UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty 4596,42 zł z odsetkami w wysokości ustawowej od dnia 5 lipca 2013 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że w dniu 3 czerwca 2013 r. uległ uszkodzeniu pojazd O. (...) o numerze rejestracyjnym (...) należący do spółki (...) została wykonana przez powoda, który wystawił fakturę na kwotę 14.446,08 zł. Ponadto poszkodowany na czas naprawy wynajął samochód zastępczy. Powód w związku z tym wystawił fakturę VAT na kwotę 3600 zł z tytułu wynajmu pojazdu. Pozwany dokonał rozliczenia szkody i przyznał poszkodowanemu część odszkodowania stanowiącą koszty naprawy pojazdu, przy czym zastosował obniżoną stawkę za 1 roboczogodzinę. Nie wypłacił natomiast kosztów pojazdu zastępczego. Poszkodowany umową cesji przelał swoją wierzytelność w stosunku do pozwanego na powoda. Powód wystąpił do pozwanego o dopłatę odszkodowania, który jednakże odmówił.

Nakazem zapłaty z dnia 30 kwietnia 2014 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu podniesiono, iż umowa najmu oraz umowa cesji została zawarta przez osobę nieupoważnioną do reprezentowania poszkodowanego. Ponadto wskazał, iż koszty naprawy pojazdu zostały zawyżone. Stawki przyjęte w kosztorysach oraz w rachunkach powoda za naprawę pojazdu zostały ustalone powyżej cen występujących na lokalnym rynku. Odnośnie kosztów wynajmu pojazdu zastępczego wskazał, iż u powoda nie wystąpiła szkoda, gdyż należność z tego tytułu nie została zapłacona. Ponadto podniósł, iż powód nie wykazał celowości najmu pojazdu zastępczego.

W odpowiedzi na sprzeciw powód podtrzymał swe dotychczasowe stanowisko. Podkreślił, przedkładając jednocześnie pełnomocnictwo, iż osoba zawierająca umowę cesji była upoważniona do działania w imieniu powoda. Wskazał też, że w przedmiotowej sprawie istnieją dwa rodzaje szkody. Okoliczność, iż poszkodowany „fizycznie" nie uiścił kwoty za wynajem pojazdu, ale dokonał przelewu wierzytelności o jej zapłatę ma znaczenie jedynie dla określenia

1

podmiotu, któremu strona pozwana winna zapłacić przedmiotową należność. Odnośnie natomiast zawyżenia stawek za wynajem pojazdu zastępczego oraz naprawę pojazdu, wskazał, iż zgodnie z zasadą pełnej kompensaty poniesionej szkody, poszkodowany może domagać się od zakładu ubezpieczeń odszkodowania obejmującego poniesione koszty. Za koszty ekonomiczne i uzasadnione należy uznać koszty ustalone według cen, którymi posługuje się wybrany przez poszkodowanego zakład naprawczy dokonujący naprawy pojazdu.

W piśmie z dnia 23 stycznia 2015 roku pełnomocnik powoda wskazał, iż na kwotę dochodzonego roszczenia składa się kwota 3600 zł za najem pojazdu zastępczego oraz kwota 996,42 zł za naprawę pojazdu.

Wyrokiem z dn. 5.03.2015 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 996,42 zł z odsetkami w wysokości ustawowej od dnia 5 lipca 2013 r. do dnia zapłaty, oddalił powództwo w pozostałym zakresie i zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 294, 92 zł tytułem kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, iż w dniu 3 czerwca 2013 r. pojazd marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...) należący do (...) SA został uszkodzony przez pojazd będący ubezpieczony przez pozwanego w zakresie odpowiedzialności cywilnej.

Poszkodowany zgłosił szkodę pozwanemu w dniu 4 czerwca 2013 roku. Pojazd O. (...) został naprawiony w warsztacie naprawczym powoda za kwotę 14446,08 zł netto, 17768,69 zł brutto. Nadto z tytułu badania technicznego poszkodowany został obciążony kwotą 76,42 zł netto, 94 zł brutto.

Powód zawarł z poszkodowanym umowę najmu pojazdu zastępczego od dnia 10 czerwca 2013 roku. Pojazd był wynajmowany do dnia 11 lipca 2013 roku. Po zakończeniu najmu pojazdu powód wystawił fakturę z tego tytułu, za 24 dni, na kwotę 3600 zł netto. Poszkodowany nie zapłacił należności z tego tytułu.

Ostatecznie pozwany uznał swoją odpowiedzialność i tytułem odszkodowania za uszkodzony pojazd wypłacił na konto powoda łącznie kwotę 13 526,08 zł z tytułu naprawy pojazdu, kwestionując wysokość roboczogodziny i przyjmując kwotę 130 zł netto.

Sąd Rejonowy ustalił też, że powód zawarł z poszkodowanym (...) SA umowę sprzedaży wierzytelności przysługującej mu względem pozwanego z tytułu odszkodowania za szkodę powstałą w wyniku zdarzenia z dnia 3 czerwca 2013 roku w wysokości 4596,42 zł.

Poszkodowany poinformował pozwanego o sprzedaży swojej wierzytelności względem niego z tytułu szkody komunikacyjnej z dnia 3 czerwca 2013 roku na rzecz powoda.

Powód wzywał pozwanego do zapłaty reszty odszkodowania.

2

Sąd Rejonowy zważył, w pierwszej kolejności, odnośnie zarzutu nieważności umowy przelewu wierzytelności z tytułu odszkodowania, iż był on bezzasadny. Powód bowiem przedłożył pełnomocnictwo dla osoby, która zawarła umowę cesji, a także umowę najmu pojazdu zastępczego w imieniu poszkodowanego, które było skuteczne na chwilę zawarcia wspomnianych umów. Zatem nie można uznać, iż zawarta umowa cesji była nieważna.

Zatem, w wyniku umowy przelewu wierzytelności zawartej pomiędzy C. a powodem, ten ostatni wszedł we wszelkie prawa i obowiązki wynikające z tytułu odszkodowania związanego ze zdarzeniem z dnia 3 czerwca 2013 roku w pojeździe O. (...).

Sporna w sprawie była wysokość szkody ponad wypłaconą kwotę odszkodowania, a konkretnie czy koszty naprawy pojazdu mogły przewyższyć kwotę 13 526,08 zł wypłaconą z tytułu ubezpieczenia. Ponadto sporne było czy powodowi przysługują należność z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Sąd Rejonowy uznał, że na mocy art. 436 § 2 kc, sprawca kolizji z dnia 3 czerwca 2013 roku, którego z pozwanym łączyła umowa obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, ponosi winę za szkodę powstałą w pojeździe należącym do (...) S.A. i odpowiada za tę szkodę. Z kolei odpowiedzialność pozwanego za tę szkodę znajduje potwierdzenie w art. 822 $ 1 kc. i art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 mai a 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych. Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152).

Odnosząc zatem powyższe przepisy do ogólnych norm prawa cywilnego to zgodnie z treścią art. 363 § 1 kc. naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże tylko w sytuacji gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Stosownie do cytowanego przepisu naprawienie szkody może polegać albo na restytucji naturalnej albo na zapłacie odszkodowania naturalnego. Wyboru o którym mowa w § 1 art. 363 kc. dokonuje się przez złożenie stosownego oświadczenia drugiej stronie. Przywrócenie rzeczy uszkodzonej do stanu poprzedniego polega na doprowadzeniu jej do stanu używalności w takim zakresie, jaki istniał przed wyrządzeniem szkody.

Sąd Rejonowy podkreślił też, że w polskim systemie prawnym obowiązuje zasada pełnego

odszkodowania. Zakres obowiązku naprawienia szkody normuje zaś w podstawowy sposób art.

361 kc. Nakłada on - co do zasady- na zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedzialność

ograniczaną normalnymi następstwami działania lub zaniechania z którego szkoda wynikła oraz

3

stratami, które poszkodowany poniósł bądź (także) korzyściami, których w wyniku wyrządzenia szkody nie uzyskano.

W ocenie Sądu Rejonowego, powód udowodnił, że w dniu 3 czerwca 2013 roku zaistniało zdarzenie, z którego wynika odpowiedzialność pozwanego. Wykazał, że poszkodowana spółka w związku z tym zdarzeniem poniosła szkodę w wysokości wskazanej w treści faktury wystawionej przez powoda. Nadto udowodnił, że nabył od poszkodowanej wierzytelność przysługującą jej z tego tytułu. Pozwany zaś nie kwestionował ani faktu, że zdarzenie drogowe miało miejsce, ani okoliczności, że zakład naprawczy obciążył poszkodowaną fakturą VAT na kwotę wskazaną w treści pozwu. Pozwany stwierdził jednak, że wysokość kosztów naprawy została zawyżona, ponieważ faktura zawyżone stawki za roboczogodzinę na prace blacharskie i lakiernicze. Sąd Rejonowy nie zgodził się z zarzutami pozwanego, że koszty naprawy w wysokości ustalonej przez zakład naprawczy zostały zawyżone i stawki zostały ustalone powyżej cen występującymi na rynku lokalnym.

Poszkodowana spółka dokonała naprawy w zakładzie powoda. Z tego tytułu powód

obciążył poszkodowaną kwotą wskazaną w fakturze. Obowiązek zapłaty tej kwoty przez

poszkodowaną stanowi niewątpliwie, uszczerbek majątkowy, podlegający zwrotowi w ramach

odszkodowania. Nie można podzielić przy tym stanowiska pozwanego, iż przyjęte przez powoda

stawki robocizny wykraczają poza normalne następstwa zdarzenia, z których szkoda wynikła.

Wprawdzie poszkodowany ma obowiązek dążenia do ograniczenia wysokości szkody, nie jest to

jednak równoznaczne z obowiązkiem poszukiwania wykonawcy stosującego stawki najniższe.

Taki obowiązek w praktyce powodowałby bowiem dla poszkodowanego wydłużenie okresu

likwidacji szkody, a co za tym idzie -również zwiększenie wysokości szkody. Zdaniem Sądu

Rejonowego, poszkodowany ma prawo wybrać taki zakład, który, w jego ocenie, gwarantuje

najpełniej rzetelność naprawy. Jednocześnie ewentualna ocena związku przyczynowo -

skutkowego między zdarzeniem, a szkodą winna, zdaniem Sądu, sprowadzać się jedynie do oceny,

czy wysokość kosztów naprawy nie jest rażąco, wyjątkowo, niewspółmiernie wysoka. Powód

wykazał zaistnienie szkody na skutek kolizji, związek przyczynowy pomiędzy zaistnieniem szkody

a jej wysokością w zakresie kosztów naprawy. Skoro zatem pozwany podniósł, że zakład

naprawczy zastosował zawyżone stawki, to na nim, zdaniem Sądu Rejonowego spoczął ciężar

dowodu, zgodnie z art. 6 kx. wykazania, iż stawki te znacząco odbiegają od wysokości średnich

stawek obowiązujących na rynku lokalnym i nie były normalnym następstwem szkody. Pozwany

nie złożył w tym zakresie jednak żadnych wniosków dowodowych, cofnął wniosek o

przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego. W tym stanie rzeczy, Sąd uznał, że pozwany nie

wykazał, że koszty naprawy wykraczały poza normalne następstwa szkody.

4

Wobec powyższego zasadne było zdaniem Sądu Rejonowego zasądzenie pozostałej należności wynikającej z przedłożonej faktury za naprawę pojazdu numer (...) na kwotę 14446,08 zł netto oraz za badania techniczne w wysokości 76,42 zł netto, która to kwota również pozostawała w związku przyczynowym, pomniejszonej o kwotę wypłaconą przez pozwanego w wysokości 13526,08 zł.

Niezasadne natomiast było zadaniem Sądu Rejonowego żądanie w zakresie kosztów najmu pojazdu zastępczego. Sąd miał tu na względzie fakt, iż naprawienie szkody przez podmiot do tego zobowiązany powinno polegać na przywróceniu w majątku poszkodowanego stanu rzeczy naruszonego zdarzeniem wyrządzającym szkodę, nie może przewyższać jednak wysokości faktycznie poniesionej szkody. Sąd Rejonowy odwołał się do regulacji art. 805 § 1 i 2 kc, zgodnie z którą świadczenie ubezpieczyciela obejmuje zapłatę sumy pieniężnej odpowiadającej wysokości poniesionej przez poszkodowanego szkody. Sąd podzielił przy tym stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uzasadnieniu uchwały z 17 listopada 2011 roku, zgodnie, z którym zwrotowi mogą podlegać tylko wydatki rzeczywiście poniesione na taki najem (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., sygn. III CZP 5/11; opubl. OSNC z 2012 r., nr 3, poz. 28). Chodzi tu zatem o sytuację, w której doszło już do poniesienia przez poszkodowanego wydatków na uzyskanie pojazdu zastępczego w okresie remontu uszkodzonego pojazdu albo przez okres niezbędny do nabycia nowego pojazdu, co prowadzi do zmniejszenia majątku poszkodowanego, czyli straty fart. 361 § 2 kc). Odwrotnie niż w przypadku naprawy samochodu, która nie jest warunkiem wypłaty odszkodowania (istotne znaczenie ma tu fakt powstania szkody), w sytuacji najmu pojazdu zastępczego, strata majątkowa jak wyżej wskazano powstaje dopiero z chwilą rzeczywiście poniesionych kosztów z tego tytułu.

Konstatację tę potwierdza także stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w uchwale z

dnia 22 listopada 2013 r .(IIICZP 76/13, LEX1392609). W uzasadnieniu uchwały Sąd Najwyższy

wskazał wyraźnie, iż niemożność korzystania z pojazdu może być źródłem szkody o charakterze

majątkowym wówczas, gdy spowoduje wydatki posiadacza uszkodzonego lub zniszczonego

pojazdu na najem pojazdu zastępczego. Stratę w rozumieniu art. 361 $2 kc. stanowią zatem

wydatki, które służą ograniczeniu negatywnych następstw doznanych przez poszkodowanego w

wyniku uszkodzenia bądź zniszczenia rzeczy. Sąd Najwyższy zważył, iż szkoda, mająca charakter

dynamiczny i zmienny w czasie, obejmuje nie tylko bezpośrednie następstwa zdarzenia

szkodzącego, ale także dalsze, powstałe już po zdarzeniu szkodzącym, w tym związku z

poniesieniem kosztów najmu pojazdu zastępczego w czasie, w którym poszkodowany nie mógł

korzystać z uszkodzonego pojazdu służącego mu do wykonywania działalności zawodowej lub

gospodarczej albo pomocnego w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. W świetle

5

powyższego stanowiska, niewątpliwym jest zatem, iż o szkodzie z tytułu najmu pojazdu zastępczego można mówić dopiero z chwilą faktycznego poniesienia przez poszkodowanego wydatków z tego tytułu.

Sąd Rejonowy podkreślił, iż w przedmiotowej sprawie bezspornym było, że nie doszło do faktycznej zapłaty przez poszkodowanego (...) SA. należności z tego tytułu. Skoro zatem poszkodowana spółka nie uiściła należności z tytułu najmu auta zastępczego, oznacza to, iż w świetle prezentowanych powyżej rozważań nie poniosła ona szkody w tym zakresie, albowiem strata majątkowa (szkoda) powstaje dopiero z chwilą rzeczywistego poniesienia kosztów najmu pojazdu zastępczego. W związku z tym, że nie było straty po stronie (...) SA w konsekwencji nie powstała także wierzytelność względem pozwanego towarzystwa ubezpieczeniowego stanowiąca przedmiot umowy cesji pomiędzy poszkodowaną (...) SA a powodem (kil akt). Jak wskazał Sąd Najwyższy warunkiem skutecznej cesji wierzytelności jest istnienie tego prawa. Dlatego wierzytelność przyszła może przejść na nabywcę dopiero z chwilą jej powstania. Jakkolwiek przelew wierzytelności przyszłej jest dopuszczalny, niemniej pełny skutek wywiera on dopiero z chwilą powstania wierzytelności (por. wyrok SN z dnia 16 października 2002 r. IV CKN 1471/00, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2003 r. V CKN 345/01). Tymczasem poszkodowana spółka w niniejszej sprawie nie poniosła kosztów najmu pojazdu zastępczego przed zawarciem umowy przelewu. Tym samym cesja wierzytelności pomiędzy (...) SA. a powodem - (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w T. nie mogła stanowić skutecznej podstawy dochodzenia roszczenia przez powoda. W przedmiotowej sprawie poszkodowana spółka nie uiściła kwoty za najem pojazdu w dochodzonym zakresie, stąd roszczenie powoda w tej części nie mogło zostać uwzględnione.

W tych okolicznościach, Sąd Rejonowy, na podstawie art. 509 kx. i art. 822 § 1 kx. w zw. z art. 436 §2 kc. i 415 kc. oraz w zw. z art. 361 § 1 i 2 kc w zw. z art. 363§1 kc. w punkcie pierwszym sentencji wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 996,42 złotych, stanowiącą różnicę pomiędzy sumą wysokości kosztów naprawy określoną w treści faktury wystawionej przez powoda i kosztami badania technicznego a wysokością przyznanego przez pozwanego odszkodowania. Sąd orzekł o odsetkach od zasądzonej należności na podstawie art. 481 § 1 kc. w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli.

Wobec braku wykazania rzeczywistego poniesienia przez poszkodowanego kosztów najmu

pojazdu zastępczego, a tym samym wobec braku powstania szkody z art. 361 § 2 kc. powództwo

podlegało oddaleniu jako niezasadne. Ponadto powód pomimo ciążącego na nim ciężaru dowodu

w tym zakresie (art.6 kc. w zw. z art. 232 kp.c.) nie udowodnił konieczności wynajęcia pojazdu,

6

taki zarzut zaś postawił pozwany, a powód w tym zakresie nie przedstawił żadnego dowodu na

okoliczność celowości najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowaną. O kosztach procesu orzeczono mając na uwadze przepis art. 100 kpc, Apelację od wyroku Sądu Rejonowego z dn. 5.03.2015 r. złożył powód, zaskarżając wyrok w

części tj. w pkt. 2 i 3.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1.naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, a w
szczególności:

-naruszenie przepisu art. 233 § 1 kp.c. w zw. z art. 245 kp.c. poprzez nadużycie zasady
swobodnej oceny dowodów przy ocenie dowodu z dokumentów prywatnych w postaci:
oświadczenia (...) SA zs. we W. z dnia 12 lipca 2013 roku, umowy najmu
pojazdu zastępczego z dnia 10 czerwca 2013 roku oraz faktury Vat nr (...) z dnia
17 lipca 2013 roku poprzez odmowę uznania w odniesieniu do ww. dokumentów waloru
dokumentów potwierdzających fakt poniesienia przez poszkodowanego (...) SA zs.
we W. wydatków związanych z najmem pojazdu zastępczego, a w konsekwencji faktu
powstania wierzytelności z tego tytułu,

2.naruszenie prawa materialnego poprzez:

-naruszenie przepisu art. 509 § 1 kc. w zw. art. 822 kc. w zw. z art. 13 ust. 2 ustawy z
dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu

Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz. U. z 2013 roku, poz. 392 ze zm.) poprzez ich niezastosowanie oraz uznanie, iż nie powstała wierzytelność, którą mógłby skutecznie nabyć powód i dochodzić z tego tytułu roszczeń przeciwko pozwanemu zakładowi ubezpieczeń w niniejszym procesie w sytuacji, gdy spełnione zostały wszelkie przesłanki tak skutecznego i ważnego przelewu wierzytelności, jak i odpowiedzialności pozwanego zakładu ubezpieczeń, którego powinnością na mocy umowy ubezpieczenia zawartej ze sprawcą szkody (kolizji drogowej z dnia 3 czerwca 2013 roku) była zapłata na rzecz powoda (jako następcy prawnego poszkodowanego (...) SA. zs. we W.) odpowiedniej sumy pieniężnej rekompensującej powstałą szkodę majątkową z tytułu najmu pojazdu zastępczego,

2. naruszenie przepisu art. 361 i 363 kc. poprzez błędną wykładnię na skutek wadliwego założenia, iż poszkodowany nie poniósł szkody z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego i -w konsekwencji - przyjęcia, iż odszkodowanie ubezpieczeniowe nie musi kompensować uszczerbku powstałego w majątku poszkodowanego w wyniku zaistniałego zdarzenia

ubezpieczeniowego, za które pozwany zakład ubezpieczeń ponosi odpowiedzialność,

7

Wskazując na zarzuty sformułowane w apelacji, powód wniósł o :

- zmianę zaskarżonego wyroku w części tj. w pkt. 2 i 3 poprzez zasądzenie od pozwanego
na rzecz powoda kwoty 3.600,00 zł. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 5 lipca 2013 roku do
dnia zapłaty oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego za I instancję wedle
norm przepisanych,

ewentualnie o:

- uchylenie zaskarżonego wyroku w części tj. w pkt. 2 i 3 oraz przekazanie sprawy
Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Pozwany w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie apelacji oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za II instancję, w tym kosztów zastępstwa radcy prawnego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniach apelacji i odpowiedzi na apelacje strony rozwinęły swoje stanowiska.

S ąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

W pierwszej kolejności podkreślić należy, że w postępowaniu pierwszoinstancyjnym Sąd Rejonowy dokonał ustaleń faktycznych i zastosował prawo materialne odpowiednio do zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Ustalenia te sąd odwoławczy przyjął za własne bez konieczności ich ponownego dokonywania i przytaczania.

Zarzuty apelacyjne dotyczą naruszenia art. 233 kpc oraz art. 509 § 1 kc w zw. art. 822 kc w zw. z art. 13 ust 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz art. 361 i 363 kc i opierają się głównie na twierdzeniach, iż za szkodę uznać należy określony uszczerbek w majątku, rozumiany jako zestawienie aktywów i pasywów.

Z tych to twierdzeń apelująca spółka wywodziła zasadność roszczeń o zwrot kosztów najmu samochodu zastępczego, zachodzącą już z momentem wykazania istnienia wymagalnego zobowiązania z tego tytułu, a tym samym brak konieczności faktycznej zapłaty. Takie stanowisko nie zasługuje jednak na aprobatę.

Zarzuty naruszenia art. 233 § 1 kp.c wzw. z art. 245 kp.c okazały się bezzasadne.

Sąd Rejonowy po dokonaniu ustaleń w oparciu o przeprowadzone dowody, w tym w oparciu o dokumenty przedłożone przez strony doszedł do słusznego wniosku, iż wobec

8

niewykazania rzeczywistego poniesienia kosztów najmu, powództwo w tej części podlegało oddaleniu.

Sąd Okręgowy podziela rozważania Sądu pierwszej instancji dotyczące zakresu odpowiedzialności ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie lub zniszczenie pojazdu mechanicznego w odniesieniu do kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Słusznie uznał Sąd pierwszej instancji, odwołując się także do stanowiska Sądu Najwyższego prezentowanego w uchwale z dnia 17 listopada 2011 r., sygn. akt III CZP 5/11 (OSNC 2012, nr 3, poz. 28), że odpowiedzialność ta obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione „wydatki" na najem pojazdu zastępczego. Chodzi tu zatem o sytuację, w której doszło już do poniesienia przez poszkodowanego wydatków na uzyskanie pojazdu zastępczego w okresie naprawy albo - przy tzw. szkodzie całkowitej - w okresie niezbędnym do nabycia nowego pojazdu, co prowadzi do zmniejszenia majątku poszkodowanego, czyli straty (361 § 2 kc). SN wykluczył więc możliwość uznania, że szkodę majątkową stanowić może sama utrata możliwości korzystania z pojazdu. Odwrotnie niż w przypadku naprawy samochodu, która nie jest warunkiem wypłaty odszkodowania, w sytuacji najmu pojazdu zastępczego, strata majątkowa, powstaje dopiero z chwilą rzeczywiście poniesionych kosztów z tego tytułu.

