze wykładni, bądź jest ona niejednolita (postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 15 października 2002 r., II CZ 102/02, LEX nr 57231 oraz z 13
czerwca 2008 r., III CSK 104/08, LEX nr 424365). Nie występuje natomiast
potrzeba wykładni przepisu (istotne zagadnienie prawne), jeżeli interpretacja jest
ustalona w orzecznictwie i została uwzględniona przez sąd drugiej instancji
(postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 2 października 2001 r., I PKN 129/01,
5
OSNP 2003 nr 18, poz. 436 oraz z dnia 11 stycznia 2008 r., I UK 283/07, LEX nr
448205).
Skoro w odniesieniu do pracowników młodocianych, którzy w latach 60-tych
minionego wieku odbywali naukę zawodu w ramach umowy zawartej z zakładem
pracy na podstawie przepisów ustawy z dnia 2 lipca 1958 r., wykładnia przepisu § 2
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku
emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w
szczególnym charakterze została już ustalona przez Sąd Najwyższy a Sąd
Apelacyjny przyjął ją w zaskarżonym wyroku, to nie ma powodów do tego, aby
wniesiona przez ubezpieczonego skarga kasacyjna została rozpoznana.
Z powołanych względów Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej
do rozpoznania na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c.