Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PK 95/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 23 listopada 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Beata Gudowska (przewodniczący)
SSN Jerzy Kwaśniewski (sprawozdawca)
SSN Krzysztof Staryk
w sprawie z powództwa B. D.
przeciwko Powiatowi L.
o odszkodowanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 23 listopada 2012 r.,
skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 6 października 2011 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu
Sądowi rozpoznanie wniosków dotyczących kosztów
postępowania kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Powód B. D. w pozwie przeciwko Powiatowi L. w L. domagał się zasądzenia
na jego rzecz kwoty 90.529,60 zł wraz z należnymi odsetkami tytułem
odszkodowania za niezgodne z prawem odwołanie go z funkcji dyrektora Liceum
Ogólnokształcącego w L., w wyniku którego utracił: dodatek funkcyjny za okres od
maja 2007 r. do sierpnia 2010 r. w kwocie 45.544 zł; dodatek motywacyjny w
wysokości 30% wynagrodzenia zasadniczego za okres od maja 2007 r. do sierpnia
2010 r. w kwocie 28.975 zł; dodatek za wysługę lat w kwocie 2.698,40 zł;
wynagrodzenie w kwocie 13.492 zł stanowiące różnicę między wynagrodzeniem
nauczyciela dyplomowanego a nauczyciela mianowanego.
Wyrokiem z dnia 8 października 2010 r. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych oddalił powództwo.
Sąd Okręgowy uznał, że brak jest podstaw do stwierdzenia, że pozwana
dopuściła się wobec powoda czynu niedozwolonego w rozumieniu art. 415 k.c.
Zarząd Powiatu w L. podejmując w dniu 6 kwietnia 2007 r. uchwałę o odwołaniu
powoda ze stanowiska dyrektora szkoły, mając na uwadze pozytywnie
zaopiniowany przez kuratora wniosek o jego odwołanie, działał w przekonaniu, że
jest to zgodne z obowiązującymi przepisami prawa. Możliwość odwołania dyrektora
ze stanowiska została przewidziana przepisami prawa oświatowego z
ograniczeniami ustanowionymi w art. 37 i 38 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o
systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.). Uprawnienie to
przysługuje organowi, który powierzył stanowisko nauczycielowi. Nie można czynić
pozwanej, która skorzystała z przysługującego jej uprawnienia przewidzianego w
ustawie o systemie oświaty, zarzutu winy. Wprawdzie prawomocnym wyrokiem
Sądu Rejonowego – Sądu Pracy w L. z dnia 27 lutego 2008 r., sygn. akt 137/07,
zasądzono od będącego pracodawcą powoda Liceum Ogólnokształcącego w L. na
rzecz powoda kwotę 9.739,80 zł tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem
odwołanie go z funkcji dyrektora szkoły. Nie oznacza to jednak, że odwołanie
powoda ze stanowiska w zastosowanym przez pozwaną trybie było zawinione
przez stronę pozwaną i nie przesądza o jej odpowiedzialności odszkodowawczej na
podstawie art. 415 k.c. Ponadto w ocenie Sądu Okręgowego – przy uwzględnieniu
3
złej atmosfery panującej w szkole, nierozwiązanego konfliktu dyrektora z częścią
grona pedagogicznego – nie można przyjmować założenia, że powód funkcję
dyrektora pełniłby do 31 sierpnia 2010 r. i że nie zostałby odwołany przez organ
prowadzący szkołę w innym trybie, przewidzianym w prawie oświatowym.
Sąd Okręgowy w swej ocenie nie pominął także wyroku sądu karnego –
wyroku z 20 listopada 2009 r.,- którym Sąd Rejonowy w L. w sprawie sygn. akt
694/08 z oskarżenia prywatnego B. D. przeciwko M. D. (Staroście Powiatowemu w
L.) uznał ją za winną tego, że dnia 5 kwietnia 2007 r. w L. w piśmie do Kuratora
Oświaty podała nieprawdziwe zarzuty dotyczące B. D., a mianowicie: że jako
dyrektor Liceum Ogólnokształcącego w L., wyrażając zamiar niedostosowania się
do decyzji II instancji dał wyraz nierzetelnego realizowania zadań związanych z
powierzonym mu stanowiskiem dyrektora szkoły i daje wyraz nieznajomości i braku
poszanowania obowiązującego prawa, jako pracodawca dopuścił się złego
traktowania pracowników, co w opinii prawnej stanowi znamiona mobbingu,
dopuścił się rażących zaniedbań finansowych i nieprawidłowości w zakresie
przestrzegania ustawy o gospodarce nieruchomościami przez to, że zaniechał
zawiadomienia organu prowadzącego o remoncie obiektu z wykorzystaniem go do
innych celów i nie uzyskał zgody organu na przeprowadzenie tego remontu, czym
naraziła B. D. na utratę zaufania potrzebnego do sprawowania funkcji dyrektora
szkoły, czym wypełniła znamiona występku z art. 212 § 1 k.k. i na podstawie art. 66
§ 1 i § 2 k.k. i art. 67 § 1 k.k. postępowania karne wobec oskarżonej warunkowo
umorzył na okres próby jednego roku; orzekł wobec niej świadczenie pieniężne na
rzecz Fundacji „Na ratunek dzieciom z chorobą nowotworową” w W. w kwocie
1.000 zł; zobowiązał także do pisemnego przeproszenia B. D. za pomówienie w
piśmie z dnia 5 kwietnia 2007 r. skierowanym do Kuratorium Oświaty przez
wysłanie listu z przeprosinami na jego adres domowy w terminie 1 miesiąca od
uprawomocnienia się wyroku. W ocenie Sądu Okręgowego brak było podstaw do
zastosowania w rozpoznawanej sprawie przepisów prawa cywilnego, ponieważ
przepisy prawa pracy (art. 45, art. 47 i art. 58 k.p.) w sposób kompleksowy regulują
roszczenia majątkowe przysługujące pracownikowi w sytuacji nieuzasadnionego
lub naruszającego przepisy prawa wypowiedzenia umowy o pracę. Wskazany
przez powoda wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 listopada 2007 r., SK
4
18/05, nie mógł mieć zastosowania do sytuacji powoda, gdyż dotyczył roszczeń
pracownika związanych z bezprawnym rozwiązaniem umowy o pracę bez
wypowiedzenia. Natomiast powód został odwołany z funkcji dyrektora, ale
zachował nauczycielski stosunek pracy.
Wyrok Sądu Okręgowego powód zaskarżył apelacją.
Wyrokiem z dnia 6 października 2011 r. Sąd Apelacyjny na podstawie art.
385 k.p.c. oddalił apelację. Z uzasadnienia tego wyroku wynika, że Sąd drugiej
instancji uznał, iż w sprawie chodziło o rozstrzygnięcie sporu o uprawnienie powoda
do odszkodowania na podstawie przepisów prawa cywilnego, zastosowanych w
związku z art. 300 k.p.
Nauczycielowi mianowanemu odwołanemu z funkcji wicedyrektora szkoły,
powierzonej na czas nieokreślony z naruszeniem art. 38 ustawy z dnia 7 września
1991 r. o systemie oświaty nie przysługiwało roszczenie o orzeczenie
bezskuteczności odwołania czy o przywrócenie do pracy na dotychczasowym
stanowisku, przysługiwało mu natomiast odszkodowanie limitowane, według
odpowiednio art. 45 § 2 i art. 471
k.p. Odszkodowanie to nie dotyczy rzeczywistej
szkody. Natomiast art. 300 k.p. daje pracownikowi możliwość dochodzenia
odszkodowania od pracodawcy w sytuacji powstania szkody z tytułu sprzecznego z
prawem rozwiązania z nim umowy o pracę. W takim przypadku zastosowanie
znajdą przepisy kodeksu cywilnego w tym przepis art. 415 k.c. Odpowiedzialność
deliktowa określona w art. 415 k.c. jest oparta na: zawinionym działaniu sprawcy
(pracodawcy), powstaniu szkody w mieniu ofiary (pracownika) i istnieniu związku
przyczynowego pomiędzy powstałą szkodą a zawinionym działaniem pracodawcy.
W ocenie Sądu drugiej instancji powód nie wykazał bezprawności zachowania
strony pozwanej. Podstawą ustalenia odpowiedzialności pracodawcy jest bowiem
wystąpienie po jego stronie winy polegającej na rażącym naruszeniu przepisów
prawa. Wina pracodawcy musi wystąpić w postaci zamiaru bezpośredniego lub
ewentualnego. Podejmując uchwałę o odwołaniu powoda z funkcji dyrektora szkoły
Zarząd Powiatu w L. działał w przekonaniu, że jest to zgodne z obowiązującymi
przepisami prawa. W konsekwencji nie można postawić pracodawcy zarzutu
działania z zamiarem bezpośrednim lub ewentualnym nakierowanym na złamanie
przepisów prawa. Samo działanie organu samorządu nie nosiło cech bezprawności.
5
Sąd drugiej instancji nie podzielił także zarzutu powoda dotyczącego okoliczności
związanych z wyrokiem sądu administracyjnego stwierdzającym niezgodność
uchwały o odwołaniu powoda z funkcji dyrektora szkoły z prawem, gdyż orzeczenie
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego nie przesądza o winie pracodawcy,
będącej przesłanką art. 415 k.c. Nie można natomiast zarzucić umyślności skoro
zarząd powiatu działał w przeświadczeniu działania zgodnego z prawem posiadając
pozytywną opinię kuratorium oświaty co do odwołania powoda z pełnionej funkcji.
W ocenie Sądu drugiej instancji powód nie przedstawił także wystarczających
dowodów potwierdzających istnienie związku przyczynowego pomiędzy powstałą
szkodą a działaniem zarządu powiatu. W szczególności nie wykazał, że szkoda
pozostawała w adekwatnym związku przyczynowym z odwołaniem go z funkcji
dyrektora szkoły. Nie przedstawił żadnych przekonujących dowodów na
okoliczność, że w dalszym ciągu wykonywałby on funkcje dyrektora szkoły. Biorąc
pod uwagę konflikt powoda z nauczycielami szkoły – nie można uznać, że z całą
pewnością powód pełniłby funkcję dyrektora szkoły do końca sierpnia 2010 r.
Powód nie wykazał także, że otrzymywałby dodatek motywacyjny. Dodatek ten miał
charakter uznaniowy i zależał od wyników pracy powoda.
Wyrok Sądu Apelacyjnego (w całości) powód zaskarżył skargą kasacyjną.
Skargę oparto na obydwu podstawach określonych w art. 398 3
§ 1 pkt 1 i 2 k.p.c.
W ramach pierwszej podstawy (art. 398 3
§ 1 pkt 1 k.p.c.) zarzucono błędną
wykładnię przepisów art. 45, art. 47, art. 471
, art. 58 w związku z art. 300 k.p. oraz
błędną wykładnię art. 415 k.c.
W ramach podstawy procesowej skargi (art. 398 3
§ 1pkt 2 k.p.c.) zarzucono
naruszenie art. 227, art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 k.p.c.
Skarżący wniósł o: 1. zmianę zaskarżonego wyroku Sądu Apelacyjnego i
uwzględnienie powództwa w całości, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi drugiej instancji;
2. zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania według
norm przepisanych prawem.
W obszernym uzasadnieniu skargi kasacyjnej wskazano między innymi że w
ocenie skarżącego Sąd nie ustalił, że Zarząd Powiatu w L. powierzając powodowi
stanowisko dyrektora szkoły publicznej, jak i odwołując powoda z tego stanowiska
6
działał, jako organ władzy publicznej. Nie ustalił, że odwołanie powoda nastąpiło w
wyniku bezprawnego działania Zarządu Powiatu, co potwierdza wyrok
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 27 marca 2009 r. (sygn. akt 49/09)
- dotyczący uchwały o odwołaniu powoda ze stanowiska dyrektora. Ustalenia
powyższego wyroku potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 4
stycznia 2010 r. (sygn. akt 831/09). Skarżący wskazał, że wyrok WSA w sprawie o
sygn. akt 49/09 zgłosił jako dowód w niniejszej sprawie, jednak Sąd nie uwzględnił
tego wniosku; nie dopuścił także w charakterze dowodu wyroku Sądu Okręgowego
w L. z dnia 29 maja 2008 r., sygn. akt 64/08. Tym samym, w ocenie skarżącego,
Sąd naruszył przepis art. 227 k.p.c.
W ocenie skarżącego nie ulega wątpliwości, że podczas odwołania powoda
ze stanowiska dyrektora szkoły doszło do niezgodnego z prawem działania organu
władzy publicznej. Z dopuszczonych w sprawie dowodów wynika, że było to nie
tylko działanie bezprawne, ale nawet wyczerpujące znamiona przestępstwa, co
potwierdza treść wniosku Starosty L. o odwołanie powoda z dnia 5 kwietnia 2007 r.
w świetle wyroku Sądu Rejonowego w L. z dnia 20 listopada 2009 r., sygn. akt
694/08.
Zdaniem skarżącego Sąd bezpodstawnie skoncentrował się na wykazaniu,
że wszelkie roszczenia powoda wyczerpało odszkodowanie zasądzone w trybie
przepisów art. 42, 45 i 471
k.p., gdy tymczasem tryb i okoliczności odwołania
powoda są bliższe regulacji określonej w art. 52 k.p. W konsekwencji limitowane
ustawowo odszkodowanie ma charakter odpowiedni do odszkodowania, o którym
mowa w art. 58 k.p. Wobec tego wyrok Trybunału Konstytucyjnego SK 18/05
powinien mieć w przypadku powoda bezpośrednie zastosowanie.
W ocenie skarżącego wadliwe jest stanowisko zaskarżonego wyroku o braku
podstaw do stwierdzenia, że pozwana dopuściła się wobec powoda czynu
niedozwolonego w rozumieniu art. 415 k.c. W ocenie skarżącego „uszło” uwadze
Sądu, że zgłoszony w charakterze dowodu wyrok Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego z dnia 27 marca 2007 r., stwierdził niezgodność z prawem
zaskarżonej uchwały. Z jednej strony Sąd odmawia powodowi prawa dochodzenia
odszkodowania w trybie art. 415 i następnych k.c. w związku z art. 300 k.p., aby
potem dokonać częściowej analizy roszczenia powoda w świetle przepisów art. 415
7
k.c. Pominięcie uzasadnienia pozostających w obrocie prawnym, odnoszących się
do sytuacji powoda, wyroków sądów stanowi obrazę art. 233 § 1 k.p.c. Skarżący
podkreślił, że Starosta L. była Przewodniczącym Zarządu Powiatu, zwoływała
posiedzenia Zarządu, ustalała porządek posiedzeń i przygotowywała projekty
uchwał (w tym uchwałę o odwołaniu powoda ze stanowiska dyrektora). To Starosta,
wypełniając obowiązki Przewodniczącego Zarządu Powiatu, wystąpiła do Kuratora
Oświaty o pozytywne zaopiniowanie wniosku o odwołanie powoda ze stanowiska
dyrektora w trybie bez wypowiedzenia, zamieszczając w jego uzasadnieniu
fałszywe zarzuty.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W rozpoznawanej sprawie powód B. D. wystąpił o ochronę sądową – jak to
określił w pozwie – jego prawa do odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez
Powiat L. w L. na skutek niezgodnego z prawem odwołania go z funkcji dyrektora
Liceum Ogólnokształcącego w L. przez Zarząd Powiatu L.
Roszczenie dochodzone w sprawie od Powiatu L. nie jest roszczeniem ze
stosunku pracy. Powiat L. nigdy nie był pracodawcą powoda. Strony niniejszego
sporu nie łączył i nie łączy stosunek pracy. Sprawa o ochronę praw powoda
wynikających w stosunku pracy z Liceum Ogólnokształcącym w L. została
prawomocnie rozstrzygnięta przed wytoczeniem niniejszego powództwa przeciwko
Powiatowi L. Zanim powód wystąpił z roszczeniem odszkodowawczym przeciwko
Powiatowi L. uzyskał także, w sądowym postępowaniu administracyjnym,
prawomocne orzeczenie stwierdzające niezgodność z prawem uchwały o
odwołaniu powoda z funkcji dyrektora szkoły. Ponadto uzyskał ze swego
orzeczenia (orzeczenia prywatnego) uznanie winy Starosty Powiatowego w L. za
popełnienie określonego czynu narażającego B. D. na utratę zaufania potrzebnego
do sprawowania funkcji dyrektora szkoły.
W świetle powyższych okoliczności, które objęte są ustaleniami podstawy
faktycznej zaskarżonego wyroku nie powinna nasuwać wątpliwości kwalifikacja
przedmiotu sprawy, jako cywilnoprawnego roszczenia odszkodowawczego.
Skierowanie roszczenia przeciwko Powiatowi L. (jednostce samorządu
8
terytorialnego) z powodu szkody wyrządzonej przez organ Powiatu (Zarząd) na
skutek wydania niezgodnej z prawem uchwały (ostatecznej decyzji) nakazywało
ocenę zasadności powództwa w świetle przepisów kodeksu cywilnego o czynach
niedozwolonych określających odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez
władzę publiczną. Wchodzi tu w rachubę w pierwszym rzędzie art. 417 § 1 k.c.,
określający między innymi odpowiedzialność jednostki samorządu terytorialnego:
„Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy
wykonywaniu władzy publicznej” i przepis art. 4171
§ 2 k.c. określający
(precyzujący) przesłankę odpowiedzialności. „Jeżeli szkoda została wyrządzona
przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji”. Zgodnie z tym
przepisem naprawienia takiej szkody można żądać zasadniczo dopiero po
stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich (a więc także ostatecznej decyzji)
niezgodności z prawem. Postępowanie stwierdzające niezgodność z prawem
uchwały Zarządu Powiatu L. o odwołaniu powoda ze stanowiska dyrektora szkoły
zostało – o czym była mowa wyżej - prawomocnie zakończone. Orzeczenie sądu
administracyjnego opiera się na uznaniu szczególnego charakteru prawnego aktu
odwołania powoda. Ten szczególny charakter wyraża się w wywołaniu podwójnych
konsekwencji prawnych, z jednej strony jest to czynność z zakresu prawa pracy
wywołująca skutki prawne bezpośrednio w stosunku pracy powoda i wywołująca –
wobec niezgodności z prawem – konsekwencje przewidziane w przepisach prawa
pracy. Jednakże, oprócz tego, sąd administracyjny uznał swą – odrębną od sądu
pracy – właściwość rozpatrzenia odwołania nauczyciela ze stanowiska
kierowniczego, odwołania będącego aktem kompetencji władczej, związanej z
wykonywanie zadań w zakresie oświaty, określonych w przepisach mających
charakter publicznoprawny.
Jeżeli zatem w sprawie niniejszej chodzi o odpowiedzialność za szkodę
wyrządzoną przy wykonywaniu władzy publicznej, w której stroną pozwaną jest
będąca osobą prawną jednostka samorządu terytorialnego, która wydała uchwałę
(ostateczną decyzję) co do której we właściwym postępowaniu sądowo -
administracyjnym stwierdzono, że jest niezgodna z prawem – to rozstrzygnięcie o
zasadności powództwa koniecznie powinno opierać się na jego ocenie w świetle
adekwatnych subsumcyjnie przepisów kodeksu cywilnego o odpowiedzialności za
9
szkody wyrządzone przy wykonywaniu władzy publicznej, w szczególności
powołanych wyżej art. 417 § 1 i art. 4171
§ 2 k.c.
Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku jednakże wynika, że Sąd Apelacyjny
nie rozpoznał sprawy według jej cywilnoprawnego przedmiotu i odpowiadających
mu przepisów kodeksu cywilnego dotyczących odpowiedzialności za szkodę
wyrządzoną przez władzę publiczną. Bez odniesienia się do określonych w art. 417
§ 1 i art. 4171
§ 2 k.c. przesłanek odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez
wydanie ostatecznej decyzji, wykonującej władzę publiczną określonej jednostki
samorządu terytorialnego, Sąd Apelacyjny rozstrzygnął sprawę według art. 415 k.c.
zastosowanego odpowiednio na podstawie art. 300 k.p.
W zastosowaniu art. 415 k.c., z jego modyfikacją co do stopnia winy sprawcy
szkody, znajdującą – według Sądu Apelacyjnego – oparcie w art. 300 k.p., wyraża
się istota błędnej oceny prawnej zaskarżonego wyroku, zasadnie w tym zakresie
zakwestionowanej pierwszą podstawą rozpatrywanej skargi.
Rozpoznające niniejszą sprawę sądy obu instancji nie miały żadnej
podstawy ażeby powództwo o odszkodowanie przeciwko jednostce samorządu
terytorialnego za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu władzy publicznej przez
wydanie ostatecznej decyzji rozstrzygnąć według przepisów kodeksu pracy
określającego prawa i obowiązki pracowników i pracodawców (por. art. 1) i
odsyłającego do odpowiedniego, zgodnego z zasadami prawa pracy stosowania
przepisów kodeksu cywilnego w art. 300 k.p. „W sprawach nie unormowanych
przepisami prawa pracy do stosunku pracy”. Określona powództwem podstawa
faktyczna roszczenia odszkodowawczego i skierowanie tego roszczenia przeciwko
podmiotowi nie będącym pracodawcą powoda jednoznacznie wyłączały możliwość
wyjaśnienia i rozstrzygania sprawy tak jakby chodziło o obowiązki pracodawcy i
jakby mogło chodzić o uzupełniające tylko dla stosunku pracy roszczenie
pracownika przeciwko pracodawcy.
Chociaż skarga kasacyjna zasadnie zarzuciła naruszenie art. 415 k.c. w
związku z art. 300 k.p., to argumentacja postawionego zarzutu nie jest
konsekwentnie odpowiednia jeżeli oprócz wykazywania cywilnoprawnego
charakteru dochodzonego w sprawie odszkodowania powołuje się także na
„posiłkowe zastosowanie przepisów prawa pracy” oraz ocenę podstawy faktycznej
10
powództwa w analogii do art. 52 k.p., co – zdaniem autora skargi – daje powodowi
uprawnienia zawarte w art. 300 k.p., w świetle powołanych orzeczeń Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 27 listopada 2007 r., SK 18/05 i wyroku Sądu Najwyższego
z dnia 19 maja 2009 r., II PK 288/08. Powołane orzeczenia jednakże dotyczą
stosunków pracy i dlatego przyjęte w nich założenia co do zakresu
odpowiedzialności pracodawcy wobec pracownika, nie mogą być przenoszone na,
oderwany od stosunku pracy, stosunek cywilnoprawny oraz odpowiedzialność za
szkodę wyrządzoną przez władzę publiczną.
Po odwołaniu powoda ze stanowiska dyrektora szkoły, odwołaniu
niezgodnym z prawem co wprost orzekł sąd administracyjny a sąd pracy przyjął
jako przesłankę zasądzenia odszkodowania na podstawie przepisów prawa pracy
od pracodawcy, powód utracił między innymi dodatek funkcyjny oraz dodatek
motywacyjny. Ponieważ są to okoliczności bezsporne, zastrzeżenia nasuwają
oceny Sądu Apelacyjnego co do poniesionej na skutek przedmiotowej uchwały
szkody powoda. Najpierw dlatego, że także odnośnie szkody Sąd Apelacyjny
błędnie – o czym była mowa wyżej – poszukuje związku przyczynowego „pomiędzy
powstałą szkodą a działaniem pracodawcy”. Ponadto nie ma racji Sąd Apelacyjny,
że pomimo bezprawnego odwołania powoda z funkcji dyrektora powód musiałby „z
całą pewnością” wykazać, że pełniłby funkcję dyrektora szkoły do końca sierpnia
2010 r. i że „powód nie wykazał także, iż z całą pewnością otrzymywałby dodatek
motywacyjny”. O błędności powyższych wnioskowań świadczy chociażby to, że
mogłyby one logicznie odnosić się tylko do zakresu szkody, skoro samo
pozbawienie powoda określonych dodatków było bezpośrednim skutkiem
odwołania go ze stanowiska dyrektora szkoły.
Rozpoznając sprawę w granicach podstaw skargi kasacyjnej (por. art. 39813
§ 1 i § 2 k.p.c.) po stwierdzeniu naruszenia wskazanych przepisów prawa
materialnego, Sąd Najwyższy nie rozstrząsał zasadności dochodzonych w sprawie
roszczeń, bo to należy do Sądu Apelacyjnego, czego w dotychczasowym
postępowaniu Sąd ten w odniesieniu do właściwych przepisów nie dokonał. Wobec
zasadniczo błędnej materialnoprawnej podstawy zaskarżonego wyroku niezbędne
stanie się uzupełnienie ustaleń faktycznych tak aby wyjaśnić czy zachodzą
wszystkie przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej za szkodę wyrządzoną
11
przez władzę publiczną a w razie pozytywnego o tym rozstrzygnięcia wyjaśnienie
granic odpowiedzialności według art. 361 § 1 i § 2 k.c.
Oczywiście bezzasadny w tej sytuacji jest pierwszy z wniosków skargi
kasacyjnej o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości.
Natomiast uwzględnienie podstawy skargi w zakresie wyżej przedstawionym
uzasadnia drugi (ewentualny) wniosek skargi kasacyjnej o uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy orzekł stosownie do art. 39815
§
1 k.p.c. pomimo niezasadności zarzutów drugiej podstawy skargi kasacyjnej.
Rozpoznanie uchybień procesowych w postępowaniu kasacyjnym nie może
wykraczać poza granice podstawy skargi wyznaczone wskazanymi – jako
naruszone przepisami postępowania (art. 3983
§ 1 pkt 2 i art. 39813
§ 1 k.p.c.).
Ponadto podstawą skargi kasacyjnej nie mogą być zarzuty dotyczące ustalenia
faktów lub oceny dowodów. Wbrew temu ostatniemu ograniczeniu dopuszczalnej
podstawy skargi skarżący wskazał na naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. przez – jego
zdaniem – niewłaściwe ustalenia faktyczne. Ponadto nie zarzucając naruszenia
przepisów postępowania apelacyjnego określających zakres (granice) rozpoznania
sprawy (art. 378 § 1 k.p.c.), na podstawie materiału zebranego w postępowaniu w
pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym (art. 382 k.p.c.) z
ograniczeniami co do nowych faktów i dowodów (art. 381 k.p.c.) – uzasadnienie
naruszenia art. 227 k.p.c. i art. 328 § 2 k.p.c. zawiera, nieodpowiednią do treści
tych przepisów, polemikę z oceną Sądu Apelacyjnego. W szczególności poprzez
zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku analizę znaczenia dla sprawy
niniejszej orzeczenia sądu administracyjnego stwierdzającego niezgodność
uchwały Zarządu Powiatu L. z prawem. Sąd Apelacyjny nie naruszył – jak to
zarzucił skarżący – art. 227 k.p.c., według którego przedmiotem dowodu są fakty
mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Przecież Sąd nie „pominął”
wskazanego orzeczenia jak zarzuca skarżący, ale na jego podstawie dokonał
ustaleń. Podobnie Sąd nie naruszył art. 328 § 2 k.p.c. skoro – zgodnie z tym
przepisem przedstawił podstawy swego wyroku. Dodać tu jeszcze trzeba, że
ewentualna niedoskonałość w przedstawieniu wymaganych w art. 328 § 2 k.p.c.
składników uzasadnienia wyroku nie miałaby wpływu na wynik sprawy, a przecież
12
procesowa podstawa skargi kasacyjnej może opierać się wyłącznie na zarzutach
dotyczących uchybienia, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.