Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I PK 157/11
POSTANOWIENIE
Dnia 28 lutego 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Halina Kiryło
w sprawie z powództwa T. S.
przeciwko Urzędowi Skarbowemu w B.
o odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 28 lutego 2012 r.,
skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 27 maja 2011 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 27
maja 2011 r. oddalił apelację powoda T. S. od wyroku Sądu Rejonowego – Sądu
Pracy z dnia 26 marca 2010 r., mocą którego oddalono jego powództwo przeciwko
pozwanemu Urzędowi Skarbowemu o odszkodowanie za niezgodne z prawem
rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.
Powyższy wyrok został zaskarżony skargą kasacyjną powoda. Skargę
oparto na podstawie naruszenia prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i
niewłaściwe zastosowanie art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy związku z art. 4 i art. 9
ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz.U. Nr 227, poz. 1505 ze
zm.), polegające na błędnym przyjęciu, że z mocy powołanych przepisów
2
pracodawca był uprawniony do rozwiązania umowy o pracę z powodem, podczas
gdy przepisy te nie mają zastosowania do ustalonego w sprawie stanu faktycznego.
Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu lub o uchylenie wyroku i orzeczenie
co do istoty sprawy przez uwzględnienie powództwa w całości, w każdym
przypadku z rozstrzygnięciem o kosztach postępowania.
Jako okoliczność przemawiającą za przyjęciem skargi kasacyjnej do
rozpoznania wskazano oczywistą zasadność skargi, albowiem „powód kwestionuje
fakt natychmiastowego (dyscyplinarnego) rozwiązania przez pracodawcę łączącej
strony umowy o pracę i niezastosowania innego, mniej restrykcyjnego oraz
uciążliwego sposobu jego realizacji, co in concreto w kontekście prawidłowo
zastosowanych przepisów prawa materialnego obowiązujących w niniejszej
sprawie powinno mieć miejsce”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Na wstępie warto podkreślić, iż Sąd Najwyższy, jako sąd kasacyjny, nie jest
sądem powszechnym zwykłej, trzeciej instancji, zaś skarga kasacyjna (podobnie
jak uprzednio kasacja) nie jest środkiem zaskarżenia przysługującym od każdego
rozstrzygnięcia sądu drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie, a to
uwagi na przeważający w charakterze skargi kasacyjnej element interesu
publicznego. Zgodnie z takim modelem skargi kasacyjnej jej rozpoznanie następuje
tylko z przyczyn kwalifikowanych, wymienionych a art. 3989
§ 1 k.p.c., tj. wówczas,
gdy w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, bądź istnieje potrzeba
wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub wywołujących
rozbieżności w orzecznictwie sądów, czy też zachodzi nieważność postępowania
lub gdy skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. W konsekwencji tegoż w
art. 3984
§ 2 k.p.c. wśród istotnych wymagań skargi kasacyjnej ustawodawca
wymienił obowiązek złożenia wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania i jego
uzasadnienie. Wymóg ten wiąże się z tzw. przedsądem, polegającym m. in. na
możliwości odmowy przez Sąd Najwyższy przyjęcia skargi kasacyjnej do
rozpoznania (art. 3989
§ 2 k.p.c.), a jego spełnienie powinno przybrać postać
3
wyodrębnionego wywodu prawnego, w którym skarżący wykaże, jakie występujące
w sprawie okoliczności pozwalają na uwzględnienie wniosku o przyjęcie skargi
kasacyjnej do rozpoznania i jednocześnie uzasadnieniu, dlaczego odpowiadają one
ustawowemu katalogowi przesłanek. Ustawodawca nieprzypadkowo, konstruując
wymagania skargi kasacyjnej, wyodrębnił w oddzielnych przepisach art. 3984
k.p.c.
obowiązek przytoczenia podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia (§ 1) i obowiązek
przedstawienia wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania i jego uzasadnienia
(§ 2). Chodzi zatem o dwa odrębne, kreatywne elementy skargi kasacyjnej, które
spełniają określone cele i podlegają ocenie Sądu Najwyższego, na różnych etapach
postępowania kasacyjnego. Wniosek o przyjęcie skargi do rozpoznania i jego
uzasadnienie podlegają analizie na etapie przedsądu, natomiast przytoczone
podstawy kasacyjne i ich uzasadnienie oceniane są dopiero po przyjęciu skargi do
rozpoznania, w trakcie jej merytorycznego rozpoznawania. Oba te elementy muszą
być więc przez skarżącego wyodrębnione, oddzielnie przedstawione i uzasadnione,
a dla spełnienia wymogu z art. 3984
§ 2 k.p.c. nie wystarczy odwołanie się do
podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia, bo choć dla obu tych przesłanek
argumenty mogą być podobne, to Sąd Najwyższy w ramach przedsądu bada tylko
wskazane w skardze okoliczności uzasadniające przyjęcie jej do rozpoznania, nie
analizuje zaś podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia. Skarga kasacyjna powinna
być tak zredagowana i skonstruowana, aby Sąd Najwyższy nie musiał poszukiwać
w uzasadnieniu jej podstaw pozostałych elementów konstrukcyjnych skargi, ani tym
bardziej się ich domyślać. Skarga kasacyjna jest wszak szczególnym środkiem
zaskarżenia, realizującym przede wszystkim interes publiczny, polegający na
usuwaniu rozbieżności w orzecznictwie sądów powszechnych oraz na
wspomaganiu rozwoju prawa, zatem uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi do
rozpoznania powinno koncentrować się na wykazaniu, iż takie okoliczności w
sprawie zachodzą (postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r., II
UK 246/07, LEX nr 449007, z dnia 10 marca 2008 r., III UK 4/8, LEX nr 459291, z
dnia 9 czerwca 2008 r., II UK38/08, LEX nr 404134 i z dnia 19 czerwca 2008 r., II
UZ 18/08, LEX nr 406392).
Godzi się zatem zauważyć, że w razie wskazania tej przesłanki przedsądu,
jaką jest oczywista zasadność skargi kasacyjnej, należy w motywach wniosku
4
zawrzeć wywód prawny wyjaśniający, w czym wyraża się owa oczywistość i
przedstawić argumenty na poparcie tego twierdzenia (postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2006 r., II CZ 28/06 LEX nr 198531, z dnia 10
sierpnia 2006 r., V CSK 204/06, LEX nr 421035, z dnia 9 stycznia 2008 r., III PK
70/07, LEX nr 448289, z dnia 11 stycznia 2008 r., I UK 283/07, LEX nr 448205, z
dnia 3 kwietnia 2008 r., II PK 352/07, LEX nr 465859 i z dnia 5 września 2008 r., I
CZ 64/08). O ile dla uwzględnienia skargi wystarczy, że jej podstawa jest
usprawiedliwiona, to dla przyjęcia skargi do rozpoznania niezbędne jest wykazanie
kwalifikowanej postaci naruszenia przepisów prawa materialnego lub procesowego,
polegającej na jego oczywistości widocznej prima facie, przy wykorzystaniu
podstawowej wiedzy prawniczej, bez potrzeby wchodzenia w szczegóły czy
dokonywania pogłębionej analizy tekstu wchodzących w grę przepisów i
doszukiwania się ich znaczenia (postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 16
września 2003 r., IV CZ 100/03, LEX nr 82274, z dnia 22 stycznia 2008 r., I UK
218/07, LEX nr 375616, z dnia 26 lutego 2008 r., II UK 317/ 07, LEX nr 453107, z
dnia 9 maja 2008 r., II PK 11/08, LEX nr 490364, z dnia 21 maja 2008 r., I UK
11/08, LEX nr 491538 i z dnia 9 czerwca 2008 r., II UK 38/08, LEX nr 494134). W
judykaturze podkreśla się, iż przesłanką przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania
nie jest oczywiste naruszenie konkretnego przepisu prawa materialnego lub
procesowego, lecz sytuacja, w której naruszenie to spowodowało wydanie
oczywiście nieprawidłowego orzeczenia. Sam zarzut naruszenia (nawet
oczywistego) określonego przepisu (przepisów) nie prowadzi wprost do oceny, że
skarga kasacyjne jest oczywiście uzasadniona (postanowienia Sądu Najwyższego
z dnia 7 stycznia 2003 r., I PK 227/02, OSNP 2004 r., nr 13, poz. 230, z dnia 11
stycznia 2008 r., I UK 285/07, LEX nr 442743, z dnia 11 kwietnia 2008 r., I UK
46/08, LEX nr 469185 i z dnia 9 czerwca 2008 r., II UK 37/08, LEX nr 494133).
Przenosząc powyższe rozważania na płaszczyznę niniejszej sprawy wypada
stwierdzić, że skarżący nie wykazał istnienia powołanej przez siebie przesłanki
przedsądu.
Wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania jest niewłaściwie
skonstruowany. Skarżący nie wskazał w nim, w obrazie których przepisów upatruje
oczywistej zasadności skargi i na czym polega kwalifikowane naruszenia przez Sąd
5
Okręgowy tych unormowań. Argumentacji za istnieniem powołanej przesłanki
przedsądu należałoby zatem poszukiwać w motywach podstaw kasacyjnych. Nie
jest zaś rzeczą Sądu Najwyższego dopatrywanie się w uzasadnieniu podstaw
kasacyjnych innych elementów konstrukcyjnych skargi. Już to sytuuje
przedmiotową skargę kasacyjną na granicy jej dopuszczalności.
Warto zauważyć, że problem dopuszczalności rozwiązania stosunku pracy w
trybie art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy z pracownikiem korpusu służby cywilnej
zatrudnionym na podstawie umowy o pracę był przedmiotem analizy Sądu
Najwyższego w poprzednim wyroku wydanym w tej sprawie w dniu 15 marca
2011 r., I PK 192/10. Dokonana w uzasadnieniu tego wyroku interpretacja
przepisów prawa jest wiążąca dla sądu, któremu przekazano sprawę do
ponownego rozpoznania i nie można oprzeć skargi kasacyjnej od orzeczenia
wydanego po ponownym rozpoznaniu sprawy na podstawach sprzecznych z tą
wykładnią (art. 39820
k.p.c.).
Co zaś się tyczy kwestii wdrożenia wobec osoby, która dopuściła się
ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków członka korpusu służby cywilnej,
postępowania dyscyplinarnego zamiast rozwiązania umowy o pracę bez
wypowiedzenia z winy pracownika trzeba stwierdzić, iż na gruncie art. 52 § 1 pkt 1
Kodeksu pracy od dawna wyrażany jest pogląd, że rozwiązanie stosunku pracy w
tym trybie nie musi być poprzedzone skorzystaniem przez pracodawcę z
łagodniejszych sankcji w postaci kar porządkowych (por. wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 28 października 1976 r., I PRN 74/76 ,OSNC 1977, nr 5 – 6, poz.100).
W świetle powyższego chybiona jest teza o oczywistej zasadności
przedmiotowej skargi kasacyjnej. Z mocy art. 3989
§ 2 k.p.c. orzeczono zatem jak w
sentencji postanowienia.

I PK 157/11

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia