UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 14 października 2013 r. skierowanym przeciwko pozwanemu J. K. powódka S. Z. domagała się nakazania pozwanemu aby wydał jej lokal mieszkalny wraz z kluczami do niego, położony w S. przy ulicy (...) , a także wydał jej zdemontowane z tego lokalu ruchomości w postaci wanny, klozetu i umywalki.

W uzasadnieniu swojego pozwu powódka podnosiła, że wprawdzie pozwany nabył ten lokal w trybie licytacji komorniczej, ale nastąpiło to z krzywdą dla powódki, która zaczęła spłacać swój dług wobec (...) Spółdzielni Mieszkaniowej, czego nie uwzględniono. Natomiast jej zdaniem w takich okolicznościach J. K. powinien wycofać się z udziału w licytacji, a skoro tego nie zrobił, to oznacza, iż nabywał lokal dla kogoś innego. Zarzuciła mu zdemontowanie i zabranie z mieszkania wanny, umywalki, klozetu i zakręcenie gazu.

Pozwany wnosił o oddalenie powództwa w całości . Podnosił, iż nabył prawo do spółdzielczego lokalu mieszkalnego, do którego prawo istotnie przysługiwało powódce, w trybie egzekucji komorniczej i zapłacił za niego cenę wynikającą z przebiegu licytacji. Ponadto wskazał, że obecnie wyzbył się tego lokalu na rzecz J. C. i nie jest w jego posiadaniu. Nie posiada także ruchomości, których wydania w tej sprawie dochodzi powódka.

Sąd Okręgowy ustalił :

Powódce S. Z. przysługiwało prawo do spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w (...) Spółdzielni Mieszkaniowej , położonego w S. przy Ulicy (...). Począwszy od 2000 roku powódka nie regulowała systematycznie opłat na rzecz spółdzielni mieszkaniowej związanych z przysługującym jej prawem do lokalu z powodu braku zatrudnienia i za poszczególne okresy płatności dochodziło do wydawania przez Sąd Rejonowy w Sieradzu nakazów zapłaty w tym przedmiocie na rzecz (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w sprawach o sygnaturach : VII Nc 551/04, VII Nc 829/08, VII Nc 187/05 i VII Nc 619/07. Łącznie S. Z. została obciążona obowiązkiem zapłaty z tego tytułu w kwocie 10.489,49 złotych (bezsporne , nakazy zapłaty zawarte w aktach VII Nc 551/04, VII Nc 829/08, VII Nc 187/05 i VII Nc 619/07 S.R. w S., załączonych do sprawy S.O. w S. I C 256/13).

W dniu 25 lipca 2008 roku wobec wszczęcia na wniosek (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w S. egzekucji komorniczej w celu wyegzekwowania powyższych należności, S. Z. została zawiadomiona o wszczęciu egzekucji i wezwana do zapłaty długu ( bezsporne ).

W dniu 15 lutego 2011 roku odbyła się publiczna licytacja , do której przystąpił jako jedyny nabywca wpłacający wadium – J. K., uzyskując prawo do lokalu za cenę 46.875 złotych. W tym samym dniu Sąd Rejonowy w Sieradzu wydał postanowienie o udzieleniu przybicia, które uprawomocniło się wobec braku zaskarżenia ze strony dłużniczki, obecnej na licytacji ( dowód : protokół k. 8 i postanowienie k 9 akt S.R. w S. Co 2891/10).

Po uiszczeniu przez nabywcę licytacyjnego reszty ceny Sąd Rejonowy w Sieradzu postanowieniem z dnia 1 kwietnia 2011 roku przysądził własność spółdzielczego własnościowego prawa do przedmiotowego lokalu mieszkalnego na rzecz J. K., stwierdzając jednocześnie o obowiązku dłużniczki w zakresie wydania nabywcy lokalu. Zażalenie dłużniczki na powyższe orzeczenie zostało prawomocnie odrzucone ( dowód: postanowienie k. 16 akt Co 2891/10).

Pomimo obowiązku wydania lokalu, S. Z. nie uczyniła dobrowolnie zadość temu zobowiązaniu. W listopadzie 2011 roku J. K. wystąpił z pozwem o eksmisję z przedmiotowego lokalu powódki, a po otrzymaniu orzeczenia w tym przedmiocie został wprowadzony w posiadanie lokalu w ramach postępowania komorniczego - w końcu 2011 r. Od tego czasu powódka nie korzysta z mieszkania, ale mimo tego podejmuje próby uiszczania bieżących opłat czynszowych z nim związanych, których (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa nie przyjmuje. W dniu 9 listopada 2011 roku zostały przez komornika zajęte ruchomości znajdujące się w mieszkaniu przy ulicy (...), wśród których nie wymieniono wanny, umywalki czy klozetu. W listopadzie 2012 roku J. K. sprzedał mieszkanie J. C. i wydał posiadanie lokalu, przekazując klucze do niego ( dowód: kopia protokołu k. 78, protokół zajęcia k. 69 – 72, zeznania pozwanego k. 102,zeznania powódki k. 101 verte ).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów. Przedstawione w sprawie dokumenty są w pełni wiarygodne, nie były kwestionowane przez którąkolwiek ze stron. W zakresie faktów istotnych dla rozstrzygnięcia wiarygodne są także zeznania obu stron, które w kwestiach istotnych nie zawierają sprzeczności.

Sąd zważył :

Przedmiotowym pozwem powódka domagała się nakazania J. K. aby wydał jej lokal mieszkalny położony w S. przy ulicy (...) oraz ruchomości z tego lokalu w postaci wanny, umywalki i klozetu. Powódka powoływała się przy tym na przysługujące jej wcześniej prawo do przedmiotowego lokalu. Takie żądanie wskazuje na podniesienie roszczenia wynikającego z treści art. 222 § 1 k.c. Niesporne jest, że S. Z. przysługiwało ograniczone prawo rzeczowe w postaci spółdzielczego własnościowego prawa do przedmiotowego lokalu mieszkalnego i nie było ono przedmiotem nawiązania innych stosunków prawnych pomiędzy stronami. Zgodnie z normą art. 251 k.c. do ochrony praw rzeczowych ograniczonych stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie własności.

Zgodnie z kierunkami judykatury, treścią przewidzianego w art. 222 § 1 k.c. roszczenia windykacyjnego, zwanego także roszczeniem wydobywczym, jest przyznane właścicielowi żądanie wydania oznaczonej rzeczy przez osobę, która włada jego rzeczą. Służy przywróceniu właścicielowi władztwa nad rzeczą, więc ochronie jednego z podstawowych atrybutów prawa własności, dlatego określa się je jako roszczenie nieposiadającego właściciela przeciwko posiadającemu niewłaścicielowi. Jednakże , aby w ogóle można było mówić o roszczeniu windykacyjnym, to treścią roszczenia musi być żądanie wydania rzeczy, które wynika z prawa własności. Legitymowanym do wystąpienia z takim roszczeniem windykacyjnym jest właściciel rzeczy, na którym spoczywa , zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia przysługującego mu prawa własności. Biernie legitymowana jest natomiast osoba, która faktycznie włada cudzą rzeczą bez podstawy prawnej, zatem zarówno posiadacz jak i osoba władająca nią w cudzym imieniu, czyli dzierżyciel, przy czym to znowu na właścicielu spoczywa obowiązek udowodnienia , że pozwany włada rzeczą, bowiem fizyczne władanie rzeczą przez pozwanego stanowi przesłankę skutecznego pozwania w procesie windykacyjnym ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 5 marca 2013 r., I ACa 1208/12, Lex nr 1311995, wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 21 listopada 2012 r., I ACa 539/12, Lex nr 1280576, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2009 r., IV CSK 437/08, Lex nr 492159 ).

