UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zawiesił postępowanie w sprawie o wpisanie zmian w Krajowym Rejestrze Sądowym (na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc, a także w zw. z art. 7 ustawy z dnia 20.08.1997 r. o KRS oraz w zw. z art. 423 § 1 w zw. z art. 425 § 5 ksh. Na wstępie uzasadnienia Sąd Rejonowy wskazał, że w świetle art. 423 § 1 w zw. z art. 425 § 5 ksh, wniesienie powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały walnego zgromadzenia w spółce akcyjnej co do zasady nie wstrzymuje postępowania rejestrowego. Sąd Rejestrowy może jednakże zawiesić postępowanie rejestrowe po przeprowadzeniu rozprawy. Sąd I instancji ustalił, że w toku przed Sądem Okręgowym w Bydgoszczy są procesy o ustalenie nieistnienia uchwał (...) Akcjonariuszy spółki będącej wnioskodawcą z dnia 22.12.2014 r. o numerach od 3 do 8 zaprotokołowanych przez notariusza M. M. (rep (...)) oraz o numerach od 5 do 7 z tego samego dnia zaprotokołowanych przez tegoż notariusza (rep (...)), względnie o stwierdzenie nieważności, a także o ustalenie nieistnienia, ewentualnie stwierdzenie nieważności uchwał (...) jakie miały być podjęte w tym samym dniu (sygn. akt VIII GC 332/14, VIII GC 10/15, VIII GC 52/15 i VIII GC 53/15). Powołane wyżej uchwały mają stanowić podstawę wpisu w niniejszej sprawie. Sąd Rejonowy zważył, że zgodnie z poglądem przedstawionym przez Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów z dnia 18.09.2013 r., III CZP 13/13, dopiero prawomocny wyrok sądu stwierdzający nieważność sprzecznej z ustawą uchwały walnego zgromadzenia spółki akcyjnej ma charakter konstytutywny, wpis zaś w odpowiednim rejestrze informacji dotyczącej osoby wchodzącej w skład zarządu ma charakter wyłącznie deklaratoryjny. Charakter zastrzeżeń podnoszonych w stosunku do w/w zgromadzeń w uzasadnieniach powołanych wyżej pozwów, a w szczególności udział w nich podmiotów, które nie mają być akcjonariuszami, nie wyklucza, zdaniem Sądu rejestrowego, możliwości uznania uchwał jakie miały być na nich podjęte, za nieistniejące. W takiej sytuacji, w ocenie Sądu Rejonowego, dopiero właściwy sąd w trybie procesu obowiązany będzie ocenić przesłanki istnienia, ewentualnie zgodności z prawem powołanych uchwał mających stanowić podstawę wpisu w niniejszej sprawie. Przyjęcie przeciwnego stanowiska mogłoby, w ocenie Sądu I instancji, potencjalnie doprowadzić do niejednoznacznej a wręcz niebezpiecznej sytuacji, w której sąd w postępowaniu rejestrowym odmówiłby dokonania wpisu w rejestrze na podstawie wskazanych uchwał, natomiast sąd w postępowaniu procesowym oddaliłby prawomocnie powództwo o stwierdzenie nieważności tych samych uchwał, uznając je tym samym za zgodne z ustawą. Dopiero zatem w przypadku prawomocnego zakończenia procesów dotyczących istnienia, względnie ważności kwestionowanych uchwał z dnia 22.12.2014 r. możliwa będzie ocena, czy wpis w niniejszej sprawie na tej podstawie może zostać dokonany. W konsekwencji, zdaniem Sądu I instancji, od tego także zależy ocena kolejnych działań podejmowanych przez uznające się za akcjonariuszy, jak również powołujące się na funkcje pełnione w organach spółki, w tym również przesądzenie, czy były ważne uchwały jakie miały być podjęte przez Walne Zgromadzenie oraz Radę Nadzorczą w dniach 28 i 29.01.2015 r. w przedmiocie ponownego powołania do tej Rady, a także zarządu osób, jakie miały zostać odwołane w dniu 22.12.2014 r.

