Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 201/11
POSTANOWIENIE
Dnia 5 kwietnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)
SSN Marian Kocon
w sprawie ze skargi Lecha L.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem
Sądu Okręgowego
z dnia 22 października 2003 r.,
wydanego w sprawie z powództwa Lecha L.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.
oraz Skarbowi Państwa – Sądowi Okręgowemu
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 5 kwietnia 2012 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 11 stycznia 2011 r.,
1) oddala zażalenie
2) przyznaje adwokatowi Pawłowi N. od Skarbu Państwa
Sądu Okręgowego kwotę 1200,- (jeden tysiąc dwieście)
złotych tytułem udzielonej skarżącemu pomocy prawnej z
urzędu (powiększoną o podatek VAT)
3) zasądza od powoda na rzecz Skarbu Państwa Prokuratorii
Generalnej Skarbu Państwa kwotę 1200,- (jeden tysiąc
dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania
wywołanego zażaleniem.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 11 stycznia 2011 r. Sąd Okręgowy w sprawie z
powództwa Lecha L. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. i
Skarbowi Państwa - Sądowi Okręgowemu o zapłatę, w przedmiocie wniosków
powoda o ustanowienie adwokata z urzędu do wniesienia skargi o wznowienie
postępowania w sprawie […], o przywrócenie terminu do wniesienia skargi o
wznowienie postępowania w sprawie […] oraz w sprawie ze skargi o wznowienie
postępowania w sprawie [..], oddalił wniosek o ustanowienie adwokata z urzędu do
wniesienia skargi o wznowienie postępowania w sprawie […], odrzucił wniosek o
przywrócenie terminu do wniesienia skargi o wznowienie postępowania w sprawie
[…] i odrzucił skargę o wznowienie postępowania w sprawie […].
W zażaleniu na powołane postanowienie, ustanowiony z urzędu
pełnomocnik powoda (w zażaleniu jest przez omyłkę mowa o pozwanym) zarzucił
obrazę prawa procesowego, tj. art. 169 § 2 w związku z art. 168 § 1 k.p.c. poprzez
niezastosowanie, polegające na uznaniu winy powoda w niedokonaniu czynności
procesowej w terminie; art. 410 § 1 i 2 w związku z art. 403 § 2 k.p.c. poprzez
niewłaściwe zastosowanie polegające na niedostatecznym zbadaniu wystąpienia
przesłanek do wznowienia postępowania. Skarżący wniósł o uchylenie
zaskarżonego postanowienia i poprzedzającego go postanowienia Sądu
Okręgowego z dnia 11 stycznia 2011 r. o odrzuceniu wniosku o przywrócenie
terminu do wniesienia skargi o wznowienie postępowania i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania, z zasądzeniem kosztów pomocy prawnej udzielonej
powodowi z urzędu.
W odpowiedzi na zażalenie Skarb Państwa – Prokuratoria Generalna Skarbu
Państwa wniósł w pierwszej kolejności o sprawdzenie wartości zaskarżenia,
a następnie odrzucenie zażalenia, ewentualnie o jego oddalenie z zasądzeniem
kosztów postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Niezależnie od sporu między stronami odnośnie do wystąpienia przesłanek
o niedopuszczalności zażalenia ze względu na treść art. 3941
§ 2 k.p.c., co
spowodowało wymianę pism procesowych między stronami i wydanie
3
postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 7 września 2011 r. w kwestii określenia
wartości przedmiotu zaskarżenia - zażalenie powoda w niniejszej sprawie jest
niezasadne i podlega oddaleniu.
W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia Sąd trafnie i wyczerpująco
wyjaśnił, że w razie wniesienia skargi o wznowienie postępowania w sprawie
zakończonej prawomocnym orzeczeniem sąd w pierwszej kolejności bada, czy
twierdzenia zawarte w skardze stanowią ustawową przyczynę restytucyjną. Dopiero
po ustaleniu takiej przyczyny otwiera się możliwość do merytorycznego
rozpoznawania sprawy na nowo, w granicach zakreślonych przez podstawę
wznowienia. Jeżeli okaże się w wyniku analizy, że ustawowej przyczyny
restytucyjnej nie ma, skarga podlega odrzuceniu.
Podstawy skargi o wznowienie postępowania są określone w art. 401,
art. 4011
i art. 403 k.p.c., wyliczenie zawarte w tych przepisach jest wyczerpujące,
a postępowanie dotyczy prawomocnego orzeczenia, które w wyniku ponownego
postępowania mogłoby zostać zastąpione nowym orzeczeniem. Ma się więc do
czynienia z nadzwyczajnym postępowaniem, którego charakter sprawia, że
przesłanki wznowienia muszą być precyzyjnie stosowane. Jak wyjaśnił Sąd
w zaskarżonym postanowieniu skarżący nie sformułował wprost podstawy skargi
o wznowienie postępowania, a wyraził subiektywne niezadowolenie z rozstrzygnięć
sądowych podjętych w jego sprawie, był bowiem przekonany o zasadności
powództwa i niezrozumiałe było dla niego jego oddalenie. W rezultacie Sąd sam
próbował jego twierdzenia w skardze przypisać do jedynej możliwej podstawy
wznowienia, tj. do art. 403 § 2 k.p.c. Jednak i to nie mogło być skuteczne,
a ponadto, jak podnosi w odpowiedzi na zażalenie pozwany, wniosek powoda
o przywrócenie terminu do wniesienia skargi o wznowienie postępowania został
odrzucony ze względu na jego spóźnienie, a nie oddalenie z uwagi na
nieuprawdopodobnienie okoliczności ten wniosek uzasadniających. Ta kwestia
w zażaleniu została w ogóle pominięta, co sprawia, że zarzuty odnoszące się do
naruszenia art. 169 § 2 w związku z art. 168 § 1 k.p.c. nie mogą zostać
uwzględnione.
4
Powołane w zażaleniu orzecznictwo i wypowiedzi doktryny prawa nie
uzasadniają twierdzeń powoda, który próbuje wykazać, że to na sądzie
rozpoznającym skargę o wznowienie postępowania ciąży obowiązek ustalenia
przyczyn wznowienia, a jeśli ich nawet oczywiście nie ma, to mimo to należy
wezwać skarżącego do uprawdopodobnienia okoliczności stwierdzających
dopuszczalność wznowienia na podstawie art. 410 § 2 k.p.c. Pomimo takiego
przekonania powoda, w zażaleniu nie znajdują się żadne argumenty, które by
wskazywały, że podstawy prawne wznowienia postępowania w konkretnej sprawie
w ogóle występują.
Z tych względów na podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
należało oddalić zażalenie, rozstrzygając o kosztach postępowania zażaleniowego
na podstawie art. 98 w związku z art. 391 § 1, art. 397 § 2 i 39821
k.p.c. oraz § 19
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348).