Sygn. akt I ACa 786/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 marca 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie, I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący - Sędzia

SA Jolanta Terlecka

Sędziowie:

SA Alicja Surdy

SA Ewa Lauber-Drzazga (spr.)

Protokolant

sekr.sądowy Maciej Mazuryk

po rozpoznaniu w dniu 25 lutego 2015 r. w Lublinie na rozprawie sprawy

z powództwa B. G. (1), M. G., D. G., P. G., K. G. (1), K. G. (2) i B. G. (2)

przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. i (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zadośćuczynienie

na skutek apelacji wszystkich stron od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 7 sierpnia 2014r., sygn. akt I C 74/12

I.  z apelacji pozwanych zmienia częściowo zaskarżony wyrok w punktach I, IV, VII, X, XIII, XVI, XIX, XXII i XXIV punkt 2) w ten sposób, że:

1.  zasądzone na rzecz B. G. (1) zadośćuczynienie w kwocie 79.000zł obniża do kwoty 59.000 (pięćdziesiąt dziewięć tysięcy) złotych;

2.  zasądzone na rzecz M. G. zadośćuczynienie w kwocie 49.000zł obniża do kwoty 35.000 (trzydzieści pięć tysięcy) złotych;

3.  zasądzone na rzecz D. G. zadośćuczynienie w kwocie 49.000zł obniża do kwoty 35.000 (trzydzieści pięć tysięcy) złotych;

4.  zasądzone na rzecz P. G. zadośćuczynienie w kwocie 59.000zł obniża do kwoty 43.000 (czterdzieści trzy tysiąc) złotych;

5.  zasądzone na rzecz K. G. (1) zadośćuczynienie w kwocie 59.000zł obniża do kwoty 43.000 (czterdzieści trzy tysiące) złotych;

6.  zasądzone na rzecz K. G. (2) zadośćuczynienie w kwocie 69.000zł obniża do kwoty 51.000 (pięćdziesiąt jeden tysięcy) złotych;

7.  zasądzone na rzecz B. G. (2) zadośćuczynienie w kwocie 69.000zł obniża do kwoty 51.000 (pięćdziesiąt jeden tysięcy) złotych;

8.  zasądza na rzecz (...)z siedzibą w W. tytułem kosztów procesu od:

a)  B. G. (1) kwotę 4.188 (cztery tysiące sto osiemdziesiąt osiem) złotych;

b)  M. G. kwotę 2.060 (dwa tysiące sześćdziesiąt) złotych;

c)  D. G. kwotę 2.060 (dwa tysiące sześćdziesiąt) złotych;

d)  P. G. kwotę 1.444 (tysiąc czterysta czterdzieści cztery) złote;

e)  K. G. (1) kwotę 1.444 (tysiąc czterdzieści cztery złote);

f)  K. G. (2) kwotę 1.598 (tysiąc pięćset dziewięćdziesiąt osiem) złotych;

g)  B. G. (2) kwotę 1.598 (tysiąc pięćset dziewięćdziesiąt osiem) złotych;

9.  zasądza na rzecz Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. tytułem kosztów procesu od:

a)  B. G. (1) kwotę 2.748 (dwa tysiące siedemset czterdzieści osiem) złotych;

b)  M. G. kwotę 2.060 (dwa tysiące sześćdziesiąt) złotych;

c)  D. G. kwotę 2.060 (dwa tysiące sześćdziesiąt) złotych;

d)  P. G. kwotę 1.444 (tysiąc czterysta czterdzieści cztery) złote;

e)  K. G. (1) kwotę 1.444 (tysiąc czterysta czterdzieści cztery) złote;

f)  K. G. (2) kwotę 1.598 (tysiąc pięćset dziewięćdziesiąt osiem) złotych;

g)  B. G. (2) kwotę 1.598 (tysiąc pięćset dziewięćdziesiąt osiem) złotych;

10.  kwotę 21.620zł, którą nakazano ściągnąć od pozwanych obniża do kwoty 15.125 (piętnaście tysięcy sto dwadzieścia pięć) złotych;

II.  z apelacji powodów zmienia zaskarżony wyrok w punkcie XXIV. 1) litery od a do g w ten sposób, że nie obciąża powodów kosztami sądowymi;

III.  oddala wszystkie apelacje w pozostałej części;

IV.  znosi wzajemnie między stronami koszty postępowania apelacyjnego.

I ACa 786/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 7 sierpnia 2014r. Sąd Okręgowy w L. zasądził od pozwanych Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. i (...) Spółki Akcyjnej w W. zadośćuczynienia na rzecz:

- powódki B. G. (1) w kwocie 79.000zł;

- na rzecz powodów M. G. i D. G. w kwotach po 49.000zł;

- na rzecz powodów P. G. i K. G. (1) w kwotach po 59.000zł;

- na rzecz powodów K. G. (2) i B. G. (2) w kwotach po 69.000zł;

- w pozostałej części powództwa oddalił;

- orzekł o kosztach procesu.

Wyrok Sądu Okręgowego został oparty na następujących ustaleniach:

W dniu 12 sierpnia 2011r. miał miejsce wypadek drogowy. Kierujący pojazdem marki V. (...) najechał na tył przyczepy ciągniętej przez ciągnik rolniczy markiU.. Śmierć na miejscu poniósł pasażer przyczepy T. G., mąż i ojciec powodów.

Kierujący pojazdem V. (...) poruszał się z prędkością wyższą, niż dopuszczalna i z włączonymi światłami mijania, choć powinien mieć włączone światła drogowe. Gdyby poruszał się z dozwoloną prędkością z włączonymi światłami drogowymi i należycie obserwował drogę mógłby uniknąć wypadku. Kierujący ciągnikiem poruszał się z doczepioną przyczepą bez wymaganego oświetlenia.

Po śmierci T. G. powódka B. G. (1) pozostała sama z sześciorgiem dzieci w wieku od 5 do 18 lat.

W toku postępowania likwidacyjnego pozwany (...) wypłacił wszystkim powodom zadośćuczynienia w kwotach po 21.000zł uznając za odpowiednie z tego tytułu kwoty po 35.000zł, które pomniejszył o 40% przyczynienia się T. G. do powstania szkody.

W niniejszej sprawie powódka B. G. (1) domagała się zasądzenia na jej rzecz tytułem zadośćuczynienia dodatkowo kwoty 160.000zł, powodowie M. G., D. G., P. G. i K. G. (1) dodatkowo po 120.000zł zaś K. G. (2) i B. G. (2) dodatkowo po 140.000zł.

W ocenie Sądu Okręgowego brak jest podstaw do przyjęcia, iż T. G. przyczynił się do powstania szkody.

Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012, poz. 1137) dopuszcza przewóz w przyczepie określonych kategorii osób konwojentów, drużyn roboczych i osób wykonujących czynności ładunkowe, w przyczepie ciągniętej przez ciągnik rolniczy pod warunkiem, że: 1) liczba przewożonych osób nie przekracza 5; 2) osoby stojące trzymają się uchwytów; 3) osoby nie znajdują się pomiędzy ładunkiem, a przednią ściana przyczepy; 4) prędkość zespołu pojazdów nie przekracza 20km/h (art. 63 ust 3 ustawy). W przedmiotowym zdarzeniu nie nastąpiło naruszenie zasad określonych w tym przepisie, co potwierdziła opinia bieglego.

Biorąc pod uwagę cierpienia psychiczne i fizyczne jakich doznali powodowie po śmierci T. G. Sąd Okręgowy uznał, iż w przypadku B. G. (1) odpowiednie zadośćuczynienie stanowi kwota 100.000zł, w przypadku M. G. i D. G. kwoty po 70.000zł, w przypadku P. G. i K. G. (1) kwoty po 80.000zł i w przypadku K. G. (2) i B. G. (2) kwoty po 90.000zł. Zasądzając na rzecz powodów należne im zadośćuczynienia Sąd Okręgowy pomniejszył je o kwoty 21.000zł wypłacone powodom przez pozwany (...) przed sporem. Odsetki zasądził od dnia następnego po upływie 30 dni od daty zgłoszenia szkody.

Od tego wyroku wszystkie strony złożyły apelacje.

Powodowie w swojej apelacji zarzucali naruszenie:

- art. 332 i art. 233 § 1 kpc w zw. z art. 231 kpc poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, nierozważenie wszystkich okoliczności sprawy;

- art. 102 kpc poprzez niezastosowanie tego przepisu i obciążenie powodów nieuiszczonymi kosztami sądowymi;

- art. 446 § 4 kc przez błędną wykładnię;

- art. 328 §2 kpc poprzez brak wskazania w treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku jakie okoliczności zdecydowały o obniżeniu zadośćuczynienia;

- art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych przez jego niezastosowanie.

Wskazując na powyższe powodowie domagali się zmiany wyroku i zasądzenie od pozwanych tytułem zadośćuczynienia:

- na rzecz B. G. (1) dodatkowej kwoty 60.000zł;

- na rzecz M. G. i D. G. dodatkowych kwot po 50.000zł;

- na rzecz P. G. i K. G. (1) dodatkowych kwot po 40.000zł;

- na rzecz K. G. (2) i B. G. (2) dodatkowych kwot po 50.000zł;

- nie obciążanie powodów kosztami sądowymi;

- zasądzenie od pozwanych na rzecz każdego z powodów kosztów procesu.

Pozwane Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna w W. w swojej apelacji zarzucała naruszenie:

- art. 446 § 4 kc przez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że ustalone przez Sąd Okręgowy kwoty stanowią należytą kompensatę doznanych przez powodów krzywd i cierpień, podczas gdy są one wygórowane;

- art. 481 § 1 kc w zw. z art. 14 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2013.392 t.j.) w zw. z art. 6 kc i art. 11 kpc poprzez ich niewłaściwe zastosowanie oraz przyjecie, że odsetki od zasądzonych na rzecz powodów kwot zadośćuczynienia należą się od 17 października 2011r.;

- art. 362 kc poprzez jego niezastosowanie i uznanie, że T. G. nie przyczynił się do powstania szkody;

- art. 233 § 1 poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów.

