Sygn. akt VIII C 110/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2015 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Śródmieścia Wydział VIII Cywilny

w składzie :

Przewodniczący : SSR Anna Martyniec

Protokolant: Karolina Szewczyk

po rozpoznaniu w dniu 9 stycznia 2015 r. we Wrocławiu na rozprawie sprawy

z powództwa Związku Zawodowego (...) Zarządu Głównego we W.

przeciwko W. K. (1)

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od strony powodowej na rzecz pozwanej kwotę 617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 17 stycznia 2014 r. strona powodowa Związek Zawodowy (...) Zarząd Główny we W., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanej W. K. (1) kwoty 3.429,95 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 13 sierpnia 2013 r. do dnia zapłaty. Jednocześnie wniosła o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania.

W uzasadnieniu pozwu podała, iż pozwana w okresie od 2009 r. do 2012 r. pobierała ryczałt za telefon w kwocie 50 zł miesięcznie oraz w okresie od 2011 r. do 2013 r. zwrot kosztów za delegacje służbowe na Rady Krajowe i Główną Komisję Rewizyjną w łącznej wysokości 3.429,95 zł. Wskazała, iż w toku kontroli Komisji Rewizyjnej stwierdzono, że kwoty tytułem zwrotu za telefon dokonywane były bez uprzednio podjętej uchwały organów statutowych, natomiast kwoty tytułem zwrotu za delegacje były wypłacane pomimo otrzymania przez pozwaną zwrotów za delegację z Federacji w formie ryczałtu oraz pokrywające się delegacje ZG i (...) w tym samym terminie. Tym samym dokonane wypłaty stanowią świadczenia nienależne i pozwana zobowiązana jest do ich zwrotu. Kierowane do pozwanej wezwania do zapłaty okazały się bezskuteczne.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości. Pozwana przyznała, iż pobierała w okresie od 2011 r. do 2012 r. ryczałt za telefon w kwocie po 50 zł miesięcznie oraz w okresie 2011 r. do 2013 r. zwrot kosztów za delegację na Rady Krajowe i Główną Komisję Rewizyjną. Jednakże zaprzeczyła, iż kwoty te zostały pobrane nienależnie. Wskazała, iż ryczałt za telefon komórkowy był wypłacany na podstawie uchwał Zarządu Głównego Związku Zawodowego (...) w sprawie Planu (...). Ponadto podniosła, iż podstawa wypłat związanych z delegacjami nie była tożsama z podstawą wypłaty środków z Federacji Związków Zawodowych (...) oraz (...) Organizacji (...). Delegacje otrzymywane z (...) D.. były wypłacane za uczestniczenie w posiedzeniach Głównej Komisji Rewizyjnej oraz Rady Krajowej, natomiast delegacje otrzymywane z (...) dotyczyły uczestniczenia w radach branżowych. Ponadto środki otrzymywane w formie ryczałtu nie stanowiły zwrotu za delegacje, lecz stanowiły wynagrodzenie za czynności świadczone na rzecz Federacji.

Na rozprawie w dniu 29 października 2014 r. pełnomocnik strony powodowej ograniczył żądanie pozwu do kwoty 2.006 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 sierpnia 2013 r. do dnia zapłaty, cofając pozew w pozostałym zakresie. Wskazał, iż na kwotę 2.006 zł składa się kwota 1.200 zł tytułem pobranych ryczałtów z tytułu korzystania z telefonów komórkowych za lata 2011-2013 i kwota 806 zł z tytułu zwrotu kosztów za udział w posiedzeniach Głównej Komisji Rewizyjnej Federacji Związków Zawodowych (...) za lata 2011 - 2013.

