Sygn. akt: IVP 2228/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 sierpnia 2015r.

Sąd Rejonowy w Zabrzu Wydział IV Pracy

w składzie:

Przewodniczący: SSR Agnieszka Kubis

Protokolant: Katarzyna Marchewka

po rozpoznaniu w dniu 6 sierpnia 2015 roku w Zabrzu

na rozprawie

sprawy z powództwa: J. S. (S.)

przeciwko: (...) S. A. w K., Oddział KWK (...) w R.

o ustalenie prawa do deputatu węglowego

1.  oddala powództwo;

2.  odstępuje od obciążania powoda kosztami procesu.

Na oryginale właściwy podpis

Sygn.akt IV P 2228/14

UZASADNIENIE

J. S. wniósł pozew przeciwko (...) S.A. w K. Oddziałowi KWK (...) w R. domagając się ustalenia prawa do corocznego deputatu węglowego w oparciu o art.189 kpc. Uzasadniając swoje żądanie podał, że jako emerytowanemu górnikowi przysługiwało mu prawo do 3 ton deputatu węglowego. Uprawnienie było mu należne z mocy ustawy i decyzja pozwanego o odebraniu mu tego uprawnienia jest niezgodna z prawem. Odwołał się do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1981r. w sprawie szczególnych przywilejów dla pracowników górnictwa wskazując, że w świetle regulacji kodeku pracy i orzecznictwa Sądu Najwyższego akt ten nadal obowiązuje wobec emerytów, którzy przeszli na emeryturę przed datą 02 czerwca 1996r. Tym samym pozwana nie mogła pozbawić go prawa do deputatu węglowego. Natomiast swój interes prawny powód upatrywał w decyzji pozwanej, która w sposób oczywisty naruszyła jego interes ekonomiczny oraz nabyte uprzednio prawo materialne. Tym samym powód ma prawo domagać się wydania orzeczenia i ustalenia prawa do deputatu na przyszłość.

Pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. W pierwszej kolejności wskazała, że powód pobrał już deputat węglowy za 2014r. Nadto podniosła, że powód nie ma interesu prawnego w domaganiu się ustalenia prawa do corocznego deputatu węglowego, gdyż ochrony swoich praw może dochodzić w drodze powództwa o świadczenie. Niezależnie od powyższego podniosła, że także merytorycznie jego roszczenie jest całkowicie bezzasadne w związku z likwidacją z dniem 01 stycznia 2015r. prawa emerytów i rencistów do bezpłatnego węgla. Wskazała także, że wbrew twierdzeniom powoda przepisy Karty Górnika utraciły swoją moc z chwilą wprowadzenia postanowień dotyczących uprawnień do bezpłatnego węgla dla emerytów do porozumienia zawartego w dniu 20 grudnia 2004r. pomiędzy zarządem (...) S.A. a organizacjami związków zawodowych.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie był bezsporny i przedstawiał się w następujący sposób:

J. S. był pracownikiem pozwanej Kompanii, przy czym w ostatnim okresie czasu pracował na KWK (...) w R.. W dniu 31 maja 1993r. powód przeszedł na emerytur. Pozwana co roku wypłacała powodowi deputat węglowy w wymiarze 3 ton. W dniu 19 września 2014r. pozwana podjęła uchwałę, na mocy której z dniem 01 stycznia 2015r. likwidacji uległo prawo emerytów, rencistów i innych uprawnionych osób do bezpłatnego węgla.

Sąd zważył, co następuje:

O prawnej dopuszczalności powództwa o ustalenie rozstrzyga art. 189 KPC, który stanowi, że powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Z przytoczonego przepisu wynika, że interes prawny jest podstawową przesłanką, której istnienie powinno być stwierdzone już w pierwszym etapie postępowania, jako że decyduje to o dopuszczalności dalszego merytorycznego rozpoznawania sprawy. Stwierdzenie braku interesu prawnego skutkuje oddaleniem powództwa.

Zatem powództwo o ustalenie stosunku prawnego lub prawa może być uwzględnione wtedy, gdy spełnione są dwie przesłanki merytoryczne: interes prawny oraz wykazanie prawdziwości twierdzeń powoda o tym, że dany stosunek prawny lub prawo rzeczywiście istnieje. Pierwsza z tych przesłanek warunkuje określony skutek tego powództwa, decydując o dopuszczalności badania i ustalania prawdziwości twierdzeń powoda. Wykazanie zaś istnienia drugiej z tych przesłanek decyduje o kwestii zasadności powództwa. Interes prawny stanowi przesłankę merytoryczną, warunek sine qua non dopuszczalności powództwa o ustalenie.

Pod pojęciem interesu prawnego rozumieć należy obiektywną w świetle obowiązujących przepisów prawnych, to jest wywołaną rzeczywistym narażeniem lub zagrożeniem określonej sfery prawnej, potrzebę uzyskania określonej treści wyroku. Za potrzebą uwzględnienia powództwa z art. 189 k.p.c. nie może jednak przemawiać subiektywnie przekonanie o posiadaniu przez powoda interesu prawnego, lecz obiektywne ustalenie istnienia stanu niepewności lub zagrożenia w zakresie dotyczącym stosunku prawnego lub prawa wskazanego w pozwie, stosunku z nim powiązanego albo podejmowania przez pozwanego działania zagrażającego tym stosunkom prawnym. O istnieniu interesu prawnego w wytoczeniu powództwa o ustalenie nie można mówić wówczas, gdy powodowi przysługuje równocześnie inna forma ochrony jego praw, a w szczególności, gdy może dochodzić spełnienia danego świadczenia (orzeczenie Sądu Najwyższego z 13.04.1965r., II CR 266/64, OSPiKA 1966/6-8/166). Jak zauważył Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 04 marca 2015r. interes prawny w żądaniu ustalenia istnienia lub nieistnienia prawa lub stosunku prawnego ma miejsce wtedy, gdy istnieje obiektywna niepewność stanu prawnego lub prawa, gdy określona sytuacja stwarza wątpliwość co do ich istnienia czy realnej możliwości realizacji. Niepewność ta ma mieć charakter obiektywny, a nie jedynie wyrażać subiektywne przeświadczenie powoda zaś samo rozstrzygnięcie ustalające doprowadzi do definitywnego zakończenia istniejącego sporu lub prewencyjnie zapobiegnie jego powstaniu w przyszłości. Jednocześnie interes prawny nie istnieje w okolicznościach ukształtowanych jednoznacznie stanem prawnym i niekwestionowanymi zdarzeniami prawnymi. Powód nie ma interesu prawnego w żądaniu ustalenia istnienia lub nieistnienia prawa lub stosunku prawnego, jeżeli posiada uprawnienie do żądania spełnienia świadczenia (w szczególności roszczenie jest wymagalne) lub może uzyskać szerszą ochronę w drodze innego postępowania sądowego lub administracyjnego. Realna możliwość wytoczenia powództwa o świadczenie wyklucza interes prawny powoda w żądaniu ustalenia, bowiem okoliczność ta ma charakter przesłankowy dla rozstrzygnięcia o obowiązku spełnienia świadczenia i podlega badaniu w tym procesie. ( I ACa 762/14). Podobne stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Gdańsku, który w wyroku z dnia 27 lutego 2015r. uznał, że udzielenie ochrony przez sąd następuje tylko wówczas, gdy po stronie podmiotu żądającego tej ochrony, zachodzi interes w jej uzyskaniu. Nie ma interesu prawnego ten, kto może skorzystać równocześnie z innej istniejącej formy ochrony swych praw, np. w procesie świadczenie, ukształtowanie prawa lub stosunku prawnego, nawet w drodze orzeczenia o charakterze deklaratoryjnym. ( IACa 842/14). T. w wyroku z dnia 01 października 2014r. Sąd Apelacyjny w Katowicach uznał, że pracownik nie ma interesu prawnego w ustaleniu, że dopuszczono się wobec niego mobbingu (art. 189 oraz art. 94 3 § 1 i 2 k.p.), jeżeli może wystąpić z roszczeniami o ochronę dóbr osobistych (art. 24 k.c. i art. 11 1 k.p.) ( III APa 12/14)

W kontekście cytowanego wyżej orzecznictwa stwierdzić należy, że powód nie ma interesu prawnego w domaganiu się ustalenia prawa do deputatu węglowego, gdyż może wystąpić z żądaniem o spełnienie świadczenia. Tym samym bez znaczenia dla rozpoznania niniejszej sprawy pozostawał kwestia podstawy prawnej, z jakiej powód wywodził swoje prawo do deputatu węglowego dla emerytów. W tym stanie rzeczy Sąd oddalił wszystkie wnioski dowodowe zgłoszone przez strony, gdyż ich przeprowadzenie było bezprzedmiotowe.

Biorąc pod uwagę powyższe orzeczono jak w punkcie pierwszym wyroku.

Na podstawie art.102 kpc Sąd odstąpił od obciążania powoda kosztami procesu uwzględniając jego aktualna sytuację materialna.

Na oryginale właściwy podpis.