Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CSK 589/11
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 5 września 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Anna Owczarek
SSN Bogumiła Ustjanicz
Protokolant Katarzyna Jóskowiak
w sprawie z powództwa Przedsiębiorstwa Przemysłu Spożywczego "P."
Spółki Akcyjnej w Ł.
przeciwko M. DEVELOPMENTS LIMITED w Nikozji (Cypr)
o ustalenie,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej
w dniu 5 września 2012 r.,
skargi kasacyjnej strony pozwanej
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 14 lipca 2011 r.,
1. oddala skargę kasacyjną;
2. zasądza od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę
5400 (pięć tysięcy czterysta) złotych tytułem kosztów
postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
2
Sąd Okręgowy w B. wyrokiem z dnia 26 stycznia 2011 r. ustalił, że M.
Developments Limited z siedzibą w Nikozji (Cypr) nie może wykonywać prawa
głosu z 21 156 023 akcji zwykłych na okaziciela powodowej spółki publicznej
Przedsiębiorstwa Przemysłu Spożywczego „P.” S.A. oraz oddalił powództwo w
pozostałym zakresie. Wskazał, że kwestia jurysdykcji krajowej sądów polskich
została rozstrzygnięta prawomocnym postanowieniem Sądu Apelacyjnego.
Podkreślił, że interes prawny powoda w rozumieniu art. 189 k.p.c. istnieje, gdyż
wyrok ustalający usunie jednoznacznie stan niepewności co do tego, czy
akcjonariusz może wykonywać prawo głosu z akcji. Uregulowanie tej sytuacji na
przyszłość będzie stanowić rozwiązanie problemu prawnego i zapobiegnie
powstawaniu kolejnych sporów. Przepisy prawa nie określają, kto jest uprawniony
do stwierdzenia poprawności lub niepoprawności nabycia akcji. Nie jest zatem
zasadne, aby w takim wypadku jedyną drogą było zaskarżanie kolejnych uchwał
walnego zgromadzenia (art. 422 § 1 lub art. 425 § 1 k.s.h.).
Sąd Okręgowy przeanalizował transakcje dokonane w listopadzie 2007 r.,
kiedy M. Developments Limited nabył od Central Capital LLC i innych podmiotów
akcje stanowiące ponad 20% ogólnej liczby głosów w spółce „P.” Wskazał, że
nabycie akcji spółki publicznej w liczbie powodującej zwiększenie udziału w ogólnej
liczbie głosów o więcej niż 10% ogólnej liczby głosów w okresie krótszym niż 60
dni, przez podmiot, którego udział w ogólnej liczbie głosów w tej spółce wynosi
mniej niż 33%, może nastąpić, z zastrzeżeniem ust. 2, wyłącznie w wyniku
ogłoszenia wezwania do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę akcji (art. 72
ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach
wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu
oraz o spółkach publicznych, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 13 stycznia
2009 r., Dz.U. Nr 184, poz. 1539 ze zm.; dalej: „ustawa o ofercie publicznej”).
W wyniku tych transakcji pozwany zwiększył swój udział w ogólnej liczbie głosów
o więcej niż 10% w okresie krótszym niż 60 dni. W ocenie Sądu Okręgowego,
spółka M. Developments Ltd. nie mogła zatem na podstawie art. 89 ust. 1 ustawy o
ofercie publicznej wykonywać prawa głosu z 21 156 023 akcji. Jedynie transakcja
dokonana w dniu 18 marca 2008 r., w wyniku której pozwany nabył 2 208 822 akcji
3
stanowiących mniej niż 2% ogólnej liczby głosów w powodowej spółce, była zgodna
z przepisami ustawy o ofercie publicznej, która nie nakłada w takim wypadku
obowiązku dokonania notyfikacji.
Obie strony wniosły apelacje od wyroku Sądu Okręgowego.
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 14 lipca 2011 r. zmienił zaskarżony wyrok
ten sposób, że ustalił, iż pozwany nie może wykonywać prawa głosu z 23 364 8145
akcji zwykłych na okaziciela Przedsiębiorstwa Przemysłu Spożywczego „P.” S.A. w
Ł., oddalił apelację pozwanego i zasądził od pozwanego na rzecz powódki 12 027
zł tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.
Sąd Apelacyjny przyjął, że co do zasady brak jurysdykcji krajowej stanowi
przyczynę nieważności postępowania (art. 1099 § 2 k.p.c.), którą sąd bierze pod
uwagę z urzędu w każdym stanie sprawy (art. 1099 § 1 k.p.c.). Jednocześnie
podkreślił, że powołane przez pozwanego postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
26 stycznia 2011 r., IV CSK 284/10 (niepubl.) zostało wydane w odmiennym stanie
faktycznym (zarówno powód, jak i pozwany w tamtej sprawie nie mieli siedziby
w Polsce). Uznał, że przedstawienie Sądowi Najwyższemu zagadnienia prawnego
jest niedopuszczalne wobec regulacji zamieszczonej w art. 267 Traktatu
o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (dalej: „TFUE”), który ustanawia wyłączną
właściwość Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „ETS”) do
rozstrzygania wątpliwości w przedmiocie wykładni prawa wspólnotowego.
Skierowanie takiego pytania do Sądu Najwyższego w trybie art. 390 § 1 k.p.c.
byłoby naruszeniem wiążących Polskę obowiązków traktatowych, a uchwała,
gdyby została podjęta, mimo formalnego związania w danej sprawie (art. 390 § 2
k.p.c.), nie miałaby mocy wiążącej (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
28 kwietnia 2010 r., III CZP 3/10, OSNC 2010, nr 11, poz. 155). Sąd Apelacyjny
podkreślił dalej, że wniosek o wystąpienie z pytaniem prejudycjalnym do ETS nie
jest dla niego wiążący. Potrzeba wystąpienia z pytaniem prejudycjalnym powstaje
wówczas, gdy wątpliwości dotyczące interpretacji prawa wspólnotowego powziął
sąd, nie tylko zaś wtedy, gdy są sygnalizowane w związku z rozbieżną
argumentacją prawną stron procesowych. Sąd Apelacyjny ocenił, że na podstawie
art. 5 ust. 1a rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r.
4
w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania
w sprawach cywilnych i handlowych [dalej: „rozporządzenie Rady (WE)”] jest
właściwy sąd polski. Nie podzielił tym samym zapatrywania wyrażonego
we wcześniej wydanym w tej sprawie postanowieniu, że sprawa podlega
jurysdykcji sądu polskiego na podstawie art. 24 rozporządzenia Rady (WE).
Podzielił natomiast nawiązujący do orzecznictwa ETS pogląd, że użyte w art. 5 ust.
1a rozporządzenia Rady (WE) pojęcie „umowa lub roszczenia wynikające z umowy”
podlega wykładni autonomicznej. Wyłączone jest zatem sięganie w tym celu
do prawa krajowego, aczkolwiek nie budzi wątpliwości umowny charakter zarówno
umowy założycielskiej, jak i statutu spółki (wyrok Sądu Najwyższego z dnia
27 lutego 2003 r., IV CKN 1811/00, niepubl.). Sąd Apelacyjny, odwołując się do
orzecznictwa ETS, wskazał, że postanowienie statutu spółki ma umowny charakter.
Również umowny charakter ma stosunek zobowiązaniowy między wspólnikami
i spółką. Według ETS (por. wyrok z dnia 4 marca 1982 r. w sprawie 38/81 Effer),
omawianej podstawie jurysdykcji podlegają powództwa o istnienie albo nieistnienie
stosunku umownego. Nie sposób zatem wyłączyć spod jej działania tych powództw,
których przedmiotem jest, jak w niniejszej sprawie, ustalenie jego treści. Według
Sądu Apelacyjnego, dochodzone roszczenie zmierza do ustalenia, czy
akcjonariuszowi przysługuje nierozerwalnie związane ze stosunkiem członkostwa
w spółce prawo głosu.
Sąd Apelacyjny podzielił ocenę Sądu Okręgowego w kwestii przysługiwania
powódce interesu prawnego w rozumieniu art. 189 k.p.c. Uznał, że nie może
odnieść skutku odwołanie się w apelacji do wyroku z dnia 17 października 2007 r.,
II CSK 248/07, w którym Sąd Najwyższy wypowiedział się co do konkurencyjności
roszczeń przewidzianych w art. 425 k.s.h. i 189 k.p.c. W ocenie Sądu
Apelacyjnego, spółka akcyjna ma zawsze interes prawny w ustaleniu, czy
akcjonariusz, zwłaszcza dysponujący znacznym pakietem akcji, może wykonywać
prawo głosu. Ma to bowiem wpływ na wewnętrzne relacje w spółce i zapobiega
możliwości wypaczenia wyników głosowań na walnym zgromadzeniu
prowadzonych z udziałem akcjonariusza, który oddał głos wbrew zakazowi z art. 89
ustawy o ofercie publicznej.
5
Sąd Apelacyjny nie podzielił zarzutu naruszenia art. 229 k.p.c.
Przeprowadzony na wniosek powoda dowód z pochodzących z Cypru dokumentów
dotyczących struktury udziałowej pozwanego nie potwierdza tezy pozwanego,
jakoby C. C. LLC był w listopadzie 2007 r. podmiotem dominującym w stosunku do
M. Okoliczność ta, początkowo niesporna, w związku z uzyskanymi przez powoda
w toku procesu informacjami, straciła taki charakter.
Sąd Apelacyjny nie podzielił także zarzutu naruszenia art. 6 k.c. Powód
powinien podać okoliczności kształtujące podstawę faktyczną powództwa, co w tym
przypadku sprowadza się do wykazania faktu nabycia znacznego pakietu akcji.
Temu zadaniu sprostał. Nie do niego należało natomiast dowodzenie, że w związku
z tym nabyciem powstały po stronie pozwanego obowiązki przewidziane w ustawie
o ofercie publicznej, gdyż wynikają one wprost z ustawy.
Sąd Apelacyjny zgodził się z zarzutem powódki, że Sąd Okręgowy w ocenie
prawnej nietrafnie przyjął, iż o stosunku dominacji i zależności mogą decydować
tylko powiązania kapitałowe. Zawarta w art. 4 pkt 14 ustawy o ofercie publicznej
definicja pojęcia dominacji jest szersza. Do przyjęcia stosunku dominacji
wystarczające jest bowiem, aby dany podmiot miał możliwość wywierania wpływu
na działalność innego podmiotu. Stosunek dominacji i zależności nie może być
więc sprowadzony do powiązań czysto formalnych. Taka interpretacja, według
Sądu Apelacyjnego, prowadzi do pełnego urzeczywistnienia założeń art. 2 ust. 1
pkt. 1) f) iv) dyrektywy 2004/109/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
15 grudnia 2004 r. w sprawie harmonizacji wymogów dotyczących przejrzystości informacji
o emitentach, których papiery wartościowe dopuszczane są do obrotu na rynku
regulowanym oraz zmieniającej dyrektywę 2001/34/WE (Dz.U. L 390 z dnia 31 grudnia
2004 r., str. 38). Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt. 1) f) iv) tej dyrektywy, „przedsiębiorstwo
kontrolowane” oznacza każde przedsiębiorstwo, na które osoba fizyczna albo
prawna ma prawo wywrzeć i wywiera dominujący wpływ albo nad którym może
sprawować lub sprawuje kontrolę. Sąd Apelacyjny przyjął więc, że stosunek między
J. G. oraz spółkami M., P. i J. był w dacie odbywanego w dniu 27 maja 2009 r.
zgromadzenia ze strony tego pierwszego stosunkiem dominacji, zaś pozostałych -
zależności, w rozumieniu art. 4 pkt 14 i 15 ustawy o ofercie publicznej, a wszystkie
te spółki stanowiły wraz z nim grupę kapitałową (art. 4 pkt 16).
6
W ocenie Sądu Apelacyjnego M., jako podmiot zależny od J. G., który nie
wykonał obowiązków ciążących na nim z mocy art. 73 ust. 2 w związku z art. 87
ust. 1 c), nie może na podstawie art. 89 ust. 2 ustawy o ofercie wykonywać prawa
głosu ze wszystkich posiadanych akcji. Ponieważ ustawa o ofercie publicznej nie
przewiduje możliwości ewentualnej sanacji stanu naruszenia, która powodowałaby
przywrócenie prawa głosu, zakaz będzie utrzymany do czasu nabycia przez objęty
nim podmiot akcji powoda w sposób zgodny z ustawą o ofercie. Nie ma zatem
znaczenia, czy w dacie wyrokowania przez Sąd Apelacyjny nadal trwa między M. i
pozostałymi spółkami oraz J. G. stosunek dominacji i podporządkowania, ani to,
czy zmienił się udział wszystkich podmiotów zależnych w ogólnej liczbie głosów.
Pozwany wniósł skargę kasacyjną, w której zaskarżył wyrok Sądu
Apelacyjnego w całości, podnosząc zarzut nieważność postępowania przed
Sądami I i II instancji (art. 1099 § 2 w związku z art. 39813
§ 1 k.p.c.) na skutek
rozpoznania sprawy mimo braku jurysdykcji krajowej (art. 1099 § 1 i 2 k.p.c.
w związku z art. 2 ust. 1 rozporządzenia Rady [WE], w szczególności na skutek
niewłaściwego zastosowania art. 5 ust. 1a tego rozporządzenia. Zarzucił ponadto
naruszenie prawa materialnego, mianowicie art. 89 ust. 3 w związku z art. 89 ust. 1
pkt 1 i 2 i ust. 2 ustawy o ofercie publicznej, art. 189 k.p.c., art. 87 ust. 5 pkt 1
w związku z art. 87 ust. 1 pkt 1 lit. c w związku z art. 4 pkt 14-16 w związku z art.
69 ust. 1 pkt 1 i z art. 69 ust. 4 oraz w związku z art. 73 ust. 2 ustawy o ofercie
publicznej w związku z art. 72 § 2 k.p.c., art. 4 pkt 14, 15 i 16 ustawy o ofercie
publicznej, art. 87 ust. 1 pkt 1 lit. c i ust. 5 w związku z art. 4 pkt 14 i 15 ustawy
o ofercie publicznej, art. 89 ust. 1 i 2 ustawy o ofercie publicznej, oraz przepisów
postępowania, mianowicie art. 378 § 1 i art. 386 § 3 k.p.c. w związku z art. 1099 § 1
i 2 k.p.c. w związku z art. 2 ust. 1 rozporządzenia przez nieuwzględnienie zarzutu
nieważności postępowania przed Sądem I instancji, art. 378 § 1 w związku z art.
386 § 1 w związku z art. 189 k.p.c., art. 386 § 1 w związku z art. 229 k.p.c., art. 381
w związku z art. 47914
§ 2 k.p.c. W uzupełnieniu skargi kasacyjnej pozwany zarzucił
ponadto naruszenie art. 6 k.c. w związku z art. 233 § 1 i 2 k.p.c. oraz w związku
z art. 4 pkt 14, 15 i 16 ustawy o ofercie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
7
Najdalej idący zarzut podniesiony w skardze kasacyjnej dotyczy nieważności
postępowania przez Sądami pierwszej i drugiej instancji z powodu braku jurysdykcji
krajowej sadów polskich. Zarzut ten jest nietrafny. Zgodnie z art. 2 ust. 1
rozporządzenia Rady [WE], do osób, które nie są obywatelami Państwa
Członkowskiego, w którym mają miejsce zamieszkania, stosuje się przepisy
jurysdykcyjne właściwe dla obywateli tego Państwa. Wyjątek od tej reguły został
przewidziany m.in. w art. 5 ust. 1 lit. a rozporządzenia Rady [WE], według którego
osoba, która ma miejsce zamieszkania na terytorium Państwa Członkowskiego,
może być pozwana w innym Państwie Członkowskim, jeżeli przedmiotem
postępowania jest umowa lub roszczenia wynikające z umowy - przed sąd miejsca,
gdzie zobowiązanie zostało wykonane albo miało być wykonane. Sąd Apelacyjny
przekonywająco wykazał, że w niniejszej sprawie jurysdykcja krajowa sądów
polskich istnieje na podstawie drugiego z wymienionych przepisów.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego nie budzi wątpliwości pogląd, że statut spółki
jest wynikiem umowy obligacyjno-organizacyjnej, nie stanowi aktu normatywnego
powszechnie obowiązującego w rozumieniu art. 87 Konstytucji i nie jest prawem,
o którym mowa w art. 3931
pkt 1 k.p.c. (obecnie: w art. 3983
§ 1 pkt 1 k.p.c.).
Ewentualne naruszenie postanowień statutu nie stanowi więc naruszenia prawa
materialnego (zob. wyrok z dnia 27 lutego 2003 r., IV CKN 1811/00, niepubl.).
W konsekwencji więc stosunki prawne w spółce akcyjnej mają charakter
zobowiązaniowy (umowny). Sąd Apelacyjny trafnie poza tym podkreślił,
że postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2011 r., IV CSK 284/10
(niepubl.) zostało wydane w odmiennym stanie faktycznym, w którym zarówno
powód, jak i pozwany nie mieli siedziby w Polsce.
Nie jest też trafny zarzut naruszenia art. 189 k.p.c. Problem sprowadza się tu
do tego, czy okoliczność, że akcjonariusz nie może wykonywać prawa głosu,
powinna być każdorazowo podnoszona jedynie w postępowaniu o stwierdzenie
nieważności albo uchylenie uchwały walnego zgromadzenia (art. 422 § 1 albo art.
425 § 1 k.s.h.), czy też może być generalnie rozstrzygana w postępowaniu
o ustalenie. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się jednolicie, że art.
189 k.p.c. nie znajduje zastosowania wtedy, ochrony swoich praw można
dochodzić w drodze powództwa o świadczenie albo o ukształtowanie stosunku
8
prawnego lub prawa. Sytuacja taka jednakże w niniejszej sprawie nie występuje.
Odmienna ocena w tym zakresie nie wynika z wyroku Sądu Najwyższego z dnia
17 października 2007 r., II CSK 248/07 (OSNC 2008, nr 12, poz. 144), według
którego uchwała walnego zgromadzenia podjęta z uwzględnieniem głosów z akcji
wykonanych wbrew zakazowi, o którym mowa w art. 89 ust. 1 lub 2 ustawy
o ofercie publicznej, podlega zaskarżeniu w drodze powództwa przewidzianego
w art. 425 § 1 k.s.h. W wyroku tym bowiem Sąd Najwyższy podkreślił jedynie,
że poza zakresem rozważań Sądu Apelacyjnego w tamtej sprawie pozostała
przede wszystkim kwestia interesu prawnego w żądaniu ustalenia na przyszłość
konsekwencji wykonania prawa głosu wbrew zakazowi przewidzianemu w art. 89
ust. 1 lub 2 ustawy o ofercie publicznej. Sąd Najwyższy nie wypowiedział się
natomiast jednoznacznie przeciwko dopuszczalności powództwa o ustalenie na
podstawie art. 189 k.p.c., jeżeli w konkretnej możliwe jest wytoczenie powództwa
na podstawie art. 425 § 1 k.s.h. Stwierdził jedynie, że jest to uzależnione od
wykazania przez powoda interesu prawnego. Otóż w niniejszej sprawie Sądy obu
instancji trafnie wykazały, że powódka ma interes prawny w ustaleniu, iż pozwany
nie może wykonywać prawa głosu z akcji. W konsekwencji nie jest też trafny zarzut
naruszenia art. 89 ust. 3 w związku z art. 89 ust. 1 pkt 1 i 2 i ust. 2 ustawy o ofercie
publicznej przez ich błędną wykładnię, polegającą na uznaniu, iż stwierdzenie
„nie może wykonywać prawa głosu” stanowi podstawę do orzeczenia sankcji
bezterminowej utraty prawa głosu przez akcjonariusza. Nie chodzi tu bowiem
o orzeczenie „sankcji bezterminowej utraty prawa głosu”, uwzględnienie bowiem
powództwa wytoczonego na podstawie art. 189 k.p.c. odnosi się do konkretnej
sytuacji określonej w przepisach art. 89 ust. 1 lub 2 ustawy o ofercie publicznej.
Poza tym owa „sankcja” nie jest kreowana przez sąd orzekający w sprawie, który
wydaje orzeczenie ustalające, ale wynika wprost z powołanych przepisów ustawy.
Nie jest również trafny zarzut naruszenia art. 87 ust. 5 pkt 1 w związku z art.
87 ust. 1 pkt 1 lit. c w związku z art. 4 pkt 14-16 w związku z art. 69 ust. 1 pkt 1
i z art. 69 ust. 4 oraz w związku z art. 73 ust. 2 ustawy o ofercie publicznej
w związku z art. 72 § 2 k.p.c. przez ich niewłaściwe zastosowanie, polegające na
rozpoznaniu sprawy bez udziału podmiotów, w stosunku do których zachodziło
współuczestnictwo konieczne. Powództwo o ustalenie zostało bowiem
9
wytoczone przeciwko M. Developments Limited z siedzibą w Nikozji (Cypr) i tylko
jego, a nie innych podmiotów dotyczy wyrok uwzględniający powództwo, nie ma
zatem mowy o współuczestnictwie koniecznym.
Nie zasługuje na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 4 pkt 14, 15 i 16
ustawy o ofercie publicznej i art. 87 ust. 1 pkt 1 lit. c i ust. 5 w związku z art. 4 pkt
14 i 15 ustawy o ofercie publicznej przez ich błędną wykładnię oraz art. 89 ust. 1 i 2
ustawy o ofercie publicznej przez ich niewłaściwe zastosowanie. Sąd Apelacyjny
dokonał bowiem wnikliwej i proeuropejskiej wykładni tych przepisów, odwołując się
w szczególności do art. 2 ust. 1 pkt. 1) f) iv) dyrektywy 2004/109/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie harmonizacji wymogów
dotyczących przejrzystości informacji o emitentach, których papiery wartościowe
dopuszczane są do obrotu na rynku regulowanym oraz zmieniającej dyrektywę
2001/34/WE.
Nie jest wreszcie trafny zarzut naruszenia art. 6 k.c. w związku z art. 233 § 1
i 2 k.p.c. oraz w związku z art. 4 pkt 14, 15 i 16 ustawy o ofercie publicznej. Sąd
Apelacyjny przekonywająco wykazał bezzasadność tego zarzutu, podniesionego
wcześniej w apelacji, odwołując się w tym względzie do wyroku Sądu Najwyższego
z dnia 20 kwietnia 1982 r., I CR 79/82 (niepubl.).
Podniesione w skardze kasacyjnej zarzuty naruszenia przepisów
postępowania albo ściśle wiążą się z omówionymi wyżej zarzutami naruszenia
prawa materialnego, albo są niedopuszczalne w postępowaniu kasacyjnym jako
dotyczące ustalenia faktów lub oceny dowodów (art. 3983
§ 3 k.p.c.).
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
k.p.c.
orzekł, jak w sentencji.
Teza: Spółka akcyjna mogła dochodzić w drodze powództwa o ustalenie,
że akcjonariusz nie mógł wykonywać prawa głosu z akcji na podstawie art. 89
ust. 1 lub 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach
wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu
oraz o spółkach publicznych w brzmieniu obowiązującym przed dniem 13 stycznia
2009 r. (Dz.U. Nr 184, poz. 1539 ze zm.).
10
es