IV CZ 93/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:18-03-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CZ 93/12
POSTANOWIENIE
Dnia 25 października 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Grzegorz Misiurek
SSA Władysław Pawlak
w sprawie z powództwa I. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
w Inowrocławiu
przeciwko E. W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 października 2012 r.,
zażalenia pozwanej
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 20 października 2011 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Pozwana wniosła skargę kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 24
marca 2011 r. wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów postępowania
kasacyjnego. Sąd Apelacyjny, postanowieniem z dnia 12 sierpnia 2011 r., oddalił
wniosek pozwanej o zwolnienie jej od kosztów sądowych w postępowaniu
kasacyjnym. Pozwana, pomimo doręczenia jej pełnomocnikowi tego orzeczenia, nie
opłaciła skargi kasacyjnej. Postanowieniem z dnia 20 października 2011 r. Sąd
Apelacyjny odrzucił skargę kasacyjną jako nieopłaconą.
W zażaleniu na to postanowienie pozwana wniosła o jego uchylenie
i przekazanie sprawy Sądowi drugiej instancji do ponownego rozpatrzenia.
W uzasadnieniu podniosła, że po oddaleniu jej wniosku o zwolnienie z kosztów
postępowania kasacyjnego nie została, zgodnie z art. 130 § 1 k.p.c., wezwana
do uiszczenia opłaty od skargi kasacyjnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Według nieobowiązującego obecnie art. 1302
§ 3 k.p.c., sąd odrzucał bez
wezwania o uiszczenie opłaty pismo wniesione przez adwokata, radcę prawnego
lub rzecznika patentowego środki odwoławcze lub środki zaskarżenia (apelację,
zażalenie, skargę kasacyjną, skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia, sprzeciw od wyroku zaocznego, zarzuty od nakazu
zapłaty, skargę na orzeczenie referendarza sądowego) podlegające opłacie
w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości
przedmiotu zaskarżenia. Artykułem 1 pkt 3 lit. a ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. –
o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2008 r. Nr 234,
poz. 1571) uchylono ten przepis z dniem 1 lipca 2009 r. Według utrwalonej linii
orzeczniczej Sądu Najwyższego (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu
Najwyższego z dnia 15 czerwca 2010 r., II UZP 4/10, OSNP 2011, nr 3-4, poz. 38),
po uchyleniu art. 1302
§ 3 k.p.c., nie uchylono obowiązku samodzielnego obliczenia
i wniesienia przez profesjonalnego pełnomocnika strony należnej od pisma
procesowego opłaty, jednakże w razie zaniechania tego obowiązku i wniesienia
nieopłaconej skargi kasacyjnej podlega ona odrzuceniu w razie niewykonania
zarządzenia – wydanego na podstawie art. 130 § 1 w zw. z art. 3986
§ 2 k.p.c. –
3
wzywającego stronę do opłacenia skargi. Tryb ten będzie miał zastosowanie
także w razie oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych,
jeżeli strona nie jest reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika
procesowego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2012 r., III CZP
92/11, OSNC 2012, nr 7-8, poz. 87). Reguły te nie mają jednak zastosowanie
wówczas, gdy skarga kasacyjna podlegająca opłacie stałej lub stosunkowej
obliczonej od wartości przedmiotu zaskarżenia wniesiona przez profesjonalnego
pełnomocnika zawiera wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych.
W takim przypadku mają zastosowanie przepisy szczególne zawarte w art. 112
ust. 2 i 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych (jedn. tekst: Dz.U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm., dalej: „u.k.s.c.”).
Według art. 112 ust. 1 tej ustawy, zgłoszenie wniosku o zwolnienie od kosztów
sądowych nie wstrzymuje biegu toczącego się postępowania, chyba że chodzi
o zwolnienie powoda od kosztów sądowych na skutek wniosku
zgłoszonego w pozwie lub przed wytoczeniem powództwa. Zgodnie jednak
z art. 112 ust. 2 u.k.s.c., jeżeli wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych
złożony przed upływem terminu do opłacenia pisma został prawomocnie
oddalony, przewodniczący wzywa stronę do opłacenia pisma na podstawie
art. 130 k.p.c. Jednakże, w myśl art. 112 ust. 3 u.k.s.c., powołanego przepisu
nie stosuje się, gdy pismo podlegające opłacie w wysokości stałej lub
stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu
lub wartości przedmiotu zaskarżenia, zostało wniesione przez adwokata,
radcę prawnego lub rzecznika patentowego. W takim przypadku, tygodniowy
termin na wniesienie opłaty biegnie od dnia doręczenia stronie
postanowienia o oddaleniu wniosku, a gdy postanowienie zostało wydane
na posiedzeniu jawnym - od dnia jego ogłoszenia. W orzecznictwie Sądu
Najwyższego przyjęto, że przepis art. 112 ust. 3 ma zastosowanie także
do środków odwoławczych i zaskarżenia, w tym więc do skargi kasacyjnej
(por. uchwała z dnia 9 lutego 2012 r., III CZP 92/11). Wyjaśniono także,
iż w takim przypadku doręczenie pełnomocnikowi strony postanowienia sądu
oddalającego jej wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych stanowi
wystarczającą i kompetentną informację dla profesjonalnego pełnomocnika, jaką
4
opłatę sądową jest obowiązany uiścić w terminie tygodniowym od daty doręczenia
postanowienia, co wyłącza tryb naprawczy przewidziany w art. 130 § 1 k.p.c. do
usunięcia braku fiskalnego pisma procesowego (por. postanowienia: z dnia
23 marca 2011 r., V CZ 116/10, Lex nr 1108525 oraz z dnia 21 lipca 2011 r., V CZ
30/11, Lex nr 898279). Z tych przyczyn należy przyjąć, że art. 112 ust. 3 u.k.s.c.
wprowadza wyjątek od zasady wzywania do uiszczenia brakujących opłat
sądowych obowiązującej po uchyleniu art. 1302
§ 3 k.p.c.
Uwzględniając powyższe nie zachodziły podstawy do odrębnego wzywania
pełnomocnika pozwanej do uiszczenia należnej opłaty od skargi kasacyjnej.
Tygodniowy termin do jej uiszczenia biegł bowiem od dnia doręczenia
pełnomocnikowi pozwanej odpisu prawomocnego postanowienia Sądu
Apelacyjnego oddalającego wniosek pozwanej o zwolnienie jej od kosztów
sądowych w postępowaniu kasacyjnym. Skoro należna opłata od skargi kasacyjnej
nie została w terminie uiszczona zasadne było jej odrzucenie przez Sąd Apelacyjny
jako nieopłaconej.
Mając powyższe na uwadze orzeczono, jak w sentencji na podstawie art.
39814
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
jw
POSTANOWIENIE
Dnia 25 października 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Grzegorz Misiurek
SSA Władysław Pawlak
w sprawie z powództwa I. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
w Inowrocławiu
przeciwko E. W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 października 2012 r.,
zażalenia pozwanej
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 20 października 2011 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Pozwana wniosła skargę kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 24
marca 2011 r. wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów postępowania
kasacyjnego. Sąd Apelacyjny, postanowieniem z dnia 12 sierpnia 2011 r., oddalił
wniosek pozwanej o zwolnienie jej od kosztów sądowych w postępowaniu
kasacyjnym. Pozwana, pomimo doręczenia jej pełnomocnikowi tego orzeczenia, nie
opłaciła skargi kasacyjnej. Postanowieniem z dnia 20 października 2011 r. Sąd
Apelacyjny odrzucił skargę kasacyjną jako nieopłaconą.
W zażaleniu na to postanowienie pozwana wniosła o jego uchylenie
i przekazanie sprawy Sądowi drugiej instancji do ponownego rozpatrzenia.
W uzasadnieniu podniosła, że po oddaleniu jej wniosku o zwolnienie z kosztów
postępowania kasacyjnego nie została, zgodnie z art. 130 § 1 k.p.c., wezwana
do uiszczenia opłaty od skargi kasacyjnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Według nieobowiązującego obecnie art. 1302
§ 3 k.p.c., sąd odrzucał bez
wezwania o uiszczenie opłaty pismo wniesione przez adwokata, radcę prawnego
lub rzecznika patentowego środki odwoławcze lub środki zaskarżenia (apelację,
zażalenie, skargę kasacyjną, skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia, sprzeciw od wyroku zaocznego, zarzuty od nakazu
zapłaty, skargę na orzeczenie referendarza sądowego) podlegające opłacie
w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości
przedmiotu zaskarżenia. Artykułem 1 pkt 3 lit. a ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. –
o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2008 r. Nr 234,
poz. 1571) uchylono ten przepis z dniem 1 lipca 2009 r. Według utrwalonej linii
orzeczniczej Sądu Najwyższego (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu
Najwyższego z dnia 15 czerwca 2010 r., II UZP 4/10, OSNP 2011, nr 3-4, poz. 38),
po uchyleniu art. 1302
§ 3 k.p.c., nie uchylono obowiązku samodzielnego obliczenia
i wniesienia przez profesjonalnego pełnomocnika strony należnej od pisma
procesowego opłaty, jednakże w razie zaniechania tego obowiązku i wniesienia
nieopłaconej skargi kasacyjnej podlega ona odrzuceniu w razie niewykonania
zarządzenia – wydanego na podstawie art. 130 § 1 w zw. z art. 3986
§ 2 k.p.c. –
3
wzywającego stronę do opłacenia skargi. Tryb ten będzie miał zastosowanie
także w razie oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych,
jeżeli strona nie jest reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika
procesowego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2012 r., III CZP
92/11, OSNC 2012, nr 7-8, poz. 87). Reguły te nie mają jednak zastosowanie
wówczas, gdy skarga kasacyjna podlegająca opłacie stałej lub stosunkowej
obliczonej od wartości przedmiotu zaskarżenia wniesiona przez profesjonalnego
pełnomocnika zawiera wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych.
W takim przypadku mają zastosowanie przepisy szczególne zawarte w art. 112
ust. 2 i 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych (jedn. tekst: Dz.U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm., dalej: „u.k.s.c.”).
Według art. 112 ust. 1 tej ustawy, zgłoszenie wniosku o zwolnienie od kosztów
sądowych nie wstrzymuje biegu toczącego się postępowania, chyba że chodzi
o zwolnienie powoda od kosztów sądowych na skutek wniosku
zgłoszonego w pozwie lub przed wytoczeniem powództwa. Zgodnie jednak
z art. 112 ust. 2 u.k.s.c., jeżeli wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych
złożony przed upływem terminu do opłacenia pisma został prawomocnie
oddalony, przewodniczący wzywa stronę do opłacenia pisma na podstawie
art. 130 k.p.c. Jednakże, w myśl art. 112 ust. 3 u.k.s.c., powołanego przepisu
nie stosuje się, gdy pismo podlegające opłacie w wysokości stałej lub
stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu
lub wartości przedmiotu zaskarżenia, zostało wniesione przez adwokata,
radcę prawnego lub rzecznika patentowego. W takim przypadku, tygodniowy
termin na wniesienie opłaty biegnie od dnia doręczenia stronie
postanowienia o oddaleniu wniosku, a gdy postanowienie zostało wydane
na posiedzeniu jawnym - od dnia jego ogłoszenia. W orzecznictwie Sądu
Najwyższego przyjęto, że przepis art. 112 ust. 3 ma zastosowanie także
do środków odwoławczych i zaskarżenia, w tym więc do skargi kasacyjnej
(por. uchwała z dnia 9 lutego 2012 r., III CZP 92/11). Wyjaśniono także,
iż w takim przypadku doręczenie pełnomocnikowi strony postanowienia sądu
oddalającego jej wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych stanowi
wystarczającą i kompetentną informację dla profesjonalnego pełnomocnika, jaką
4
opłatę sądową jest obowiązany uiścić w terminie tygodniowym od daty doręczenia
postanowienia, co wyłącza tryb naprawczy przewidziany w art. 130 § 1 k.p.c. do
usunięcia braku fiskalnego pisma procesowego (por. postanowienia: z dnia
23 marca 2011 r., V CZ 116/10, Lex nr 1108525 oraz z dnia 21 lipca 2011 r., V CZ
30/11, Lex nr 898279). Z tych przyczyn należy przyjąć, że art. 112 ust. 3 u.k.s.c.
wprowadza wyjątek od zasady wzywania do uiszczenia brakujących opłat
sądowych obowiązującej po uchyleniu art. 1302
§ 3 k.p.c.
Uwzględniając powyższe nie zachodziły podstawy do odrębnego wzywania
pełnomocnika pozwanej do uiszczenia należnej opłaty od skargi kasacyjnej.
Tygodniowy termin do jej uiszczenia biegł bowiem od dnia doręczenia
pełnomocnikowi pozwanej odpisu prawomocnego postanowienia Sądu
Apelacyjnego oddalającego wniosek pozwanej o zwolnienie jej od kosztów
sądowych w postępowaniu kasacyjnym. Skoro należna opłata od skargi kasacyjnej
nie została w terminie uiszczona zasadne było jej odrzucenie przez Sąd Apelacyjny
jako nieopłaconej.
Mając powyższe na uwadze orzeczono, jak w sentencji na podstawie art.
39814
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
jw