UZASADNIENIE

Powódka Wspólnota Mieszkaniowa nieruchomości położonej przy ul. (...) w B. wniosła o zasądzenie od pozwanego A. B. kwoty 2.631,43 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 2.015,40 zł od dnia 1 kwietnia 2012 r. do dnia zapłaty i od kwoty 616,03 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powódka wskazała, że pozwany jako właściciel lokalu nr (...) położonego przy ul. (...) w B. był zobowiązany do uiszczania zaliczek na pokrycie kosztów utrzymania nieruchomości wspólnej, w tym zaliczek na pokrycie kosztów remontowych i eksploatacyjnych, ale nie wywiązywał się z ciążących na nim obowiązków i na dzień 31 marca 2012 r. zaległość z tytułu obciążających pozwanego opłat wynosiła 2.015,40 zł (należność główna) oraz odsetki w kwocie 616,03 zł.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym dnia 16 sierpnia 2012 r. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwany wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty. Pozwany zakwestionował dokonane przez powódkę rozliczenie opłat za zużycie wody i podniósł, że uiścił wszystkie wymagane opłaty zaliczkowe za styczeń, luty i marzec 2012 r. w wysokości ustalonej przez powódkę. Podkreślił, iż powódka od stycznia 2009 r. do grudnia 2011 r. nie przeprowadzała odczytów kontrolnych i ustalała wskazania wodomierza w oparciu o jakieś symulacje i hipotetyczne założenia całkowicie ignorując informacje o rzeczywistych stanach zużytej wody. Podniósł też, że z zestawień sum zapłaconych opłat zaliczkowych z dowodami ich uiszczenia wynika nadpłata w wysokości 450,13 zł za 2010 r. i 8,99 zł za 2011 r.

W odpowiedzi na sprzeciw powódka ograniczyła żądanie pozwu do kwoty 2.211,43 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 1.595,40 zł od dnia 1 kwietnia 2012 r. do dnia zapłaty i od kwoty 616,03 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, cofając powództwo w pozostałym zakresie.

Wyrokiem z dnia 17 grudnia 2013 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 2.211,43 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 1.595,40 zł od dnia 1 kwietnia 2012 r. do dnia zapłaty i od kwoty 616,03 zł od dnia 1 sierpnia 2012 r. do dnia zapłaty (pkt 1), umorzył postępowanie co do kwoty 420 zł (pkt 2) oraz orzekł o kosztach procesu zgodnie z art. 100 k.p.c. (pkt 3) i kosztach należnych Skarbowi Państwa (pkt 4-5) (sygn. I C 2034/13).

Sąd Rejonowy ustalił i zważył, że pozwany A. B. jest właścicielem lokalu nr (...) położonym przy ul. (...) w B.. Współwłaściciele tego budynku tworzą wspólnotę mieszkaniową.

Wysokość należnych od pozwanego na rzecz powoda zaliczek, w szczególności z tytułu opłat za dostawy wody i odprowadzania ścieków, w okresie od kwietnia 2011 r. do marca 2012 r. wynosiła 1,74 zł/m ² na utrzymanie nieruchomości wspólnej i 0,40 zł/m ² na fundusz remontowy. Od 1 kwietnia 2012 r. zaliczki te wyniosły odpowiednio 1,38 zł/m ² i 0,40 zł/m ².

Za zużycie wody oraz z tytułu odprowadzania ścieków pozwany był obciążany comiesięczną zaliczką odpowiadającą zużyciu wartości 10 m ³ mediów, a podstawę naliczania opłat stanowiła suma wskazań odczytów wodomierza za zimną i ciepłą wodę. Obowiązek dostarczania odczytów urządzeń pomiarowych spoczywał na pozwanym. W przypadku braku kompletu odczytów urządzeń pomiarowych z winy użytkowników rozliczenia dokonywane były w oparciu o zużycie dla pierwszego okresu rozliczenia, a przy braku odczytu w oparciu o średnie zużycie w lokalu za poprzedni okres rozliczeniowy. Rozliczenia całkowitych kosztów odbywały się w okresach półrocznych.

A. B. nieregularnie wywiązywał się z obowiązku ponoszenia wydatków związanych z utrzymaniem jego lokalu oraz uczestniczenia w kosztach zarządu związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej, wobec czego w okresie od stycznia 2010 r. do marca 2012 r. strona powodowa wystawiła pozwanemu liczne noty tytułem zaległych opłat eksploatacyjnych oraz kosztów utrzymania nieruchomości wspólnej. Pozwany nie kwestionował wysokości ustalonych przez powódkę kwot za zużycie wody, a dokonując zapłaty należności nie wskazywał, na poczet jakich zobowiązań mają być zaliczone poszczególne wpłaty. Nadto dokonywane przez pozwanego wpłaty nie pokrywały w całości jego zobowiązań. W dniu 27 stycznia 2012 r. pozwany uiścił kwotę 850 zł. Na dzień 31 marca 2012 r. pozwany zalegał z opłatami w łącznej wysokości 2.631,43 zł.

Pozwany w 2010 r. oraz za I półrocze 2011 r. nie złożył oświadczeń o stanie wodomierza, wobec czego na potrzeby rozliczeń kosztów dostawy mediów przyjęto symulacje ich zużycia, opierając się na danych z poprzedniego okresu rozliczeniowego, a sporządzone w ten sposób rozliczenie mediów wykazało nadwyżkę za okres od 1 stycznia 2010 r. do 30 czerwca 2010 r. w kwocie 261,32 zł, za okres od 1 lipca 2010 r. do 31 grudnia 2010 r. w kwocie 299,06 zł oraz za okres od 1 stycznia 2011 r. do 30 czerwca 2011 r. w kwocie 305,41 zł. Powyższe nadpłaty zostały zaliczone w pierwszej kolejności na poczet zaległości występujących na koncie lokalu pozwanego.

W dniu 2 grudnia 2011 r. pozwany drogą elektroniczną dokonał zgłoszenia stanu zużytej wody za II półrocze 2011 r.

Pozwany zakwestionował rzetelność rozliczenia kosztów dostawy mediów za 2011 r. oraz prowadzonej w tym zakresie ewidencji i stwierdził, iż na dzień 31 grudnia 2010 r. saldo jego konta rozliczeniowego wskazywało nadpłatę w kwocie 450,13 zł, zaś na koniec 2011 r. nadpłata wynosiła 8,99 zł.

W dniu 17 kwietnia 2012 r. pozwany dokonał wpłaty kwoty 420 zł, którą powódka zaliczyła na poczet należności głównej ograniczając powództwo w tym zakresie do kwoty 2.211,43 zł.

Zdaniem Sądu Rejonowego rozstrzygnięcie zawisłego sporu sprowadzało się do ustalenia, czy pozwany jest zobowiązany do poniesienia kosztów utrzymania nieruchomości wspólnej w tym opłat eksploatacyjnych oraz kosztów zaliczek na poczet funduszu remontowego w wysokości żądanej przez powódkę, przy czym pozwany nie negował samego obowiązku ponoszenia kosztów, lecz wskazywał, że uiszczał w całości wyliczoną przez powódkę należność za wodę. Zarzucał również powódce nierzetelne prowadzenie ewidencji zużycia wody.

Wskazał również Sąd Rejonowy na rodzaj wydatków ponoszony przez właścicieli lokali, jakimi są te wydatki związane z utrzymaniem jego lokalu (art. 13 ust. 1 ustawy własności lokali). Chodzi tu głównie o koszty zużytej przez właściciela energii cieplnej oraz wody, wywóz nieczystości. Zarząd wspólnoty w zakresie dostawy energii cieplnej i wody do poszczególnych lokali występuje praktycznie jedynie jako pośrednik między dostawcami a odbiorcami, czyli właścicielami lokali. Zawiera umowy na dostawę i rozlicza się z dostawcami, a środki na ten cel otrzymuje od właścicieli lokali, którzy płacą za zużytą wodę według wskazań wodomierzy lub ryczałtu i zaliczek na centralne ogrzewanie, które rozliczane są po zakończeniu sezonu grzewczego.

W niniejszej sprawie powódka ostatecznie domagała się zasądzenia kwoty 2.211,43 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych oraz funduszu remontowego. Dla wykazania zasadności dochodzonej kwoty przedłożył zestawienie kont rozrachunkowych, kartotekę finansową za okres od 1 stycznia 2012 r. do 31 marca 2012 r., kartotekę finansową za okres od 1 stycznia 2010 r. do 29 lutego 2012 r., rozliczenie kosztów dostawy mediów za 2010 r. i 2011 r., rozliczenie kosztów dostawy wody za I półrocze 2010 r. i 2011 r., regulamin rozliczeń za dostawę zimnej wody oraz ewidencję stanu wodomierza. Wynikało z nich, iż podstawę naliczania opłat za zużycie wody stanowiła suma wskazań odczytów wodomierza za zimną i ciepłą wodę, zaś obowiązek dostarczania odczytów urządzeń pomiarowych spoczywał na pozwanym.

Wbrew stanowisku pozwanego brak było podstaw do kwestionowania przedłożonych przez powódkę dokumentów dotyczących rozliczenia kosztów zużycia wody. Z ustalonego w sprawie stanu faktycznego wynikało, iż pozwany mimo spoczywającego na nim obowiązku określonego w regulaminie rozliczania wody nie złożył oświadczeń o stanie wodomierza za 2010 r. i 2011 r., słusznie zatem na potrzeby rozliczeń kosztów dostawy mediów powódka zgodnie z obowiązującym we Wspólnocie regulaminem rozliczania wody przyjęła symulacje ich zużycia, opierając się na danych z poprzedniego okresu rozliczeniowego. Poza tym pozwany dokonywał wpłat w różnych wysokościach nie wskazując, z jakiego tytułu dokonywane są poszczególne wpłaty.

Odwołał się Sąd do treści art. 451 § 1 k.c., który stanowi, że dłużnik mający względem tego samego wierzyciela kilka długów tego samego rodzaju może przy spełnieniu świadczenia wskazać, który dług chce zaspokoić. Jednakże to, co przypada na poczet danego długu, wierzyciel może przede wszystkim zaliczyć na związane z tym długiem zaległe należności uboczne oraz na zalegające świadczenia główne.

Zaznaczył Sąd Rejonowy, iż po zakończeniu roku kalendarzowego Wspólnota miała obowiązek rozliczyć się z pobranych od właścicieli lokali zaliczek na poczet kosztów eksploatacyjnych związanych z utrzymaniem ich lokali. Skoro rozliczenie zużycia wody za I i II półrocze 2010 r. oraz za I półrocze 2011 r. wykazało nadwyżki, to w ocenie Sądu, powódka była uprawniona do zaliczenia tych nadpłat w pierwszej kolejności na poczet istniejących zaległości na koncie rozliczeniowym lokalu pozwanego. Z tego powodu, po wskazaniu po 2 latach rzeczywistego stanu zużycia wody okazało się, że pozwany ostatecznie zapłacił na rzecz wspólnoty kwotę niższą od faktycznie należnej.

O kosztach procesu orzeczono w myśl art. 100 k.p.c.

Apelację od wyroku w zakresie punktów 1, 3 i 4 wniósł pozwany, zarzucając naruszenie prawa materialnego, tj. art. 207 k.c. poprzez jego niezastosowanie i błędne przyjęcie, że tylko pozwany jest zobowiązanym do ponoszenia kosztów utrzymania lokalu, gdy tymczasem jest on jednym z trzech współwłaścicieli, art. 451 § 3 k.c. w zw. z art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. 2000 r., nr 80, poz. 903 ze zm.) poprzez błędną jego wykładnię polegającą na przyjęciu, że Wspólnota mogła w sposób dowolny zaksięgowywać dokonywane przez pozwanego wpłaty na poczet kosztów zarządu nieruchomości wspólnej lub na wydatki związane z utrzymaniem lokalu oraz niewłaściwe zastosowanie tych przepisów przez ustalenie, że pozwany był zobowiązany do zapłaty na rzecz powódki należności z tytułu wydatków związanych z utrzymywaniem lokalu, gdy w rzeczywistości taka zaległość z tego tytułu nie istniała, art. 481 § 1 w zw. z art. 6 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że powódce są należne odsetki za zwłokę, podczas gdy w toku procesu powódka nie udowodniła, że pozwany opóźniał się ze spełnieniem świadczenia.

Zarzucił też pozwany naruszenie przepisów art. 227 k.p.c., 233 k.p.c., i 278 w zw. z 227 k.p.c. przez dokonanie sprzecznych ustaleń Sądu z treścią zebranego materiału dowodowego i przyjęcie, że powódka udowodniła istnienie i wysokość swojego roszczenia, a zeznania pozwanego są niewiarygodne co do faktów przez niego podawanych, w tym telefonicznego odczytu wodomierzy, nie przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z dziedziny rachunkowości zważywszy na zawiłość rozliczeń między powódką a pozwanym.

W apelacji pozwany powołał się nadto na nowe fakty i dowody w postaci aktualnego wyciągu z księgi wieczystej nr (...) w przedmiocie stanu własności, pisma Administracji (...) Sp. z o.o. (zarządcy nieruchomości) z 4 lutego 2014 r. i dowodów wpłat od 19 lutego 2009 r. do 12 czerwca 2009 r., wnosząc o ich dopuszczenie i przeprowadzenie z nich dowodu.

Domagał się pozwany zmiany zaskarżonego wyroku i oddalenia powództwa, względnie uchylenia wyroku w zaskarżonej części i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenia na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu za obie instancje.

W odpowiedzi na apelację powódka domagał sie jej oddalenia i zasądzenia kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja podlegała uwzględnieniu, jakkolwiek nie wszystkie podniesione w niej zarzuty były zasadne.

Nie wszystkie ustalenia poczynione przez Sąd Rejonowy, Sąd Odwoławczy podziela, o czym niżej w uzasadnieniu. Dotyczy to kwoty zaległości z tytułu rozliczenia za dostawę zimnej wody i odprowadzania ścieków.

Powódka w pozwie z 19 lipca 2012 r. wskazywała, że zaległość pozwanego z tego tytułu, wobec treści żądania, dotyczy okresu do 31 marca 2012 r. i na ten dzień zaległość wynosiła 2.015,40 zł oraz odsetki w kwocie 613,03 zł, łącznie 2.628,43 zł. Według zaś pisma powódki z 16 marca 2012 r. (k. 34), zaległość ta z odsetkami wynosiła 2.645,46 zł.

Ostateczne żądanie powódka ustaliła na kwotę 2.211,43 zł, z czego należność główna to kwota 1.595,40 zł.

Trafnie Sąd Rejonowy przyjął, że pozwany nie złożył oświadczeń o stanie wodomierza, mimo zobowiązania, za rok 2010 oraz za I półrocze 2011 r., stąd powódka miała obowiązek zastosowania sposobu rozliczenia z uwzględnieniem tzw. pierwszego okresu rozliczenia lub poprzedniego, co jest zgodne z przyjętym we Wspólnocie regulaminem.

Istotą jest rzeczywiste zużycie wody w lokalu pozwanego.

Bezsporną okolicznością jest, że stan licznika wodomierza na dzień 1 lipca 2008 r. wynosił 0 m ³, a na dzień 31 grudnia 2011 r. – 412 m ³, daje to średnią miesięczną zużywalności na poziomie 9,91 m ³ wody.

Wpłaty dokonywane przez pozwanego (na poziomie 10 m ³ wody) były nieregularne. Jednak dodatkowo podnieść należy, że brak zgłaszanych odczytów licznika wodomierza implikował ustalenie zaliczek na podstawie tzw. symulacji zużycia mediów, na co pozwalał regulamin Wspólnoty.

W ten sposób rozliczono okres od 1 stycznia 2010 r. do 30 czerwca 2011 r., bo pozwany zaniechał dostarczenia odczytu licznika za I półrocze 2010 r., II półrocze 2010 r., I półrocze 2011 r., co implikowało rozliczenia za poziomie 5-6 m ³.

Pełnomocnik powódki w piśmie na k. 170-171 ostatecznie wskazał, że żądanie powódki dotyczy wyłącznie okresu od 1 stycznia 2010 r. do 31 marca 2012 r.

Z dowodów wpłat, które pozwany przedłożył w toku procesu, będących potwierdzeniem regulowania, aczkolwiek nieterminowo zaległości wobec powódki wynikało, że po otrzymaniu wezwań dotyczących zaległości odpowiednio na dzień 30 września 2010 r., 31 maja 2011 r., 31 października 2011 r. pozwany dokonał wpłat – 4.351,55 zł, 2.524,63 zł, 1.732,47 zł i 850 zł za listopad i grudzień 2011 r. Okoliczności te i fakt dokonania w dniach 30 grudnia 2010 r., 2 lipca 2011 r., 3 grudnia 2011 r. i 27 stycznia 2012 r. wpłat przez pozwanego, nie były przez powódkę kwestionowane.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd I instancji nie uwzględnił tego, gdy tymczasem okoliczność ta powinna budzić wątpliwości co do zasadności roszczenia powódki. Wskazywała bowiem na to, że pozwany co najmniej na koniec 2011 r. był rozliczony i nie miał żadnych w stosunku do powódki zaległości.

W konsekwencji przyjąć należało, że doszło do naruszenia przepisu art. 6 k.c. przez przyjęcie, że powódka sprostała ciężarowi dowodzenia, gdy tymczasem budziła wątpliwość okoliczność tak samego zadłużenia pozwanego, jak i wysokość ewentualnej niedopłaty.

W ocenie Sądu Okręgowego, tym samym zasadny okazał się zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. polegający na dokonaniu ustaleń sprzecznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego i przyjęciu istnienia po stronie pozwanego istnienia zaległości i kwoty roszczenia.

Tym samym uwzględnienie tych zarzutów skutkuje zmianą zaskarżonego wyroku i oddaleniem powództwa, co Sąd Okręgowy uczynił na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. Konsekwencją tego była też zmiana rozstrzygnięcia o kosztach procesu za obie instancje i przyjęcie zasady odpowiedzialności za wynik procesu, tj. art. 98 k.p.c.o czym orzekł Sąd odwoławcz w zw. z art. 108 par. 1 k.p.c.