Należy dodać, że stanowisko przedstawione w uchwale z dnia 17 listopada 2011 r., sygn. akt III CZP 5/11 podzielił Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 listopada 2013 r., sygn. akt III CZP 76/13, stwierdzając, że niemożność korzystania z pojazdu może być źródłem szkody o charakterze majątkowym wtedy, gdy spowoduje „wydatki" posiadacza uszkodzonego lub zniszczonego pojazdu na najem pojazdu zastępczego, stratę bowiem w rozumieniu art. 361 § 2 kc. stanowią „wydatki", które służą ograniczeniu negatywnych następstw doznanych przez poszkodowanego w wyniku uszkodzenia bądź zniszczenia rzeczy.

W przedmiotowej sprawie okolicznością bezsporną był fakt, że poszkodowany nie uiścił

należności z tytułu pojazdu zastępczego, co oznacza, w świetle prezentowanych wyżej uwag, że

nie poniósł szkody w tym zakresie. Skoro w majątku poszkodowanego nie powstała strata, to

oczywistym jest, że powód nie mógł nabyć wierzytelności przyszłej (w ramach umowy przelewu

wierzytelności). Wynika to nie tylko z treści przedmiotowej umowy cesji, która nie nakładała na

poszkodowanego obowiązku zapłaty czynszu najmu, ale także z przepisów Kodeksu cywilnego,

regulujących dopuszczalność cesji wierzytelności w postaci klasycznej (por. uchwałę SN z dnia

19 września 1997 r., III CZP 45/97, OSNC 1998, nr 2, poz. 22). Warunkiem skutecznej cesji

9

wierzytelności jest istnienie tego prawa. Dlatego wierzytelność przyszła może przejść na nabywcę dopiero z chwilą jej powstania. Powyższe wymaganie należy uznać za spełnione, gdy umowa dotycząca przelewu wierzytelności przyszłej zawiera dane pozwalające ustalić w chwili zaistnienia określonej wierzytelności, iż to właśnie ona była objęta zawartą wcześniej umową (por. wyrok SN z dnia 16 października 2002 r., sygn. akt IV CKN 1471/00). W tych okolicznościach, uprawnionym, w ocenie Sądu Okręgowego, stwierdzeniem jest, że cesja wierzytelności, nie mogła stanowić skutecznej podstawy dochodzenia roszczenia przez powoda.

Podnieść też należy, że powód nie wykazał aby zawarł umowę najmu pojazdu zastępczego z poszkodowaną spółką (...) S.A. W apelacji powód wskazał, że taka umowa została zawarta w dn. 10.06.2013 r., podczas gdy na k-105 akt szkodowych znajduje się co prawda kopia „umowy najmu" z dn. 10.06.2013 r., jednakże nie została ona podpisana przez osoby upoważnione do reprezentacji spółki (...) S.A. Na kopii tej znajdują się bowiem jedynie : nieczytelny podpis złożony w imieniu powoda oraz podpis użytkownika pojazdu - S. R.. Powód nie wykazał zaś aby S. R. posiadał umocowanie do składania oświadczeń woli w imieniu spółki (...) S.A. Niezasadnie zatem przyjął Sąd Rejonowy, że powód przedłożył pełnomocnictwo dla osoby, która zawarła w imieniu poszkodowanego umowę najmu i że była to ta sama osoba, która zawarła też umowę cesji. Umowę cesji podpisał bowiem (...) i powód przedłożył pełnomocnictwo jedynie dla tej osoby (k-51). Ponadto, w umowie tej nie przewidziano też żadnego czynszu za przedmiotowy najem pojazdu.

Mając powyższe uwagi na względzie, należało stwierdzić, że nie doszło do zarzucanego naruszenia przepisów art. 361 kc przewidującego odpowiedzialność wyłącznie w granicach adekwatnego związku przyczynowego między zdarzeniem szkodzącym a negatywnymi majątkowymi następstwami w majątku poszkodowanego

Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonego orzeczenia, a w konsekwencji oddalił apelację powoda, jako nieuzasadnioną, na podstawie art. 385 kpc. O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono po myśli art. 98 kp.c

10