Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KK 340/12
POSTANOWIENIE
Dnia 28 listopada 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jacek Sobczak
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 kpk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 28 listopada 2012 r.,
sprawy M. W.
skazanego z art. 294 § 1 k.k. i inne
z powodu kasacji wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 16 maja 2012 r., utrzymującego w mocy wyrok Sądu Okręgowego
z dnia 13 grudnia 2011 r.,
p o s t a n o w i ł:
1. oddalić kasację, jako oczywiście bezzasadną,
2. obciążyć skazanego kosztami sądowymi postępowania
kasacyjnego,
3. przyznać obrońcy z urzędu adw. B. P.
na podstawie złożonego przez niego wniosku, kwotę
738 zł (siedemset trzydzieści osiem złotych - wliczono
podatek VAT) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej skazanemu M. W.
przez ww. z urzędu w postępowaniu
kasacyjnym.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 13 grudnia 2011 r. Sąd Okręgowy, uznał M. W. za winnego
tego, że w okresie od 30 grudnia 1999 r. do dnia 20 sierpnia 2000 r. w L., działając
w warunkach czynu ciągłego, wspólnie i w porozumieniu z innymi ustalonymi
osobami, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w ramach uprzednich uzgodnień i
ustalonego podziału ról, wprowadził w błąd przedstawicieli PeKa O F. sp. z o.o. w
ten sposób, że kierując wykonaniem czynu zabronionego i czyniąc sobie z
popełnienia przestępstw stałe źródło dochodu, pomimo nieistnienia tytułu prawnego
2
wystawił na S. S. reprezentującego przedsiębiorstwo „PPHU S.” i S. B.
reprezentującego przedsiębiorstwo „K.” sp. z o.o. fikcyjne faktury VAT o nr:
06/02/2000 z dnia 2 marca 2000 r., 09/04/2000 z dnia 19 kwietnia 2000 r.,
03/05/2000 z dnia 17 maja 2000 r., 05/05/2000 z dnia 18 maja 2000 r., 07/05/2000
z dnia 22 maja 2000 r., 11/03/2000 z dnia 31 marca 2000 r., 01/04/2000 z dnia 3
kwietnia 2000 r., 07/04/2000 z dnia 5 kwietnia 2000 r., które następnie przedłożył w
PeKa O F. sp. z o.o. powodując ich wykupienie i uruchomienie przelewów na
rachunek przedsiębiorstwa „M. W. – Produkcja Drzewna – Handel – Usługi
budowlane” w ramach przyznanego mu na mocy umowy faktoringu nr 14/1999
limitu wartości wykupionych faktur, czym doprowadził PeKa O F. sp. z o.o. do
niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości w kwocie 240 352,38 zł,
tj. przestępstwa z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w
zw. z art. 271 § 1 i 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65
k.k. (w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 maja 2004 r.) i za to skazał go na
karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wysokości 250
stawek dziennych ustalając, że stawka dzienna wynosi 20 złotych. Ponadto M. W.
został uznany za winnego tego, że w okresie od 24 do 31 marca 1998 r. w Z.,
czyniąc sobie z popełnienia przestępstwa stałe źródło dochodu i kierując
wykonaniem czynu zabronionego, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i w
wykonaniu z góry powziętego zamiaru, działając w ramach przedsiębiorstwa „M. W.
– Produkcja Drzewna – Handel – Usługi budowlane”, w porozumieniu z inną osobą
reprezentującą przedsiębiorstwo „S.-W. F.” wprowadził w błąd przedstawicieli B.
Leasing SA w ten sposób, że w ramach uprzednio ustalonego podziału ról pomimo
nieistnienia tytułu prawnego poświadczył nieprawdę w fakturze VAT o nr 2/98 z
dnia 24 marca 1998 r. opiewającej na kwotę 119 500 zł tytułem sprzedaży tej
spółce nieistniejącej ekologicznej termodynamicznej suszarni do drewna o
oznaczeniach identyfikacyjnych 28/98 oraz podrobił podpis innej osoby na ww
fakturze, zamówieniu nr 31/031/98 do umowy leasingu nr 031/98/LUB-OP z dnia 25
marca 1998 r., w protokole odbioru ww przedmiotu leasingu, a następnie przedłożył
te dokumenty w B. Leasing SA powodując uruchomienie przelewu kwoty 100 097 zł
na rachunek wskazanej osoby w Banku Spółdzielczym, czym doprowadził
pokrzywdzoną spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem wartości 100 097
zł, tj. przestępstwa z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k.
w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 k.k. (w brzmieniu obowiązującym przed
3
dniem 1 maja 2004 r.) oraz za winnego tego, że w okresie od 8 czerwca 1998 r. do
16 czerwca 1998 r., czyniąc sobie z popełnienia przestępstwa stałe źródło dochodu
i kierując wykonaniem czynu zabronionego, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej
i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, działając w ramach przedsiębiorstwa „M.