W przedmiotowej sprawie nie budzi jakichkolwiek wątpliwości, że S. Z. dochodząc wydania jej lokalu mieszkalnego nie wykazała aby była do niego uprawniona, a prawo swoje wywodziła z przysługującego jej aktualnie ograniczonego prawa rzeczowego. Przesłanką zaś roszczenia wydobywczego, z jakim wystąpiła jest powstanie stanu obiektywnie sprzecznego z prawem własności – obiektywny fakt wkroczenia w sferę cudzego prawa własności. Bez znaczenia dla powstania roszczenia pozostają elementy subiektywne, takie jak wina, dobra czy zła wiara osoby naruszającej własność, czy też jej zamiar zajęcia nieruchomości wyłącznie dla własnych potrzeb ( por. wyrok S.N. z dnia 23 stycznia 2013 r., I CSK 295/12, Lex nr 1293936 ). Tymczasem prawo do własnościowego spółdzielczego lokalu mieszkalnego w (...) Spółdzielni Mieszkaniowej położonego w S. przy ulicy (...) , powódka utraciła w sposób zgodny z prawem, wskutek egzekucji komorniczej na rzecz J. K., dla którego wynikało ono z prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w Sieradzu z dnia 1 kwietnia 2011 roku o przysądzeniu własności. Od tego momentu S. Z. utraciła przymiot właściciela lokalu, a zatem zgodnie z tym co wywiedziono wyżej, także legitymację do wystąpienia z roszczeniem windykacyjnym. Zresztą po tej dacie pomiędzy stronami nie doszło do zawarcia jakiegokolwiek stosunku prawnego, innego niż prawo ograniczone rzeczowe, z którego powódka mogłaby rościć sobie prawo do korzystania z przedmiotowego lokalu. Oznacza to zatem nie budzący wątpliwości brak po jej stronie czynnej legitymacji procesowej w niniejszym postępowaniu. Już samo to ustalenie prowadzi do uznania niezasadności powództwa w zakresie wydania lokalu mieszkalnego. Niezależnie jednak od powyższego brak jest także po stronie pozwanego biernej legitymacji procesowej. Jak wynika bowiem z zeznań J. K., których S. Z. nie zanegowała ( podała w swoich zeznaniach, że chce odzyskać mieszkanie i nie obchodzi jej to, że pozwany już nie jest w jego posiadaniu), w listopadzie 2012 roku sprzedał on przedmiotowy lokal mieszkalny na rzecz innej osoby i wydał go w posiadanie nabywcy. Ponadto J. K. nie posiada także ruchomości, które powódka objęła pozwem, a te które stanowiły wyposażenie przedmiotowego lokalu i zostały zajęte przez komornika zalegają jego garaż i powódka nie chce ich odebrać. Skoro przesłanką skutecznego pozwania w procesie windykacyjnym jest fizyczne władanie rzeczą przez pozwanego, co w zakresie ciężaru dowodu spoczywa na powódce, to brak dowodu w tym przedmiocie, także czyni uprawnionym wniosek o braku biernej legitymacji procesowej pozwanego w tej sprawie. Warto bowiem w tym miejscu wskazać na stanowisko zawarte w uzasadnieniu Sądu Apelacyjnego w Łodzi w wyroku z dnia 5 marca 2013 r., cytowanym na wstępie, zgodnie z którym „ciężar udowodnienia faktu spoczywa na tej osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Oznacza to, że obecnie rzeczą Sądu nie jest zarządzenie dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron, bądź też wykrycia środków dowodowych, pozwalających na ich udowodnienie. Sąd rozpoznający sprawę nie jest również zobowiązany do inicjowania z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, albowiem obowiązek ten spoczywa na stronach procesu” ( por. także wyrok S.N. z dnia 17 grudnia 1966 r., I CKU 45/96, OSNC 1997, z. 6-7, poz. 76 ). Powyższe wywody prowadzą do jednoznacznego wniosku, że powódka nie jest w tej sprawie legitymowana czynnie ale i pozwany nie ma legitymacji biernej.

Na marginesie jedynie można podnieść, że intencją powódki w wytoczeniu niniejszego powództwa jest subiektywne poczucie głębokiej krzywdy w pozbawieniu jej prawa do lokalu mieszkalnego w drodze licytacji komorniczej, co jednak nie ma znaczenia dla oceny prawnej w tej sprawie. Odwoływanie się do naruszenia zasad współżycia społecznego, poprzez snucie teorii spiskowego podstępnego pozbawienia prawa do lokalu także nie znajduje swoich podstaw faktycznych. Natomiast oczywistym jest, że przy zaprezentowanej wyżej ocenie prawnej wskazującej jednoznacznie na brak podstaw do uwzględnienia roszczeń, sama w sobie norma art. 5 k.c. nie może być jedyną samoistną podstawą prawną żądania ( por. wyrok S.N. z dnia 19 marca 2002 r., IV CKN 892/00, L. ).

Z tych powodów powództwo musiało podlegać oddaleniu, o czym orzeczono w wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE