Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 116/12
POSTANOWIENIE
Dnia 9 listopada 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Marta Romańska
w sprawie z powództwa M. P.
przeciwko Gminie L.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 9 listopada 2012 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie o kosztach procesu zawarte w punkcie drugim wyroku
Sądu Apelacyjnego
z dnia 21 lutego 2012 r.,
1) uchyla i zmienia zaskarżone postanowienie w ten sposób, że nie
obciąża powoda kosztami postępowania apelacyjnego;
2) zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 900 (dziewięćset)
złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego
przed Sądem Najwyższym
Uzasadnienie
2
Wyrokiem z dnia 21 lutego 2012 r., Sąd Apelacyjny w pkt I. oddalił apelację
powoda M. P., wniesioną od wyroku Sądu Okręgowego w L. z dnia 21 listopada
2011 r., oddalającego powództwo skierowane przeciwko pozwanej Gminie L. o
zapłatę kwoty 438.000 zł tytułem odszkodowania, a w pkt II. zasądził od powoda
na rzecz pozwanej kwotę 5.400 zł tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.
Uzasadniając rozstrzygnięcie o kosztach Sąd Apelacyjny wskazał, że w sprawie
zastosowanie znajdowała przewidziana w art. 98 § 1 k.p.c. zasada
odpowiedzialności za wynik procesu. Sam fakt trudnej sytuacji majątkowej powoda
nie uzasadniał zastosowania zasady słuszności. Powód miał świadomość treści
rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego i przedstawionej argumentacji, a decydując się
na wniesienie apelacji musiał się liczyć z koniecznością ponoszenia kosztów
w przypadku niekorzystnego rozstrzygnięcia.
Powód zaskarżył zażaleniem postanowienie zawarte w pkt II. wyroku Sądu
Apelacyjnego, żądając zmiany tego postanowienia i nieobciążania go obowiązkiem
zwrotu pozwanemu kosztów postępowania apelacyjnego, ewentualnie uchylenia
tego postanowienia i przekazania sprawy Sądowi Apelacyjnemu w tym zakresie
do ponownego rozpoznania. W zażaleniu podniósł błędne niezastosowanie
art. 102 k.p.c. Ponadto reprezentujący powoda adwokat, ustanowiony z urzędu,
wniósł o przyznanie nieopłaconych w całości ani w części kosztów pomocy prawnej
udzielonej w postępowaniu zażaleniowym.
W odpowiedzi na zażalenie pozwana wniosła o jego oddalenie i zasądzenie
kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.
W ocenie Sąd Najwyższego w rozpoznawanej sprawie Sąd Apelacyjny
bezzasadnie odmówił zastosowania względem powoda art. 102 w zw. z art. 391 § 1
k.p.c., przyjmując, że w świetle argumentacji przywołanej przez Sąd Okręgowy
na uzasadnienie wyroku oddalającego powództwo powód powinien był liczyć się
z koniecznością ponoszenia kosztów procesu wynikłych z wniesionej przez niego
apelacji. Nie zostało bowiem uwzględnione, że w okolicznościach rozpoznawanej
sprawy, a zwłaszcza wobec treści pisma Wojewody z dnia 10 grudnia 2010 r., z
3
którego wynika, że Skarb Państwa – Wojewoda nie jest właściwy do naprawienia
szkody, powód mógł mieć przekonanie, iż to właśnie pozwana ma legitymację
bierną. Jedyną podstawą oddalenia powództwa wobec Gminy L. był brak po jej
stronie materialnoprawnej legitymacji. Jak wskazuje sam Sąd Apelacyjny pisemna
argumentacja Sądu pierwszej instancji była mało precyzyjna. Dodać też trzeba, że
powód występujący w postępowaniu bez pomocy profesjonalnego pełnomocnika
zarzucał także naruszenie przepisów postępowania. To wszystko, w połączeniu z
trudną sytuacją materialną powoda, którą obrazuje treść złożonego oświadczenia
majątkowego, mogło uzasadniać odstąpienie od obciążania go kosztami procesu
poniesionymi przez pozwaną Gminę w postępowaniu apelacyjnym na podstawie
art. 102 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c.
Z tych względów Sąd Najwyższy, na podstawie art. 39816
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c., postanowił jak w sentencji, o kosztach postępowania zażaleniowego
orzekając według art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 391 § 1, art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c.
oraz § 21 na podstawie § 13 ust. 2 pkt 2 i § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie … (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).
es