Postanowieniem z dnia 9 stycznia 2015 r. Sąd umorzył postępowanie w części, tj. ponad kwotę 2.006 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 13 sierpnia 2013 r. do dnia zapłaty.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

W dniu 30 czerwca 2008 r. Zarząd Główny Związku Zawodowego (...) i przedstawicieli organizacji związkowych podjął uchwałę o ustaleniu ryczałtu na telefony komórkowe w wysokości 50 zł dla wiceprzewodniczących Związku Zawodowego (...).

Dowód:

-

Protokół Komisji Uchwał i Wniosków z dnia 30 czerwca 2008 r. k. 8.

W dniu 28 marca 2012 r. Zarząd Główny Związku Zawodowego (...) podjął uchwałę w sprawie planu finansowego na rok 2012 r. Jako wydatki wymieniono w niej m.in. ryczałt na telefon dla 3 osób po 50 zł miesięcznie, zwrot kosztów podróży służbowych w kwocie 4.000 zł oraz zakup biletów sieciowych dla członków prezydium (...) D.. w kwocie 1.500 zł.

Dowód:

-

Uchwała z dnia 28 marca 2012 r. k. 78.

W dniu 28 marca 2012 r. Zarząd Głównego Związku Zawodowego (...) sporządził sprawozdanie finansowe na dzień 31 grudnia 2011 r. Wskazano w nim, iż wydatki na ryczałt za telefon wiceprzewodniczących i przewodniczącej (...) wyniosły 1.800 zł, a na zwrot kosztów podróży służbowych wyniosły 3.541,30 zł.

Dowód:

-

Sprawozdanie z dnia 28 marca 2012 r. k. 80-83.

W dniu 21 marca 2013 r. Zarząd Główny Związku Zawodowego (...) podjął uchwałę w sprawie planu finansowego na rok 2013 r. Jako wydatki wymieniono w niej m.in. ryczałt na telefon dla 3 osób po 50 zł miesięcznie, zwrot kosztów podróży służbowych w kwocie 4.000 zł oraz zakup biletów sieciowych dla członków prezydium (...) D.. w kwocie 1.500 zł.

Ryczałt za telefon otrzymywało dwóch wiceprzewodniczących i Przewodnicząca Głównej Komisji Rewizyjnej. Przewodniczący Zarządu Głównego (...). Dol. miał telefon służbowy i wszelkie koszty pokrywane były przez Zarząd (...). Dol.

Dowód:

-

Uchwała z dnia 21 marca 2013 r. k. 79;

-

Przesłuchanie pozwanej protokół elektroniczny k. 108.

Pozwana W. K. (2) pełniła funkcję Przewodniczącej Głównej Komisji Rewizyjnej. Z uwagi na pełnienie wskazanej funkcji była członkiem Komisji Rewizyjnej w Federacji Związków Zawodowych (...) w W.. Członkostwo w Komisji Rewizyjnej w Federacji Związków Zawodowych (...) w W. wiązało się z koniecznością uczestniczenia w posiedzeniach komisji odbywających się w W.. Pozwana otrzymywała polecenie wyjazdu od Przewodniczącego Związku Zawodowego (...), a po powrocie rozliczała delegację. W czasie trwania posiedzeń komisji Federacji pozwana miała zapewnione noclegi. Za wykonywaną funkcję pozwana otrzymywała gratyfikację od Federacji Związków Zawodowych (...) w W. w formie ryczałtu. W ramach delegacji miała refundowane koszty przejazdów nie objętych biletem sieciowym oraz wypłacane diety.

Pozwana pełniła również funkcję członka zarządu w organizacji międzyzakładowej, w związku z czym uczestniczyła także w spotkaniach rady branżowej. Dlatego też Zarząd (...) zwracał jej koszty delegacji.

Dowód:

-

Przesłuchanie strony powodowej protokół elektroniczny k. 107-108.

Zgodnie ze statutem Związku Zawodowego (...) do działań w imieniu Związku Zawodowego (...) w zakresie zaciągania zobowiązań, zawierania umów, podpisywania dokumentów finansowych, materiałowych oraz składania oświadczeń woli upoważnieni są:

Oświadczenie woli w imieniu (...). Dol. w zakresie zwykłego zarządu może składać przewodniczący (...) D.. lub upoważniony wiceprzewodniczący. W sprawach przekraczających zakres zwykłego zarządu majątkowego, a zwłaszcza nabywania, zbywania lub likwidacji trwałych środków majątkowych, wymagana jest uchwała Zarządu Głównego (art. 33 statutu).

Dowód:

-

Statut Związku Zawodowego (...) k. 38-53.

Na rzecz pozwanej zostały dokonane następujące wypłaty z kasy Związku Zawodowego (...):

-

w dniu 18 stycznia 2011 r. kwota 40,10 zł tytułem delegacji nr 02/01/11;

-

w dniu 14 marca 2011 r. kwota 148,20 zł tytułem delegacji nr 06/03/2011;

-

w dniu 5 kwietnia 2011 r. kwota 32,20 zł tytułem delegacji nr 08/04/2011;

-

w dniu 20 czerwca 2011 r. kwota 68,20 zł tytułem nr delegacji 20/06/11;

-

w dniu 31 lipca 2011 r. kwota 350 zł tytułem ryczałtu za telefon komórkowy za okres od stycznia do lipca 2011 r.;

-

w dniu 7 listopada 2011 r. kwota 94,20 zł tytułem delegacji nr 28/11/11;

-

w dniu 10 listopada 2011 r. kwota 99,75 zł tytułem delegacji nr 29/11/11;

-

w dniu 24 listopada 2012 r. kwota 380 zł za bilet sieciowy 2011 r.;

-

w dniu 6 grudnia 2011 r. kwota 92,10 zł tytułem delegacji nr 34/12/11;

-

w dniu 31 grudnia 2011 r. kwota 250 zł tytułem ryczałtu za telefon;

-

w dniu 11 stycznia 2012 r. kwota 445 zł za bilet sieciowy;

-

w dniu 9 stycznia 2012 r. kwota 60,70 zł tytułem delegacji nr 01/01/2012;

-

w dniu 1 lutego 2012 r. kwota 90,70 zł tytułem delegacji nr 10/02/2012;

-

w dniu 21 marca 2012 r. kwota 32,20 zł tytułem delegacji nr 14/03/2012;

-

w dniu 25 czerwca 2012 r. kwota 16,10 zł tytułem delegacji;

-

w dniu 29 czerwca 2012 r. kwota 300 zł tytułem ryczałtu za telefon komórkowy za okres od 1 stycznia 2012 r. do 30 czerwca 2012 r.;

-

w dniu 13 listopada 2012 r. kwota 59,60 zł tytułem delegacji nr 30/11/12;

-

w dniu 5 grudnia 2012 r. kwota 67,70 zł tytułem delegacji nr 32/13;

-

w dniu 11 stycznia 2012 r. kwota 315 zł za bilet sieciowy;

-

w dniu 16 stycznia 2013 r. kwota 300 zł tytułem ryczałtu za telefon;

-

w dniu 17 lutego 2013 r. kwota 115,85 zł tytułem delegacji nr 03/02/2013;

-

w dniu 1 marca 2013 r. kwota 122,65 zł tytułem delegacji nr 05/03/2013;

-

w dniu 20 marca 2013 r. kwota 72 zł tytułem delegacji nr 06/03/2013.

O wypłatach tych decydował Przewodniczący Zarządu Głównego Związku Zawodowego (...).

Dowód:

-

Raporty kasowe k. 18-33;

-

Wyciąg z rachunku bankowego strony powodowej k. 34-36;

-

Przesłuchanie strony powodowej protokół elektroniczny k. 107-108.

Wypłacane przez stronę powodową ryczałty za telefon oraz zwroty kosztów delegacji pozwana wydawała na swoje codzienne wydatki. Zarówno bowiem rozmowy służbowe oraz wyjazdy na delegacje pozwana najpierw finansowała z własnych środków, a dopiero później otrzymywała za nie zwrot.

Dowód:

-

Przesłuchanie pozwanej protokół elektroniczny k. 108.

Uchwałą z dnia 6 marca 2013 r. Zarząd Główny Federacji Związków Zawodowych (...) zatwierdził do wypłaty ryczałty dla członków Głównej Komisji Rewizyjnej za IV kwartał 2012 r.

Dowód:

-

Uchwała z dnia 6 marca 2013 r. k. 15.

W dniu 28 czerwca 2013 r. Komisja Rewizyjna Zarządu Głównego Związku Zawodowego (...) stwierdziła m.in. następujące nieprawidłowości:

-

wypłacanie przez okres kilku lat W. K. (1) 50 zł miesięcznie zwrotu za telefon bez wcześniej podjętej uchwały organów statutowych;

-

wypłacanie W. K. (1) zwrotów za delegacje na Główną Komisję Rewizyjną i Radę Krajową, pomimo otrzymywania zwrotów za delegację z Federacji w formie ryczałtu oraz pokrywające się delegacje w tym samym terminie.

Dowód:

-

Protokół Komisji Rewizyjnej z dnia 28 czerwca 2013 r. k. 13.

Pismem z dnia 12 kwietnia 2013 r. strona powodowa wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 600 zł.

Pismem z dnia 21 maja 2013 r. strona powodowa wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 549,40 zł.

Dowód:

-

Pismo z dnia 12 kwietnia 2013 r. k. 7;

-

Pismo z dnia 21 maja 2013 r. k. 14.

Pismem z dnia 23 października 2013 r. strona powodowa wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 3.429,95 zł tytułem zwrotu kosztów za delegacje służbowe na Rady Krajowe i Główną Komisję Rewizyjną za lata 2011-2013 oraz za lata 2009, 2010, 2011 i 2012 za telefon.

Dowód:

-

Pismo z dnia 23 października 2013 r. wraz z potwierdzeniem nadania k. 9-11.

Sąd zważył co następuje

Powództwo okazało się bezzasadne, w związku z czym podlegało oddaleniu w całości.

Strona powodowa niniejszym pozwem dochodziła zapłaty od pozwanej kwoty 2.006 zł tytułem pobranych, w związku z pełnioną funkcją, ryczałtów z tytułu korzystania z telefonu komórkowego za lata 2011-2013 i tytułem zwrotu kosztów za udział w posiedzeniach Głównej Komisji Rewizyjnej Federacji Związków Zawodowych (...) za lata 2011-2013, podnosząc, iż wypłacone one zostały bezpodstawnie.

Pozwana przyznała, iż kwoty te zostały na jej rzecz wypłacone, jednakże zaprzeczyła jakoby wypłaty te zostały dokonane bezpodstawnie. Podniosła ponadto, iż pobierając te kwoty działała w dobrej wierze i nie miała świadomości, iż nie jest uprawniona do ich pobierania.

Podstawę prawną żądania strony powodowej stanowił przepis art. 405 k.c. w zw. z art. 410 k.c. Art. 405 k.c. stanowi, że kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Na mocy zaś art. 410 k.c. przepis ten znajduje zastosowanie w szczególności do świadczenia nienależnego. Zgodnie natomiast z art. 410 § 2 k.c. świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

W niniejszej sprawie bezspornym było, iż pozwana otrzymała od strony powodowej kwoty objęte żądaniem pozwu. Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy sprowadzało się zatem do ustalenia, czy świadczenia te były nienależne.

W ocenie Sądu materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie nie dawał podstaw do uznania, iż wypłacone na rzecz pozwanej kwoty były świadczeniem nienależnym, a zatem zobowiązana jest ona do ich zwrotu.

W pierwszej kolejności Sąd zważył, iż brak jest podstaw do przyjęcia, iż ryczałt za telefon w kwocie 50 zł był wypłacany pozwanej bezpodstawnie. W ocenie Sądu podstawę ich wypłaty stanowiły uchwały Zarządu Głównego Związku Zawodowego (...) w sprawie planu finansowego. W uchwałach tych wprost wskazany został wydatek w postaci ryczałtu za telefon dla 3 osób, w kwocie 50 zł miesięcznie, a zatem stwierdzić należy, iż wydatek ten, określony precyzyjnie w uchwale (co do kwoty i osób, którym przysługiwał) był akceptowany przez stronę powodową. O tym zaś, iż jedną z wymienionych w uchwale osób jest pozwana świadczy natomiast fakt, iż w sprawozdaniu Zarządu Głównego z dnia 28 marca 2012 r. wskazano, iż ryczałt ten dotyczy dwóch wiceprzewodniczących i przewodniczącej (...). Wbrew twierdzeniom strony powodowej brak było przy tym podstaw do przyjęcia, iż ryczałt ten miał być wypłacany Przewodniczącemu (...), nie zaś Przewodniczącej Głównej Komisji Rewizyjnej. Jak wynika bowiem z treści tych uchwał strona powodowa ponosiła także koszty telefonów służbowych, w trakcie przesłuchania pozwana zaś wskazała, że Przewodniczący posiadał właśnie taki telefon, którego koszty w całości były finansowane przez stronę powodową.

Nawet gdyby uznać, iż w istocie uchwały te nie stanowiły podstawy do wypłaty pozwanej ryczałtu za telefon, to okoliczność ta nie przesądzałaby o tym, iż wypłacone na rzecz pozwanej kwoty były świadczeniami nienależnymi. Analiza postanowień statutu strony powodowej prowadzi bowiem do przekonania, iż w celu wydatkowania przedmiotowych środków nie była potrzebna uchwała Zarządu, a wystarczające było oświadczenie przewodniczącego. Wniosek taki należy wyprowadzić z treści art. 33 § 2 i 3 statutu, zgodnie z którymi oświadczenie woli w imieniu (...) D.. w zakresie zwykłego zarządu może składać przewodniczący (...) D.. lub upoważniony wiceprzewodniczący. Dopiero zaś w sprawach przekraczających zakres zwykłego zarządu majątkowego, a zwłaszcza nabywania, zbywania lub likwidacji trwałych środków majątkowych wymagana jest uchwała Zarządu Głównego. W ocenie Sądu refundacja kosztów rozmów telefonicznych prowadzonych w bieżących sprawach służbowych, które to koszty kształtują się na niezbyt wysokim poziomie, nie jest sprawą przekraczającą zwykły zarząd sprawami Związku Zawodowego Kolejarzy (...). Dotyczy bowiem zapewnienia zwykłego, bieżącego funkcjonowania związku zawodowego.

Powództwo nie zasługiwało również na uwzględnienie w zakresie zwrotu kwot wypłaconych pozwanej z uwagi na wyjazdy na posiedzenia Komisji Rewizyjnej Federacji. Jak wynika z dowodu z przesłuchania strony powodowej oraz pozwanej, pełniona przez pozwaną funkcja Przewodniczącej Głównej Komisji Rewizyjnej implikowała jej członkostwo w Komisji Rewizyjnej Federacji. Skoro zatem pozwana zobligowana był uczestniczyć w posiedzeniach tej komisji w ramach pełnionej funkcji, co wiązało się z koniecznością wyjazdów, wystawiane delegacje uznać należy za jak najbardziej zasadne. To przecież (...) D.. Zarząd Główny kierował pozwaną na te wyjazdy służbowe i wystawiał w związku z tym delegacje. W konsekwencji prowadzi to do stwierdzenia, iż pozwana uprawniona była do otrzymania zwrotu poniesionych w związku z nimi kosztów w zakresie, w jakim nie miała zapewnionych świadczeń, a więc poza kosztem noclegów i przejazdów w oparciu o bilet sieciowy.

Strona powodowa podnosiła, iż pozwana pobierała zwroty kosztów delegacji, pomimo, iż za tożsame wyjazdy ryczałt był wypłacany przez Federację Związków Zawodowych (...), jednakże nie przedstawiła żadnych dowodów na poparcie swych twierdzeń. Zgodnie zaś z art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. to na niej spoczywał ciężar dowodu w tym zakresie. Dowodu takiego bez wątpienia nie może stanowić dowód z przesłuchania strony powodowej, albowiem D. C. ograniczył się jedynie do ogólnikowego stwierdzenia, iż taka sytuacja miała miejsce, nie wskazał natomiast żadnych konkretnych faktów, a w szczególności nie podał, których posiedzeń sytuacja ta dotyczyła. Wykazaniu tych okoliczności nie może również służyć przedstawiona przez stronę powodową uchwała z dnia 6 marca 2013 r. Zarządu Głównego Federacji Związków Zawodowych (...), w której zatwierdzone do wypłaty zostały ryczałty dla członków Głównej Komisji Rewizyjnej za IV kwartał 2012 r. Z dokumentu tego bowiem w żaden sposób nie wynika, komu zostały wypłacone te ryczałty, w jakiej były kwocie, a przede wszystkim tytułem czego zostały wypłacone. Wedle zaś twierdzeń pozwanej, ryczałty te nie refundowały kosztów wyjazdów, ale były wynagrodzeniem za wykonaną w ramach Komisji Rewizyjnej Federacji pracę. Strona powodowa nie zdołała także wykazać, iż pozwana pobierała zwroty kosztów delegacji na odbywające się w tym samym dniu posiedzenia rady branżowej oraz Komisji Rewizyjnej Federacji. Z przedstawionych bowiem przez stronę powodową dowodów w żaden sposób nie wynika, iż w istocie zwroty takie były pobierane od innego podmiotu, jak również nie sposób na ich podstawie ustalić w jakich dniach posiedzenia te się odbywały.

Niezależnie od powyższego powództwo podlegałoby oddaleniu również z uwagi na dyspozycję art. 409 k.c. Zgodnie z tym przepisem obowiązek wydania korzyści lub zwrotu jej wartości wygasa, jeżeli ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony, chyba, że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu.

W sprawie bezspornym jest, iż pozwana nie posiada już pieniędzy wypłaconych przez stronę powodową, albowiem otrzymywane środki wydatkowała na bieżące potrzeby. Ponadto w ocenie Sądu okoliczności faktyczne niniejszej sprawy prowadzą do przekonania, iż bez wątpienia pozwana w chwili wydawania pieniędzy otrzymywanych od strony powodowej nie miała świadomości, iż kiedykolwiek będzie zobowiązana do ich zwrotu. Pieniądze były jej bowiem wypłacane za zgodą Przewodniczącego Zarządu Głównego M. M., a ponadto wydatki te objęte były uchwałami finansowymi. Fakt dokonywanych wypłat był jawny i akceptowany przez władze (...) D.. Zarządu Głównego. Pozwana zatem nie miała podstaw przypuszczać, iż wypłacane są one bezzasadnie. Stwierdzić zatem należy, iż nawet gdyby uznać, iż pobrane przez pozwaną świadczenia były świadczeniami nienależnymi to obowiązek ich zwrotu wygasł, z uwagi na fakt, iż spełniły się przesłanki określone we wskazanym przepisie art. 409 k.c.

Z tych też powodów powództwo podlegało oddaleniu.

Orzeczenie o kosztach procesu oparto o zasadę odpowiedzialności za wynik procesu wyrażoną w przepisie art. 98 k.p.c., z którego wynika, iż strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Strona powodowa przegrała proces w całości, a zatem Sąd zasądził od niej na rzecz pozwanej kwotę 617 zł, na którą składają się kwota 600 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego oraz kwota 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.