Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 36/12
POSTANOWIENIE
Dnia 6 czerwca 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)
SSN Anna Owczarek
w sprawie z powództwa Z. M.
przeciwko M. D., i innym
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 6 czerwca 2012 r.,
zażalenia powoda oraz zażalenie pozwanego A. J.
na postanowienie o kosztach zawarte
w wyroku Sądu Okręgowego
z dnia 21 grudnia 2011 r.,
1) uwzględnia zażalenie powoda i zażalenie pozwanego A. J.
w ten sposób, że zmienia postanowienie o kosztach
zawarte w pkt IV, V i VI wyroku z dnia 21 grudnia 2011 r.
Sądu Okręgowego i zasądza od powoda tytułem kosztów
postępowania apelacyjnego na rzecz pozwanego A. J.
kwotę 1.817 (jeden tysiąc osiemset siedemnaście)
złotych, a na rzecz pozwanych A. G. i J. R. solidarnie
kwotę 1.200,- (jeden tysiąc dwieście) złotych,
2) w pozostałym zakresie oddala zażalenie powoda,
2
3) zasądza od powoda na rzecz pozwanego J. K. kwotę 120,-
(sto dwadzieścia) złotych tytułem kosztów postępowania
zażaleniowego,
4) wzajemnie znosi koszty postępowania zażaleniowego
w pozostałym zakresie.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 21 grudnia 2011 r. Sąd Okręgowy oddalił apelację powoda
Z. M. od wyroku Sądu Rejonowego z dnia 8 listopada 2010 r. w sprawie przeciwko
3
wielu pozwanym, w tym także przeciwko A. J. W wyroku Sądu drugiej instancji
zawarte zostało postanowienie o zasądzeniu od powoda na rzecz pozwanego A. J.
kwoty 1 200 złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.
Zażalenie na postanowienie o kosztach postępowania wniósł pozwany A. J.,
wywodząc, że zostały one zasądzone z naruszeniem przepisów prawa (art. 98
k.p.c.) z tego względu, iż powinna zostać zasądzona prawidłowa kwota 1 817
złotych. Wynika to z tego, że reprezentujący pozwanego pełnomocnik – radca
prawny P. M. został umocowany dopiero w postępowaniu apelacyjnym, wniósł
apelację i zastępował pozwanego A. J. w toku całego postępowania
odwoławczego, nie czynił już tego natomiast radca prawny M. B., będący
pełnomocnikiem tego pozwanego tylko przed Sądem pierwszej instancji. Z tych
względów radcy prawnemu P. M. należy się z tytułu występowania przed Sądem
drugiej instancji 75% stawki minimalnej, a nie 50%, jak zostało błędnie zasądzone.
Składający zażalenie wniósł o zmianę zaskarżonego rozstrzygnięcia i zasądzenie
kosztów w wysokości 1 817 złotych, a także kosztów postępowania zażaleniowego
włącznie z opłatą za wniesienie zażalenia. Wniósł także o rozważenie
zastosowania przez Sąd drugiej instancji art. 395 § 2 k.p.c. uznając zażalenie za
oczywiście uzasadnione.
Zażalenie na wszystkie postanowienia w wyroku Sądu Okręgowego
o zasądzeniu od powoda na rzecz pozwanych: J. K., A. J., A. G. oraz J. R. kosztów
postępowania apelacyjnego, wniósł także pełnomocnik powoda (pkt III, IV, V i VI
wyroku), zarzucając naruszenie art. 102 k.p.c. i uzasadniając to trudną sytuacją
materialną powoda, wskazując również na jego zwolnienie z obowiązku ponoszenia
kosztów sądowych.
W odpowiedzi na zażalenie pozwany J. K. wniósł o oddalenie zażalenia i
zasądzenie od powoda na rzecz tego pozwanego kosztów postępowania
zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zasadne jest zażalenie powoda w części oraz zażalenie pozwanego A. J. w
całości.
