Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 119/11
POSTANOWIENIE
Dnia 19 stycznia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący)
SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca)
SSN Grzegorz Misiurek
w sprawie z powództwa A. N. – B.
przeciwko M. K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 19 stycznia 2012 r.,
zażalenia powódki
na postanowienie o kosztach procesu zawarte w wyroku
Sądu Okręgowego w G.
z dnia 29 kwietnia 2011 r.,
1) uchyla zaskarżone postanowienie i zasądza od powódki
na rzecz pozwanego kwotę 101 zł 64 gr. (sto jeden
złotych 64/100) tytułem kosztów postępowania
apelacyjnego;
2) zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 120 zł
(sto dwadzieścia złotych) tytułem kosztów postępowania
zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w G. postanowieniem zawartym w punkcie 3 sentencji
wyroku z dnia 29 kwietnia 2011 r. zasądził od powódki kwotę 1433,64 zł tytułem
zwrotu kosztów postępowania za instancję odwoławczą na podstawie art. 100
zd. 1 k.p.c. Uznał, że wraz z odsetkami powódka domagała się zapłaty kwoty
100.474 zł, a biorąc pod uwagę wynik postępowania żądanie powódki zostało
uwzględnione w 74%. W kosztach postępowania odwoławczego Sąd ten uwzględnił
opłatę od apelacji w kwocie 3714 zł oraz koszty zastępstwa procesowego obu stron
w wysokości po 1800 zł.
W zażaleniu na to postanowienie powódka zarzuciła naruszenie art. 98 § 1
i art. 100 k.p.c. przez uznanie, że wygrała proces jedynie w 74%, twierdząc, że jej
żądanie, co do zasady, zostało uwzględnione w całości. Z ostrożności procesowej
żaląca zarzuciła naruszenie art. 100 k.p.c. przez nieprawidłowe rozliczenie kosztów
za instancję odwoławczą nawet przy przyjęciu, że wygrała proces w 74%.
Wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia i zasądzenie od pozwanego na jej
rzecz kwoty 1800 zł tytułem kosztów postępowania odwoławczego, a także kosztów
postępowania zażaleniowego według norm przepisanych.
W uzasadnieniu zażalenia skarżąca wywodzi, że odsetki nie są wliczane do
wartości przedmiotu sporu, a zatem wysokość dochodzonych odsetek nie powinna
decydować o stosunku, w jakim strona wygrała proces. W konsekwencji żaląca
twierdzi, że w niniejszej sprawie nie powinna znaleźć zastosowania zasada
stosunkowego rozdziału kosztów (art. 100 k.p.c.) ponieważ żądana kwota
74.273,70 zł została zasądzona w całości, a powódka uległa jedynie w zakresie
określenia początkowej daty, od której należy liczyć odsetki od dochodzonej kwoty.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie zasługuje na uwzględnienie, choć nie wszystkie podniesione
w nim zarzuty okazały się zasadne.
3
Za chybiony należy uznać podniesiony w zażaleniu zarzut naruszenia art. 98
§ 1 i art. 100 k.p.c., upatrywany przez żalącą w błędnym, w jej ocenie,
przyjęciu przez Sąd Okręgowy, że powódka wygrała proces jedynie w 74%.
Skarżąca bezzasadnie bowiem wywodzi, że skoro wartość odsetek stosownie do
brzmienia art. 20 k.p.c. nie jest wliczana do wartości przedmiotu sporu, to oddalenie
żądania zasądzenia odsetek w toczącym się postępowaniu nie może stanowić
podstawy do stosunkowego rozdzielenia pomiędzy stronami sporu kosztów
postępowania w oparciu o przepis art. 100 k.p.c.
Zgodnie z art. 100 k.p.c., w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań
koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak
włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej
przeciwnik uległ tylko w nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie
należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądy. W świetle
przywołanego przepisu - jak podkreśla się w orzecznictwie - o tym, w jakim stopniu
strona wygrała lub przegrała sprawę decyduje rezultat przeprowadzonego
porównania roszczeń dochodzonych z roszczeniami ostatecznie uwzględnionymi,
przy czym porównania tego dokonuje się mając na względzie ostateczny wynik
procesu, nie zaś rozstrzygnięcia w poszczególnych instancjach (por. m.in.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 lipca 2010 roku, sygn. akt V CZ 52/10,
niepubl.; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2010 roku, sygn. akt
III CZ 65/09, niepubl.; postanowienie Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2011 roku,
sygn. akt II CZ 114/11, niepubl.). Dla zastosowania przywołanego przepisu
indyferentne znaczenie mają natomiast wynikające z art. 19-25 k.p.c. zasady
oznaczania wartości przedmiotu sporu. Zwrócić bowiem należy uwagę na to,
że wynikający z art. 126 § 2 k.p.c. wymóg formalny wskazania w pierwszym piśmie
procesowym wartości przedmiotu sporu w sprawach o roszczenia majątkowe służy
jedynie ustalaniu właściwości rzeczowej sądu (art. 17 pkt 4 k.p.c.) oraz wysokości
należnych opłat sądowych (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
24 października 1969 roku, sygn. akt I CZ 104/69, publ. Biul. SN 1970, nr 7,
poz. 139). Wobec powyższego, wbrew stanowisku żalącej, nie ma podstaw
do utożsamiania „wartości przedmiotu sporu” z użytym w art. 100 k.p.c. pojęciem
„uwzględnienia żądań”, które nie ograniczają się wyłącznie do roszczenia głównego
4
określonego wartością przedmiotu sporu, ale obejmuje także ocenę żądania
zasądzenia odsetek.
Trafnie natomiast, w ramach zarzutu ewentualnego, żaląca wskazała,
że Sąd Okręgowy w G. naruszył art. 100 k.p.c. dokonując błędnego rozliczenia
kosztów postępowania za instancję odwoławczą.
Wobec ustalenia przez Sąd drugiej instancji, iż skarżąca uległa w swoim
żądaniu w 26% to prawidłowo rozliczone koszty postępowania odwoławczego,
wynoszące łącznie 7.314 zł (3.714 zł – opłata od apelacji pozwanego, 1.800 zł –
koszty zastępstwa procesowego powoda, 1.800 zł – koszty zastępstwa
procesowego pozwanego) powinny być stosownie rozdzielone według następującej
proporcji: 74% udział pozwanego w kosztach postępowania odwoławczego, co daje
kwotę 5.142,36 zł i 26% udział powódki w koszach, co daje kwotę 1.901,64 zł.
Oznacza to, że Sąd Okręgowy orzekając o kosztach postępowania apelacyjnego,
przy zachowaniu przyjętej prawidłowo proporcji rozdziału kosztów, powinien
zasądzić od powódki na rzecz pozwanego kwotę 101,64 zł, a nie jak to uczynił
w przedmiotowej sprawie kwotę 1.433,64 zł.
Z tych też względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39816
w zw. z art.
3941
§ 3 k.p.c. orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji. W przedmiocie kosztów
postępowania zażaleniowego (pkt II sentencji) orzeczono na podstawie art. 98 § 1
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 39821
k.p.c.
jw