Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 13/12
POSTANOWIENIE
Dnia 24 maja 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Anna Kozłowska
SSN Maria Szulc
w sprawie z powództwa A. M.
przeciwko "E. Technologie Ekologiczne" Spółce z ograniczoną
odpowiedzialnością w C. o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 24 maja 2012 r.,
zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 28 listopada 2011 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 28 listopada 2011 r. Sąd Apelacyjny odrzucił
apelację pozwanej E. Technologie Ekologiczne spółki z o.o. w C. m wniesioną od
wyroku Sądu Okręgowego z dnia 24 maja 2011 r.
Podstawę odrzucenia apelacji stanowił art. 373 w zw. z art. 370 k.p.c., gdyż
apelacja nie została opłacona w terminie. Postanowieniem z dnia 28 lipca 2011 r.,
Sąd Okręgowy oddalił wniosek pozwanej o zwolnienie od kosztów sądowych,
a następnie zażalenie od powyższego postanowienia oddalił Sąd Apelacyjny
postanowieniem z dnia 6 września 2011 r., które zostało doręczone
pełnomocnikowi pozwanej w dniu 12 września 2011 r. Opłata sądowa od apelacji
została uiszczona przez pozwaną dopiero w dniu 10 października 2011 r.
na wezwanie Sądu Okręgowego z dnia 3 października 2011 r., a zatem po terminie
tygodniowym do jej uiszczenia, którego bieg – zgodnie z art. 112 ust. 3 ustawy
z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167,
poz. 1398 ze zm., dalej: „u.k.s.c.”). – rozpoczął się w dniu 12 września 2011 r.
i minął z dniem 19 września 2011 r.. Na bieg tego terminu nie miało wpływu błędne
wezwanie pełnomocnika pozwanej przez Sąd Okręgowy do usunięcia braków
apelacji poprzez jej opłacenie.
Postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 28 listopada 2011 r. zostało
zaskarżone przez pozwaną, która zarzuciła naruszenie art. 45 ust. 1 w zw. z art. 31
ust. 3 i art. 2 Konstytucji, art. 1302
§ 3 k.p.c. – mimo jego uchylenia przez art. 1
pkt 3 lit. a) ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r., zmieniającą ustawę kodeks
postępowania cywilnego z dniem 1 lipca 2009 r. - oraz art. 373 k.p.c. w zw. z art.
130 § 3 k.p.c. Pozwana wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z ogólną regułą zawartą w art. 112 ust. 1 u.k.s.c., zgłoszenie
wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych oraz wniesienia środka odwoławczego
od postanowienia o odmowie zwolnienia od kosztów sądowych nie wstrzymuje
biegu toczącego się postępowania. Jednakże, według art. 112 ust. 2 u.k.s.c., jeżeli
wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych zgłoszony przed upływem terminu do
opłacenia pisma został prawomocnie oddalony, przewodniczący wzywa stronę do
3
opłacenia złożonego pisma na podstawie art. 130 k.p.c. Zastosowanie trybu
przewidzianego w art. 130 k.p.c.- jak stanowi art. 112 ust. 3 u.k.s.c. - nie ma jednak
zastosowania wówczas, gdy pismo podlegające opłacie w wysokości stałej lub
stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu lub
wartości przedmiotu zaskarżenia, zostało wniesione przez adwokata lub radcę
prawnego lub rzecznika patentowego. W takim przypadku, jeżeli wniosek
o zwolnienie od kosztów sądowych złożony przed upływem terminu do opłacenia
pisma został oddalony, tygodniowy termin do opłacenia pisma biegnie od dnia
doręczenia stronie postanowienia, a gdy postanowienie zostało wydane na
posiedzeniu jawnym – od dnia jego ogłoszenia. Jeżeli jednak – jak miało to miejsce
w sprawie – o zwolnieniu od kosztów sądowych orzekał sąd pierwszej instancji, a
strona wniosła zażalenie w przepisanym terminie, termin do opłacenia pisma
biegnie od dnia doręczenia stronie postanowienia oddalającego zażalenie.
Według przedstawionych wyżej regulacji, prawidłowa była ocena Sądu drugiej
instancji, że termin do uiszczenia przez pozwaną opłaty od apelacji biegł od chwili
doręczenia pełnomocnikowi pozwanej odpisu postanowienia Sądu Apelacyjnego
wydanego na posiedzeniu niejawnym oddalającego zażalenie pozwanej wniesione
na postanowienie Sądu Okręgowego oddalającego wniosek pozwanej o zwolnienie
jej od kosztów sądowych. Rozpoczęcie biegu terminu do opłacenia apelacji nie było
uzależnione od wezwania pozwanej (jej pełnomocnika) do uiszczenia opłaty od
apelacji w trybie art. 130 k.p.c. w zw. z art. 112 ust. 2 u.k.s.c. albowiem przepis
szczególny, zawarty w art. 112 ust. 3 u.k.s.c., wyłączał jego zastosowanie
w sytuacji, gdy apelacja podlegająca opłacie stosunkowej obliczonej od wskazanej
w niej wartości przedmiotu zaskarżenia została wniesiona przez profesjonalnego
pełnomocnika procesowego (adwokata). Odrzucenie apelacji znajdowało więc
podstawę w art. 373 k.p.c. w zw. z art. 370 k.p.c., który nakazuje odrzucić Sądowi
drugiej instancji apelację strony, która nie została opłacona w terminie. Późniejsze
opłacenie apelacji nie sanuje uchybienia polegającego na nieopłaceniu apelacji
w terminie. Z tej przyczyny za chybiony należy uznać zarzut naruszenia art. 373
k.p.c. w zw. z art. 130 § 3 k.p.c. uzasadniony tym, iż uiszczenie opłaty od apelacji
w następstwie wezwania Sądu Okręgowego stanowiło uzupełnienie braku
fiskalnego apelacji.
4
Wbrew zarzutowi zażalenia, Sąd Okręgowy nie naruszył art. 45 ust. 1 w zw.
z art. 31 ust. 3 i art. 2 Konstytucji skoro zaskarżone zażaleniem orzeczenie miało
podstawę w powołanych wcześniej przepisach korzystających z domniemania ich
zgodności z Konstytucją. Sąd drugiej instancji nie naruszył także art. 1302
§ 2
k.p.c., który w chwili wydania zaskarżonego postanowienia już nie obowiązywał
i nie został zastosowany przez Sąd drugiej instancji.
Z tych względów zażalenie jako niezasadne podlegało oddaleniu
na podstawie art. 39814
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.