4
Zażalenie powoda jest zasadne w tym zakresie, w jakim w uzasadnieniu
zażalenia trafnie wskazuje na nieprawidłowe zasądzenie od niego odrębnie
kosztów zastępstwa procesowego na rzecz pozwanych J. R. i A. G., w sytuacji,
gdy byli oni współuczestnikami, o których mowa w art. 72 § 1 pkt 1 k.p.c. i byli
reprezentowani przez tego samego pełnomocnika (por. uchwałę Sądu
Najwyższego z dnia 30 stycznia 2007 r., III CZP 130/06, OSNC 2008, nr 1, poz. 1).
Pomimo że powód, jak twierdzi w zażaleniu podnosił tę kwestię już w postępowaniu
apelacyjnym, Sąd nie odniósł się do jego wniosku. W uzasadnieniu zaskarżonego
wyroku rzeczywiście nie ma odniesienia się do tego, a powołane są ogólne
przepisy dotyczące zwrotu kosztów postępowania przez stronę przegrywającą
sprawę. Dlatego należało postanowienie o kosztach w zaskarżonym wyroku
zmienić w tym zakresie i orzec koszty od powoda solidarnie na rzecz obu
pozwanych.
Nie jest zasadne zażalenie powoda w tej części, w której żąda on
zastosowania w sprawie art. 102 k.p.c. Sąd drugiej instancji uzasadnił
wyczerpująco, że w okolicznościach niniejszej sprawy brak jest podstaw do
odstąpienia od obciążania powoda kosztami zastępstwa prawnego drugiej strony.
Trafnie stwierdza się w uzasadnieniu, że zwolnienie od kosztów sądowych, na które
powołuje się powód nie jest różnoznaczne ze zwolnieniem od obowiązku pokrycia
kosztów zastępstwa procesowego. Zwolnienie od kosztów sądowych dotyczy tych
kosztów, które w związku ze wszczęciem postępowania należy uiścić sądowi za
prowadzenie sprawy, a nie tych kosztów, które ponosi druga strona ze względu na
jej zastępstwo przez profesjonalnego pełnomocnika lub pełnomocników, przy
wielości pozwanych. W odpowiedzi na zażalenie powoda w tej kwestii –
pełnomocnik pozwanego J. K. powołuje zasadnie orzecznictwo oraz poglądy
doktryny, z których zgodnie wynika, w jakich okolicznościach sąd może zastosować
art. 102 k.p.c. Podkreśla także trafnie, że zastosowanie tego przepisu należy do
dyskrecjonalnej decyzji sądu w wypadku wystąpienia wyjątkowych okoliczności,
które winien powód dowieść. Można zrozumieć subiektywne poczucie krzywdy
powoda, który dochodził w sprawie należności pracowniczych, ale proces o nie
przegrał, nie wskazał natomiast takich okoliczności, poza powołaniem się na trudną
5
sytuację materialną, aby można je uznać za wyjątkowe w rozumieniu art. 102 k.p.c.
Dlatego w tym zakresie zażalenia nie można było uwzględnić.
Uzasadnione jest zażalenie pozwanego A. J. odnośnie do niezasądzenia na
jego rzecz prawidłowej wysokości kosztów w kwocie 1 817 złotych, a zasądzenia
kwoty 1200 złotych. Zgodnie z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców
prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej
udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz.
1349 ze zm.), w postępowaniu apelacyjnym przed sądem okręgowym stawka
minimalna za prowadzenie sprawy przez radcę prawnego, który nie występował
przed sądem pierwszej instancji wynosi 75% stawki minimalnej. Ze względu na to,
że w sprawie niniejszej taka była sytuacja faktyczna, a stawka minimalna w
okolicznościach sprawy wynosi 2400 złotych (§ 6 pkt 5 rozporządzenia), to 75%)
stanowi kwotę 1800 złotych. Po dodaniu 17 złotych opłaty za udzielenie
pełnomocnictwa, otrzymuje się żądaną przez pozwanego A. J. kwotę 1 817 złotych
i taką należało zasądzić, zmieniając w tym zakresie zaskarżone orzeczenie.
Mając to na uwadze należało na podstawie art. 39816
oraz art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. częściowo uwzględnić zażalenie powoda oraz
uwzględnić zażalenie pozwanego A. J., rozstrzygając o kosztach postępowania
zażaleniowego na podstawie art. 98 i art. 100 w związku z art. 391 § 1, art. 3941
§
3 i art. 39821
k.p.c.