W. – Produkcja Drzewna – Handel – Usługi budowlane” wspólnie i w porozumieniu
z osobą reprezentującą przedsiębiorstwo „S.-W. F.” wprowadził w błąd B. Leasing
SA w ten sposób, że w ramach uprzednio ustalonego podziału ról pomimo
nieistnienia tytułu prawnego poświadczył nieprawdę w fakturze VAT o nr 3/98 z
dnia 8 czerwca 1998 r. opiewającej na kwotę 144 692 zł tytułem sprzedaży tej
spółce suszarni do drewna typu DQKF2/6 oraz podrobił podpis innej osoby na
zamówieniu nr 59/059/98 do umowy leasingu nr 059/98/LUB-OP z dnia 8 czerwca
1998 r., w fakturze VAT „pro forma” z dnia 20 maja 1998 r., a następnie przedłożył
te dokumenty w B. Leasing SA powodując uruchomienie przelewu kwoty
128 775,88 zł na rachunek wskazanej osoby w Banku Spółdzielczym, czym
doprowadził B. Leasing SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem wartości
128 775,88 zł, tj. przestępstwa z 18 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art.
270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 k.k. (w brzmieniu obowiązującym
przed dniem 1 maja 2004 r.) i za to na podstawie wszystkich zbiegających się
przepisów, przyjmując za podstawę wymiaru kary art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 §
3 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. oraz art. 33 § 2 k.k. skazał go na karę 2 lat i 6
miesięcy pozbawienia wolności oraz 250 stawek dziennych grzywny ustalając, że
stawka dzienna wynosi 20 złotych. Na podstawie art. 91 § 1 k.k. i art. 86 § 1 i 2 k.k.
orzeczone kary połączono wymierzając jako karę łączną 4 lata pozbawienia
wolności oraz 400 stawek dziennych grzywny ustalając, że stawka dzienna wynosi
20 złotych.
Apelację od tego orzeczenia złożył obrońca oskarżonego.
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 16 maja 2012 r., utrzymał w mocy
zaskarżone orzeczenie uznając apelacje za oczywiście bezzasadną
Kasację od wyroku Sądu odwoławczego złożył obrońca skazanego
zarzucając mu rażącą obrazę przepisów prawa procesowego mającą istotny wpływ
na treść zapadłego orzeczenia, tj.:
- art. 439 § 1 pkt 8 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. w zw. z art. 12 k.k.
poprzez ich niezastosowanie i nie dokonanie umorzenia postępowania karnego w
części dotyczącej czynów opisanych w pkt II i III wyroku Sądu Okręgowego z dnia
4
13 grudnia 2011 r., w sytuacji gdy oskarżony M. W. został uprzednio skazany
wyrokiem Sadu Rejonowego z dnia 22 kwietnia 2009 r., (utrzymanym w mocy
wyrokiem Sądu Okręgowego Wydział Karny – Odwoławczy z dnia 15 kwietnia 2010
r.) za to, że w okresie od 25 marca 1998 r. do 26 czerwca 1998 r. dopuścił się
usiłowania przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. na szkodę A.
Ubezpieczenia S.A.
- art. 6, 167, 405 i 424 § 1 k.p.k. poprzez naruszenie prawa oskarżonego do
obrony polegające na nierozpoznaniu złożonego przez niego wniosku dowodowego
o przesłuchanie świadków /…/ w postępowaniu toczącym się przed Sądem
Rejonowym II Wydział Karny w sprawie o sygn. /…/.
Ponadto obrońca skazanego zarzucił rażącą obrazę przepisów prawa
karnego materialnego, tj. art. 286 § 1 k.k. poprzez błędną jego wykładnię
wyrażającą się w nieprawidłowym przyjęciu, iż w realiach rozpoznawanej sprawy
oskarżony dopuścił się przestępstwa oszustwa polegającego na doprowadzeniu
PKO F. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem poprzez udzielenie mu
finansowania pozorowanych transakcji pomiędzy oskarżonym M. W. a S. S. i
spółką K. sp. z o.o., w sytuacji gdy pozorność tych transakcji nie miała dla
pokrzywdzonego żadnego znaczenia, zaś udzielone zabezpieczenie w postaci
polisy ubezpieczeniowej transakcji było skuteczne, co przy założeniu schematu
faktoringu występującego w przedmiotowej sprawie przeczy tezie o zaistnieniu
niekorzystnego rozporządzenia mieniem.
W oparciu o tak przedstawione zarzuty skarżący wniósł o uchylenie
zaskarżonego wyroku oraz o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania
Sądowi Apelacyjnemu, ewentualnie o umorzenie postępowania w zakresie czynów
opisanych w pkt II i III wyroku Sądu Okręgowego.
W odpowiedzi na kasację, Prokurator Apelacyjny wniósł o oddalenie kasacji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja jest bezzasadna w stopniu oczywistym i z tego względu podlega
oddaleniu na podstawie art. 535 § 3 k.p.k.
Nie potwierdził się zarzut zaistnienia uchybień wymienionych w art. 439 § 1
pkt 8 k.p.k. albo innego rażącego naruszenia przepisów prawa mogącego mieć
istotny wpływ na treść orzeczenia.
Za całkowicie chybioną należy uznać tezę obrońcy o zaistnieniu w momencie
wyrokowania Sądu Okręgowego w sprawie /…/ bezwzględnej przyczyny
5
odwoławczej przewidzianej w art. 439 § 1 pkt 8 k.p.k. Uzasadnienie ułomności tej
tezy wymaga odniesienia się do leżącego u jej podstawy twierdzenia o zaistnieniu
powagi rzeczy osądzonej w związku z treścią wyroku Sądu Rejonowego z dnia 22
kwietnia 2009 r. w sprawie /…/ wywołanego błędnym interpretowaniem przepisu
art. 12 k.k. Defekt rozumowania obrońcy wywodzi się ze słusznego skądinąd
poglądu, że zakres powagi rzeczy osądzonej wyznaczony jest ustalonym w wyroku
skazującym czasem jego popełnienia. Tym czasokresem, zgodnie z tezą obrońcy,
miałby zatem być okres od 24 do 30 marca 1998 r. oraz od 8 do 16 czerwca 1998 r.
Połączone wyrokiem Sądu Okręgowego czyny z pkt II i III odnoszą się odpowiednio
do tych okresów. Z tej to okoliczności skarżący wywodzi zasadność tezy, iż w
momencie uznania winy M. W. za zachowania opisane w pkt II i III składające się
na ciąg przestępstw (art. 91 k.k.), stanowiły również element przestępstwa już
osądzonego wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 22 kwietnia 2009 r. Przyznać
oczywiście należy, skarżącemu, że zachowania podjęte w krótkich odstępach
czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru uważa się za jeden czyn
zabroniony. Skazanie za taki czyn może pochłonąć wszystkie inne zachowania
popełnione w tym właśnie okresie, jednak tylko wówczas, gdy wykazane zostanie,
że stanowiły wykonanie z góry powziętego zamiaru. Skarga kasacyjna, wskazując
wyłącznie na wykreowane zaskarżonym wyrokiem ramy czasowe, milczy z jakich
okoliczności obrońca wywodzi konieczne ustalenie, nie tego samego, jak podnosi
skarżący, ale z góry powziętego zamiaru. Taki właśnie wymóg stawia art. 12 k.k.
dla możliwości przyjęcia przez Sąd konstrukcji czynu ciągłego. Tymczasem w
sprawie niniejszej, w oparciu o jej realia, jak również jednolite w tej materii
orzecznictwo sądowe (przywołane szczegółowo zarówno w uzasadnieniu Sądu
Okręgowego, jak i w pisemnej odpowiedzi Prokuratora na kasację) brak było
podstaw do przyjęcia, że M. W. działał w warunkach art. 12 k.k. i czyny, o których
mowa w pkt II i III zakwalifikowano jako popełnione w warunkach art. 91 k.k. Nie
sposób bowiem ustaleń w zakresie powodującego sprawcą zamiaru ograniczyć do
konstatacji, że Sąd Okręgowy przyjął, że oskarżony uczynił sobie z przestępstwa
stałe źródło dochodu, a więc kierował się „generalnym” zamiarem popełniania
oszustw na szkodę podmiotów gospodarczych jak fundusze leasingowe. Każdy
zamiar, także zamiar z góry powzięty, czy też zamiar każdorazowo odnawialny,
wynikający z wykorzystania nadarzającej się okazji, jest wyrazem woli decydenta
podjęcia określonego działania. Ustalenia podjęte w tej materii mogą być albo
6
wynikiem złożonych przez niego wyjaśnień albo analizy uzewnętrznionych wyrazów
tej woli. Argumentów mających przemawiać za słusznością tezy o powziętym z góry
zamiarze Sąd Najwyższy nie dostrzegł w uzasadnieniu kasacji wniesionej przez
obrońcę skazanego.
Podobnie rzecz ma się i zarzutami dotyczącymi naruszenia art. 6 k.p.k., art.
167 k.p.k., art. 170 k.p.k., art. 405 k.p.k., art. 424 § 1 k.p.k. oraz zarzutem
naruszenia prawa materialnego – art. 286 § 1 k.k. Nie dosyć, że zarzutom tym brak
wystarczającej konkretności (oparte są głównie, od strony formalnej, na zasadach
procesowych natury ogólnej), to jeszcze zarzuty te należy uznać za niedozwolone
usiłowanie spowodowania przez skarżącego ponownej kontroli apelacyjnej przez
Sąd Najwyższy – przez wzgląd na poprawność orzeczenia Sądu Odwoławczego w
podnoszonych w nadzwyczajnym środku zaskarżenia kwestiach oraz przez wzgląd
na okoliczność, że zarzuty te dotyczą w istocie ustaleń faktycznych,
kwestionowanie których to ustaleń pozostaje, co do zasady, niedopuszczalne na
etapie postępowania kasacyjnego. Z przedstawionych powodów trzeba więc uznać
złożoną przez skarżącą kasację za nieuzasadnioną i subiektywną polemikę z
prawidłowymi i wyczerpującymi orzeczeniami sądowymi. Stąd też należało oddalić
złożoną przez skarżącą kasację w trybie art. 535 § 3 k.p.k.
Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w dyspozytywnej części
postanowienia.