I PK 158/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:12-02-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I CSK 705/09 I PK 227/02 I PKN 649/01 II CZ 35/01 III CSK 124/09 V CZ 187/02 I PK 306/02 I PKN 157/01 II UK 317/07 III CZP 60/92
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt I PK 158/11
POSTANOWIENIE
Dnia 2 marca 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Józef Iwulski
w sprawie z powództwa J. Z.
przeciwko PGE Górnictwu i Energetyce Konwencjonalnej Spółce Akcyjnej
Oddziałowi Kopalni Węgla Brunatnego B.
o odszkodowanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 2 marca 2012 r.,
skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 24 czerwca 2011 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
odstępując od obciążenia powoda zwrotem kosztów
postępowania na rzecz strony pozwanej.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 24 czerwca 2011 r., Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w uwzględnieniu apelacji strony pozwanej (PGE
Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna Spółka Akcyjna Oddział Kopalnia Węgla
Brunatnego B.) od wyroku Sądu Rejonowego-Sądu Pracy z dnia 15 stycznia 2010
r., w sprawie z powództwa J. Z. o odszkodowanie, zmienił wyrok Sądu pierwszej
instancji w ten sposób, że obniżył zasądzone w tym wyroku od strony pozwanej na
2
rzecz powoda odszkodowanie z kwoty 21.814,12 zł do kwoty 5.970,06 zł i
odpowiednio zmodyfikował rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania
przed Sądem pierwszej instancji, a w pozostałym zakresie oddalił apelację strony
pozwanej i orzekł o kosztach postępowania odwoławczego.
Od wyroku Sądu Okręgowego w części oddalającej powództwo powód
wniósł skargę kasacyjną, w której wniosek o przyjęcie do rozpoznania uzasadnił
stwierdzeniem, że "skarga jest oczywiście uzasadniona, ponieważ wydane
orzeczenie rażąco narusza przepisy wskazane w petitum i jest krzywdzące dla
skarżącego poprzez zasądzenie na jego rzecz odszkodowania jedynie za okres od
27.05.2006 do 31.01.2008 r., co w rezultacie skutkuje wypłatą niższej kwoty z tytułu
w/w odszkodowania". Ponadto skarżący przytoczył kilka zagadnień prawnych, które
według niego mają "zasadnicze znaczenie dla jednolitości orzecznictwa" i
sprowadzają się do wyjaśnienia następujących kwestii: 1) "czy wydanie przez
stronę przeciwną aktu wewnętrznego tj. zarządzenia z dnia 30.08.2010 r. w sprawie
trybu postępowania w sprawach roszczeń byłych pracowników PGE KWB B. SA za
zaniżone emerytury w związku z procesem weryfikacji okresów pracy górniczej
zawierającego oświadczenie o treści
uwzględnieniem 10 letniego okresu przedawnienia> nie stanowi uznania
powództwa w niniejszej sprawie?"; 2) "czy wskutek wydania przez stronę przeciwną
zarządzenia w dniu 30.08.2010 r. w sprawie trybu postępowania w sprawach
roszczeń byłych pracowników PGE KWB B. SA za zaniżone emerytury w związku z
procesem weryfikacji okresów pracy górniczej doszło skutecznie do zrzeczenia się
korzystania z zarzutu przedawnienia?"; 3) "czy dla skutecznego cofnięcia czynności
procesowej mającej elementy oświadczenia woli, wywołującego skutki o
charakterze materialno-prawnym, konieczne jest wskazanie przyczyny powodującej
odwołanie takiego oświadczenia?" oraz 4) "czy wszczęcie przez skarżącego przed
ZUS postępowania o zmianę przelicznika, skutkującego w rezultacie
podwyższeniem stażu pracy skarżącego należy traktować w świetle art. 295 § 1 pkt
1 k.p. jako przerwanie biegu przedawnienia, skoro była to czynność związana z
dochodzeniem w przyszłości roszczeń związanych z nieprawidłowym wyliczeniem
przez stronę przeciwną stażu pracy, skoro w rezultacie decyzja wydana w tej
3
sprawie miała znaczenie prejudycjalne dla dochodzonych roszczeń związanych z
wyrównaniem świadczenia emerytalnego w zakresie różnicy pomiędzy
świadczeniem pobranym przez skarżącego wg zasad określonych w pierwotnej
decyzji emerytalnej ze świadczeniem określonym w w/w decyzji przyznającej
wyższy przelicznik - uaktywniło roszczenie o zasądzenie odszkodowania w
niniejszej sprawie?". Powód wniósł o uchylenie wyroku Sądu Okręgowego w
zaskarżonej części i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania
oraz o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną strona pozwana wniosła o odmowę
przyjęcia skargi do rozpoznania, a "z ostrożności procesowej" o jej oddalenie oraz o
zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3989
§ 1 k.p.c., Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do
rozpoznania, gdy w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje
potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność
postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. Powód uważa w
pierwszej kolejności, że jego skarga jest oczywiście uzasadniona, gdyż orzeczenie
Sądu drugiej instancji narusza przepisy wskazane przez niego w podstawach
kasacyjnych i w dodatku jest dla niego "krzywdzące", bowiem nie przyznało mu
odszkodowania w takiej wysokości, jaka była objęta pozwem. Te okoliczności oraz
dotycząca ich argumentacja nie uzasadniają przyjęcia skargi kasacyjnej do
rozpoznania ponieważ skarżący nie wykazał kwalifikowanego naruszenia prawa,
czyli zastosowania przepisów błędnie interpretowanych, co spowodowało wydanie
oczywiście nieprawidłowego orzeczenia, dotkniętego brakami widocznymi bez
potrzeby dokonywania głębszej analizy prawnej, "prima facie"(por. postanowienia
Sądu Najwyższego z dnia 17 października 2001 r., I PKN 157/01, OSNP 2003 nr
18, poz. 437; z dnia 7 stycznia 2003 r., I PK 227/02, OSNP 2004 nr 13, poz. 230, z
dnia 10 stycznia 2003 r., V CZ 187/02, OSNC 2004 nr 3, poz. 49 oraz z dnia 26
lutego 2008 r., II UK 317/07, LEX nr 453107). Argumentacja dotycząca wydania
4
orzeczenia "krzywdzącego" nie dotyczy przesłanek wymienionych w art. 3989
§ 1
k.p.c.
Za przyjęciem skargi kasacyjnej do rozpoznania nie przemawia również
powołanie się na potrzebę rozstrzygnięcia przez Sąd Najwyższy przedstawionych
przez powoda zagadnień prawnych. Zagadnienie prawne jest to problem, który
wiąże się z określonym przepisem prawa materialnego lub procesowego, którego
wyjaśnienie ma nie tylko znaczenie dla rozstrzygnięcia konkretnej, jednostkowej
sprawy, ale także dla rozstrzygnięcia innych podobnych spraw. Dlatego
sformułowanie zagadnienia prawnego uzasadniającego wniosek o rozpoznanie
skargi kasacyjnej powinno nastąpić przez wskazanie konkretnych przepisów prawa,
których ono dotyczy i przedstawieniu argumentów prowadzących do rozbieżnych
ocen (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2001 r., II CZ 35/01,
OSNC 2002 nr 1, poz. 11; z dnia 13 sierpnia 2002 r., I PKN 649/01, OSNP 2004 nr
9, poz. 158 oraz z dnia 14 lutego 2003 r., I PK 306/02, Wokanda 2004 7-8, poz. 51).
Warunek określenia przepisu, którego dotyczy przedstawione zagadnienie prawne
spełnia jedynie ostatnie z czterech przytoczonych pytań, dotyczące kwestii, czy
wszczęcie postępowania przed organem rentowym o przeliczenie świadczenia
należy traktować jako przerwanie biegu przedawnienia roszczenia przeciwko
pracodawcy o odszkodowanie za wydanie niewłaściwego świadectwa pracy.
Zagadnienie to jednak nie ma charakteru "istotnego" i było już wielokrotnie
wyjaśniane w orzecznictwie (które skarżący pomija). Sprawa dotyczy roszczenia
odszkodowawczego ze stosunku pracy (roszczenie byłego pracownika przeciwko
byłemu pracodawcy w związku z wystawieniem wadliwego świadectwa pracy).
Przerwanie biegu przedawnienia takiego roszczenia mogło nastąpić wyłącznie
przez czynność podjętą przeciwko dłużnikowi (pracodawcy), a nie wobec innego
podmiotu (organu rentowego). Przerwanie biegu przedawnienia nie dotyczy
czynności przedsięwziętych przez stronę w ramach jakiegokolwiek stosunku
prawnego i w odniesieniu do osoby niebędącej dłużnikiem (por. uchwałę Sądu
Najwyższego z dnia 27 maja 1992 r., III CZP 60/92, LEX nr 9077 oraz
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 2010 r., III CSK 124/09, LEX nr
578043 i z dnia 29 października 2010 r., I CSK 705/09, LEX nr 784900). Taki
wniosek wynika wprost ze zwykłej wykładni (analizy językowej) art. 295 § 1 pkt 1
5
k.p., zgodnie z którym bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność
przed właściwym organem powołanym do rozstrzygania sporów lub egzekwowania
roszczeń przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo
zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Wystąpienie przez byłego pracownika
do organu rentowego z wnioskiem o przeliczenie świadczenia emerytalno-
rentowego nie jest czynnością zmierzającą bezpośrednio do zaspokojenia, czy
zabezpieczenia roszczenia odszkodowawczego wobec byłego pracodawcy z tytułu
wadliwego wystawienia świadectwa pracy.
Z powołanych względów Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej
do rozpoznania na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c. Jednocześnie na mocy art. 102
k.p.c. Sąd Najwyższy odstąpił od obciążania powoda obowiązkiem zwrotu kosztów
postępowania kasacyjnego na rzecz strony pozwanej, kierując się analogicznymi
względami, jak Sąd Okręgowy przy rozstrzyganiu o kosztach postępowania
odwoławczego.
POSTANOWIENIE
Dnia 2 marca 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Józef Iwulski
w sprawie z powództwa J. Z.
przeciwko PGE Górnictwu i Energetyce Konwencjonalnej Spółce Akcyjnej
Oddziałowi Kopalni Węgla Brunatnego B.
o odszkodowanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 2 marca 2012 r.,
skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 24 czerwca 2011 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
odstępując od obciążenia powoda zwrotem kosztów
postępowania na rzecz strony pozwanej.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 24 czerwca 2011 r., Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w uwzględnieniu apelacji strony pozwanej (PGE
Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna Spółka Akcyjna Oddział Kopalnia Węgla
Brunatnego B.) od wyroku Sądu Rejonowego-Sądu Pracy z dnia 15 stycznia 2010
r., w sprawie z powództwa J. Z. o odszkodowanie, zmienił wyrok Sądu pierwszej
instancji w ten sposób, że obniżył zasądzone w tym wyroku od strony pozwanej na
2
rzecz powoda odszkodowanie z kwoty 21.814,12 zł do kwoty 5.970,06 zł i
odpowiednio zmodyfikował rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania
przed Sądem pierwszej instancji, a w pozostałym zakresie oddalił apelację strony
pozwanej i orzekł o kosztach postępowania odwoławczego.
Od wyroku Sądu Okręgowego w części oddalającej powództwo powód
wniósł skargę kasacyjną, w której wniosek o przyjęcie do rozpoznania uzasadnił
stwierdzeniem, że "skarga jest oczywiście uzasadniona, ponieważ wydane
orzeczenie rażąco narusza przepisy wskazane w petitum i jest krzywdzące dla
skarżącego poprzez zasądzenie na jego rzecz odszkodowania jedynie za okres od
27.05.2006 do 31.01.2008 r., co w rezultacie skutkuje wypłatą niższej kwoty z tytułu
w/w odszkodowania". Ponadto skarżący przytoczył kilka zagadnień prawnych, które
według niego mają "zasadnicze znaczenie dla jednolitości orzecznictwa" i
sprowadzają się do wyjaśnienia następujących kwestii: 1) "czy wydanie przez
stronę przeciwną aktu wewnętrznego tj. zarządzenia z dnia 30.08.2010 r. w sprawie
trybu postępowania w sprawach roszczeń byłych pracowników PGE KWB B. SA za
zaniżone emerytury w związku z procesem weryfikacji okresów pracy górniczej
zawierającego oświadczenie o treści
uwzględnieniem 10 letniego okresu przedawnienia> nie stanowi uznania
powództwa w niniejszej sprawie?"; 2) "czy wskutek wydania przez stronę przeciwną
zarządzenia w dniu 30.08.2010 r. w sprawie trybu postępowania w sprawach
roszczeń byłych pracowników PGE KWB B. SA za zaniżone emerytury w związku z
procesem weryfikacji okresów pracy górniczej doszło skutecznie do zrzeczenia się
korzystania z zarzutu przedawnienia?"; 3) "czy dla skutecznego cofnięcia czynności
procesowej mającej elementy oświadczenia woli, wywołującego skutki o
charakterze materialno-prawnym, konieczne jest wskazanie przyczyny powodującej
odwołanie takiego oświadczenia?" oraz 4) "czy wszczęcie przez skarżącego przed
ZUS postępowania o zmianę przelicznika, skutkującego w rezultacie
podwyższeniem stażu pracy skarżącego należy traktować w świetle art. 295 § 1 pkt
1 k.p. jako przerwanie biegu przedawnienia, skoro była to czynność związana z
dochodzeniem w przyszłości roszczeń związanych z nieprawidłowym wyliczeniem
przez stronę przeciwną stażu pracy, skoro w rezultacie decyzja wydana w tej
3
sprawie miała znaczenie prejudycjalne dla dochodzonych roszczeń związanych z
wyrównaniem świadczenia emerytalnego w zakresie różnicy pomiędzy
świadczeniem pobranym przez skarżącego wg zasad określonych w pierwotnej
decyzji emerytalnej ze świadczeniem określonym w w/w decyzji przyznającej
wyższy przelicznik - uaktywniło roszczenie o zasądzenie odszkodowania w
niniejszej sprawie?". Powód wniósł o uchylenie wyroku Sądu Okręgowego w
zaskarżonej części i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania
oraz o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną strona pozwana wniosła o odmowę
przyjęcia skargi do rozpoznania, a "z ostrożności procesowej" o jej oddalenie oraz o
zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3989
§ 1 k.p.c., Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do
rozpoznania, gdy w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje
potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność
postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. Powód uważa w
pierwszej kolejności, że jego skarga jest oczywiście uzasadniona, gdyż orzeczenie
Sądu drugiej instancji narusza przepisy wskazane przez niego w podstawach
kasacyjnych i w dodatku jest dla niego "krzywdzące", bowiem nie przyznało mu
odszkodowania w takiej wysokości, jaka była objęta pozwem. Te okoliczności oraz
dotycząca ich argumentacja nie uzasadniają przyjęcia skargi kasacyjnej do
rozpoznania ponieważ skarżący nie wykazał kwalifikowanego naruszenia prawa,
czyli zastosowania przepisów błędnie interpretowanych, co spowodowało wydanie
oczywiście nieprawidłowego orzeczenia, dotkniętego brakami widocznymi bez
potrzeby dokonywania głębszej analizy prawnej, "prima facie"(por. postanowienia
Sądu Najwyższego z dnia 17 października 2001 r., I PKN 157/01, OSNP 2003 nr
18, poz. 437; z dnia 7 stycznia 2003 r., I PK 227/02, OSNP 2004 nr 13, poz. 230, z
dnia 10 stycznia 2003 r., V CZ 187/02, OSNC 2004 nr 3, poz. 49 oraz z dnia 26
lutego 2008 r., II UK 317/07, LEX nr 453107). Argumentacja dotycząca wydania
4
orzeczenia "krzywdzącego" nie dotyczy przesłanek wymienionych w art. 3989
§ 1
k.p.c.
Za przyjęciem skargi kasacyjnej do rozpoznania nie przemawia również
powołanie się na potrzebę rozstrzygnięcia przez Sąd Najwyższy przedstawionych
przez powoda zagadnień prawnych. Zagadnienie prawne jest to problem, który
wiąże się z określonym przepisem prawa materialnego lub procesowego, którego
wyjaśnienie ma nie tylko znaczenie dla rozstrzygnięcia konkretnej, jednostkowej
sprawy, ale także dla rozstrzygnięcia innych podobnych spraw. Dlatego
sformułowanie zagadnienia prawnego uzasadniającego wniosek o rozpoznanie
skargi kasacyjnej powinno nastąpić przez wskazanie konkretnych przepisów prawa,
których ono dotyczy i przedstawieniu argumentów prowadzących do rozbieżnych
ocen (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2001 r., II CZ 35/01,
OSNC 2002 nr 1, poz. 11; z dnia 13 sierpnia 2002 r., I PKN 649/01, OSNP 2004 nr
9, poz. 158 oraz z dnia 14 lutego 2003 r., I PK 306/02, Wokanda 2004 7-8, poz. 51).
Warunek określenia przepisu, którego dotyczy przedstawione zagadnienie prawne
spełnia jedynie ostatnie z czterech przytoczonych pytań, dotyczące kwestii, czy
wszczęcie postępowania przed organem rentowym o przeliczenie świadczenia
należy traktować jako przerwanie biegu przedawnienia roszczenia przeciwko
pracodawcy o odszkodowanie za wydanie niewłaściwego świadectwa pracy.
Zagadnienie to jednak nie ma charakteru "istotnego" i było już wielokrotnie
wyjaśniane w orzecznictwie (które skarżący pomija). Sprawa dotyczy roszczenia
odszkodowawczego ze stosunku pracy (roszczenie byłego pracownika przeciwko
byłemu pracodawcy w związku z wystawieniem wadliwego świadectwa pracy).
Przerwanie biegu przedawnienia takiego roszczenia mogło nastąpić wyłącznie
przez czynność podjętą przeciwko dłużnikowi (pracodawcy), a nie wobec innego
podmiotu (organu rentowego). Przerwanie biegu przedawnienia nie dotyczy
czynności przedsięwziętych przez stronę w ramach jakiegokolwiek stosunku
prawnego i w odniesieniu do osoby niebędącej dłużnikiem (por. uchwałę Sądu
Najwyższego z dnia 27 maja 1992 r., III CZP 60/92, LEX nr 9077 oraz
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 2010 r., III CSK 124/09, LEX nr
578043 i z dnia 29 października 2010 r., I CSK 705/09, LEX nr 784900). Taki
wniosek wynika wprost ze zwykłej wykładni (analizy językowej) art. 295 § 1 pkt 1
5
k.p., zgodnie z którym bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność
przed właściwym organem powołanym do rozstrzygania sporów lub egzekwowania
roszczeń przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo
zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Wystąpienie przez byłego pracownika
do organu rentowego z wnioskiem o przeliczenie świadczenia emerytalno-
rentowego nie jest czynnością zmierzającą bezpośrednio do zaspokojenia, czy
zabezpieczenia roszczenia odszkodowawczego wobec byłego pracodawcy z tytułu
wadliwego wystawienia świadectwa pracy.
Z powołanych względów Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej
do rozpoznania na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c. Jednocześnie na mocy art. 102
k.p.c. Sąd Najwyższy odstąpił od obciążania powoda obowiązkiem zwrotu kosztów
postępowania kasacyjnego na rzecz strony pozwanej, kierując się analogicznymi
względami, jak Sąd Okręgowy przy rozstrzyganiu o kosztach postępowania
odwoławczego.