Sygn. akt I C 1836/13

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 13 maja 2011 roku powódka P. K. wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł. na rzecz powódki kwoty 2.881,96 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 września 2010 roku do dnia zapłaty tytułem części odszkodowania, zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki renty na zwiększone potrzeby w wysokości 200 zł miesięcznie począwszy od dnia 1 stycznia 2011 roku płatnej z góry do dnia 10-go każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w płatności każdej raty, zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 10.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 września 2010 roku do dnia zapłaty tytułem części zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, ustalenie, że pozwany ponosi odpowiedzialność za dalsze mogące wystąpić w przyszłości skutki wypadku oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według dwukrotności stawki określonej w normach przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że w dniu 23 lipca 2009 roku w Ł. w wyniku wypadku komunikacyjnego doznała złamania kłykcia bocznego kości piszczelowej lewej z przemieszczeniem odłamów, urazu głowy z utratą przytomności oraz wstrząśnienia mózgu. Doznanym obrażeniom towarzyszyły silne dolegliwości bólowe. U powódki wystąpił zespół stresu pourazowego związany z jazdą samochodem, utrzymuje się lęk, niepewność, bezsenność i przygnębienie. Skutkiem obrażeń doznanych w wyniku wypadku jest zaostrzenie choroby reumatoidalnego zapalenia stawów oraz zniekształcenie prawej stopy. W czasie pobytu w szpitalu oraz po powrocie do domu powódka wymagała pomocy osób trzecich w wykonywaniu codziennych czynności, poniosła liczne koszty związane z zakupem leków, ortezy, kul, sprzętu rehabilitacyjnego oraz prywatnych wizyt lekarskich. Zdaniem powódki zakres cierpień fizycznych i psychicznych, charakter odniesionych obrażeń oraz rozmiar uciążliwości i ograniczeń z nimi związanych uzasadniają dochodzenie powyższych roszczeń we wskazanych wysokościach.

(pozew k. 2-5)

Wyrokiem zaocznym z dnia 14 września 2011 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, III Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt III C 460/11 zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 2.881,96 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 23 września 2010 roku do dnia zapłaty tytułem części odszkodowania, kwotę 200 zł miesięcznie tytułem renty, począwszy od 1 stycznia 2011 roku, płatnej z góry do dnia 10-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w płatności każdej raty, kwotę 10.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 23 września 2011 roku tytułem części zadośćuczynienia, ustalił, że pozwany ponosi odpowiedzialność za dalsze mogące wystąpić w przyszłości skutki wypadku oraz zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 3.182 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Na podstawie art. 333 § 1 pkt 3 Sąd nadał wyrokowi zaocznemu rygor natychmiastowej wykonalności.

Powódka wniosła o sprostowanie wyroku zaocznego poprzez zasądzenie odsetek ustawowych od zadośćuczynienia od dnia 23 września 2010 roku, a nie jak to uczynił Sąd od 23 września 2011 roku, ale wniosek o sprostowanie został oddalony postanowieniem z dnia 9 grudnia 2011 roku.

(wyrok zaoczny k. 42 , postanowienie k.72 )

Strona pozwana (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w Ł. w dniu 29 września 2011 roku wniosła sprzeciw od wyroku zaocznego z dnia 14 września 2011 roku Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi sygn. akt III C 460/11 w części dotyczącej: zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki kwoty 2.881,96 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 23 września 2010 roku do dnia zapłaty tytułem części odszkodowania, zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki kwoty po 200 zł miesięcznie tytułem renty począwszy od dnia 1 stycznia 2011 roku i na przyszłość, płatnej z góry do dnia 10-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w płatności każdej renty, zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki kwoty 4.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 23 września 2011 roku tytułem części zadośćuczynienia, ustalenia, że pozwany ponosi odpowiedzialność za dalsze, mogące wystąpić w przyszłości skutki wypadku oraz zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki kwoty 3.182 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. W części zaskarżonej sprzeciwem strona pozwana wniosła o uchylenie wyroku zaocznego i oddalenie powództwa. Wniosła o rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zgodnie z zasadą stosunkowego ich rozdzielenia.

Pozwany wniósł nadto o orzeczenie przez Sąd o zwrocie spełnionego przez pozwanego na rzecz powódki świadczenia zasądzonego wyrokiem zaocznym z dnia 14 września 2011 roku poprzez zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kwoty 11.863,96 zł z ustawowymi odsetkami od daty wniesienia sprzeciwu.

W uzasadnieniu stanowiska strona pozwana wskazała, iż uznaje co do zasady swoją zastępczą odpowiedzialność za skutki wypadku komunikacyjnego z dnia 23 lipca 2009 roku, w którym powódka doznała obrażeń ciała. Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego pozwany wypłacił powódce kwotę 12.145 zł. Po ponownej analizie sprawy pozwany uznał za zasadny wyrok zaoczny Sądu z dnia 14 września 2011 roku w części dotyczącej zasądzenia na rzecz powódki dalszej kwoty zadośćuczynienia w wysokości 6.000 zł. Zdaniem strony pozwanej łączne zadośćuczynienie należne powódce wynosi 17.000 zł. W zakresie pozostałych roszczeń, tj. dalszej części zadośćuczynienia, odszkodowania, renty oraz ustalenia odpowiedzialności na przyszłość, w ocenie pozwanego, roszczenia te jako nieuzasadnione nie zasługują na uwzględnienie. Nie mniej jednak strona pozwana wskazała, iż wszystkie zasądzone wyrokiem zaocznym kwoty zostały wypłacone w związku z nadaniem przez Sąd wyrokowi zaocznemu rygoru natychmiastowej wykonalności.

(sprzeciw k. 46-48)

W sprawie o sygn. akt III C 968/11 wytoczonej przed Sądem Rejonowym dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi powódka P. K. w dniu 18 października 2011 roku wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł. na swoją rzecz kwoty 5.100 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 września 2010 roku do dnia zapłaty tytułem części zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę oraz zasądzenie od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według dwukrotności stawki określonej w normach przepisanych.

Pismem z dnia 15 listopada 2011 roku powódka cofnęła powództwo w całości bez jednoczesnego zrzeczenia się roszczenia. Wniosła o nieobciążanie kosztami zastępstwa procesowego w związku z cofnięciem powództwa.

(pozew k. 2-4, pismo k. 12, pismo k. 19 załączonych akt sprawy o sygn. III C 968/11)

W odpowiedzi na pozew z dnia 7 grudnia 2011 roku pozwany (...) S.A. z/s w Ł. wniósł o odrzucenie pozwu, względnie oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(odpowiedź na pozew k. 15-17 załączonych akt sprawy o sygn. III C 968/11)

Zarządzeniem z dnia 30 grudnia 2011 roku sprawa o sygn. akt III C 968/11 została połączona do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą o sygn. akt III C 460/11.

(zarządzenie k. 26 załączonych akt sprawy o sygn. III C 968/11)

Pismem z dnia 12 kwietnia 2013 roku powódka P. K. zmodyfikowała powództwo i wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. z/s w Ł. na swoją rzecz kwoty 6.871,96 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 września 2010 roku do dnia zapłaty tytułem części odszkodowania, kwoty po 200 zł miesięcznie począwszy od dnia 1 stycznia 2011 roku, płatnej do 10-go dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności każdej renty, zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kwoty 82.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 września 2010 roku do dnia zapłaty tytułem części zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, wskazując jednocześnie, iż przedmiotowe żądanie strony powodowej zostało pomniejszone o kwotę wypłaconą powódce przez stronę pozwaną w toku postępowania likwidacyjnego w wysokości 11.000 zł, ustalenie, że pozwany ponosi odpowiedzialność za dalsze, mogące wystąpić w przyszłości skutki wypadku oraz zasądzenie od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według dwukrotności stawki określonej w normach przepisanych. Nadto wniosła o rozliczenie opłaty sądowej od rozszerzonej części powództwa w orzeczeniu kończącym postępowanie w instancji.

(pismo procesowe k. 158)

W piśmie procesowym z dnia 17 listopada 2014 roku powódka zmodyfikowała żądanie zasądzenia kosztów procesu od pozwanego na swoją rzecz w ten sposób, że wniosła o zasądzenie dodatkowo kwoty 200 zł tytułem zwrotu kosztów przejazdu powódki samochodem osobowym na badanie przez biegłego z zakresu reumatologii do K. oraz kosztu jej powrotu do Ł. po przeprowadzeniu badania.

(pismo procesowe k. 272-273)

Na rozprawie w dniu 12 marca 2015 roku powódka poparła powództwo, wniosła o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w wysokości podwójnej stawki. Pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz oddalenie wniosku w przedmiocie zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego w wysokości podwójnej stawki. Cofnął wniosek w przedmiocie żądania zwrotu spełnionego przez pozwanego na rzecz powódki świadczenia orzeczonego wyrokiem zaocznym z dnia 14 września 2011 roku w wysokości 11.863,96 zł z ustawowymi odsetkami od daty wniesienia sprzeciwu do daty zapłaty.

(stanowiska stron protokół rozprawy z dnia 12 marca 2015 roku 00.01.06-00.05.31; 00.28.23-00.36.54)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 23 lipca 2009 roku powódka P. K. uległa wypadkowi komunikacyjnemu. Samochód osobowy, którego była pasażerem zderzył się z innym pojazdem. Z miejsca wypadku wezwaną karetką pogotowia powódka została przewieziona do Szpitala im. (...) w Ł.. Hospitalizowana w Oddziale O.-Urazowym. U powódki rozpoznano złamanie rozszczepienno - zgnieceniowe kłykcia bocznego kości piszczelowej lewej z przemieszczeniem. Obraz tomografii komputerowej wykazał wieloodłamowy charakter złamania w obrębie powierzchni stawowej z ubytkami.

W dniu 3 sierpnia 2009 roku powódkę zoperowano odtwarzając w miarę możliwości powierzchnię stawową poprzez implantancję autogennej kości mrożonej i czynnika wzrostu. Odłamy główne zespolono dwiema śrubami z podkładkami. Kończynę unieruchomiono po zabiegu w opatrunku gipsowym udowo – stopowym, który zdjęto po dwóch dniach. Stosowano ćwiczenia bierne na szynie Grucy.

Przebieg pooperacyjny był niepowikłany i po wygojeniu rany zdjęto szwy. Powódkę zaopatrzono w stabilizator stawu kolanowego i w dniu 13 sierpnia 2009 roku wypisano do domu z zaleceniem wykonywania ćwiczeń kolana według wyuczonego schematu i zakazem obciążania kończyny.

Kontrolne badanie w (...) ustalono na dzień 22 września 2009 roku. Wystawiono recepty na fragmin i aulin. Do kontroli w (...) powódka zgłosiła się w dniu 29 września 2009 roku. W obrazie RTG ustawienie odłamów określono jako dobre. Nadal zlecono powódce ćwiczenia oraz zakaz obciążania kończyny.

W opisie badanie z dnia 21 listopada 2009 roku zakres ruchu w stawie kolanowym oceniono jako pełen, powódka nadal unieruchomiona ortezą w kończynie. Na zdjęciu RTG nie stwierdzono przemieszczenia odłamów. Stabilność stawu określono jako dobrą.

W grudniu 2009 roku zezwolono powódce na częściowe obciążanie w ortezie. W marcu wykonano u powódki dostawowe iniekcje kwasu hialuronowego. Powódka skarżyła się na bóle w pachwinie lewej i lewej stopy. RTG miednicy nie wykazało zmian, RTG stopy wykazało cechy zwyrodnienia. RTG stawu kolanowego lewego wykazało postępujący zrost odłamów.

W czerwcu 2010 roku powódka skarżyła się na bóle stopy prawej – stwierdzono zmiany o charakterze reumatoidalnym. Operowany staw kolanowy był niebolesny.

W wykonaniu badania ortopedycznego w dniu 13 stycznia 2011 roku lekarz ortopeda odnotował pogorszenie stanu prawej stopy w postaci spłaszczenia sklepienia poprzecznego, koślawość palucha.

W okresie od dnia 14 maja do dnia 28 maja 2009 roku powódka przebywała w Oddziale Reumatologicznym Szpitala (...) z rozpoznaniem reumatoidalnego zapalenia stawów. U powódki występowały bóle i obrzęki kolan, stóp, barków i rąk. Powódka leczona była encortonem, miała okłady z ichtyolu na prawy staw kolanowy. Ponowny pobyt powódki w Oddziale Reumatologii miał miejsce w okresie od dnia 22 lipca do dnia 5 sierpnia 2010 roku z powodu zaostrzenia procesu gośćcowego i osteoporozy. Opisano deformację koślawą palucha stopy prawej z podwichnięciem w stawach śródstopno – palcowych pozostałych palców.

Na tydzień przed wypadkiem w dniu 17 lipca 2008 roku w Poradni Reumatologicznej znajduje się informacja o skręceniu przez powódkę prawej stopy. Opisano koślawość paluchów, ból i obrzęk śródstopia oraz stawu skokowego stopy prawej. Na wykonanym w dniu 1 sierpnia 2008 roku zdjęciu RTG opisano m.in. podwichnięcie w stawach śródstopno-palcowych, koślawość paluchów stóp.

Zdjęcie RTG z dnia 23 lipca 2009 roku ukazuje kolano lewe o zwiększonej koślawości. Dobocznie od wyniosłości międzykłykciowej widoczna jest szczelina złamania bez wyraźnego obniżenia powierzchni stawowej. RTG lewego stawu kolanowego z dnia 6 kwietnia 2010 roku ukazuje wygojone złamanie z zachowaną równą powierzchnią stawową i normalnej szerokości szparą stawową od strony bocznej. RTG obu stóp z dnia 6 kwietnia 2010 roku ukazuje znacznego stopnia koślawość paluchów, bardziej nasilona w stopie prawej z podwichnięciem we wszystkich stawach śródstopno-palcowych. RTG miednicy z dnia 6 kwietnia 2010 roku ukazuje szpary stawowe obu stawów biodrowych prawidłowej szerokości, cech zwyrodnienia nie stwierdzono. Widoczna osteoporoza.

(dokumentacja lekarska k. 6, k. 11-19, k. 91-96; płyta CD z wynikami badań k. 6)

W wyniku wypadku w dniu 23 lipca 2009 roku cierpienia fizyczne powódki określono jako znaczne w okresie pierwszych dwóch miesięcy od wypadku. Spowodowane były bólem towarzyszącym złamaniu, zabiegiem operacyjnym. Po tym czasie cierpienia stopniowo zmniejszały się do poziomu aktualnie odczuwanych.

Trwały uszczerbek na zdrowiu spowodowany złamaniem nasady kości piszczelowej oceniono na 10% pkt 158a Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku. Ocena uszczerbku dotyczy wyłącznie skutków przedmiotowego wypadku i nie ma związku z chorobą samoistną powódki.

Powódka wymagała okresowego zażywania środków przeciwbólowych, iniekcji preparatów przeciwzakrzepowych. Koszt leczenia to ok. 100 zł w sumie. Do ogólnych kosztów leczenia należy zaliczyć wydatek związany z zakupem preparatu zawierającego kwas hialuronowy – 3 ampułki ok. 500 zł.

Utrudnienia w życiu codziennym wynikały z ograniczenia zdolności lokomocyjnych powódki. Z tego powodu powódka wymagała pomocy w podstawowych czynnościach życia codziennego w wymiarze ok. 4 godzin dziennie w okresie pierwszych 3 miesięcy. Po tym czasie w okresie kolejnych 2 miesięcy zakres pomocy oceniono na 3 godziny dziennie. Po 5 miesiącach od wypadku, kiedy powódka zaczęła obciążać kończynę zakres pomocy oceniono na 2 godziny dziennie przez kolejne 2 miesiące. Po 7 miesiącach od wypadku powódka nie wymagała już pomocy w czynnościach natury egzystencjalnej.

Powódka nie korzystała ze specjalistycznego leczenia rehabilitacyjnego – wykonywała zalecone przez lekarza prowadzącego ćwiczenia w domu.

Zniekształcenie prawej stopy istniało u powódki już przed wypadkiem i miało związek ze schorzeniem reumatoidalnym powódki. Nie można wykluczyć, że wskutek przeciążenia prawej kończyny dolnej w toku wielomiesięcznego odciążania uszkodzonej lewej kończyny doszło do nasilenia deformacji stopy prawej. Dodatkowy uszczerbek na zdrowiu z tym związany oceniono na 3 % pkt 169 Rozporządzenia.

Fakt, że powódka cierpi na schorzenie samoistne, reumatoidalne zapalenie stawów, ma istotny wpływ na jej ruchową sprawność. Ustalając wysokość uszczerbku i rodzaj oraz czas niezbędnej pomocy osób trzecich biegły uwzględnił wyłącznie skutki przedmiotowego wypadku. Wyjątek stanowi orzeczenie uszczerbku na zdrowiu związane ze schorzeniem podstawowym powódki. Gdyby nie współistnienie gośćca reumatoidalnego to do nasilenia deformacji stopy by nie doszło i procentowy uszczerbek w tym zakresie wyniósłby 0%.

(opinia biegłego z zakresu ortopedii k. 108-110; opinia uzupełniająca k. 167)

Złamanie nasady bliższej u powódki było urazem skomplikowanym wymagającym odpowiedniej techniki operacyjnej jak uniesienie złamanego kłykcia celem uzyskania równej powierzchni stawowej i wypełnienia ubytku przeszczepem kostnym. Dla lepszego wgojenia przeszczepów użyto czynnika wzrostu. W wyniku przeprowadzonej operacji uzyskano u powódki dobry wynik leczenia ortopedycznego w postaci zwartego stawu kolanowego z funkcjonalnym zakresem ruchomości, z dobrą funkcją podporową kończyny. Oś stawu kolanowego jest prawidłowa (bez koślawości będącej częstym powikłaniem złamań kłykcia bocznego). Powódka w dniu badania w obrębie gabinetu poruszała się dość swobodnie bez asekuracji laski, bez kuli ortopedycznej, bez widocznego utykania. Trzeszczenia podrzepkowe oznaczają nieprawidłowości w przemieszczaniu się powierzchni stawowych względem siebie podczas ruchu i spowodowane są zmianami wstecznymi w chrząstce stawowej. Jest to oczywiście efektem śródstawowego charakteru złamania gdzie uszkodzeniu ulega nie tylko kość, ale i chrząstka stawowa.

U powódki ma miejsce przykurcz zgięciowy stawu kolanowego 10 stopniowy (deficyt wyprostu tego rzędu). Został on uwzględniony w ocenie procentowego uszczerbku na zdrowiu. Skutki urazu w obrębie kości piszczelowej przekładają się na patologię w zakresie stawu kolanowego. Nie można samemu urazowi przyporządkowywać różnych dodatkowych paragrafów, np. punktu 155 (trwałe ograniczenie ruchomości stawu kolanowego) czy 156 ( inne następstwa uszkodzeń kolana). Gdyby przyjąć do oceny punkt 155a – ograniczenie ruchomości stawu kolanowego o 0-40 st. Wówczas uszczerbek wynosiłby 5 % (po 1 % za każde 2 st. Ubytku ruchu), co byłoby krzywdzące dla powódki. 10-stopniowy uszczerbek na zdrowiu zawiera w sobie zarówno deficyt wyrostu, jak i skutki uszkodzenia chrząstki stawowej stawu kolanowego.

Na zdjęciu RTG stawu kolanowego lewego z dnia 6 kwietnia 2010 roku nie stwierdzono obecności kostnych zmian zwyrodnieniowych, co nie oznacza jednak, że zmiany te u powódki nie miały miejsca w dacie badania. O ich obecności (w chrząstce stawowej) świadczy wyczuwalne tarcie przy ruchach kolana. Brak wyraźnych zmian zwyrodnieniowych na ocenianym zdjęciu powodowany jest dość krótkim okresem jaki upłynął od wypadku do chwili wykonania zdjęcia RTG. Złamanie jak u powódki predysponuje do rozwoju tych zmian w niedalekiej przyszłości. Dodatkowym czynnikiem wpływającym na postęp zwyrodnienia jest współistniejące schorzenie powódki – gościec reumatoidalny.

Ustalony uszczerbek na zdrowiu jest adekwatny do wydolności statycznej i lokomocyjnej uszkodzonej kończyny. Nie można przewidywać, że w miarę czasu problemy lokomocyjne nie będą się zmniejszać a tym samym uszczerbek będzie miał tendencję zwyżkową.

(opinia uzupełniająca biegłego w zakresie ortopedii k. 167-168)

W wyniku wypadku powódka doznała urazu uogólnionego, w tym głowy, w obrębie kolana lewego – złamanie kości piszczelowej, i urazu skrętnego kręgosłupa szyjnego.

Zakres cierpień psychicznych dotyczył objawów cerebrastenii pourazowej i był bardziej nasilony w okresie pierwszych 4-5 miesięcy od wypadku, zmniejszając się do stopnia umiarkowanego w dalszym okresie 12 miesięcy.

Długotrwały uszczerbek na zdrowiu z powodu objawów cerebrastenii pourazowej z punktu 10a tabeli wyniósł u powódki7%.

Długotrwały uszczerbek na zdrowiu z powodu zespołu bólowego kręgosłupa szyjnego z punktu 94 a tabeli wyniósł6%. Na zakres tego uszczerbku nie miała wpływu choroba zasadnicza – reumatoidalne zapalenie stawów, a leczenie choroby zasadniczej było tożsame z leczeniem dolegliwości bólowych w obrębie kręgosłupa szyjnego.

Ograniczenia w życiu codziennym oraz zakres opieki osób trzecich dotyczyły następstw ortopedycznych.

(opinia biegłego neurologa k. 128-132)

Z punktu widzenia chirurgii plastycznej trwałym obrażeniem doznanym przez powódkę na skutek koniecznego leczenia chirurgicznego ortopedycznych następstw urazu odniesionego przez nią w wypadku komunikacyjnym z dnia 23 lipca 2009 roku jest blizna pooperacyjna kolana i podudzia lewego.

Blizna pooperacyjna lewej kończyny dolnej u powódki nie jest przyczyną jej cierpień fizycznych, gdyż nie powoduje dolegliwości bólowych. Dolegliwości bólowe związane z ranami operacyjnymi występują w okresie obrzękowym gojenia się rany, czyli zwykle przez cztery pierwsze doby po ich zaszyciu.

Blizna pooperacyjna lewej kończyny dolnej (w obrębie kolana i podudzia) u powódki jest całkowicie zasadną przyczyną jej umiarkowanych lecz stałych cierpień psychicznych, ponieważ sprawia jej dyskomfort psychiczny, wynikający z naturalnej i całkowicie zrozumiałej tendencji do zakrywania blizn szpecących co, choć nie jest żadnym ograniczeniem w zakresie samoobsługi, to jest nie mniej istotnym ograniczeniem w dowolnym doborze ubioru (np. krótka spódnica, krótka sukienka, strój kąpielowy).

Ograniczenia takie w przypadku każdej kobiety powinny być traktowane z całkowitą powagą bowiem okolice kolana i podudzia u każdej kobiety są także okolicami anatomicznymi naturalnie odsłoniętymi, tak samo jak twarz, z tą różnicą, że o ile blizn na twarzy nie da się ukryć ubiorem, to blizny kolana i podudzia można ukryć ubiorem, czyli spodniami, ale stanowi to istotne ograniczenie dowolnego doboru ubioru, co dla każdej kobiety jest ograniczeniem istotnym.

Bliznę kolana i podudzia lewego u powódki oceniono wyłącznie z punktu widzenia chirurgii plastycznej, jako spełniającą jednocześnie dwa kryteria, a mianowicie trwałości i względnej (bo tylko zależnej od ubioru) lecz obiektywnie istniejącej widoczności oszpecenia wyglądu, zgodnie z dyspozycją punktu 3 paragrafu 8 Rozporządzenia przez analogię (co do zasady) do punktu M par. 160 na 5 % trwałego uszczerbku na zdrowiu; w ocenie wysokości procentowej stosując (zgodnie z dyspozycją punktu 3 par. 8) także analogię (co do wysokości oceny) do par. 19a, jako jedynego przepisu mówiącego literalnie o oszpeceniu wyglądu bez zaburzeń funkcji spowodowanego bliznami.

Blizna kolana i podudzia lewego u powódki nie powoduje utrudnień życia codziennego rozumianych jako ograniczenia samoobsługi.

Zaleceniem chirurgii plastycznej jest systematyczne stosowanie do pielęgnacji blizn maści witaminowych (linomag i dermosan naprzemiennie), maści leczniczych (np. contractubex) na blizny przerostowe i maści peelingujących (np. no-scar) lub leczniczych (np. dermatix) na pozostałe blizny.

Zalecenie to ma jedynie charakter porady lekarskiej i w żadnej mierze nie jest dla pacjenta obligatoryjnie obowiązujące bowiem niestosowanie się pacjenta do tego zalecenia nie ma żadnego negatywnego wpływu na ogólny stan zdrowia i zawsze jest wyłącznie dobrowolne.

Blizna kolana i podudzia lewego u powódki nie wymagała ani nie wymaga zabiegów rehabilitacyjnych. Nie wymagała i nie wymaga konieczności korzystania przez powódkę z opieki osób trzecich.

(opinia biegłego specjalisty chirurga plastycznego k. 146-149)

W związku z tym, że każde przebyte złamanie przezstawowe uszkadza chrząstkę stawową powodując jej destrukcję, co w konsekwencji zagraża rozwojowi zmian zwyrodnieniowych powierzchni stawowych, powódka powinna być poddawana regularnej rehabilitacji. Celem rehabilitacji jest przeciwdziałanie rozwojowi pourazowych zmian zwyrodnieniowych w stawie kolanowym, a także zwolnienie narastania dysfunkcji narządu ruchu w przebiegu samoistnego reumatoidalnego zapalenia stawów, na które powódka choruje od 2007 roku.

Wskazane jest przeprowadzanie rehabilitacji ambulatoryjnej 2 razy do roku i raz w roku rehabilitację sanatoryjną. W okresach pomiędzy usprawnianiem w placówkach specjalistycznych codziennie wykonywać wyuczone ćwiczenia czynne stawów w domu.

Rehabilitacja ambulatoryjna jest w pełnym zakresie refundowana przez NFZ, jednak ze względu na ograniczenia przyjęć spowodowane limitami finansowymi konieczne jest zapisywanie się na zabiegi z odpowiednim wyprzedzeniem czasowym. W przypadku korzystania z rehabilitacji ambulatoryjnej odpłatnej w (...) koszt 1 cyklu zabiegowego, obejmującego po 10 powtórzeń 4 różnych zabiegów fizjoterapeutycznych oraz 1 poradę lekarską, wynosi 180-300 zł. W trakcie 21-dniowego turnusu sanatoryjnego NFZ refunduje zabiegi podstawowe i część kosztów hotelowo-żywieniowych. Kuracjusz wnosi opłatę klimatyczną średnio 3 zł za każdy dzień pobytu oraz pozostałą część kosztów hotelowo-żywieniowych, których wysokość uzależniona jest od standardu sanatorium oraz pory roku i wynoszą w sezonie 227-794 zł, a poza sezonem 200-630 zł. Pełnopłatny 14-dniowy turnus sanatoryjny w sezonie to koszt rzędu 1.600-2.500 zł, a poza sezonem 1.200-2.200 zł, w opłacie są 3 zabiegi i wyżywienie.

(opinia biegłego w dziedzinie rehabilitacji medycznej k. 193-196)

U powódki rozpoznano zespół po wstrząśnieniu mózgu (z zaburzeniami o charakterze depresyjnym, chwiejnością emocjonalną, drażliwością, tendencją do wycofywania się z kontaktów społecznych, zaburzeniami snu, zaburzeniami koncentracji i uwagi opisany przez biegłego neurologa jako cerebrastenia pourazowa.

Powódka doznała długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 7% wg punktu 10a Rozporządzenia.

Zaburzenia psychiczne prezentowane przez powódkę w początkowym okresie po wypadku (w okresie co najmniej jednego roku) zaburzały jej codziennie funkcjonowanie i wymagały leczenia psychiatrycznego.

Obecnie stan psychiczny powódki jest stabilny. Powódka pracuje, jej funkcjonowanie codziennie wróciło do normy. Nie wymaga obecnie leczenia psychiatrycznego. Rokowania są pomyślne.

(opinia biegłego sądowego specjalisty psychiatry k. 243-247)

Powódka choruje na przewlekłą chorobę tkanki łącznej o podłożu z autoagresji, której etiologia nie jest jeszcze dostatecznie poznana. Wszystkie aktualnie występujące deformacje stawowe (poza opisanymi na stopie), mają związek ze schorzeniem podstawowym, podobnie jak ogólny stan powódki. Liczne czynniki zewnętrzne mogą mieć wpływ na przebieg choroby, ale w tym przypadku nie sposób udowodnić, że tylko i wyłącznie na ten przebieg miał wpływ uraz związany z wypadkiem samochodowym, a nie szereg innych jeszcze przyczyn. Jeśli taki uraz mógł mieć związek z zaostrzeniem procesu chorobowego, to niewielki i zawsze łącznie z innymi czynnikami zewnętrznymi, więc nie sposób ocenić uszczerbku procentowego na zdrowiu. Jedynie taki uszczerbek można uznać z powodu deformacji stopy i wynosi ok. 3%.

Przebyty wypadek komunikacyjny, jeśli ma jakikolwiek wpływ na aktualny stan zdrowia powódki to znikomy, który nie wymaga oceny procentowej uszczerbku na zdrowiu. Stan zdrowia powódki obecnie wyznacza charakter schorzenia, stopień jego nasilenia w zależności od odpowiedzi na prowadzone leczenie.

(opinia biegłego specjalisty reumatologa internisty k. 275-277)

Powódka jest osobą pozbawioną wiary w siebie i zniechęconą. Jest niepewna i pesymistyczna oraz jako posiadająca niską samoocenę być może ma „poczucie bycia pacjentem”. Oczekuje, że jej się nie uda lub też uważa, że jej się nie udało, w różnych dziedzinach życia. Nie komunikuje jednak poczucia przytłoczenia i niemożności poradzenia sobie z aktualną sytuacją.

U powódki nie stwierdza się dysfunkcji w Ośrodkowym Układzie Nerwowym. Sprawność grafomotoryczna zachowana.

Fakt uczestniczenia przez powódkę w wypadku komunikacyjnym wywołał u niej uszczerbek na zdrowiu w aspekcie psychologicznym i psychiatrycznym. Dotyczy on zmian patologicznych w OUN – zaburzenia przestrzenne postrzegania – percepcji figur geometrycznych. Uszczerbek na zdrowiu jest długotrwały, dotyczy on zaburzeń pamięć zdarzeń, zniechęcenia, spowolnienia psychoruchowego.

Powódka nie doznała stresu pourazowego. Wpływ doznanych przez powódkę urazów na jej codziennie funkcjonowanie kształtuje się na poziomie wysokim. Ponadto powódka uzyskała wysoki wynik w skali D1 Subiektywnego poczucia depresji. Zgłasza poczucie nieszczęśliwości lub przygnębienia, brak sił do borykania się z problemami dnia codziennego i brak zainteresowania tym, co się wokół niej dzieje. Czuje się gorsza, brak jej wiary w siebie i odczuwa niepokój w sytuacjach społecznych.

Powódka ma o sobie złe mniemanie. Uważa, że inni jej nie lubią. Czuje się niekompetentna. Powódka zgłasza objawy żołądkowo-jelitowe, zgłasza wiele problemów neurologicznych, jest zaabsorbowana problemami zdrowia fizycznego, uważa, że jest słabego zdrowia, zgłasza liczne problemy zdrowotne związane z różnymi układami organizmu, skarży się na problemy ze snem. Powódka nie lubi przebywać wśród ludzi, trzyma innych na dystans. Uważa, że kontakt z nowymi ludźmi jest trudny. Stwierdza się, że powódka czuje się niezdolna do zmiany. Może być postrzegana jako rezygnująca z rozwiązania problemów.

(opinia biegłego specjalisty psychologa klinicznego k. 202-211)

Po wypadku powódka korzystała z pomocy męża i młodszego syna. Mąż pomagał jej przy kąpieli, sprzątał, gotował, robił zakupy, zawoził powódkę na wizyty lekarskie do szpitali. Powódka boi się jeździć samochodem, zwłaszcza gdy jest wzmożony ruch. Przed wypadkiem powódka prowadziła dom.

(zeznania świadka R. K. protokół rozprawy z dnia 9 grudnia 2011 roku k. 74-75)

Zgłoszenie szkody nastąpiło w dniu 23 sierpnia 2010 roku. W wyniku przeprowadzonego postępowania likwidacyjnego lekarz orzecznik pozwanego Towarzystwa (...) ustalił, że po wypadku u powódki występuje 15 % uszczerbku na zdrowiu, natomiast przed wypadkiem uszczerbek na zdrowiu powódki w związku z chorobą samoistną – reumatoidalnym zapaleniem stawów wynosił 5 %, zatem w następstwie wypadku powódka doznała 10% uszczerbku na zdrowiu.

Decyzją z dnia 13 stycznia 2011 roku strona pozwana wypłaciła na rzecz powódki kwotę 11.000 zł tytułem zadośćuczynienia, kwotę 100 zł tytułem zwrotu kosztów dojazdu i kwotę 1.145 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia.

( bezsporne, decyzja wypłaty odszkodowania w załączonych aktach szkody)

W związku z wyrokiem zaocznym z dnia 14 września 2011 roku strona pozwana wypłaciła powódce 16.461,56 zł. W tym kwotę 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia, kwotę 2.881,96 zł tytułem odszkodowania, kwotę 17,80 zł tytułem odsetek od kwoty 10.000 zł od dnia 23 września 2011 roku do 27 września 2011 roku, kwotę 379,80 zł tytułem odsetek od kwoty 2.881,96 zł od dnia 23 września 2010 roku do dnia 27 września 2011 roku oraz koszty procesu.

Decyzją z dnia 26 września 2011 roku z tytułu zasądzonej wyrokiem zaocznym renty na zwiększone potrzeby strona pozwana wypłaciła powódce kwotę 1.884,40 zł (9 miesięcy x 200 zł wraz z odsetkami w kwocie 84,40 zł). Jednocześnie, za zgodą powódki, wskazała, że renta będzie wypłacana w systemie kwartalnym z góry do dnia 10-go każdego pierwszego miesiąca rozpoczynającego kwartał w wysokości 600 zł.

( bezsporne, decyzja wypłaty odszkodowania k. 313 oraz k. 22 załączonych akt sprawy o sygn. III C 968/11)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane wyżej dowody, w szczególności opinie biegłych specjalistów z zakresu ortopedii, neurologii, chirurgii plastycznej, psychiatrii, psychologa klinicznego, a także reumatologa. Treść każdej z opinii stanowiła materiał dowodowy niezbędny celem kompleksowego ustalenia skutków wypadku z dnia 23 lipca 2009 roku oraz szkody, jaką w związku z obrażeniami poniosła powódka z jednoczesnym uwzględnieniem jej dotychczasowych schorzeń. O dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego decyduje Sąd biorąc pod uwagę konkretne uwagi i argumenty podważające miarodajność dotychczasowych opinii lub poddające je w wątpliwość. Granicę obowiązku prowadzenia przez sąd postępowania dowodowego wyznacza ocena czy dostatecznie wyjaśniono sporne okoliczności sprawy. Jakkolwiek sąd nie ma obowiązku przeprowadzenia wszystkich dowodów wskazanych przez stronę, to jednak odmowa dopuszczenia określonego dowodu nie należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego. W szczególności sąd nie może pominąć środków dowodowych na wskazywane przez stronę okoliczności, w przypadku, gdy nie zostały wyjaśnione sporne fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 217 § 2 w związku z art. 227 k.p.c.).

Na podstawie art. 217 § 3 k.p.c. Sąd pominął dowód z informacji w sprawie średniego kosztu turnusu sanatoryjnego w 2014 roku nadesłaną przez (...) Oddział Wojewódzki (...) w Ł..

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powódka P. K. dochodzi roszczeń wynikających z wypadku drogowego, w którym uczestniczyła w dniu 23 lipca 2009 roku.

Podstawą odpowiedzialności pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł. za skutki zdarzenia jest przejęcie odpowiedzialności na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów i art. 822 k.c. Przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz umowa została zawarta. Nadto zgodnie z art. 805 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłaty określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku. Dodatkowo warunki odpowiedzialności określa też ustawa z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003, Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.). Szkoda dochodzona przez powódkę spowodowana została przez ruch pojazdu mechanicznego należącego do osoby ubezpieczonej od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego ubezpieczyciela. Art. 13 ust. 2 oraz art. 36 powołanej powyżej ustawy stanowią, że odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Z kolei zgodnie z brzmieniem art. 34 ust. 1 ustawy z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeśli tylko posiadacz bądź kierujący pojazdem są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Przepis art. 822 § 4 k.c. oraz art. 19 ust. 1 ustawy przyznał poszkodowanemu w wypadku spowodowanym przez sprawcę objętego wymaganym ubezpieczeniem prawo dochodzenia swego roszczenia bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.

Podstawę odpowiedzialności sprawcy wypadku z dnia 23 lipca 2009 roku stanowi art. 436 § 2 k.c. w zw. z art. 435 k.c. Nigdy nie była ona kwestionowana przez pozwane Towarzystwo (...), uznające swoją odpowiedzialność za szkodę co do zasady.

W przedmiotowej sprawie poza sporem między stronami pozostawał zatem fakt zaistnienia w dniu 23 lipca 2009 roku wypadku drogowego w Ł. na skrzyżowaniu ulic (...), podczas którego kierujący samochodem marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...) Ł. M. nie zachowując szczególnej ostrożności oraz nie ustępując pierwszeństwa przejazdu, zderzył się z samochodem marki C. o numerze rejestracyjnym (...) prowadzonym przez R. K. – męża powódki, w wyniku czego powódka doznała obrażeń ciała. Strony nie kwestionowały także okoliczności związanych z tym zdarzeniem, a przede wszystkim faktu, że sprawcą zajścia był ubezpieczony z tytułu odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u strony pozwanej. Strona pozwana uznała swoją odpowiedzialność za szkodę wywołaną przedmiotowym zdarzeniem. Spór między stronami dotyczył kwestii ustalenia wysokości należnego powódce zadośćuczynienia, odszkodowania oraz renty na zwiększone potrzeby adekwatnych do skutków tego zdarzenia dla jej życia i zdrowia, ustalenia odpowiedzialności pozwanego Towarzystwa (...) za skutki przedmiotowego wypadku na przyszłość oraz ustalenia stopnia trwałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu powódki P. K..

Podstawę zgłoszonego przez powódkę roszczenia o zadośćuczynienie stanowi art. 445 § 1 k.c., zgodnie z treścią którego, w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym tj. w przepisie art. 444 k.c., sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Chodzi tu o krzywdę ujmowaną jako cierpienie fizyczne (ból i inne dolegliwości) oraz cierpienie psychiczne (ujemne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia), które nie mogą być bezpośrednio przeliczone na pieniądze. Trzeba mieć na względzie, że zadośćuczynienie obejmuje cierpienia zarówno już doznane jak i te, które wystąpią w przyszłości. Ma więc ono charakter całościowy i powinno stanowić rekompensatę za całą krzywdę doznaną przez poszkodowanego.

Przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają żadnych kryteriów, jakie należy uwzględnić przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego, pozostawiając to zagadnienie w całości uznaniu sędziowskiemu. Judykatura natomiast wskazuje kryteria, którymi należy się kierować przy ustalaniu tej wysokości. O rozmiarze zadośćuczynienia pieniężnego powinien decydować rozmiar doznanej krzywdy tj. stopień cierpień psychicznych i fizycznych, ich intensywność, czas trwania, nieodwracalność następstwa zdarzenia, wiek poszkodowanego, skutki w zakresie życia osobistego oraz zawodowego, konieczność wyrzeczenia się określonych czynności życiowych oraz korzystania z pomocy innych osób. Warto też podać, że Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 lipca 1977 roku w sprawie o sygn. akt IV CR 244/97 (niepubl.) stwierdził, iż zadośćuczynienie z art. 445 § 1 k.c. ma charakter kompensacyjny, a w związku z tym winno być stosowne do doznanej krzywdy oraz uwzględniać wszystkie zachodzące okoliczności, jak: nasilenie cierpień, długotrwałość choroby, rozmiar kalectwa czy trwałe następstwa zdarzenia. Zadośćuczynienie nie może stanowić zapłaty symbolicznej, ale również niewspółmiernej. W wyroku z dnia 30 stycznia 2004 roku (I CK 131/03, OSNC z 2005 roku, z. 2 poz. 40) Sąd Najwyższy stwierdził, że powoływanie się przez sąd przy ustalaniu zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na potrzebę utrzymania wysokości zadośćuczynienia w rozsądnych granicach, odpowiadającym aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa, nie może prowadzić do podważenia kompensacyjnej funkcji zadośćuczynienia. W świetle powyższego, przy określaniu wysokości zadośćuczynienia należy wziąć pod uwagę całokształt okoliczności sprawy, zadośćuczynienie bowiem ma na celu naprawienie krzywd niematerialnych, więc trudno je wymierzyć i jego wysokość zależy od każdego, indywidualnego przypadku.

Określając wysokość należnego powódce P. K. zadośćuczynienia należy mieć na uwadze fakt, że powódka w związku z obrażenia odniesionymi w przedmiotowym wypadku, zmuszona była do hospitalizacji, poddawania się zabiegom medycznym, częstego korzystania z opieki lekarskiej, korzystania z rehabilitacji, a także pobytów w szpitalnych oddziałach rehabilitacyjnych, do których musiała dojeżdżać samochodem. Powódka musiała korzystać z pomocy osób trzecich w różnym stopniu przez okres siedmiu miesięcy po wypadku, co niewątpliwie stwarzało dla niej uciążliwość natury zarówno fizycznej, jak i psychicznej. Zwłaszcza korzystanie z pomocy osób trzecich, nawet w podstawowych czynnościach fizjologicznych, wiązało się dla powódki znacznym obciążeniem psychicznym. Fakt uczestniczenia przez powódkę w wypadku komunikacyjnym wywołał u niej uszczerbek na zdrowiu w aspekcie psychologicznym i psychiatrycznym. U powódki rozpoznano zespół po wstrząśnieniu mózgu z zaburzeniami o charakterze depresyjnym, chwiejnością emocjonalną, drażliwością, tendencją do wycofywania się z kontaktów społecznych, zaburzeniami snu, zaburzeniami koncentracji. Wpływ doznanych przez powódkę urazów na jej codziennie funkcjonowanie kształtuje się na poziomie wysokim. Zgłasza poczucie nieszczęśliwości, przygnębienia, brak jej sił do borykania się z problemami dnia codziennego i brak zainteresowania tym, co się wokół niej dzieje. Czuje się gorsza, brak jej wiary w siebie i odczuwa niepokój w sytuacjach społecznych. Powódka ma o sobie złe mniemanie. Uważa, że inni jej nie lubią. Czuje się niekompetentna, skarży się na problemy ze snem. Powódka nie lubi przebywać wśród ludzi, trzyma innych na dystans. Jest niepewna i pesymistyczna. Przed wypadkiem powódka zajmowała się domem, sprzątała, gotowała, robiła zakupy. Na skutek obrażeń doznanych w wypadku, ma ona utrudnioną możliwość realizowania się w powyższych zakresach, co doprowadza do pogłębiania poczucia bezradności. Ponadto, powódka odczuwa dyskomfort i doznaje uczucia lęku podczas jazdy samochodem, co w znaczny sposób utrudnia jej codzienne funkcjonowanie. Powyższe okoliczności niewątpliwie negatywnie wpłynęły i nadał negatywnie wpływają na stan zdrowia powódki, w tym w sferze jej psychiki. Co więcej blizna pooperacyjna lewej kończyny dolnej (w obrębie kolana i podudzia) u powódki jest całkowicie zasadną przyczyną jej umiarkowanych lecz stałych cierpień psychicznych, ponieważ sprawia jej dyskomfort psychiczny, wynikający z naturalnej i całkowicie zrozumiałej tendencji do zakrywania blizn szpecących co, choć nie jest żadnym ograniczeniem w zakresie samoobsługi, to jest nie mniej istotnym ograniczeniem w dowolnym doborze ubioru (np. krótka spódnica, krótka sukienka, strój kąpielowy).

Wskazać też należy, że powódka cierpi na schorzenie samoistne, reumatoidalne zapalenie stawów, które ma istotny wpływ na jej ruchową sprawność. Nie można wykluczyć, że wskutek przeciążenia prawej kończyny dolnej w toku wielomiesięcznego odciążania uszkodzonej lewej kończyny doszło do nasilenia deformacji stopy prawej, mimo że zniekształcenie prawej stopy istniało u powódki już przed wypadkiem i miało związek ze schorzeniem reumatoidalnym powódki. Gdyby nie współistnienie gośćca reumatoidalnego to do nasilenia deformacji stopy by nie doszło i procentowy uszczerbek w tym zakresie wyniósłby 0%. Również ta okoliczność ma wpływ na obecną sytuację psychiczną powódki oraz jej funkcjonowanie w życiu codziennym i niewątpliwie ma wpływ na określenie wysokości należnego powódce zadośćuczynienia.

Ustalając kwotę odpowiednią dla powódki jako zadośćuczynienie, Sąd wziął pod uwagę również 31 % uszczerbek na zdrowiu powódki, będący wynikiem obrażeń doznanych przez nią w przedmiotowym wypadku – co wynika z opinii wydanych w niniejszej sprawie przez biegłych sądowych, które to opinie Sąd uznał w pełni za wiarygodne.

Tak duży uszczerbek na zdrowiu powódki niewątpliwie świadczy o rozmiarze doznanej przez nią szkody i musi znaleźć odzwierciedlenie w wysokości przyznanego zadośćuczynienia.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał, iż sumą odpowiednią z tytułu zadośćuczynienia z uwagi na rozmiar krzywdy związanej z przebytymi przez powódkę urazami będzie kwota 91.000 zł. Zdaniem Sądu, taka kwota zadośćuczynienia spełni swoją kompensacyjną funkcję wobec cierpień doznanych przez powódkę. Zdrowie jest dobrem bezcennym i tym samym w przypadku wyrządzenia szkody na zdrowiu należy się liczyć z obowiązkiem jej naprawienia, w jedynej ex post możliwej do wykonania, materialnej formie.

Z uwagi na fakt, iż w toku postępowania likwidacyjnego pozwany wypłacił już powódce kwotę 11.000 zł z tytułu zadośćuczynienia, a wyrokiem zaocznym z dnia 14 września 2011 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi zasądził na rzecz powódki kwotę 10.000 zł, w której to części wyrok został utrzymany w mocy (pkt II ppkt 2 wyroku), Sąd zasądził od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł. na rzecz powódki P. K. kwotę 70.000 zł tytułem dalszego zadośćuczynienia. (pkt III ppkt 1 lit. b) Zgłoszone przez powódkę żądanie zadośćuczynienia ponad kwotę 70.000zł jako nieuzasadnione zostało oddalone.

O odsetkach ustawowych, Sąd orzekł w oparciu o przepis art. 481 §1 k.c. oraz art. 817 k.c. w zw. z regulacją określoną w przepisie art. 14 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych (Dz. U. 2003/124/1152 ze zm.), zgodnie z którą zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie, co w niniejszej sprawie nastąpiło 23 sierpnia 2010 roku.

Dodatkowo, mając na uwadze okoliczność, iż powódka zgłosiła żądanie odsetek od kwoty 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia dochodzonej powództwem w pierwotnym kształcie, pozwany zaś, w wykonaniu wyroku zaocznego z dnia 14 września 2011 roku, wypłacił na rzecz powódki żądaną kwotę zadośćuczynienia bez uwzględnienia całości żądania odsetek, Sąd na podstawie powołanych wyżej przepisów zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.310,68 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od kwoty 10.000 zł zadośćuczynienia za okres od dnia 23 września 2010 roku do dnia 26 września 2011 roku, tj. za okres nie objęty w/w wyrokiem zaocznym, uwzględniając stawkę roczną odsetek ustawowych obowiązujących w tym okresie (w wysokości 13 %). (pkt III ppkt 1 lit. c) Sąd miał na uwadze okoliczność, iż odsetki należą się za cały okres opóźnienia, a zatem roszczenie o zapłatę odsetek za opóźnienie powstaje już z pierwszym dniem takiego opóźnienia, zaś wierzyciel nabywa prawo do odsetek oddzielnie za każdy kolejny dzień, przez cały ten okres.

Zgodnie z art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Odszkodowanie przewidziane w cytowanym przepisie obejmuje więc wszelkie wypadki pozostające w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, jeżeli są konieczne i celowe. Przykładowo można wymienić koszty leczenia (pobytu w szpitalu, konsultacji u wybitnych specjalistów, dodatkowej pomocy pielęgniarskiej, koszty lekarstw itp.), specjalnego odżywiania się, nabycia protez i innych koniecznych aparatów (okularów, aparatu słuchowego, wózka inwalidzkiego itp. (wyrok SN z dnia 19 stycznia 1981 r., I CR 455/80, OSPiKA 1981, poz. 223), wydatki związane z przewozem chorego do szpitala i na zabiegi, z przejazdami osób bliskich w celu odwiedzin chorego w szpitalu, z koniecznością specjalnej opieki i pielęgnacji (por. wyrok SN z dnia 4 października 1973 r., II CR 365/73, OSNCP 1974, poz. 147), koszty zabiegów rehabilitacyjnych, przygotowania do innego zawodu (np. opłaty za kursy, szkolenia, koszty podręczników i innych pomocy, dojazdów itp.). Podobne stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z dnia 2 kwietnia 2014 roku wydanym w sprawie sygn. akt I ACa 1306/13. W ramach odszkodowania z tego tytułu mieści się roszczenie o zwrot kosztów związanych z koniecznością korzystania z opieki osób trzecich, przy czym nie jest to uzależnione od wykazania, że poszkodowany efektywnie wydał odpowiednie kwoty pieniężne na koszty tej opieki (por. wyrok Sądu Najwyższego z dn. 4.10.1973r, II CR 365/73, OSNCP 1974/9/147 oraz wyrok z dn. 4.03.1969r, I PR 28/69, OSNCP 1969/12/229).

Wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi z dnia 14 września 2011 roku na rzecz powódki została zasądzona kwota 2.881,96 zł tytułem części odszkodowania. Wypłacając na rzecz powódki zasądzoną kwotę strona pozwana uznała roszczenie w całości. Na powyższą kwotę składały się kwota 601,96 zł tytułem zwrotu kosztów kserokopii dokumentacji lekarskiej (k.23), porad lekarskich (k. 20), zakupu hantli (k. 22) oraz zakupu roweru magnetycznego (k. 21), zaś kwota 2.280 zł stanowiła zwrot kosztów opieki osób trzecich. Mocą niniejszego orzeczenia wyrok zaoczny w powyższej części został utrzymany w mocy. Po rozszerzeniu powództwa o dalsze koszty opieki osób trzecich w oparciu o opinię biegłego ortopedy, powódka ostatecznie wniosła o zasądzenie kwoty 6.871,96 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 września 2010 roku do dnia zapłaty tytułem części odszkodowania. Sąd wyliczając wysokość należnego odszkodowania uwzględnił koszt opieki osób trzecich według stawki wskazanej przez powódkę, tj. 9,50 zł za godzinę przy uwzględnieniu potrzeby korzystania przez powódkę z pomocy osób trzecich w wymiarze 4 godzin dziennie przez pierwsze trzy miesiące po wypadku, 3 godzin dziennie przez kolejne dwa miesiące oraz 2 godzin dziennie przez następne dwa miesiące (90 dni x 9,50 zł x 4 godz. = 3.420 zł, 60 dni x 9,50 zł x 3 godz. = 1.710 zł, 60 dni x 9,50 zł x 2 godz. = 1.140 zł). Wobec powyższego, po odliczeniu wypłaconej przez pozwanego kwoty 2.881,96 zł, do wypłaty na rzecz powódki pozostawała kwota 3.990 zł (6.270zł-2.280zł) tytułem dalszego odszkodowania. (pkt III ppkt 1 lit. a)

Odsetki od kwoty odszkodowania zasądzone zostały w oparciu o art. 481 § 1 k.c. Co do tych odsetek Sąd kierował się taką samą zasadą, jak przy zasądzaniu odsetek od kwoty zadośćuczynienia.

W myśl przepisu art. 444 § 2 k.c., jeżeli poszkodowany wskutek uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia w przyszłości, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. Nie może budzić wątpliwości, iż wypadek spowodował zwiększenie potrzeb powódki, co należy wiązać z kosztami leczenia, dojazdów do lekarzy i zakupu niezbędnych leków. Jednakże powódka w trakcie trwającego postępowania nie wskazała żadnych innych wydatków niż te które zostały już uwzględnione w kwocie przyznanego wyrokiem zaocznym odszkodowania i renty. Pozwany wypłacił powódce rentę za okres objęty pierwotnym żądaniem do dnia 31 marca 2015 roku włącznie (ostatnia renta kwartalna została wypłacona z góry za 3 miesiące w styczniu 2015 roku) i nie domaga się zwrotu wypłaconych kwot, choć w sprzeciwie od wyroku zaocznego wnosił o oddalenie powództwa w zakresie renty. Obecnie stan psychiczny powódki jest stabilny. Powódka pracuje, jej funkcjonowanie codzienne wróciło do normy. Nie wymaga leczenia powypadkowego, za wyjątkiem rehabilitacji – 2 razy do roku ambulatoryjnie i 1 raz sanatoryjnie w roku. Rehabilitacja jest refundowana, choć terminy są odległe. Jednak powódka nie wykazała, że zmuszona jest do natychmiastowej rehabilitacji i nie może czekać na zabiegi proponowane w ramach publicznej służby zdrowia. W związku z powyższym roszczenie o rentę na zwiększone potrzeby nie mogło być przez Sąd uwzględnione. Nie byłaby to rekompensata za poniesione wydatki a już wzbogacenie powódki. Mając za podstawę powyższe rozważania oraz treść art. 347 k.p.c., zgodnie z którym po ponownym rozpoznaniu sprawy sąd wydaje wyrok, którym wyrok zaoczny w całości lub w części utrzymuje w mocy albo uchyla go i orzeka o żądaniu pozwu, bądź pozew odrzuca lub postępowanie umarza, Sąd uchylił punkt 2 zaskarżonego wyroku zaocznego w zakresie renty od dnia 1 kwietnia 2015 roku i na przyszłość i oddalił powództwo w tej części. (pkt II ppkt 1)

Sąd utrzymał w mocy rozstrzygnięcie zawarte w wyroku zaocznym z dnia 14 września 2011 roku w zakresie, w jakim ustalono również odpowiedzialność pozwanego Towarzystwa (...) za ewentualne przyszłe skutki przedmiotowego zdarzenia jakie mogą ujawnić się u powódki w przyszłości. Żądanie pozwu w tym zakresie oparte było na art. 189 k.p.c. Strona powodowa ma interes prawny w ustaleniu tej odpowiedzialności, nie jest bowiem wykluczone wystąpienie odległych w czasie, innych skutków, jakich doznała powódka w wyniku zdarzenia z dnia 23 lipca 2009 roku. Cechą immanentną szkód przyszłych jest przy tym to, że w chwili orzekania nie daje się ustalić ich istnienia, a czasem nawet przewidzieć ich wystąpienia w przyszłości. Także uwzględnienie żądania w zakresie zadośćuczynienia nie stoi na przeszkodzie ustaleniu odpowiedzialności za inne, nie będące przedmiotem rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie, szkody mogące powstać w przyszłości. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z 17 kwietnia 1970 roku w sprawie III PZP 34/69, gdzie wskazano, że „w sprawie o naprawienie szkody wynikłej z uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia zasądzenie określonego świadczenia nie wyłącza jednoczesnego ustalenia w sentencji wyroku odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości z tego samego zdarzenia” (opubl. w OSN 1970, Nr 12, poz. 217). U powódki nie można przewidywać, że w miarę czasu problemy lokomocyjne nie będą się zmniejszać a tym samym uszczerbek będzie miał tendencję zwyżkową.

Na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. w. zw. z art. 203 § 1 k.p.c. Sąd umorzył postępowanie w zakresie kwoty 5.100 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 23 września 2010 roku do dnia zapłaty objętej pozwem w sprawie o sygn. akt III C 968/11 Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi połączonej do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia z niniejszą sprawą. Sąd nie znalazł podstaw do odrzucania pozwu w tym zakresie, gdyż pozew w tej sprawie powódka złożyła pozostając w przekonaniu, że wyrok zaoczny uprawomocnił się, a jej żądanie stanowi dalsze zadośćuczynienie – niezależnie od przyznanego wyrokiem w sprawie III C 460/11, a więc nie zachodziła tu ani powaga rzeczy osądzonej, ani stan zawisłości sporu, które mogłyby skutkować odrzuceniem pozwu. Natomiast nie było przeszkód do cofnięcia tego powództwa i nie wymagało to zgody pozwanego, gdyż cofnięcie nastąpiło przed rozpoczęciem, a nawet wyznaczeniem przez Sąd rozprawy. Wobec powyższego postępowanie winno ulec umorzeniu. Przy czym powódka pozostawała w subiektywnym, ale usprawiedliwionym przekonaniu co do zasadności swoich roszczeń, dlatego też Sąd postanowił nie obciążać jej kosztami wywołanymi wytoczeniem sprawy III C 968/11 na podstawie art. 102 k.p.c.

Na skutek cofnięcia wniosku strony pozwanej w przedmiocie żądania zwrotu spełnionego przez pozwanego na rzecz powódki świadczenia orzeczonego wyrokiem zaocznym z dnia 14 września 2011 roku w wysokości 11.863,96 zł z ustawowymi odsetkami od daty wniesienia sprzeciwu do daty zapłaty Sąd – mając za podstawę art. 347 § 1 k.p.c. – umorzył postępowanie wywołane wnioskiem pozwanego o zwrot świadczenia wypłaconego na podstawie zaskarżonego wyroku zaocznego w trybie art. 338 § 1 k.p.c.

O kosztach procesu – wobec wygrania przez powódkę procesu prawie w całości - Sąd na podstawie art. 100 zd. 2 in principio k.p.c. zasądził od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł. na rzecz powódki P. K. kwotę 2.894,40 zł, na którą złożyły się kwota 2.694,40 zł z tytułu zaliczek na biegłych uiszczonych przez powódkę oraz kwota 200 zł tytułem zwrotu kosztów przejazdu powódki na badanie przez biegłego z zakresu reumatologii w K.. Jednocześnie Sąd utrzymał w mocy rozstrzygnięcie o kosztach zawarte w wyroku zaocznym z dnia 14 września 2011 roku w przedmiocie zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki kwoty 3.182 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Na koszty te składały się: opłata od pozwu – 765 zł, oraz koszty zastępstwa procesowego wraz z opłatą skarbową – 2.417 zł zgodnie z § 6 pkt. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2013r., poz. 490 z póź. zm.) Sąd nie znalazł podstaw do zasądzania wynagrodzenia pełnomocnika w podwójnej wysokości, gdyż sprawa, choć długotrwała, nie była skomplikowana pod względem prawnym. Wysokość wynagrodzenia, pomimo rozszerzenia powództwa, wynikała z pierwotnego żądania po myśli § 4 ust. 2 w/w Rozporządzenia.

O obowiązku poniesienia przez pozwanego opłaty sądowej od rozszerzonej części powództwa - tj. kwoty 3.799 zł (75.990 zł x 5%) Sąd orzekł mając za podstawę art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.) w zw. z art. 100 zd. 1 in fine k.p.c.

Z/ odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. powódki.