Wskazując na powyższe pozwany wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i obniżenie zasądzonego zadośćuczynienia:

- na rzecz B. G. (1) do kwoty 15.000zł z odsetkami od dnia 7 sierpnia 2014r.;

- na rzecz M. G., D. G., P. G., K. G. (1), K. G. (2) i B. G. (2) do kwot po 30.000zł z odsetkami od dnia 7 sierpnia 2014r. i oddalenie powództw w pozostałym zakresie ewentualnie uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Pozwany (...)w W. zarzucał w swojej apelacji naruszenie:

- art. 446 § 4 kc poprzez ustalenie wysokości odpowiednich sum zadośćuczynienia nieodpowiednich do doznanej przez powodów krzywdy;

- art. 63 ust. 3 pkt. 2 w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. prawo o ruchu drogowym poprzez przyjecie, ze sposób przewozu T. G. spełniał przesłanki z w/w przepisu;

- art. 233 § 1 kpc przez dokonanie oceny dowodów z przekroczeniem granic swobodnej oceny.

Wskazując na powyższe pozwany wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

- zasądzenie na rzecz B. G. (1) tytułem zadośćuczynienia kwotę 15.000zł z odsetkami od dnia 7 sierpnia 2014r.;

- oddalenie powództw M. G., D. G., P. G. i K. G. (1);

- zasądzenie na rzecz K. G. (2) i B. G. (2) kwot po 3.000zł z ustawowymi odsetkami od dnia 7 sierpnia 2014r.;

- stosunkowe rozdzielenie kosztów.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

W ocenie Sądu Apelacyjnego wszystkie apelacje, w zakresie w jakim kwestionują wysokość kwot przyjętych prze Sąd Okręgowy tytułem należnego powodom zadośćuczynienia i wnoszą o ich podwyższenie lub obniżenie, są niezasadne.

Sąd Apelacyjny podziela całą argumentację Sądu Okręgowego zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku i przyjmuje ją za swoją. Przyjęte przez Sąd Okręgowy kwoty zadośćuczynienia, w przypadku B. G. (1) 100.000zł, w przypadku M. G. i D. G. po 70.000zł, w przypadku P. G. i K. G. (1) po 80.000zł i w przypadku K. G. (2) i B. G. (2) po 90.000zł, nie mogą być uznane ani za rażąco zaniżone, ani za rażąco zawyżone.

Sąd Apelacyjny podziela częściowo zarzuty pozwanych dotyczące przyczynienia się T. G. do powstania szkody.

Okoliczność, iż T. G. nie naruszył zasad wynikających z art. 63 ust. 3, pkt 2 ustawy prawo o ruchu drogowym, nie uzasadnia przyjęcia, iż nie przyczynił się on do powstania szkody.

T. G. jechał na nieoświetlonym wozie konnym, nie przystosowanym do przewozu osób. Siedział na ruchomym ładunku (paczkach z sianem), którego wysokość miała około 2m. Zachowanie takie należy uznać za nieodpowiedzialne. W ocenie Sądu Apelacyjnego przyczynienie się T. G. do powstania szkody należy określić na 20%. Jak wynika bowiem z opinii biegłego z zakresu ruchu drogowego, wina kierującego samochodem była znacznie większa. Gdyby bowiem poruszał się on z dozwoloną prędkością i miał włączone światła drogowe mógł wypadku uniknąć.

W związku z powyższym Sąd Apelacyjny obniżył kwoty należne powodom tytułem zadośćuczynienia o 20%, uwzględniając jednocześnie kwoty wypłacone w postępowaniu likwidacyjnym (po 21.000zł).

Apelacje pozwanych w części dotyczącej odsetek są niezasadne.

Sąd Okręgowy zasądził odsetki od dnia następnego po upływie 30 dni od daty zgłoszenia szkody i jest to rozstrzygniecie prawidłowe, zgodne z art. 14 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych. Nie było żadnych przeszkód, aby pozwani we własnym zakresie zgromadzili niezbędną dokumentację i ocenili wysokość poniesionej przez powodów szkody. W toku postępowania przed Sądem Okręgowym nie ujawniły się żadne nowe okoliczności, nieznane w dacie zgłoszenia szkody, które uzasadniałyby zasądzenie odsetek od daty wyroku.

Koszty procesu Sąd Apelacyjny rozdzielił stosunkowo, odpowiednio do wyniku sporu, który B. G. (1) wygrała w 28%, M. G. i D. G. w 20%, P. G. i K. G. (1) w 28%, a K. G. (2) i B. G. (2) w 26%. Jednocześnie Sąd Apelacyjny nie obciążał powodów kosztami sądowymi uznając, iż z uwagi na charakter sprawy i sytuację materialną powodów zachodzą przesłanki do zastosowania art. 102 kpc.

Pozwani zostali obciążeni kosztami sądowymi w wysokości 25% (średnia przegrana).

Z uwagi na wygranie przez pozwanych sprawy w postępowaniu apelacyjnym w 10% koszty postępowania apelacyjnego zostały wzajemnie między stronami zniesione.

Z tych względów i na podstawie art. 386 § 1 kpc, art. 385 kpc i art. 108 § 1 kpc Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji.