UZASADNIENIE

W pozwie, złożonym w dniu 05 lutego 2015 roku, powódka M. B. wniosła o zasądzenie od pozwanej A. K. kwoty 10 129,05 złotych wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 25 lipca 2014 roku do dnia zapłaty tytułem niezapłaconej faktury VAT za wykonanie usługi pośrednictwa w kupnie nieruchomości. Ponadto powódka domagała się zasądzenia od pozwanej zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych (k. 1 – 6 – pozew).

W odpowiedzi na pozew pozwana A. K. wniosła o oddalenie powództwa w całości i obciążenie powódki kosztami postępowania.

Uzasadniając swoje stanowisko procesowe, pozwana przyznała, że w dniu 10 lipca 2014 roku zakupiła lokal mieszkalny oraz wyjaśniła, że wynagrodzenie powódki w związku z pośrednictwem w kupnie tej nieruchomości ustalono na kwotę 8 000 złotych. Podniosła, że nie zapłaciła powódce tego wynagrodzenia, gdyż usługa pośrednictwa została wykonana na bardzo niskim poziomie i dotknięta była szeregiem uchybień. Podała, że M. B. zażądała od niej zapłaty tej kwoty na prywatne konto powódki ze wskazaniem w tytule przelewu „a konto wczasów” oraz że faktura VAT została wystawiona na kwotę znacznie zawyżoną w stosunku do ustaleń i wiążącej oferty pośredniczki z dnia 03 lipca 2014 roku. Przede wszystkim zaś zarzuciła, że umowa pośrednictwa z dnia 26 maja 2014 roku była nieważna. Podała, że podczas pierwszej prezentacji nieruchomości powódka podsunęła jej do podpisu „niechlujny świstek”, nie informując jej co to za dokument, a pozwana podpisała go nie zapoznając się uprzednio z jego treścią. Zarzuciła, że powódka nie okazała jej dokumentów potwierdzających jej tożsamość i kwalifikacje zawodowe oraz nie poprosiła pozwanej o okazanie jej dokumentów a dane osobowe pozwanej na umowie zostały wpisane przez osoby trzecie. Ponadto pozwana podniosła, że powódka, wykonując umowę pośrednictwa, nie dochowała najwyższej staranności, jednocześnie wymieniła uchybienia powódki w związku z realizacją tej umowy (k. 38 – 41 – odpowiedź na pozew).

Na rozprawie w dniu 01 września 2015 roku - bezpośrednio poprzedzającej ogłoszenie wyroku w sprawie – pełnomocnik powódki podtrzymał żądanie pozwu i dotychczasową argumentację, zaś pozwana wniosła o oddalenie powództwa, wskazując, że nie podpisywała z powódką żadnej umowy (k. 76 – 82 – protokół rozprawy z dnia 01 września 2015 roku).

S ą d Rejonowy ustali ł nast ę puj ą cy stan faktyczny:

W dniu 26 maja 2014 roku powódka M. B., działając jako pośrednik w obrocie nieruchomościami, okazała pozwanej A. K. lokal mieszkalny nr (...), położony przy ulicy (...) w W..

(okoliczność bezsporna)

Podczas prezentacji wyżej opisanego lokalu mieszkalnego w dniu 26 maja 2014 roku A. K. jako Zamawiający i M. B. jako P. zawarły umowę pośrednictwa w kupnie tej nieruchomości.

Zgodnie z postanowieniami tej umowy M. B. zobowiązała się do dokonania na rzecz A. K. czynności pośrednictwa zmierzających do nabycia wyżej wymienionej nieruchomości to jest między innymi czynności kojarzeniowych, doradczych, usuwających ewentualne trudności związane ze stanem prawnym nieruchomości i organizacyjnych lub wyszukiwania innych nieruchomości i informowania o nich A. K. oraz przestrzegania tajemnicy zawodowej związanej z umową (pkt 2 umowy).

W pkt 3 tej umowy strony ustaliły, że w przypadku kupna nieruchomości za pośrednictwem P., Zamawiający zobowiązuje się do zapłaty, w dniu podpisania umowy transakcyjnej, wynagrodzenia w wysokości 2,7% plus VAT (23%), to jest 3,321% brutto ceny transakcyjnej.

Stosownie do pkt 6 umowy Zamawiający wyraził zgodę na przetwarzanie swoich danych osobowych wyłącznie w zakresie niezbędnym do wykonania tej umowy, mając prawo wglądu do swoich danych i ich poprawiania zgodnie z Ustawą o ochronie danych osobowych.

W pkt 7 umowy postanowiono, że zmiana warunków tej umowy wymagała formy pisemnej pod rygorem nieważności.

(dowód: k. 11, k. 59A – umowa pośrednictwa w kupnie nieruchomości z dnia 26 maja 2014 roku)

Pozwana A. K. przed podpisaniem powyższej umowy nie przeczytała jej treści.

(dowód: k. 79 – 80 – zeznania pozwanej A. K.)

Po zawarciu tej umowy M. B. przesłała A. K. mailem rzut przedmiotowego lokalu. Powódka kontaktowała się z pozwaną również celem negocjowania ceny zakupu tego lokalu. Pierwotnie cena sprzedaży lokalu wynosiła 315 000 złotych, ostatecznie zaś uzgodniono ją na 305 000 złotych.

W dniu 03 lipca 2014 roku powódka przesłała pozwanej mailowo szczegółowe wyliczenie kosztów związanych z nabyciem przedmiotowej nieruchomości.

(dowód: k. 12 – 14 – korespondencja mailowa z dnia 26 maja 2014 roku wraz z rzutem lokalu mieszkalnego; k. 15 – korespondencja mailowa z dnia 03 lipca 2014 roku; k. 77 – 79 – zeznania powódki M. B.; k. 79 – 81 – zeznania pozwanej A. K.)

Powódka i pozwana prowadziły między sobą także negocjacje dotyczące ustalenia wysokości wynagrodzenia powódki za pośredniczenie w zawarciu umowy sprzedaży nieruchomości. Podczas tych negocjacji powódka zaproponowała pozwanej, że jeżeli ta zapłaci jej prowizję w dniu zakupu lokalu, to prowizja ta wyniesie 8 000 złotych oraz że od prowizji tej powódka nie odprowadzi podatku VAT. Pozwana zgodziła się zapłacić powódce wynagrodzenie w takiej wysokości w dniu podpisania umowy sprzedaży lokalu. W związku z takimi ustaleniami powódka w przeddzień podpisania umowy sprzedaży w formie aktu notarialnego, tj. w dniu 09 lipca 2014 roku, przesłała pozwanej mailem numer swojego prywatnego rachunku bankowego, wskazując pozwanej, że w tytule przelewu ma wpisać „a konto wczasów”.

(dowód: k. 16 – korespondencja mailowa z dnia 09 lipca 2014 roku; k. 77 – 81 – zeznania powódki i pozwanej)

Lokal mieszkalny nr (...), położony przy ulicy (...) w W., został zakupiony przez A. K. w dniu 10 lipca 2014 roku za cenę 305 000 złotych. M. B. była obecna u notariusza przy podpisaniu umowy sprzedaży tego lokalu.

W dniu podpisania tej umowy pozwana nie dokonała na rzecz powódki wpłaty wynagrodzenia w wysokości 8 000 złotych zgodnie z powyższymi ustnymi uzgodnieniami. W związku z tym, powódka stwierdziła, że uzgodnienia dotyczące niższego wynagrodzenia niż wskazane w pisemnej umowie pośrednictwa z dnia 26 maja 2014 roku nie obowiązują a wiążące są ustalenia zawarte w tej umowie.

Następnie powódka wystawiła pozwanej fakturę VAT na kwotę stanowiącą równowartość 3,321% ceny transakcyjnej sprzedaży lokalu, tj. na kwotę 10 129,05 złotych, wskazując, iż termin zapłaty tej kwoty upływa z dniem 24 lipca 2014 roku.

(dowód: k. 77 – 81 – zeznania powódki i pozwanej; k. 17 – poświadczona za zgodność z oryginałem kserokopia faktury VAT nr (...) z dnia 10 lipca 2014 roku)

Powyższa faktura VAT została przesłana pozwanej pocztą w dniu 16 lipca 2014 roku. Pozwana odebrała ją w dniu 29 lipca 2014 roku.

(dowód: k. 18 – poświadczone za zgodność z oryginałami kserokopie potwierdzenia nadania przesyłki z dnia 16 lipca 2014 roku i potwierdzenia jej odbioru z dnia 29 lipca 2014 roku)

Ponadto powódka w mailu z dnia 27 lipca 2014 roku poinformowała pozwaną, że termin płatności faktury VAT upłynął i poprosiła o uregulowanie wynikającej z niej należności. Podała jednocześnie, iż należność ta wynika z umowy pośrednictwa w kupnie nieruchomości z dnia 26 maja 2014 roku.

W mailu z dnia 28 lipca 2014 roku pozwana poinformowała powódkę, że nie podpisywała z nią żadnej umowy oraz zarzuciła powódce, że uzyskała ona jej dane osobowe z aktu notarialnego, co jest karalne. Poinformowała, że jeżeli powódka sfałszowała jej podpis na umowie, to skieruje sprawę do Sądu.

W odpowiedzi na powyższe, powódka mailem z dnia 29 lipca 2014 roku wyjaśniła pozwanej, z jakiego tytułu wynika należność w wysokości 10 129,05 złotych i ponownie wezwała ją do uregulowania wynagrodzenia do dnia 31 lipca 2014 roku.

Wobec braku zapłaty, powódka ponownie w piśmie z dnia 05 sierpnia 2014 roku wezwała pozwaną do zapłaty w/w kwoty.

(dowód: k. 19 - 21 – korespondencja mailowa z dni 27, 28 i 29 lipca 2014 roku; k. 22 – 23 – poświadczona za zgodność z oryginałem kserokopia wezwania do zapłaty z dnia 05 sierpnia 2014 roku wraz z potwierdzeniem nadania)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych w jego opisie dowodów z dokumentów oraz z zeznań stron postępowania.

Sąd w całości dał wiarę dowodom z dokumentów. Wskazać przy tym należy, iż ostatecznie pozwana przyznała, że podpis na umowie pośrednictwa z dnia 26 maja 2014 roku został nakreślony przez nią i nie kwestionowała autentyczności podpisu na tej umowie. Dowody z dokumentów, znajdujących się w aktach sprawy, nie były zatem kwestionowane przez strony postępowania. Sąd również, działając z urzędu, nie znalazł podstaw, aby podważać ich wiarygodność i moc dowodową.

Oceniając zeznania powódki M. B. (k. 77 – 79) i pozwanej A. K. (k. 79 – 81), Sąd miał na uwadze, iż są one osobami bezpośrednio zainteresowanymi korzystnym dla siebie wynikiem niniejszego postępowania, w związku z tym ocena ta wymagała szczególnie ostrożnej i krytycznej analizy ich treści. Ostatecznie co do zasady Sąd dał wiarę ich zeznaniom, w szczególności w zakresie, w jakim znalazły one potwierdzenie w dowodach z dokumentów zgromadzonych w sprawie. Odnośnie zaś zeznań pozwanej – mając na uwadze, iż przyznała ona, że na umowie pośrednictwa z dnia 26 maja 2014 roku znajduje się jej podpis – stwierdzić należało, iż jej zeznania w zakresie, w jakim twierdziła, że nie podpisywała żadnej umowy pośrednictwa (k. 80), były nielogiczne i niewiarygodne.

Czyniąc ustalenia faktyczne, Sąd uwzględnił także zgodne twierdzenia stron w trybie art. 229 k.p.c. oraz twierdzenia strony, którym przeciwnik nie przeczył w trybie art. 230 k.p.c.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

W niniejszej sprawie poza sporem było, że powódka M. B., działając jako pośrednik w obrocie nieruchomościami, okazała pozwanej A. K. lokal mieszkalny nr (...), położony przy ulicy (...) w W. oraz że przesłała jej stosowne dokumenty dotyczące tego lokalu, między innymi rzut przedmiotowej nieruchomości a także wycenę związaną z zawarciem umowy zakupu tego lokalu. Bezsporne było również, iż powódka obecna była u notariusza w dniu 10 lipca 2014 roku przy podpisywaniu przez sprzedającego i kupującego (tj. pozwaną) umowy sprzedaży przedmiotowego lokalu mieszkalnego w formie aktu notarialnego. Strony postępowania również zgodnie przyznały, że lokal ten został zakupiony przez pozwaną za kwotę 305 000 złotych. Ostatecznie pozwana przyznała również, że podpis widniejący na umowie pośrednictwa w kupnie nieruchomości z dnia 26 maja 2014 roku został nakreślony przez nią.

Powołując się na treść łączącej strony umowy pośrednictwa z dnia 26 maja 2014 roku, powódka w niniejszej sprawie wniosła o zasądzenie od pozwanej kwoty 10 129,05 złotych, stanowiącej jej wynagrodzenie, wynikające z tej umowy.

Natomiast pozwana wniosła o oddalenie powództwa, wskazując, że w dniu 26 maja 2014 roku nie podpisywała żadnej umowy pośrednictwa, lecz jedynie jakiś blankiet przedłożony jej przez powódkę oraz, że nie zapoznała się z jego treścią, a powódka nie poinformowała jej co to za dokument. Pozwana zarzuciła również, iż na dokumencie tym nie były wpisane jej dane osobowe. Dodała, że umawiała się z powódką na wynagrodzenie w wysokości 8 000 złotych za usługę pośrednictwa. Przy czym podniosła, że nie wypłaciła powódce tego wynagrodzenia z uwagi na to, że usługa pośrednictwa została wykonana na bardzo niskim poziomie i dotknięta była szeregiem uchybień. Zarzuciła również, że powódka nie okazała jej dokumentów potwierdzających jej tożsamość i kwalifikacje zawodowe.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż powódka opierała żądanie pozwu na postanowieniach zawartej w dniu 26 maja 2014 roku pomiędzy stronami postępowania umowy pośrednictwa w kupnie nieruchomości.

Umowę pośrednictwa w obrocie nieruchomościami reguluje rozdział 2 działu V ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2015 roku, poz. 782 j.t.). Zgodnie z art. 180 ust. 3 tej ustawy zakres czynności pośrednictwa w obrocie nieruchomościami określa umowa pośrednictwa. Umowa wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Regulacja dotycząca umowy pośrednictwa, zawarta w w/w ustawie, jest jednak szczątkowa, a więc zasadne jest sięgnięcie do stosowanych odpowiednio przepisów Kodeksu cywilnego. Umowa pośrednictwa polega na zawodowym wykonywaniu czynności zmierzających do zawarcia przez inne osoby umów nabycia lub zbycia nieruchomości, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu lub domu jednorodzinnego, prawa najmu lub dzierżawy nieruchomości, a przez umowę pośrednictwa pośrednik zobowiązuje się do dokonywania dla zamawiającego czynności zmierzających do zawarcia tych umów, natomiast zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Umowa o pośrednictwo określająca w taki sposób prawa i obowiązki stron jest najbardziej zbliżona do umowy agencyjnej uregulowanej w art. 758 – 764⁹ k.c., chodzi w niej bowiem o dokonywanie czynności faktycznych, a nie prawnych, jak ma to miejsce w umowie zlecenia, a poza tym pośrednik działa samodzielnie i nie ma obowiązku stosowania się do zaleceń zlecającego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 05 grudnia 2013 roku, w sprawie V CSK 33/13, LEX nr 1438656).

Ponadto wskazać należy, że wynagrodzenie pośrednika powinno być określone w umowie albo bezpośrednio przez wskazanie konkretnej kwoty pieniężnej albo przez wskazanie sposobu jego obliczenia. Zgodnie bowiem z – określoną w art. 353¹ k.c. – zasadą swobody umów strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Mając to na uwadze, stwierdzić należy, iż także w zakresie ustalenia wynagrodzenia pośrednika w umowie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami strony mają swobodę w jego określeniu. Podkreślić przy tym należy, iż przepisy ustawy nie nakazują wskazania w umowie pośrednictwa wynagrodzenia pośrednika wyłącznie poprzez podanie konkretnej kwoty pieniężnej. Często zdarza się zatem, że wynagrodzenie to w umowach pośrednictwa określane jest jako procent od ceny sprzedaży nieruchomości.

Z dowodów zgromadzonych w niniejszej sprawie wynika, że w dniu 26 maja 2014 roku strony postępowania zawarły umowę pośrednictwa w kupnie nieruchomości. Na podstawie tej umowy powódka zobowiązała się dokonać na rzecz pozwanej czynności zmierzające do nabycia przedmiotowego lokalu mieszkalnego, a pozwana – w przypadku gdyby doszło do zakupu nieruchomości za pośrednictwem powódki – zobowiązała się do zapłaty umówionego wynagrodzenia w dniu podpisania umowy transakcyjnej.

Po podpisaniu powyższej umowy pośrednictwa powódka przystąpiła do wykonywania czynności niezbędnych do sfinalizowania transakcji zakupu w/w nieruchomości przez pozwaną. Przede wszystkim powódka okazała pozwanej przedmiotowy lokal, przesłała jej dokumenty dotyczące tego lokalu, prowadziła również negocjacje dotyczące ceny nabycia lokalu, która pierwotnie wynosiła 315 000 złotych zaś ostatecznie 305 000 złotych. Po tych negocjacjach powódka przedstawiała pozwanej szczegółowe rozliczenie kosztów transakcji oraz zorganizowała spotkanie w kancelarii notarialnej w celu zawarcia umowy sprzedaży tej nieruchomości i była również obecna przy podpisywaniu umowy sprzedaży tego lokalu mieszkalnego w formie aktu notarialnego.

Odnosząc się do podniesionego przez pozwaną zarzutu, iż pomiędzy stronami nie doszło do zawarcia umowy pośrednictwa, gdyż jej postanowienia nie określały precyzyjnie wysokości wynagrodzenia powódki i pozwana nie wiedziała, ile finalnie wyniesie wynagrodzenie powódki (k. 67), stwierdzić należało, iż zarzut ten okazał się chybiony. Podstawy do określenia tego wynagrodzenia zostały bowiem określone w umowie pośrednictwa jako 3,321% ceny transakcyjnej. Takie określenie wynagrodzenia powódki było zaś na tyle jasne i precyzyjne, że po wynegocjowaniu ceny sprzedaży lokalu, strony mogły w łatwy sposób obliczyć jego wysokość (305 000 zł x 3,321%)

Natomiast odnosząc się do zarzutów pozwanej dotyczących nieposiadania przez powódkę licencji zawodowej, wskazać należy, iż od chwili wejścia w życie nowelizacji ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami, dokonanej z dniem 01 stycznia 2014 roku na mocy ustawy z dnia 13 czerwca 2013 roku o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów (Dz.U. z 2013 roku, Nr 829), osoby świadczące usługi w obrocie nieruchomościami nie muszą posiadać już licencji zawodowej.

Wobec tego, wskazać należy, iż pomimo, że powódka w niniejszym postępowaniu nie wykazała, aby posiadała licencję zawodową, to okoliczność ta nie miała znaczenia dla ustalenia ważności umowy pośrednictwa, zawartej w dniu 26 maja 2014 roku.

Wbrew zatem zarzutom pozwanej, powódka nie miała obowiązku okazania jej dokumentu potwierdzającego posiadanie takiej licencji.

Kolejno wskazać należy, iż dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie nie miały również znaczenia podnoszone przez pozwaną okoliczności, że przed podpisaniem umowy pośrednictwa nie zapoznała się z treścią tego dokumentu, na którym złożyła swój własnoręczny podpis.

Wskazać należy, iż zgodnie z poglądem, wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 stycznia 2009 roku, w sprawie IV CSK 358/08, LEX nr 603181, nie ma błędu, gdy ktoś świadomie składa oświadczenie woli, nie znając jego treści, np. składa podpis na dokumencie, z którego treścią się nie zapoznał, z natury błędu bowiem wynika przekonanie błądzącego, że postrzegany przez niego stan rzeczy odpowiada prawdzie. Innymi słowy, nieświadomość niezgodności między własnym obrazem sytuacji a rzeczywistością stanowi immanentną cechę błędu. Stąd postawa osoby składającej oświadczenie woli, świadomie wykluczająca możliwość poznania stanu faktycznego, wyłącza błąd. Osoba, która świadomie podpisuje dokument, nie znając jego treści, nie myli się, lecz świadomie akceptuje postanowienia zawarte w dokumencie, niezależnie od ich treści. Chodzi oczywiście o sytuację, w której osoba ta ma świadomość własnej ignorancji.

Sąd orzekający w niniejszym składzie w pełni podziela powyższe stanowisko Sądu Najwyższego. Przenosząc je na grunt niniejszej sprawy, stwierdzić należało, iż pozwana przyznała, że podpisała dokument z dnia 26 maja 2014 roku. Po okazaniu pozwanej przez Sąd oryginału przedmiotowej umowy potwierdziła ona, że na tym dokumencie widnieje jej podpis (k. 81). Pozwana podnosiła wprawdzie, że przed podpisaniem tego dokumentu nie przeczytała jego treści, jednakże okoliczność ta nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie z tego względu, iż pozwana świadomie złożyła podpis pod dokumentem, którego treści nie znała, a więc świadomie zaakceptowała postanowienia w nim zawarte, niezależnie od ich treści. Pozwana zgodziła się zatem na warunki zawarte w tej umowie i przyjęła na siebie wynikające z niej zobowiązania.

Należy podkreślić, że jako osoba dorosła mająca pełną zdolność do czynności prawnych, pozwana powinna była we własnym interesie zapoznać się z dokumentem, który podpisuje a więc godzi się na ustalenia w nim zawarte. Niewątpliwie dorosła, doświadczona i rozsądna osoba powinna zdawać sobie sprawę z konsekwencji niezapoznania się z dokumentem, na którym składa swój własnoręczny podpis. Jeżeli nawet zatem pozwana nie zapoznała się z treścią tej umowy, to jedynie ją obciąża ryzyko lekkomyślnego zachowania poprzez złożenie podpisu na dokumencie, którego nie przeczytała.

Na marginesie jedynie dodać należy, że pozwana nigdy nie złożyła powódce na piśmie oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli, złożonego w umowie z dnia 26 maja 2014 roku, powołując się na błąd.

Stosownie do treści art. 88 § 1 k.c. uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które zostało złożone innej osobie pod wpływem błędu lub groźby, następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie. § 2 tego przepisu wskazuje, że uprawnienie do uchylenia się wygasa: w razie błędu - z upływem roku od jego wykrycia, a w razie groźby - z upływem roku od chwili, kiedy stan obawy ustał.

W niniejszej sprawie pozwana już od chwili wezwania jej przez powódkę do zapłaty, a więc od lipca 2014 roku, powoływała się na nieważność umowy pośrednictwa, a więc od tego czasu zaczął jej biec roczny termin do złożenia powódce oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli, złożonego pod wpływem błędu. Do chwili zamknięcia rozprawy w niniejszej sprawie, tj. 01 września 2015 roku, pozwana nie skierowała zaś do powódki takiego oświadczenia. Wobec tego, stwierdzić należało, iż pozwana nie podważyła skutecznie ważności umowy pośrednictwa z dnia 26 maja 2014 roku.

W niniejszej sprawie nie miał również istotnego znaczenia fakt, kto wpisał dane pozwanej w treści przedmiotowej umowy pośrednictwa. W umowie tej pozwana bowiem sama wyraziła zgodę na przetwarzanie jej danych osobowych w zakresie niezbędnym do wykonania tej umowy. Nawet jeżeli w chwili podpisywania tej umowy przez pozwaną zwarte w jej początkowej części umowy rubryki dotyczące danych Zamawiającego nie były uzupełnione, to składając podpis pod umową w miejscu (...), pozwana wiedziała, jakie są dane Zamawiającego, wiedziała bowiem, że to ona jest Zamawiającym. Pozwana godziła się również na przetwarzanie jej danych osobowych w zakresie niezbędnym do wykonania tej umowy, a więc także na wpisanie w tej umowie jej danych osobowych (jako danych Zamawiającego).

Ponadto dodać należy, iż twierdzeniom pozwanej, że nie wiedziała jaki dokument podpisuje, przeczy jej późniejsze zachowanie. Pozwana sama bowiem wskazywała, że negocjowała z powódką wynagrodzenie z tytułu wykonanych przez nią czynności pośrednictwa. Świadczy to zatem o tym, że pozwana wiedziała, że powódce należy się wynagrodzenie za te czynności. Gdyby zatem pozwana – jak twierdziła – nie zawierała z powódką umowy pośrednictwa, to nie negocjowałaby wynikającego z niej wynagrodzenia pośrednika.

Dodać również należy, że pozwana nie zaprzeczyła, iż powódka świadczyła na jej rzecz usługi pośrednictwa w kupnie nieruchomości. Stwierdziła jedynie, że w jej ocenie te usługi były świadczone nienależycie i niezgodnie ze standardami zawodowymi. Przy czym podkreślenia wymaga, że zarzuty w tym przedmiocie pozwana sformułowała dopiero po podpisaniu umowy sprzedaży przedmiotowego lokalu i po wezwaniu jej przez powódkę do zapłaty wynagrodzenia z tytułu umowy pośrednictwa. Natomiast od daty podpisania umowy pośrednictwa, tj. 26 maja 2014 roku, do daty sfinalizowania transakcji, tj. 10 lipca 2014 roku, pozwana nie zgłosiła powódce żadnych uwag ani zastrzeżeń co do jej pracy, ani też nie negowała, że powódce przysługiwać będzie wynagrodzenia za wykonane usługi.

Poza własnymi twierdzeniami pozwana w niniejszym postępowaniu nie przedstawiła żadnego dowodu na wykazanie, że powódka w sposób nienależyty wykonywała na jej rzecz usługi na podstawie zawartej umowy pośrednictwa. Natomiast powódka zaprzeczyła tym twierdzeniom pozwanej, podając, iż wykonując tę umowę, dołożyła najwyższej staranności, jakiej można wymagać od profesjonalnego pośrednika w obrocie nieruchomościami.

Mając zatem na uwadze, iż z dowodów zgromadzonych w sprawie wynika, że powódka wykonywała na rzecz pozwanej czynności na podstawie umowy pośrednictwa (okazała jej lokal, dostarczyła niezbędne dokumenty, była przy podpisaniu umowy sprzedaży), które to czynności doprowadziły do zawarcia umowy sprzedaży, stwierdzić należało, iż to na pozwanej stosownie do treści art. 6 k.c. spoczywał ciężar udowodnienia, że powódka wykonywała te czynności „na bardzo niskim poziomie” oraz, że powódce nie należy się umówione wynagrodzenie.

Wskazać należy, iż stosownie do treści art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W postępowaniu cywilnym rzeczą sądu nie jest zarządzanie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych do rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa bowiem na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem. Samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą (tak w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 21 maja 2013 roku, I ACa 1520/12, LEX nr 1331140). Ponadto zgodnie z poglądem, wyrażonym przez Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 18 stycznia 2012 roku, w sprawie I ACa 1320/11, LEX nr 1108777, jeżeli materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie daje podstawy do dokonania odpowiednich ustaleń faktycznych w myśl twierdzeń jednej ze stron, Sąd musi wyciągnąć ujemne konsekwencje z braku udowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie żądań lub zarzutów. Należy to rozumieć w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał.

Wobec powyższego, stwierdzić należało, iż skoro pozwana poza swoimi twierdzeniami – którym powódka zaprzeczyła – nie przedstawiła żadnych dowodów na wykazanie, że powódka w sposób nienależyty wykonywała swoje obowiązki z umowy pośrednictwa, to twierdzenia te – w świetle dowodów zgromadzonych w sprawie – nie mogły zostać uznane przez Sąd za wiarygodne.

Następnie wskazać należy, iż wprawdzie z dowodów zgromadzonych w sprawie wynika, że strony postępowania ustnie umówiły się na niższe wynagrodzenia niż wynikające z pisemnej umowy pośrednictwa. Jednakże – jak wynika z zeznań powódki – ustalenie to obowiązywało pod warunkiem, że pozwana uiści to niższe wynagrodzenie w wysokości 8 000 złotych (bez podatku VAT) w dniu podpisywania aktu notarialnego, tj. w dniu 10 lipca 2014 roku. Skoro zatem pozwana po podpisaniu aktu notarialnego nie dokonała na rzecz powódki wpłaty tej kwoty, to ustalenia dotyczące niższego wynagrodzenia przestały obowiązywać, a strony związane były uzgodnieniami wynikającymi z umowy pisemnej. Wobec tego, powódka zgodnie z pisemną umową wystawiła pozwanej fakturę VAT na kwotę 10 129,05 złotych, wyliczoną na podstawie pkt 3 umowy pośrednictwa, czyli 3,321% brutto ceny transakcyjnej, która wynosiła 305 000 złotych.

Stwierdzić należało zatem, że powódce przysługiwało od pozwanej wynagrodzenie z tytułu umowy pośrednictwa w wysokości 10 129,05 złotych, a sposób jego ustalenia w sposób jasny i niebudzący wątpliwości wynika z wiążącej strony umowy pośrednictwa z dnia 26 maja 2014 roku.

Ponadto dodać także należy, że zgodnie z pkt 7 przedmiotowej umowy pośrednictwa zmiana warunków tej umowy wymagała formy pisemnej pod rygorem nieważności, a więc ustalenia nie zawierające tej formy nie były pomiędzy stronami skuteczne.

Reasumując – w niniejszym postępowaniu powódka wykazała, że ma wobec pozwanej roszczenie o zapłatę kwoty 10 129,05 złotych, wynikającej z wynagrodzenia za usługę pośrednictwa w kupnie nieruchomości, określonego w umowie pośrednictwa z dnia 26 maja 2014 roku. Powódka wykazała, że pomiędzy stronami została zawarta umowa pośrednictwa w kupnie nieruchomości, że wykonywała na rzecz pozwanej czynności na podstawie tej umowy oraz, że doszło do zawarcia umowy sprzedaży przedmiotowej nieruchomości na rzecz pozwanej. Ponadto powódka złożyła fakturę VAT wystawioną na kwotę wyliczoną zgodnie z postanowieniami tej umowy. Poza sporem było, że pozwana pomimo wezwań do zapłaty nie uiściła na rzecz powódki żądanej kwoty.

Skoro zatem powódka wykazała zasadność dochodzonego pozwem roszczenia głównego, a pozwana nie udowodniła, że umowa pośrednictwa była nieważna lub była nienależycie wykonywana przez powódkę, ani że spełniła przedmiotowe roszczenie, powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości co do kwoty głównej.

O odsetkach od kwoty głównej Sąd orzekł na podstawie art. 481 i art. 455 k.c. Zgodnie z art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe (§ 2). Dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, jeżeli nie spełnia go, pomimo, iż jest ono wymagalne. Stosownie zaś do treści art. 455 k.c. jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do jego wykonania.

W niniejszej sprawie powódka wyznaczyła pozwanej 14 – dniowy termin od daty wystawienia faktury VAT nr (...), tj. od 10 lipca 2014 roku, na zapłatę kwoty wynikającej z tej faktury, a więc termin ten upływał z dniem 24 lipca 2014 roku. Skierowana do pozwanej przesyłka, zawierająca tę fakturę, została przez nią odebrana w dniu 29 lipca 2014 roku. Podnieść należy, iż w okolicznościach niniejszej sprawy, termin do zapłaty kwoty wskazanej w fakturze VAT nie mógł rozpocząć swojego biegu przed dniem odebrania przez pozwaną tej faktury (a więc przed 29 lipca 2014 roku). Wskazać należy, iż w niniejszej sprawie strony postępowania po zawarciu umowy pośrednictwa prowadziły negocjacje dotyczące niższego wynagrodzenia niż określone w umowie i uzgodniły jego wysokość na kwotę 8 000 złotych. Skoro zatem w związku z niezachowaniem przez pozwaną warunków realizacji tego porozumienia, powódka domagała się od pozwanej wynagrodzenia w wysokości, wynikające z umowy pisemnej a nie z ustnych ustaleń, to powinna była stosownie do treści art. 455 k.c. wezwać pozwaną do zapłaty kwoty pierwotnie ustalonej w umowie. Dopiero zatem od wezwania do zapłaty powódka mogła zasadnie domagać się od pozwanej odsetek ustawowych za opóźnienie w zapłacie. Powódce należą się zatem odsetki ustawowe od żądanej kwoty od dnia następnego po dniu doręczenia pozwanej faktury VAT, a więc od dnia 30 lipca 2014 roku, do dnia zapłaty.

Natomiast w zakresie żądanych w pozwie odsetek ustawowych od kwoty głównej za okres od dnia 25 lipca 2014 roku do dnia 29 lipca 2014 roku, powództwo należało oddalić jakie niezasadne.

Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł jak w pkt I i II sentencji wyroku.

O kosztach postępowania (pkt III sentencji wyroku) Sąd orzekł na podstawie art. 100 zdanie 2 k.p.c., zgodnie z którym sąd może włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania. W niniejszej sprawie żądanie powódki podlegało oddaleniu jedynie w nieznacznej części, tj. co odsetek ustawowych od kwoty głównej od dnia 25 lipca 2014 roku do dnia 29 lipca 2014 roku. Wobec tego, w zakresie kosztów procesu Sąd uznał powódkę za stronę wygrywającą sprawę w całości i zasądził na jej rzecz od pozwanej całość poniesionych przez nią kosztów procesu, na które składały się: opłata sądowa od pozwu w wysokości 507 złotych, wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej, będącego radcą prawnym, w wysokości 2 400 złotych (ustalone na podstawie § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, Dz.U. z 2013 roku, poz. 490; j.t. ze zm.) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych.

Zważywszy na powyższe, na podstawie powołanych przepisów, Sąd Rejonowy orzekł jak w sentencji wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE