Pełny tekst orzeczenia

WYROK Z DNIA 26 STYCZNIA 2012 R.
IV KK 332/11
Zakaz zawarty w art. 69 § 3 k.k. dotyczy również sprawcy
określonego w art. 65 § 1 k.k.
Przewodniczący: sędzia SN J. Grubba.
Sędziowie: SN B. Skoczkowska, SA (del. do SN) H. Komisarski
(sprawozdawca).
Prokurator Prokuratury Generalnej: M. Tabor.
Sąd Najwyższy w sprawie Rafała D. i Andrzeja S., skazanych z art.
55 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii i innych, po rozpoznaniu
w Izbie Karnej na rozprawie w dniu 26 stycznia 2012 r., kasacji,
wniesionej przez Prokuratora Generalnego na niekorzyść skazanych od
wyroku Sądu Okręgowego w G. z dnia 30 marca 2011 r.,
1) u c h y l i ł zaskarżony wyrok w zakresie rozstrzygnięć zawartych w
punktach 11 i 20 odnośnie do wymierzonych Rafałowi D. i
Andrzejowi S. kar łącznych pozbawienia wolności z warunkowym
zawieszeniem ich wykonania i w tej części sprawę p r z e k a z a ł
do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w G.,
2) u c h y l i ł rozstrzygnięcia zawarte w punktach 12 i 21
zaskarżonego wyroku.
2
U Z A S A D N I E N I E
Wyrokiem Sądu Okręgowego w G. z dnia 30 marca 2011 r., Rafał
D. został uznany za winnego:
1) przestępstwa z art. 55 ust. 1 i 3 ustawy o przeciwdziałaniu
narkomanii i za to na podstawie art. 55 ust. 3 ustawy o
przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 60 § 3 k.k. i art. 60 § 6 pkt
2 k.k. wymierzono mu karę 2 lat pozbawienia wolności oraz karę
grzywny w wysokości 150 stawek dziennych po 30 zł każda,
2) ciągu trzech przestępstw kwalifikowanych z art. 55 ust. 1 i 3 ustawy
o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 k.k. i w zw. z art. 65 §
1 k.k. i za to na podstawie art. 55 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu
narkomanii w zw. z art. 65 § 1 k.k. i art. 91 § 1 k.k. przy
zastosowaniu art. 60 § 3 k.k. i art. 60 § 6 pkt 2 k.k. wymierzono mu
karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny w
wysokości 360 stawek dziennych po 30 zł każda,
3) ciągu ośmiu przestępstw kwalifikowanych z art. z art. 56 ust. 1 i 3
ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 k.k. i w zw. z
art. 65 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 56 ust. 3 ustawy o
przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 65 § 1 k.k. i art. 91 § 1 k.k.
przy zastosowaniu art. 60 § 3 k.k. i art. 60 § 6 pkt 4 k.k.
wymierzono mu karę grzywny w wysokości 360 stawek dziennych
po 30 zł każda,
4) przestępstwa z art. 59 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii
w zw. z art. 12 k.k. i w zw. z art. 65 § 1 k.k. i za to na podstawie art.
59 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 65 § 1
k.k. przy zastosowaniu art. 60 § 3 k.k. i art. 60 § 6 pkt 3 k.k.
wymierzono mu karę 8 miesięcy pozbawienia wolności,
3
5) przestępstwa z art. 291 § 1 k.k. w zw. z art. 270 § 3 k.k. w zw. z art.
12 k.k. i za to na podstawie art. 291 § 1 k.k. przy zastosowaniu art.
60 § 3 k.k. i art. 60 § 6 pkt 4 k.k. wymierzono mu karę grzywny w
wysokości 150 stawek dziennych po 30 zł każda.
Na podstawie art. 86 § 1 k.k. i art. 91 § 2 k.k. oraz art. 60 § 3 k.k. i
art. 60 § 5 k.k., Sąd Okręgowy połączył wymierzone Rafałowi D. kary i
sprowadził je do kar łącznych:
– 4 lat i 8 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie
warunkowo zawiesił na okres 10 lat próby, oddając go w tym czasie, na
podstawie art. 73 § 2 k.k., pod dozór kuratora.
– 360 stawek dziennych grzywny po 30 zł każda stawka.
Tym samym wyrokiem Andrzej S. został uznany za winnego:
1) ciągu dziesięciu przestępstw kwalifikowanych z art. 56 ust. 1 i 3
ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 65 § 1 k.k. i za
to na podstawie art. 56 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu
narkomanii w zw. z art. 65 § 1 k.k. i art. 91 § 1 k.k. przy
zastosowaniu art. 60 § 3 k.k. i art. 60 § 6 pkt 4 k.k. wymierzono mu
karę grzywny w wysokości 360 stawek dziennych po 30 zł każda,
2) ciągu trzech przestępstw kwalifikowanych z art. 55 ust. 1 i 3 ustawy
o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 65 § 1 k.k. i za to na
podstawie art. 55 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w
zw. z art. 65 § 1 k.k. i art. 91 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 60 § 3
k.k. i art. 60 § 6 pkt 2 k.k. wymierzono mu karę 2 lat pozbawienia
wolności oraz karę grzywny w wysokości 300 stawek dziennych po
30 zł każda,
3) przestępstwa z art. 59 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii
w zw. z art. 12 k.k. i w zw. z art. 65 § 1 k.k. i za to na podstawie art.
59 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 65 § 1
4
k.k. przy zastosowaniu art. 60 § 3 k.k. i art. 60 § 6 pkt 3 k.k.
wymierzono mu karę 8 miesięcy pozbawienia wolności,
4) przestępstwa z art. 258 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 258 § 1
k.k. przy zastosowaniu art. 60 § 3 k.k. i art. 60 § 6 pkt 4 k.k.
wymierzono mu karę grzywny w wysokości 150 stawek dziennych
po 30 zł każda.
Z kolei, na podstawie art. 86 § 1 k.k. i art. 91 § 2 k.k. oraz art. 60 §
3 k.k. i art. 60 § 5 k.k., Sąd Okręgowy połączył wymierzone Andrzejowi
S. kary i sprowadził je do kar łącznych:
– 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie
warunkowo zawiesił na okres 10 lat próby, oddając go w tym czasie, na
podstawie art. 73 § 2 k.k., pod dozór kuratora.
– 360 stawek dziennych grzywny po 30 zł każda stawka.
Przedmiotowy wyrok, w części dotyczącej Rafała D. i Andrzeja S.,
nie został zaskarżony przez żadną ze stron i uprawomocnił się w dniu 7
kwietnia 2011 r.
Kasację od tego wyroku, w trybie art. 521 k.p.k., na niekorzyść
skazanych, w części dotyczącej orzeczenia o karze, wniósł Prokurator
Generalny.
Skarżący podniósł zarzut „rażącego i mającego istotny wpływ na
treść wyroku naruszenia przepisów prawa karnego materialnego, a
mianowicie art. 69 § 3 zdanie drugie k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.,
polegające na przyjęciu, że przewidziana w art. 60 § 3 k.k. możliwość
warunkowego zawieszenia wykonania nadzwyczajnie złagodzonej kary
pozbawienia ma zastosowanie do sprawców, którzy z popełnienia
przestępstwa uczynili sobie stałe źródło dochodu lub popełnili
przestępstwo działając w zorganizowanej grupie, podczas gdy do
5
sprawców tych, na podstawie art. 65 § 1 k.k. stosuje się przepisy
dotyczące wymiaru kary, środków karnych oraz środków związanych z
poddaniem sprawcy próbie, przewidziane wobec sprawcy określonego w
art. 64 § 2 k.k., a więc także przepis art. 69 § 3 zdanie drugie,
wykluczający możliwość zawieszenia wykonania kary, o którym mowa w
art. 60 § 3 – 5 k.k.”.
Ostatecznie skarżący wniósł o „uchylenie punktów 11 i 20
zaskarżonego wyroku, w zakresie wymierzonych Rafałowi D. i
Andrzejowi S. kar łącznych pozbawienia wolności z warunkowym
zawieszeniem ich wykonania oraz punktów 12 i 21 dotyczących oddania
oskarżonych w okresie próby pod dozór kuratora i przekazanie sprawy w
tym zakresie do ponownego rozpoznania”.
Sąd Najwyższy zważył co następuje.
Kasacja okazała się zasadna.
Wymierzając Rafałowi D. i Andrzejowi S. kary za poszczególne
przypisane im przestępstwa, Sąd Okręgowy, w każdym przypadku,
zastosował instytucję obligatoryjnego nadzwyczajnego złagodzenia kary,
o której mowa w art. 60 § 3 k.k.
Co istotne, Rafał D. i Andrzej S. z popełnienia wszystkich
przestępstw, za które wymierzono im kary pozbawienia wolności, objęte
karą łączną, za wyjątkiem jednego przestępstwa przypisanego Rafałowi
D., uczynili sobie stałe źródło dochodu, co skutkowało przyjęciem w
podstawie skazania art. 65 § 1 k.k.
Idąc dalej, art. 60 § 3 k.k., daje możliwość warunkowego
zawieszenia wykonania kary, na wyjątkowych warunkach (dopuszczalne
jest warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności nie
przekraczającej 5 lat, a okres próby może wynosić aż 10 lat – art. 60 § 5
k.k.), wobec sprawcy, któremu nadzwyczajnie złagodzono karę na
podstawie tego przepisu. Niemniej, zgodnie z art. 69 § 3 zdanie drugie
6
k.k., warunkowego zawieszenia kary, o którym mowa w art. 60 § 3 – 5
k.k., nie stosuje się do sprawcy określonego w art. 64 § 2 k.k., czyli do
multirecydywisty.
Wprawdzie Rafał D. i Andrzej S. żadnego przestępstwa nie
popełnili w warunkach art. 64 § 2 k.k., ale zostali skazani za działanie w
warunkach art. 65 § 1 k.k. Zgodnie zaś z tym ostatnim artykułem,
przepisy dotyczące wymiaru kary, środków karnych oraz środków
związanych z poddaniem sprawcy próbie , przewidziane wobec sprawcy
określonego w art. 64 § 2 k.k., stosuje się m.in. do sprawcy, który z
popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu.
W tej sytuacji, nie może budzić wątpliwości, że zakaz zawarty w
art. 69 § 3 k.k. dotyczy również sprawcy określonego w art. 65 § 1 k.k.
Zakaz ten odnosił się zatem także do Rafała D. i Andrzeja S. W
rezultacie, zawieszając warunkowo wykonanie wymierzonej im kary
łącznej pozbawienia wolności, Sąd Okręgowy dopuścił się rażącego
naruszenia wymienionych przepisów.
Zaprezentowane stanowisko znajduje oparcie w poglądach
wyrażanych w piśmiennictwie (por. G. Bogdan, Z. Ćwiąkalski, P. Kardas,
J. Majewski, J. Raglewski, M. Szewczyk, W. Wróbel, A. Zoll: Kodeks
karny. Część ogólna. Tom I. Komentarz do art. 1 – 116, Kraków 2004,
teza 19 do art. 69 k.k.; E. Bieńkowska, B. Kunicka – Michalska, G.
Rejman, J. Wojciechowska: Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz,
Warszawa 1999, teza 19 do art. 65 k.k.; R. Góral: Kodeks karny.
Praktyczny komentarz z orzecznictwem, Warszawa 2005, teza 17 do art.
65 k.k.).
Zaistniałe uchybienie miało wpływ na treść zapadłego wyroku,
ponieważ doszło do warunkowego zawieszenia wykonania
wymierzonych Rafałowi D. i Andrzejowi S. kar łącznych pozbawienia
7
wolności, choć zastosowanie dobrodziejstwa tej instytucji było wobec
nich niedopuszczalne.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy uchylił punkty 11 i 20
zaskarżonego wyroku, w zakresie dotyczącym wymierzonych Rafałowi
D. i Andrzejowi S. kar łącznych pozbawienia wolności z warunkowym
zawieszeniem ich wykonania i w tej części sprawę przekazał do
ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w G.
Sąd Najwyższy uchylił też punkty 12 i 21 zaskarżonego wyroku,
które zawierały rozstrzygnięcia o oddaniu skazanych pod dozór kuratora,
ponieważ orzeczenia te były ściśle związane z orzeczeniem o
warunkowym zawieszeniu wykonania kar łącznych pozbawienia
wolności.
Rozpoznając ponownie sprawę Sąd Okręgowy winien ograniczyć
swoje orzeczenie do wymierzenia Rafałowi D. i Andrzejowi S. kar
łącznych pozbawienia wolność, przy czym winien kierować się
poczynionymi wyżej uwagami, tak aby uniknąć uchybienia, które
zdecydowało o uchyleniu zaskarżonego wyroku.