Wnioskodawca w zażaleniu zaskarżył w/w postanowienie w całości, zarzucając mu:

1. naruszenie art. 423 § 1 ksh poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że wobec zaskarżenia uchwał (...) wnioskodawcy z dnia 22.12.2014 r. oraz uchwał (...) wnioskodawcy z dnia 22.12.2014 r., zasadnym jest zawieszenie postępowania o wpis zmian do rejestru, w sytuacji, gdy ze złożonych w sprawie dokumentów jednoznacznie wynika, że:

a) zaprotokołowane przez notariusza M. M. (...) z dnia 22 grudnia 2014 r. z godz. 11.15 zostało zwołane formalnie, w trybie art.399 § 3 ksh przez uprawnionych do tego akcjonariuszy wnioskodawcy, reprezentujących ponad 50% kapitału zakładowego Spółki (...) S.A.

b) w zaprotokołowanych przez notariusza M. M. (...) z dnia 22 grudnia 2014 r., g.11.15 i g.13.00, brali udział akcjonariusze do tego uprawnieni, których to prawa korporacyjne chociażby w zakresie podwyższonego w 2005 roku, kapitału zakładowego Spółki wynikają wprost z akt rejestrowych Spółki (...) S.A.

c) (...) S.A. zaprotokołowane przez notariusza M. M. oraz uchwały nowo powołanej (...) z dnia 22 grudnia 2014 r. z godz.12.20 i 14.30 zostały podjęte z zachowaniem wymogów przewidzianych prawem, zatem wywołują skutki prawne w związku z czym stanowią one oświadczenie woli organów Spółki (...) S.A., a wobec tego brak jest przesłanek uniemożliwiających ocenę przedmiotowych uchwał przez Sąd Rejestrowy i w rezultacie dokonanie na ich podstawie wpisu zmian w rejestrze wnioskodawczyni;

2. Naruszenie art. 23 ust. 1 ustawy o KRS poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że wobec zaskarżenia uchwał (...) i (...) (...) S.A. z dnia 22.12.2015 r. Sąd rejestrowy nie może ocenić przed dokonaniem takiej oceny przez Sąd Gospodarczy w procesie tego, czy przedłożona mu uchwała jest uchwałą istniejącą i stanowi wolę organów spółki, jakimi są walne zgromadzenie akcjonariuszy i rada nadzorcza, podczas gdy ze zgromadzonych w sprawie dokumentów wynika, że:

a) (...) S.A. zaprotokołowane przez notariusza M. M. oraz uchwały nowo powołanej (...) z dnia 22 grudnia 2014 r. z godz.12.20 i 14.30, mające stanowić podstawę wpisu zostały podjęte przez uprawnionych akcjonariuszy, a także członków (...), przy zachowaniu wszelkich wymogów w zakresie zwołania i odbycia (...) oraz posiedzenia (...) (...) S.A., w związku z czym są wyrazem woli
organów spółki i mogą stanowić podstawy do dokonania wpisu dla przedsiębiorcy,

b) (...) S.A. zaprotokołowane przez notariusza W. Z. z dnia 28.01.2015 r., wobec braku formalnego zwołania na dzień 28.01.2015 r. (...) S.A. oraz niereprezentowaniu przez J. S. na odbytym w tym dniu spotkaniu całego kapitału zakładowego (...) S.A., wbrew złożonemu przez niego oświadczeniu, nie stanowią
oświadczenia woli organu w postaci walnego zgromadzenia akcjonariuszy (...) S.A.

c) Wobec nieistnienia uchwał (...) z dnia 28.01.2015 r., nie doszło do powołania (...) w składzie (...), J. P., H. W., a tym samym odbyte przez te osoby posiedzenie i podjęte na nim uchwały nie stanowią oświadczenia woli w postaci (...) (...) S.A., w związku z czym Sąd rejestrowy ma możliwość dokonania samodzielnej i jednoznacznej oceny, które z przedłożonych mu dokumentów stanowią uchwały organów Spółki (...) S.A., podjęte z zachowaniem wszystkich wymogów wynikających z przepisów prawa i w trybie prawem przewidzianym, niezależnie od toczących się w zakresie przedłożonych mu uchwał procesów przed sądami gospodarczymi

Ponadto skarżący wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z:

1/ zarządzenia o zwrocie pozwu w sprawie VIII GC 332/14 na okoliczność jego prawomocności z wnioskiem o zwrócenie się do Sądu Okręgowego w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy o przedłożenie ww. akt,

2/ zarządzenia o zwrocie pozwu w sprawie VIII GC 10/15 na okoliczność jego prawomocności z wnioskiem o zwrócenie się do Sądu Okręgowego w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy o przedłożenie ww. akt,

3/ postanowienia SO w Bydgoszczy z dnia 23 marca 2015 r. w sprawie VIII GC 66/15 (o stwierdzenie nieważności uchwał (...) (...) S.A. z dnia 28 stycznia 2015 r., względnie ustalenia ich nieistnienia) w przedmiocie zabezpieczenia powództwa poprzez wstrzymanie wykonania uchwał nr 2, 3, 4, 8, 9 i 10 na okoliczność wykazania, że E. K. nie może działać w imieniu (...) S.A. w B.,

4/ pozwu z dnia 20 lutego 2015 r. oraz postanowienia Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 25 marca 2015 r. o odmowie udzielenia zabezpieczenia w sprawie VIII GC 52/15, zawisłej z powództwa Pani E. K. podającej, że działa za Zarząd (...) S.A., znajdujących się w aktach sprawy VIII GC 52/15,

5/ protokołu złożenia akcji z dnia 21.06.2013 r. na okoliczność posiadania przez (...) S.A. i (...) Sp. z o.o. statusu akcjonariuszy (...) S.A. i złożenia w dniu 21.06.2013 r. wszystkich ważnych dokumentów akcji w siedzibie Spółki (...) S.A.

W zakresie dowodu z dokumentów wskazanych w pkt 4 skarżący wniósł o zwrócenie się do Sądu Okręgowego w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy o załączenie ww. akt, celem przeprowadzenia dowodu zgodnie z wnioskiem jak wyżej.

W tych okolicznościach wnioskodawca domagał się dokonania przez Sąd Rejonowy samokontroli i uchylenia zaskarżonego postanowienia na podstawie art. 395 § 2 w zw. z art. 13 § 2 kpc, ewentualnie uchylenia przez Sąd II Instancji w całości zaskarżonego postanowienia i przekazania Sądowi rejestrowemu sprawy do ponownego rozpoznania na podstawie art. 694⁷kpc.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy zważył, że jako dokumenty mające stanowić podstawę wpisu danych objętych wnioskiem przedłożono w szczególności protokół z obrad (...)z dnia 22.12.2014 r. sporządzony przez notariusza M. M. w B. (rep (...)) zawierający m.in. uchwały nr 3, 4 i 5 w przedmiocie odwołania ze składu (...) J. P., M. W. oraz H. W., a także uchwały nr 6,7 i 8 w przedmiocie powołania do składu (...) D. D., S. K. oraz W. S., protokół z obrad (...) z dnia 22.12.2014 r. z godz. 13:00, sporządzony przez notariusza M. M. w B. (rep (...)) zawierający m.in. uchwały nr 2,3 i 4 w przedmiocie odwołania ze składu (...) D. D., S. K. oraz W. S., a także uchwały nr 5,6 i 7 w przedmiocie powołania do składu (...) D. D., S. K. oraz W. S., dwa protokoły z posiedzenia (...) z dnia 22.12.2014 r. obejmujące uchwały o odwołaniu E. K. z funkcji prezesa zarządu oraz o powołaniu na tę funkcję A. B., dwie uchwały Zarządu z dnia 22.12.2014 r. o odwołaniu prokury udzielonej E. O.. Natomiast w piśmie z dnia 12.01.2015 r. E. K., twierdząc, że działa w imieniu wnioskodawcy jako prezes zarządu spółki (...) SA podniosła zarzuty dotyczące bezprawnego zwołania (...) na dzień 22.12.2014 r., a także podejmowania na nich uchwał, które w konsekwencji uznać należy za nieistniejące. W kolejnym piśmie z dnia 16.01.2015 r. E. K. złożyła oświadczenie o cofnięciu przedmiotowego wniosku, jako złożonego przez osoby nieuprawnione, względnie wniosła o jego odrzucenie z tego powodu, ewentualnie o zawieszenie postępowania do czasu zakończenia postępowania w sprawach VIII GC 332/14 i VIII GC 10/15 zawisłych przed SO w Bydgoszczy w przedmiocie stwierdzenia nieistnienia uchwał rzekomego (...) z dnia 22.12.2014 r., a także nieistnienia posiedzeń (...) z tego dnia. Występująca w imieniu wnioskodawcy E. K. zarzuciła, że przy zwołaniu powyższych Walnych Zgromadzeń doszło do naruszenia przepisów - art. 399 § 3, a także art. 406 i 407 ksh związanego z udziałem w nich osób nieuprawnionych. W konsekwencji, wszystkie podjęte na tych zebraniach uchwały należy, jej zdaniem, uznać za nieistniejące, ewentualnie bezwzględnie nieważne. Natomiast na (...) odbytym tego samego dnia przez notariuszem M. P. (Rep (...)) podjęto uchwały o ważności i skuteczności wyboru członków (...) osób ujawnionych w tym charakterze w rejestrze, a także o nieskuteczności ich odwołania, a wreszcie także o stwierdzeniu bezwzględnej nieważności uchwał i prawnym nieistnieniu Zgromadzenia, które objęte miało być protokołem sporządzonym przez notariusza M. M. (Rep (...)).

W kolejnych pismach, pełnomocnik wnioskodawcy - radca prawny M. L. i E. K. - przedstawiająca się jako aktualny prezes zarządu (...) SA przedstawiali własne, całkowicie rozbieżne stanowiska w sprawie. W szczególności E. K. zaprzeczyła, aby kiedykolwiek udzieliła prokury M. S., a to już choćby ze względu na, jak twierdziła, jego kryminalną przeszłość. Ponadto zaprzeczyła, aby spółka (...) udzieliła pełnomocnictwa radcy prawnemu M. L..

Na rozprawie w dniu 4.03.2015 r. stawili się zaś: pełnomocnik wnioskodawcy – rpr M. L., M. S., który przedstawił oświadczenie z dnia 3.02.2015 r. o udzieleniu mu prokury, A. B. z powołaniem na powierzenie mu funkcji prezesa spółki M. oraz ustanowiony pełnomocnikiem spółki (...) przez E. K. – rpr T. C..

Istotnie, z treści przepisu art. 423 § 1 ksh nie wynika obowiązek dla sądu zawieszenia postępowania rejestrowego. Sąd rejestrowy może jednak zawiesić postępowanie po przeprowadzeniu rozprawy do czasu wydania wyroku w sprawie o uchylenie uchwały. Ustawodawca uznał zatem, że sąd może zarówno prowadzić postępowanie rejestrowe, ale też może podjąć decyzję o jego zawieszeniu. Podstawę zawieszenia postępowania rejestrowego stanowi art. 177 § 1 pkt 1 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Przyczynę - zwaną prejudycjalną - związek postępowania rejestrowego z innym toczącym się postępowaniem cywilnym, polegającym na tym, że rozstrzygnięcie wniosku o wpis do rejestru będący następstwem uchwały zależy od wyniku procesu o jej uchylenie (tak J.P. Naworski, Komentarz, Spółka akcyjna, s. 894).

W okolicznościach przedmiotowej sprawy, Sąd Okręgowy podzielił w całości stanowisko Sądu Rejonowego co do celowości zawieszenia przedmiotowego postępowania rejestrowego. Konstatacja ta uwzględnia fakt, że zgłoszone zmiany w zakresie składu Zarządu i (...) (...) SA, kwestionowane przez przedstawiającą się jako aktualny prezes tej spółki - E. K., mają doniosłe znaczenie dla dalszego funkcjonowania spółki, której dotyczy wniosek rejestrowy oraz prowadzą do zmiany w składzie organów tej spółki, w tym polegających na tym, że dotychczasowy prezes zarządu utraci ten status, choć twierdzi, że nie został odwołany.

Niewątpliwie postępowanie rejestrowe ma służyć jak najszybszemu ujawnieniu prawdziwych i aktualnych danych podmiotów rejestrowych. Nie można jednak mówić o realizacji celu rejestru, gdy postępowanie rejestrowe prowadzić będzie do szybkiego ujawnienia danych, które jednak nie będą prawdziwe czy aktualne. W przedmiotowej sprawie pojawiły się poważne zastrzeżenia odnośnie odbytych w dniu 22.12.2014 r. Zgromadzeń Akcjonariuszy spółki (...) SA, zarzucające w szczególności udział w nich podmiotów, które nie mają być akcjonariuszami, co z kolei wskazuje na możliwość uznania uchwał, jakie miały być wówczas podjęte, za nieistniejące. W takim zatem razie, zawieszenie postępowania rejestrowego z uwagi na inne, toczące się równolegle (przed Sądem Okręgowym w Bydgoszczy) postępowania cywilne, których celem jest weryfikacja twierdzeń uczestnika wnioskującego o wpis zmian (tj. przesądzenie odnośnie istnienia i ważności spornych uchwał), mieści się w działaniach prowadzących do usunięcia wątpliwości, które podjął Sąd rejestrowy odnośnie prawdziwości danych zgłoszonych we wniosku o wpis zmian.

Zawieszenie postępowania rejestrowego przez sąd rejestrowy jest bowiem wyrazem realizacji obowiązku tego sądu dbałości o to, żeby dane wpisane do rejestru były prawdziwe (art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym, jedn. tekst: Dz.U. z 2007 r. Nr 168, poz. 1186 ze zm.). Nie dopuszcza także do wpisywania danych formalnie podlegających wpisaniu, ale które ze względu na zaistniałe okoliczności, będą w ocenie sądu rejestrowego musiały zostać wykreślone.

Zważywszy zatem na fakt, że pełnomocnik wnioskodawcy stoi na wyraźnym stanowisku, że podejmowane po dniu 22.12.2014 r. przez E. K. i osoby z nią związane czynności nie doprowadziły do „odwrócenia” zmian w Radzie Nadzorczej oraz w zarządzie spółki M., i w efekcie nie doszło do ponownego powierzenia funkcji prezesa zarządu E. K., E. K. konsekwentnie zaś twierdzi, że jest nadal prezesem spółki M., a ponadto złożyła (z ostrożności procesowej) oświadczenie o wypowiedzeniu pełnomocnictwa udzielonego pełnomocnikowi wnioskodawcy - rpr M. L., przyjąć, w ocenie Sądu Okręgowego należy, że dopiero w przypadku prawomocnego zakończenia procesów dotyczących istnienia, względnie nieważności kwestionowanych uchwał z dnia 22.12.2014 r. możliwa będzie ocena, czy wpis w sprawie niniejszej może zostać dokonany na podstawie przedstawionych dokumentów. W konsekwencji, jak prawidłowo zważył Sąd Rejonowy, także od wyniku tych postępowań cywilnych zależy ocena kolejnych działań podejmowanych przez osoby uznające się za akcjonariuszy, jak również powołujące się na funkcje pełnione w organach spółki (...) SA., w tym również przesądzenie, czy ważnie podjęto uchwały w dniach 28 i 29 stycznia 2015 r. w przedmiocie ponownego powołania do (...) oraz do zarządu osób, które miały być odwołane w dniu 22.12.2014 r.

Aktualnie bowiem doszło w spółce (...) SA do kuriozalnej sytuacji, w której funkcjonują de facto dwa konkurencyjne zarządy i dwie rady nadzorcze na zmianę powoływane i odwoływane przez odrębnie obradujące zebrania mieniące się każdorazowo (...)spółki będącej wnioskodawcą.

Podnoszona natomiast przez skarżącego okoliczność, że Sąd Okręgowy w Bydgoszczy postanowieniem o udzieleniu zabezpieczenia roszczenia z dnia 23.03.2015 r. wydanym w sprawie VIII GC 66/15 przesądził fakt posiadania przez spółkę (...) SA statusu akcjonariusza w spółce (...) SA, nie może zostać uwzględniona. W postępowaniu zabezpieczającym sąd dokonuje bowiem jedynie pobieżnej analizy dostarczonego przez wnioskodawcę materiału dowodowego. Oczywistym zatem założeniem tej instytucji jest możliwość ostatecznie dojścia, w wyniku pełnego postępowania, zarówno do wniosku o niezasadności, jak i zasadności roszczenia. Definitywne rozstrzygnięcie w tym zakresie zapadnie zatem w sprawie VIII GC 66/15 dopiero po przeprowadzeniu pełnego postępowania dowodowego. Przy czym również w tej sprawie istnieją uzasadnione wątpliwości w przedmiocie ustalenia kręgu osób uprawnionych do reprezentacji zarówno spółki (...) jak i spółki (...). Te właśnie okoliczności były przyczyną, że powołane przez skarżącego postanowienie zostało w dniu 28 maja 2015 r. uchylone przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku w następstwie wniesionego przez spółkę (...) zażalenia.( akta sprawy VIII GC 66/15) Istotne w sprawie jest i to, że faktycznie do rozstrzygnięcia, które z alternatywnie występujących organów zostały legalnie powołane, a które jedynie pozorowały legalne uzyskanie funkcji doprowadzi postępowanie karne. Sądowi znana jest bowiem okoliczność, że Prokuratura Okręgowa w Bydgoszczy w dniu 29 maja 2015r. wszczęła śledztwo pod sygnaturą VI DS./36/15 w sprawie o podrobienie dokumentów akcji spółki (...) S.A. (akt sprawy VIII GC 53/15)

Reasumując prawidłowo, w ocenie Sądu Okręgowego, przyjął Sąd Rejonowy, że rozstrzygnięcie przedmiotowej sprawy zależy od wyniku procesów toczących się przed Sądem Okręgowym w Bydgoszczy (VIII GC332/14, VIII GC 10/15, w których zarządzenia o zwrocie pozwu nie są jeszcze prawomocne, a obecnie także VIII GC 52/15 i VIII GC 53/15).

Oczywiście niezależnie od powyższego należy stwierdzić, że Sąd Rejestrowy winien monitorować przebieg postępowań, w związku z którym zawiesił postępowanie rejestrowe, w celu weryfikacji swojej decyzji w sytuacji np. przedłużania się postępowania cywilnego, czy obejmowania nim zagadnień nie mających znaczenia dla postępowania rejestrowego. Podjęcie postępowania powinno także nastąpić w sytuacji gdy Sąd Rejestrowy uzyska, na przykład w toku innych postępowań, albo na podstawie zgłoszeń do akt rejestrowych, dane pozwalające na dokonanie ustaleń pozwalających na czynności sądowe w niniejszym postępowaniu rejestrowym.

Mając na uwadze powyższe, należało, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art 397 § 2 k.p.c. i w związku z art. 13 § 2 kpc, oddalić zażalenie wnioskodawcy, jako bezzasadne.

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE