UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 6 września 2013 r. powódka Z. M. wniosła o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu na użytkowanie pracowni twórczej – lokalu (...) przy ul. (...) w W. po śmierci poprzedniego najemcy.

Pozwany – miasto stołeczne W. – wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Lokal użytkowy nr (...) przy ul. (...) w W. był używany na podstawie umowy najmu zawartej z miastem stołecznym W. jako wynajmującym przez J. Ż.. Lokal przeznaczony był na pracownię plastyczną J. Ż. (bezsporne). J. Ż. zmarła 27 sierpnia 2010 r. w W.. Spadek po J. Ż. nabyła w całości jej córka Z. M. (dowód: postanowienie SR dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie z dn. 21 grudnia 2010 r., I Ns 666/10).

Z. M. jest artystką malarką (bezsporne).

Powyższy stan faktyczny co do zasady nie był sporny w sprawie i był potwierdzony przez dokumenty zgromadzone w aktach sprawy oraz załączone akta lokalu nr 16 przy ul. (...) w W..

Sąd zważył co nastepuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie i podlega oddaleniu.

Powódka w toku niniejszego procesu domagała się ustalenia, że wstąpiła w stosunek najmu po swoje matce J. Ż. zmarłej w dniu 27 sierpnia 2010 roku.

Podstawę prawną dla wystąpienia z takim żądania stanowi art. 189 kpc. Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą przesłanką merytoryczną powództwa o ustalenie jest interes prawny, rozumiany jako potrzeba ochrony sfery prawnej powoda, którą może uzyskać przez samo ustalenie stosunku prawnego lub prawa (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 10 czerwca 2011 roku, sygn. akt II CSK 568/10). Interes prawny dotyczy szeroko rozumianych praw i stosunków prawnych. Występuje on wówczas, gdy istnieje niepewność prawa lub stosunku prawnego zarówno z przyczyn faktycznych, jak i prawnych. Niepewność ta może być wynikiem spodziewanego kwestionowania prawa lub stosunku prawnego. Należy przyjąć, że powód ma interes prawny w wytoczeniu powództwa o ustalenie, o ile wykaże, że oczekiwane rozstrzygnięcie wywoła takie skutki w stosunkach między stronami, w następstwie których ich sytuacja prawna zostanie określona jednoznacznie i tym samym wyeliminowane zostanie, wynikające z błędnego przekonania co do przysługiwania powodowi określonych uprawnień, ryzyko naruszenia w przyszłości jego praw (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2002 r., II CKN 919/99, niepublikowany).

Przenosząc te rozważania na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, że Z. M. miała interes prawny w wytoczeniu powództwa o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu po zmarłej matce. Dokonanie przez Sąd rozstrzygnięcia w tym zakresie precyzowałoby bowiem sytuację prawną stron postępowania, a tym samym ewentualnie zapewniałoby powódce ochronę przed powództwem eksmisyjnym. Mając powyższe na uwadze, Sąd doszedł do przekonania, że przesłanka merytoryczna polegająca na istnieniu po stronie powodowej interesu prawnego została w niniejszej sprawie spełniona.

W niniejszej sprawie nie znajdzie zastosowania art. 691 kc, który dotyczy wstąpienia w stosunek najmu lokali mieszkalnych. Lokal nr (...) przy ul. (...) nie miał bowiem charakteru lokalu mieszkalnego a tylko takie lokale objęte są regulacją wyżej wymienionego przepisu.

Powódka swoje prawo wywodziła za art. 992 kc i twierdziła, że prawo najmu lokalu stanowiło jeden ze składników spadku po jej matce J. Ż., który to spadek powódka nabyła w całości.

W ocenie Sądu stanowisko strony powodowej w tej kwestii nie zasługuje na uznanie. Zgodnie bowiem z treścią art. 922 § 2 kc nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.

Prawo najmu pracowni twórczej było prawem ściśle związanym z osobą J. Ż. – matki powódki, zatem wygasło ono z chwilą jej śmierci. Brak było zatem podstaw by uznać, że wchodzi ono w skład spadku, nabytego przez powódkę. Prawo najmu przyznane zostało J. Ż. jako konkretnemu twórcy, spełniającemu przesłanki do zawarcia umowy najmu pracowni twórczej. Nie ma w tym przypadku znaczenia, czy powódka sama jest twórcą, wykorzystywała pracownię wraz z matką a obecnie sama z niej korzysta.

Wobec powyższego Sąd stwierdził, że nie zaszły podstawy uznania, że powódka wstąpiła w stosunek najmu lokalu (...) przy ul. (...) w W. i oddalił powództwo w niniejszej sprawie.

W punkcie II wyroku Sąd odstąpił od obciążania powódki kosztami procesu na podstawie art. 102 kc stwierdzając, że zachodzi przypadek szczególnie uzasadniony. Ocena, czy te szczególnie uzasadnione wypadki wystąpiły należy do władzy dyskrecjonalnej sędziego i wymaga wszechstronnego rozważenia okoliczności rozpoznawanej sprawy

Powódka działała w niniejszej sprawie bez udziału profesjonalnego pełnomocnika. Nie posiadając specjalistycznej wiedzy prawniczej była subiektywnie przekonana o słuszności swojego roszczenia. Przepisy art. 922 § 2 kc nie wskazują explicite jakie poszczególne prawa nie wchodzą w skład majątku spadkowego. Przekonanie powódki było również uzasadnione faktem, że w testamencie własnoręcznym matka powódki J. Ż. wskazała, że zapisuje córce pracownię plastyczną z której korzystała.

W związku z powyższym Sąd uznał, że obciążanie powódki kosztami procesu byłoby niecelowe i stało by w sprzeczności z zasadami słuszności.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE