UZASADNIENIE

D. B. został skazany prawomocnymi wyrokami:

1) Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 2 kwietnia 2007 roku, sygn. akt V K (...) , za przestępstwo popełnione w okresie od bliżej nieokreślonego dnia października 2006 r. do dnia 22 listopada 2006 roku z art. 208 1 kk na karę 10 (dziesięciu) miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatne kontrolowanej pracy na cele społecznie w wymiarze 20 (dwudziestu) godzin w stosunku miesięcznym,

2) Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 15 kwietnia 2008 roku, sygn. akt V K (...) , za przestępstwo popełnione w dniu 13 stycznia 2008 roku, z art. 288 § 2 kk na karę 8 (ośmiu) miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatne kontrolowanej pracy na cele społecznie w wymiarze 20 (dwudziestu) godzin w stosunku miesięcznym, postanowieniem z dnia 12 listopada 2008 roku karę ograniczenia wolności zamieniono na zastępczą karę pozbawiania wolności;

3) Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 7 sierpnia 2008 roku, sygn. akt V K (...) , za przestępstwo popełnione w okresie od bliżej nieokreślonego dnia marca 2008 roku do dnia 25 marca 2008 roku, z art. 208 kk na karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania kary tytułem próby na okres 3 (trzech) lat oraz na podstawie art. 71 § 1 kk w zw. z art. 33 § 1 i 3 kk na karę grzywny w wymiarze 30 (trzydziestu) stawek dziennych przyjmując wysokość stawki dziennej na kwotę 10 (dziesięciu) złotych, postanowieniem z dnia 29 czerwca 2009 roku zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności;

4) Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 11 czerwca 2013 roku, sygn. akt II K (...) , zmienionego wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 12 grudnia 2013 roku, sygn. akt II AKa (...) za:

- przestępstwo popełnione w dniu 13 kwietnia 2012 roku z art. 280 § 2 kk w zb. z art. 157 § 2 kk zw. z art. 11 § 2 kk na karę 3 (trzech) lat i 6 (sześć) miesięcy pozbawienia wolności,

- przestępstwo popełnione w dniu 13 kwietnia 2012 roku z art. 245 kk na karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności,

wymierzono karę łączną 3 (trzech) lat i 6 (sześć) miesięcy pozbawienia wolności;

5) Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 25 czerwca 2013 roku, sygn. akt II K (...), za przestępstwo popełnione w bliżej nie określonym dniu w okresie od sierpnia do września 2010 roku z art. 279 § 1 kk na karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności;

6) Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 2 sierpnia 2013 roku, sygn. akt II K (...) , za przestępstwo popełnione w dniu 19 lutego 2012 roku z art. 278 § 1 kk na karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności;

Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 16 lipca 2014r. w sprawie II K 93/14:

I. na podstawie art. 569 § 1 kpk, 570 kpk, art. 85 kk i art. 86 § 1 kk połączył jednostkowe kary pozbawienia wolności orzeczone wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie, sygn. akt II K (...) (pkt 4) oraz wyrokami Sądu Rejonowego w Giżycku, sygn. akt II K (...) (pkt 5) i sygn. akt II K (...) (pkt 6) i wymierzył D. B. karę łączną 4 (cztery) lata i 6 (sześć) miesięcy pozbawienia wolności;

II. w pozostałej części na podstawie art. 576 § 1 kpk łączone wyroki pozostawił do odrębnego wykonania;

III. na podstawie art. 572 kpk w pozostałym zakresie postępowanie w przedmiocie wydania wyroku łącznego umorzył;

IV. na podstawie art. 577 kpk na poczet orzeczonej w pkt I kary łącznej pozbawienia wolności zaliczył skazanemu okres kary dotychczas odbytej w sprawach Sądu Rejonowego w Giżycku sygn. akt II K (...) i II K (...) oraz w sprawie Sądu Okręgowego w Olsztynie sygn. akt II K (...);

V. na podstawie art. 624 § 1 kpk zwolnił skazanego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych w przedmiocie wydania wyroku łącznego;

VI. na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze (Dz. U. Nr 16, poz. 124 ze zm.) oraz § 14 ust. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.), zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. D. M. kwotę 120 zł tytułem wynagrodzenia za obronę wykonywaną z urzędu, powiększoną o kwotę 27,60 zł tytułem podatku VAT od tego wynagrodzenia - łącznie 147,60 złotych w tym VAT.

Wyrok powyższy w części dotyczącej orzeczenia o wymiarze kary łącznej tj. pkt I zaskarżył obrońca skazanego, który na podstawie art. 438pkt 4 kpk zarzucił mu:

-rażącą surowość kary poprzez orzeczenie wobec skazanego kary pozbawienia wolności nieadekwatnej w stosunku do związku przedmiotowego oraz czasowego pomiędzy czynami oraz zachowania skazanego w izolacji.

Wskazując na powyższe wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie skazanemu D. B. kary łącznej z zastosowaniem zasady pełnej absorpcji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy skazanego zarzucająca zaskarżonemu wyrokowi rażącą surowość orzeczonej w pkt I kary łącznej, jest bezzasadna w stopniu oczywistym. Wbrew wywodom jej autora, orzeczone w zaskarżonym wyroku kary w żadnym razie nie noszą cech rażącej surowości, a tylko tego rodzaju surowość może powodować w myśl art.438 pkt.4 kpk wydanie orzeczenia reformatoryjnego.

Wymierzając karę łączną Sąd wziął pod uwagę wszystkie okoliczności, w tym opinię skazanego z zakładu karnego. Poprawne zachowanie w zakładzie karnym – nota bene będące obowiązkiem każdego skazanego – jest jednym z wielu elementów – i bynajmniej nie najważniejszym – rzutujących na ocenę, w jakim wymiarze kara łączna w wyroku łącznym powinna być orzeczona. W przypadku D. B., jego zachowanie wprawdzie należy uznać za poprawne ale jednakże przeciętne. Skazany niczym szczególnym na tle innych osadzonych się nie wyróżnia. Jak wynika z opinii o skazanym był on jedynie raz nagradzany regulaminowo (Sąd I instancji błędnie wskazał natomiast, że nie był on nagradzany regulaminowo), w zajęciach kulturalno-oświatowych uczestniczy na ogólnych zasadach, wolny czas spędza na czytaniu i oglądaniu tv, nie korzysta z systemu przepustkowego. W stosunku do licznych, popełnionych w przeszłości przestępstw jest jedynie deklaratywnie krytyczny. Samo zatem poprawne funkcjonowanie w celi, dbałość o formalny porządek i brak konfliktów ze współosadzonymi to zdecydowanie za mało do uznania, że kara zaczyna odnosić już swój cel i tym samym zasadne jest zastosowanie przy wymiarze kary łącznej zasady pełnej absorpcji.

Obrońca w uzasadnieniu wniesionego środka odwoławczego podstawy do zastosowania zasady pełnej absorpcji upatrywał także w bliskim związku czasowym jak i przedmiotowym pomiędzy czynami.

Ustosunkowując się do powyższych argumentów stwierdzić należy, że wprawdzie związek czasowy pomiędzy czynami z wyroków z pkt 4 i 6 jest stosunkowo bliski, gdyż zostały one popełnione w dniach 13.04.2012r. i 19.02.2012r. to czyny z pkt 5 wyroku zostały popełnione w bliżej nieustalonym dniu od sierpnia do września 2010r., a zatem w dłuższej odległości czasowej od czynów z pkt 4 i 6 wyroku. Skazany popełniał przy tym przestępstwa przeciwko mieniu, jednakże w sprawie II K (...) Sądu Okręgowego w Olsztynie połączone także z przestępstwem przeciwko życiu i zdrowiu.

Jednocześnie przy tym wskazać należy, że skazany wielokrotnie i systematycznie wchodził w konflikt z prawem, a wymierzone prawomocnymi wyrokami kary nie spełniły pokładanych w nich celów wychowawczych, zapobiegawczych i nie powstrzymały skazanego od kolejnych działań naruszających prawo, co wskazuje na wysoki stopień demoralizacji skazanego i jednoznacznie przemawia przeciwko postulowanej przez jego obrońcę zasadzie ukształtowania kary łącznej na zasadzie pełnej absorpcji.

W orzecznictwie i judykaturze wielokrotnie wskazywano, że popełnienie więcej niż jednego przestępstwa powinno raczej skłaniać do odstąpienia od absorpcji kar, niż za nią przemawiać. Wymierzenie takiej kary prowadziłoby do premiowania sprawcy popełniającego nie jedno, a więcej przestępstw, zatem prowadziłoby w praktyce do jego bezkarności w zakresie niektórych czynów zabronionych.

W przypadku D. B. wielość popełnionych przestępstw jest zatem istotnym czynnikiem prognostycznym, przemawiającym za orzekaniem kary łącznej surowszej od wynikającej z dyrektywy absorpcji.

Również podnoszone przez obrońcę w apelacji kwestie związane ze stanem zdrowia skazanego, nie mogą skutkować dalszym złagodzeniem orzeczonej kary łącznej.

Uwzględniając powyższe zgodzić się należy ze stanowiskiem Sądu I instancji, że w przypadku skazanego nie zaistniały ustawowe podstawy do zastosowania przy wymiarze kary łącznej zasady całkowitej absorpcji.

Reasumując, orzeczona w wyroku Sądu I instancji kara, oparta o zasadę asperacji, którą to zasadę Sąd zastosował, nie nosi cech rażącej niewspółmierności i dlatego wobec oczywistej bezzasadności apelacji –zaskarżony wyrok w tym zakresie należało utrzymać w mocy.

Sąd Apelacyjny dokonując kompleksowej oceny zaskarżonego wyroku, z urzędu dostrzegł jego wadliwość w części odnoszącej się do umorzenia postępowania o wydanie wyroku łącznego (pkt. III sentencji wyroku).

Sąd Okręgowy w Olsztynie w tym zakresie dopuścił się niewątpliwie rażącej i mającej istotny wpływ na treść wyroku obrazy przepisów prawa materialnego, to jest art. 569§ 1 i 2 kpk w zw. z art. 85 kk. albowiem pomimo istnienia ustawowych przesłanek zaniechał objęcia wyrokiem łącznym kar wymierzonych wyrokiem Sądu Rejonowego w Giżycku w sprawach V K (...) i V K (...) (z pkt 2 i 3 wyroku).

Zgodnie z art. 85k.k. realny zbieg przestępstw zachodzi wówczas, gdy co najmniej dwa z nich popełnione zostały zanim zapadł pierwszy chociażby nieprawomocny wyrok co do któregokolwiek z nich. Zaakcentowania też wymaga, że realny zbieg przestępstw jako instytucja prawa karnego materialnego przesądza, że przyjęcie go jest niezależne od uznania sądu i wykluczona jest jakakolwiek wybiórczość lub swoboda w kwalifikowaniu pewnych przestępstw jako pozostających w zbiegu. Przesądzenie przez ustawodawcę kryteriów decydujących o istnieniu zbiegu przestępstw nakłada na sąd obowiązek ustalania czy warunki te wystąpiły i w odniesieniu do jakiej grupy przestępstw.

Gramatyczna wykładnia przepisu nie pozostawia wątpliwości, że zawarte w art. 85 k.k. sformułowanie «pierwszy wyrok», oznacza chronologicznie najwcześniejszy z wyroków objętych postępowaniem w sprawie o wydanie wyroku łącznego" (Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 listopada 2003 r., IV KK 295/02, OSNKW 2004, z. 1, poz. 7), przy czym - rzecz jasna - to "objęcie postępowaniem" dotyczy wszystkich znanych sądowi wyroków skazujących, a nie tylko tych wskazanych we wniosku skazanego, złożonym w trybie art. 570 k.p.k.

Podkreślić należy, że możliwe jest wystąpienie nie tylko jednego zbiegu realnego, ale i dalszych, przy spełnieniu warunków wskazanych w art. 85 k.k. Jednakże nawet przy kolejnych zbiegach obejmujących drugą, trzecią, itd. grupę przestępstw, zawsze wyjściowym punktem odniesienia będzie pozostawał ten chronologicznie "pierwszy wyrok", zamykający kolejne "grupy przestępstw" pozostających w zbiegu. Oceny zbiegu realnego dokonywać należy więc z perspektywy postępowania sprawcy - czy kolejnych przestępstw dopuszcza się po wydaniu wobec niego wyroku (kolejnych wyroków), czy przed nim (nimi). Tylko te ostatnie tworzą zbieg realny, pozwalający na orzeczenie kary łącznej.

Wracając na grunt przedmiotowej sprawy należy zauważyć, że w realnym zbiegu pozostają również przestępstwa za które D. B. został skazany wyrokami Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 15.04.2008r. w sprawie V K (...) i wyrokiem Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 7.08.2008r. w sprawie V K (...) przy czym pierwszy z powołanych wyroków jest chronologicznie pierwszym wyrokiem, a przed jego wydaniem w dniach od bliżej nieokreślonego dnia marca 2008r. do dnia 25 marca 2008r.r. zostało popełnione przestępstwa za które D. B. został skazany w sprawie V K (...).

Sąd Okręgowy nieprawidłowo więc ustalił, że spośród wszystkich przestępstw za które został skazany prawomocnymi wyrokami, w realnym zbiegu pozostawały jedynie przestępstwa za które został on skazany wyrokami Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 11 czerwca 2013 roku, sygn. akt II K (...), zmienionego wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 12 grudnia 2013 roku, sygn. akt II AKa (...), Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 25 czerwca 2013 roku, sygn. akt II K (...), Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 2 sierpnia 2013 roku, sygn. akt II K (...) (pkt I sentencji wyroku).

W takiej sytuacji, Sąd Apelacyjny wychodząc poza granice zaskarżenia i podniesionych zarzutów, uchylił w odpowiedniej części wadliwe rozstrzygnięcie w przedmiocie umorzenia postępowania o wydanie wyroku łącznego (pkt III sentencji wyroku).

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o art. 624 § 1 k.p.k.

Z tych względów Sąd Apelacyjny orzekł jak na wstępie

WYROK

UZASADNIENIE