Sygn. akt I ACz 1752/14
Dnia 14 października 2014 r.
Sąd Apelacyjny w Krakowie, Wydział I Cywilny
w składzie:
Przewodniczący:SSA Krzysztof Sobierajski
Sędziowie:SA Barbara Górzanowska
SA Robert Jurga – sprawozdawca
Protokolant : ------------------------------------------------
po rozpoznaniu w dniu 14 października 2014 r. w Krakowie
na posiedzeniu niejawnym
sprawy z powództwa S. K.
przeciwko A. B.
o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli
na skutek zażalenia pozwanej na postanowienie Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 8 lipca 2014 r. sygn.akt I C 832/14
postanawia:
1. zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że nadać mu treść :
„ I. udzielić zabezpieczenia roszczenia o zobowiązanie pozwanej A. B. do złożenia oświadczenia woli o nieodpłatnym przeniesieniu na rzecz powoda S. K. udziału w wysokości ½ części w prawie własności nieruchomości położonej w K. dz. adm. N., stanowiącej samodzielny lokal mieszkalny nr. (...), położony na (...)piętrze w budynku nr. (...) na osiedlu (...) w K., dla której Sąd Rejonowy dla Krakowa – Podgórza, IV Wydział Ksiąg Wieczystych, w K. prowadzi księgę wieczystą nr (...) wraz z udziałem w prawie użytkowania wieczystego działki (...) objętej księgą wieczystą nr (...) w 16/1000 częściach przez wpisanie ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu w przedmiocie wykonania roszczenia o przeniesienie własności nieruchomości do księgi wieczystej nr. (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla Krakowa – Podgórza w Krakowie ;
II. w pozostałym zakresie wniosek oddalić.”
2. oddalić dalej idące zażalenie pozwanej.
Postanowieniem z dnia 8 lipca 2014 r. Sąd Okręgowy w Krakowie udzielił zabezpieczenia roszczenia powoda o zobowiązanie pozwanej do złożenia oświadczenia woli o nieodpłatnym przeniesieniu na jego rzecz udziału w prawie własności nieruchomości położonej w K. oraz dwóch nieruchomości położonych w miejscowości C. poprzez wpisanie ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu do ksiąg wieczystych właściwych dla tych nieruchomości.
Sąd Okręgowy uznał, że powód, osoba starsza, cierpiąca na liczne schorzenia, twierdzenia o naruszeniu przez pozwaną wobec niego obowiązków rodzinnych i osobistych uprawdopodobnił twierdzeniami pozwu, jak też dołączoną do niego dokumentacją medyczną. Kwestia, czy rzeczywiście doszło do skutecznego odwołania darowizny stosownie do art. 898 § 1 Kc będzie wymagała przeprowadzenia wszystkich zawnioskowanych dowodów bowiem ocena żądania wymaga uwzględnienia wszelkich okoliczności, w jakich rażąca niewdzięczność w danym wypadku się przejawia. Co do posiadania przez powoda interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia, Sąd Okręgowy stwierdził, że jest niezbędne dla zapewnienia możliwości jego późniejszej realizacji wobec podjęcia przez pozwaną kroków mających na celu wyzbycie się nieruchomości stanowiących przedmiot darowizn.
Zażalenie na powyższe postanowienie złożyła pozwana zaskarżając je w całości i zarzucając mu obrazę prawa materialnego i procesowego, a w szczególności :
- art. 730 1 § 1 Kpc w zw. z art. 898 Kc poprzez uznanie, że powód uprawdopodobnił dochodzone roszczenie, podczas gdy prawidłowa analiza jego wniosków, twierdzeń i zarzutów oraz zaoferowanych dowodów wskazuje, iż roszczenie powoda nie zostało w żaden sposób uprawdopodobnione,
- art. 730 1 § 1 w zw. z § 2 Kpc w zw. z art. 898 Kpc poprzez zważenie, iż powód uprawdopodobnił interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia, podczas gdy nie wykazał w żaden sposób, iż brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie.
Odwołując się do powyższych zarzutów pozwana wniosła o :
- zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez oddalenie wniosku powoda o udzielenie zabezpieczenia w całości,
- zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego.
Sąd Apelacyjny zważył co następuje :
Zażalenie jedynie w części zasługuje na uwzględnienie.
Rozstrzygając kwestię zasadności zgłoszonego wniosku o zabezpieczenie zgodnie z art. 730 1 § 1-3 Kpc w pierwszej kolejności należało rozważyć, czy istotnie roszczenie powoda ma charakter wiarygodny. Oczywiście na gruncie spraw o udzielenie zabezpieczenia nie jest wymagane udowodnienie roszczenia, niemniej jednak prawdopodobieństwo istnienia roszczenia nie może się opierać jedynie na twierdzeniach. Roszczenie jest bowiem uprawdopodobnione, jeżeli prima facie istnieje znaczna szansa jego istnienia. Wymóg uprawdopodobnienia roszczenia wiąże się z koniecznością uprawdopodobnienia faktów, z których jest ono wywodzone. Należy przy tym zaznaczyć, iż uprawdopodobnienie nie przesądza udowodnienia mogącego być podstawą do pozytywnego rozstrzygnięcia co do meritum sprawy. Istotą postępowania zabezpieczającego jest bowiem to, że sąd dokonuje jedynie pobieżnej (wstępnej) analizy dostarczonego przez wnioskodawcę materiału dowodowego. W orzecznictwie przyjmuje się, iż uprawdopodobnienie nie daje pewności, co do istnienia konkretnego roszczenia, a jedynie prawdopodobieństwo jego istnienia. Uprawniony powinien zatem przytoczyć takie okoliczności, z których wynika, że roszczenie mu przysługuje, a nadto okoliczności te winien uprawdopodobnić za pomocą wszelkich niesformalizowanych środków, takich jak dokumenty, pisemne oświadczenia osób trzecich itp. (Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 22 kwietnia 2013 r. I ACz 467/13, LEX nr 1331103 – które podziela Sąd Apelacyjny w niniejszej sprawie). W ocenie Sądu Apelacyjnego powód uprawdopodobnił swoje roszczenie przedstawiając dokumentację lekarską obrazującą stan jego zdrowia. Przebyte choroby i aktualne schorzenia na które powód cierpi uzasadniają twierdzenie, że może znaleźć się w sytuacjach wymagających pomocy osób trzecich. Pomocy tej ma prawa oczekiwać zwłaszcza od pozwanej na rzecz której dokonał dwóch darowizn. Oczywiście charakter relacji powoda i pozwanej wymaga pogłębionej analizy w wykorzystaniem całego materiału dowodowego. Na tym etapie postępowania, nie sposób jednak uznać roszczenia powoda za pozbawionego podstaw i gołosłownego, zwłaszcza że jego relacje z pozwaną a także to czy powód ma zapewnioną opiekę mają być ustalane na podstawie nie tylko jego zeznań ale także wskazanych przez niego świadków. Wzajemne relacje stron nie można już sprowadzać do sprzeczek czy nieporozumień w łonie rodziny skoro pozwana złożyła zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa fizycznego i psychicznego znęcania się przez powoda nad nią i nad jej mężem.
W podobny sposób należy ocenić posiadanie przez powoda interesu prawnego w udzieleniu mu zabezpieczenia dla wykazania, którego powód odwołuje się do deklaracji pozwanej, że już szuka kupców na mieszkanie, w którym mieszka powód. Brak zabezpieczenia może uniemożliwić osiągnięcie celów niniejszego postępowania co w okolicznościach niniejszej sprawy, przesądza o potrzebie jego zapewnienia. Analizując ten aspekt wniosku powoda należy zwrócić uwagę na to, że przywoływane przez niego deklaracje pozwanej nie dotyczą nieruchomości położonych w C.. Nie ma zatem potrzeby obejmowanie ich zabezpieczeniem a przynajmniej powód nie uprawdopodobnił aby taka potrzeba istniała.
Reasumując wniosek powoda zasługuje na uwzględnienie w części dotyczącej udziału w prawie własności nieruchomości położonej w K. na Osiedlu (...), w pozostałym zakresie jako bezzasadny podlega oddaleniu. Częściowe uwzględnienie zarzutów pozwanej spowodowało konieczność dokonania zmiany zaskarżonego postanowienia i uzupełnienia jego sentencji o pkt. II, w którym wniosek powoda został oddalony w pozostałym zakresie na podstawie art. 386 § 1 Kpc w związku z art. 397 Kpc., 730, 730 1 , 755 § 1 pkt. 5 Kpc. W pkt. II sentencji postanowienia dalej idące zażalenie pozwanej zostało oddalone na podstawie art. 385 Kpc w związku z art. 397 Kpc. O kosztach postępowania zabezpieczającego rozstrzygnie sąd w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie, zgodnie z art. 745 § 1 Kpc.