UZASADNIENIE

M. K. złożył w dniu 13 sierpnia 2012 roku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.. wniosek o przyznanie prawa do emerytury dla pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze lub w szczególnych warunkach.

Decyzją z dnia 21 września 2012 r. organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury, podnosząc w uzasadnieniu decyzji, iż wnioskodawca nie udowodnił wymaganych przepisami 15 lat pracy w warunkach szczególnych ( uznano jakiegokolwiek okresu pracy w tych warunkach ).

Organ rentowy nie potraktował jako pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia wnioskodawcy od 3.06.1973 r. do 31.07. 1989r. w (...) na stanowisku robotnika transportu w sąsiedztwie stanowisk upalaczy , bowiem stanowisko takie nie jest wymienione w wykazie A oraz B Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz.U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm. ).

W odwołaniu wniesionym od powyższej decyzji M. K. wniósł o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury podnosząc, iż zakład pracy zaliczył wskazany wyżej okres zatrudnienia do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach ( wydał świadectwo pracy w szczególnych warunkach ).

Dopuszczony do udziału w sprawie w charakterze strony zainteresowanej były pracodawca wnioskodawcy (...) SA w P.. przyłączył się do stanowiska wnioskodawcy.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

ustalił co następuje :

M. K. urodzony (...) legitymuje się okresem ubezpieczenia wynoszącym łącznie ponad 25 lat. Organ rentowy uznał, iż wnioskodawca nie udokumentował jakiegokolwiek okresu pracy w szczególnych warunkach. ( okoliczność bezsporna )

Wnioskodawca od 3 czerwca 1973 r. do 31 lipca 1989r. zatrudniony był w (...).

W świadectwie pracy z dnia 28 grudnia 2000 r. zakład pracy stwierdził, iż w/w okresie M. K. pracował w pełnym wymiarze jako: od 3.06.1973r. - robotnik transportu, od 1.05.1998r. – ślusarz rehabilitant, od 1.11.1998 r - robotnik transportu. ( świadectwo pracy k. 5 akt ZUS)

W dniu 20 grudnia 2000 r. pracodawca wydał wnioskodawcy świadectwo pracy w szczególnych warunkach, stwierdzające, iż M. K. w okresie od 3.06.1973 roku do 28.12.1989 r, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę na stanowisku robotnika transportu w sąsiedztwie stanowisk opalaczy, wymienionym w wykazie A Dziale XIV poz. 24 p.1, wykazu stanowiącego załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 17 ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12.08.1983 r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach.

( świadectwo pracy w szczególnych warunkach k- 7 akt ZUS )

W okresie od 3.06.1973 roku do 28.12.1989 roku M. K. pracował w dziale przygotowawczym Fabryki – M31, w którym przygotowywano elementy metalowe dla działów montażowych. Pomimo formalnego wydzielania działów, w rzeczywistości wszyscy pracownicy produkcyjni fabryki pracowali na jednej hali. W dziale przygotowawczym znajdowały się automaty numeryczne ( palniki acetylenowo – tlenowe), przy pomocy których upalacze wycinali z blachy elementy konstrukcji w/w rysunków technicznych. Elementy te przekazywane były do działu montażowego. Praca wnioskodawcy w tym dziale polegała na porządkowaniu stanowiska pracy upalacza. Do jego zadań należało bowiem zbieranie fragmentów blachy ( złomu )po upaleniu elementu i jego przygotowanie do transportu suwnicą na miejsce składowania złomu. W miejscu składowania przepalacze złomu cieli złom na mniejsze części ( według wymagań odlewni), które wnioskodawca wraz z innymi pracownikami przenosił do metalowych koszy. Kosze ze złomem przy pomocy suwnicy transportowano do wagonów.

( dowód : zeznania wnioskodawcy- nagranie k. 14, 28, angaże załączone do akt osobowych)

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

zważył co następuje :

Złożone odwołanie jako nieuzasadnione podlega oddaleniu.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1. osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2. ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia). Należy dodać, że warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale wykonuje prace o jakich mowa w rozporządzeniu (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Brak takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

W świetle powyższego należało zatem rozstrzygnąć, czy skarżący spełnia przesłanki, od których zależy przyznanie prawa do emerytury. Niesporne jest, że wnioskodawczyni spełnia przesłanki przyznania emerytury w zakresie wieku i ogólnego stażu pracy. Spór dotyczy natomiast oceny czy posiada wymagany 15 – letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zauważyć należy, iż wnioskodawca dysponuje świadectwem pracy z dnia 28 grudnia 2000 roku r., w którym pracodawca zalicza sporny okres zatrudnienie na stanowisku robotnika transportu w sąsiedztwie stanowisk upalaczy, na których nie są zachowane higieniczne normy pracy - do prac wymienionym w wykazie A Dziale XIV poz. 24 p.1, wykazu stanowiącego załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 17 ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12.08.1983 r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach.

Wbrew jednak twierdzeniom wnioskodawcy zawartym w odwołaniu posiadanie świadectwa pracy potwierdzającego wykonywanie zatrudnienia w warunkach szczególnych nie wiąże organu rentowego i nie przesądza automatycznie o przyznaniu świadczenia emerytalnego na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowe zaświadczone. Natomiast omawiane świadectwo traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 kpc, który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej. ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 24 września 2008r., III AUa 795/08, opubl. OSAB z 2008r., nr 4, poz. 60 ).

W treści wydanego wnioskodawcy świadectwa pracy w szczególnych warunkach pracodawca nie odniósł wykonywanej przez niego pracy do załącznika A powołanego wyżej Rozporządzenia Rady ministrów z 7 lutego 2007 r. lecz skazał odpowiednia pozycję rozporządzenia resortowego wydanego przez właściwego ministra ( którą to okoliczność podnosi pracodawca w piśmie procesowym z dnia 7 marca 2013 r.).

Wskazać należy, iż w orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest pogląd co do znaczenia wykazów resortowych dla uznania pracy za wykonywanej w szczególnych warunkach.

W wyroku z dnia 20. 10.2005 r.I UK 41/05 Sąd najwyższy stwierdził, iż wykonywanie pracy na stanowisku określonym w zarządzeniu resortowym, której nie wymieniono w wykazach A i B, stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.2.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), nie uprawnia do uzyskania emerytury na podstawie art. 32 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( por. także : wyrok z dnia 21 kwietnia 2004 r., II UK 337/03, OSNP 2004 nr 22, poz. 392; z dnia 20 października 2005 r., I UK 41/05, OSNP 2006 nr 19-20, poz. 306; z dnia 25 lutego 2009 r., II UK 227/08; z dnia 25 lutego 2010 r., II UK 218/09; z dnia 24 listopada 2010 r., I UK 128/10).

W jednym z najnowszych orzeczeń Sąd Najwyższy stwierdził natomiast , iż wykazy resortowe mają charakter informacyjny, techniczno-porządkujący i uściślający, w szczególności wówczas, gdy w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia nie wymienia się określonych stanowisk, lecz operuje się pojęciem ogólnym. ( post. SN z 2012-05-08, II UK 25/12, opubl. L. ).

Z dokonanych ustaleń faktycznych , głównie w oparciu o zeznania wnioskodawcy wynika, iż praca jego w dziale przygotowawczym (...) w P. polegała na wykonywaniu prac porządkowo - transportowych i wykonywana była w sąsiedztwie stanowisk upal czy, a więc odpowiadała rodzajowi prac wymienionych w świadectwie pracy w szczególnych warunkach.

Tego rodzaju praca nie jest jednak wymieniona w załączniku A do Rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 . W załączniku tym w dziale XIV „ Prace różne” pod poz. 12 wymienione są tylko prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym.

Skoro zatem z przyczyn wyżej wskazanych praca wykonywana przez wnioskodawcę w spornym okresie nie jest pracą wykonywaną w szczególnych warunkach w rozumieniu powołanych wcześniej przepisów, to tym samym należy przyjąć, iż nie spełnia on jednej z wymaganych przesłanek warunkujących uzyskanie prawa do emerytury , o których mowa w art.184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Mając na względzie powyższe z mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił wniesione odwołanie.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE