UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w C. udzielił zabezpieczenia w ten sposób, że zobowiązał pozwanego J. B. (1), aby do czasu prawomocnego zakończenia postępowania łożył do rąk powódki H. B. tytułem przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny po 1000 zł miesięcznie, płatne do dnia 10-tego każdego miesiąca, wraz z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat poczynając od dnia 1 czerwca 2015r., oddalając wniosek w pozostałym zakresie. Zdaniem Sądu I instancji wniosek powódki co do zasady był słuszny, zaś co do wysokości zasługiwał na częściowe tylko uwzględnienie, na co wpływ miało nie dość wyczerpujące i wiarygodne uzasadnienie ponoszonych comiesięcznie wydatków związanych z podstawowym leczeniem i utrzymaniem powódki.

Zażalenie na powyższe postanowienie wywiodła powódka, zaskarżając je w części oddalającej wniosek ponad kwotę 1000 zł miesięcznie oraz podnosząc zarzuty naruszenia art. 730¹ § 1 kpc w zw. z art. 227 kpc w zw. z art. 233 § 1 kpc, także art. 730¹ § 1 kpc w zw. z art. 27 kro oraz art. 730¹ § 1 kpc w zw. z art. 753 kpc. W uzasadnieniu powódka podniosła, że istota zabezpieczenia nie polega na tym, że ma ono zmierzać wyłącznie do zaspokojenia podstawowych potrzeb uprawnionego, podniosła, że dostatecznie uprawdopodobniła swe roszczenie oraz podjęła próbę wyjaśnienia wątpliwości Sądu I instancji co do wysokości wykazywanych wydatków. W konsekwencji powódka wniosła o zamianę zaskarżonego postanowienia i udzielenie zabezpieczenia jej roszczenia poprzez zobowiązanie pozwanego do płacenia na jej rzecz kwoty 2900 zł miesięcznie płatnej do dnia 10 każdego miesiąca, począwszy od dnia 1.06.2015r. z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie jest częściowo zasadne.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że charakter prawny zabezpieczenia roszczeń determinują dwie główne cechy, tj. 1) o udzieleniu zabezpieczenia orzeka sąd w specjalnym rodzaju postępowania cywilnego i niezależnie od woli podmiotu, przeciwko któremu jest ono skierowane, oraz 2) zabezpieczenie to pozostaje w bezpośrednim i ścisłym związku z dochodzeniem roszczenia w postępowaniu sądowym lub przed sądem polubownym. Zasadniczym celem postępowania zabezpieczającego, jako postępowania pomocniczego, jest zapewnienie udzielenia natychmiastowej, ale i tymczasowej ochrony prawnej zainteresowanym podmiotom, tak aby całe postępowanie w sprawie osiągnęło swój cel. Pomocniczy cel postępowania zabezpieczającego sprowadza się do tego, że zawsze musi odwoływać się do realiów określonego postępowania rozpoznawczego, a decyzja o udzieleniu zabezpieczenia poprzedzona winna być potrzebą rozważenia konieczności zachowania równowagi pomiędzy sprzecznymi, ważnymi interesami stron, co zawiera dyrektywa zawarta w treści (...) § 3 kpc, zwana zasadą minimalnej uciążliwości zabezpieczenia.

Przepis art. 730¹ kpc określa, kto może żądać przeprowadzenia postępowania zabezpieczającego oraz jakie są warunki zasadności zabezpieczenia. Przepis ten wymaga uprawdopodobnienia roszczenia oraz tego, że roszczenie to jemu przysługuje, innymi słowy, wnioskujący o udzielenie zabezpieczenia musi wykazać wiarygodność swego roszczenia. Wykazanie istnienia roszczenia nie oznacza jednak udowodnienia faktu, ale jedynie wykazanie jego prawdopodobieństwa. Jest to istotne o tyle, że, jak wynika z treści art. 753 § 1 kpc W sprawach o alimenty zabezpieczenie może polegać na zobowiązaniu obowiązanego do zapłaty uprawnionemu jednorazowo albo okresowo określonej sumy pieniężnej. W sprawach tych podstawą zabezpieczenia jest jedynie uprawdopodobnienie istnienia roszczenia.

Do uprawdopodobnienia twierdzeń w postępowaniu zabezpieczającym odnoszą się ogólne reguły stosowane w postępowaniu cywilnym. Uprawdopodobnienie, jako instytucja kodeksowa, odnosi się do sytuacji, w których ustawa procesowa nie wymaga ustalenia twierdzeń o faktach przy pomocy dowodów, lecz zadowala się mniejszym stopniem pewności - uprawdopodobnieniem tych twierdzeń. Uprawdopodobnienie może być przeprowadzone przez sąd przy użyciu środków, które uzna on za właściwe, nie wyłączając środków dowodowych. Przy uprawdopodobnieniu nie jest jednak konieczne zachowanie szczególnych przepisów o postępowaniu dowodowym (art. 243 kpc). Uprawdopodobnienie w odróżnieniu od dowodu nie daje zatem pewności co do prawdziwości twierdzenia o istnieniu konkretnego roszczenia, lecz sprawia, że twierdzenie to staje się prawdopodobne (por. M. Iżykowski, Charakterystyka prawna uprawdopodobnienia w postępowaniu cywilnym, s. 71 i n.). Uprawniony musi w postępowaniu zabezpieczającym uprawdopodobnić roszczenie - innymi słowy, musi wykazać wiarygodność roszczenia, tj. przedstawić i należycie uzasadnić twierdzenia, które stanowią podstawę dochodzonego roszczenia (obowiązek ten wynika również z treści przepisu art. 736 § 1 pkt 2 kpc).

Zdaniem Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie powódka zdołała co do zasady uprawdopodobnić swe roszczenie, co nie oznacza jednak, że należało w pełni podzielić jej racje w przedmiocie wysokości zaproponowanej w trybie zabezpieczenia potrzeb rodziny. Oceniając zgromadzony dotychczas w sprawie materiał dowodowy Sąd II instancji doszedł do przekonania, że przyjęta na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego kwota zabezpieczenia należnego powódce została niedoszacowana.

Według Sądu odwoławczego miedzy stronami rzeczywiście istnieje znaczna dysproporcja w uzyskiwanych dochodach, a w sytuacji, gdy powód nie partycypuje w kosztach utrzymania rodziny, którą poprzez związek małżeński stworzył z powódką, winien jest on liczyć się z tym, że ten jego obowiązek musi zostać sformalizowany. Należało w tym miejscu w pełni podzielić pogląd Sądu Najwyższego o tym, że poziom stopy życiowej rodziny określają możliwości zarobkowe i majątkowe obojga małżonków. Zakres tego obowiązku kształtuje zasada, że stopa życiowa małżonków, choćby pozostających w faktycznym rozłączeniu, powinna być z reguły równa. Dlatego też obowiązek małżonka z art. 27 k.r.o. nie powstaje i nie zależy od tego, czy drugi małżonek znajduje się w niedostatku, lecz od tego, by jeden z małżonków nie mógł zaspokajać swoich potrzeb w takim zakresie, w jakim może to uczynić małżonek drugi (vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, Lex nr 3342).

W realiach przedmiotowej sprawy nie ma wątpliwości, że powódka jest osobą schorowaną. Cierpi na szereg dolegliwości, leczy się z powodu wielu poważnych chorób, co do których, z uwagi na ich przewlekłość, nie istnieją rokowania co do wyleczenia, a podejmowane w tym zakresie przez H. B. zabiegi mają na celu powstrzymanie procesów chorobotwórczych. Z orzeczenia o stopniu niepełnosprawności powódki wynika, że została ona zaliczona do znacznego stopnia niepełnosprawności, a ponadto, że istnieje w stosunku do niej konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby (k. 17). Powódka, jak wskazuje w pozwie, utrzymuje się z renty z tytułu częściowej, trwałej niezdolności do pracy w wysokości 591,37 zł (vide też: decyzja ZUS – k. 18-19). Z przedstawionej natomiast deklaracji PIT za 2014r. wynika, że pozwany J. B. (2) uzyskał za ten rok dochód w wysokości 99591,35 zł. Skarżąca argumentowała, że pozwany osiąga miesięczny dochód w średniej wysokości ok. 7500 zł.

Zdaniem Sądu Okręgowego już z uwagi na powyższe zabezpieczenie alimentacyjne należne powódce winno oscylować wokół kwoty 1700 zł. Uzasadnia je już tylko dysproporcja dochodów stron oraz stan zdrowia powódki. Powódka większą część swej renty przeznacza na udział w wydatkach związanych z utrzymaniem mieszkania, w którym wraz z pozwanym mieszka. Oprócz tego powódka ma jednak cały szereg wydatków, głównie związanych z jej stanem zdrowia i zabiegami o jego utrzymanie lub poprawienie.

Sąd Okręgowy nie w całości jednak uznaje zasadność wszelkich wykazywanych kosztów - lecz wyłącznie tych, które mieszczą się w granicach rozsądku, rozważnego wydatkowania kwot tam, gdzie jest to niezbędne, niezawyżonych, natomiast rzeczywiście usprawiedliwionych realiami sprawy.

Zdaniem Sądu Okręgowego powódka wydatki na fryzjera i akcesoria, prasę i książki oraz opłaty bankowe może opłacać z pozostałej jej po dokonaniu części opłat za mieszkanie renty. Wskazywane odrębnie wydatki na okulistę należy uwzględnić w kosztach wizyt lekarskich, kropli do oczu w wydatkach na zakup lekarstw. W części należało podzielić racje powódki odnośnie tego, że wydatkuje ona po 650 zł na zakup wyżywienia dla siebie, oraz comiesięcznie po 250 zł na zakup odzieży, obuwia i bielizny. Do wyliczenia podanego przez powódkę nie sposób było bowiem podchodzić bezkrytycznie. Powódka powinna wziąć też pod uwagę, że część swych potrzeb zdrowotnych może zaspokajać również poprzez korzystanie z publicznej służby zdrowia. Jakkolwiek przykładowo korzystanie z rehabilitacji oraz masaży w ramach usług finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia wiąże się z koniecznością niekiedy długotrwałego wyczekiwania na nie, niemniej jednak odpowiednia zapobiegliwość i konsekwencja powódki w tej dziedzinie może jej jednak pozwolić na systematyczne leczenie.

Powyższe dotyczy także kwestii korzystania z usług sanatoryjnych. Sąd I instancji słusznie dostrzegł, że co do zasady powódka nie jest pozbawiona możliwości odbywania leczenia sanatoryjnego dofinansowywanego ze środków publicznych.

Na uwadze mieć również należało pewną niekonsekwencję powódki w zakresie wykazywanych przez nią kosztów leczenia, a zwłaszcza kosztów wizyt lekarskich. Sąd Rejonowy uznał to za zdublowanie wydatków na ten cel, co powódka w zażaleniu tłumaczyła niezrozumieniem jej intencji. Wyjaśniała przy tym, że zawarte w pozwie wyliczenie miało na celu uszczegółowienie wydatków w tym zakresie. Tymczasem nie sposób jednak nie zauważyć, że podana ogólna kwota kosztów wizyt lekarskich (200 zł) nie jest tożsama z łączną sumą wydatków podanych następnie przez powódkę na ten cel (430 zł: wizyta u (...) 150 zł, u (...) 150 zł, u (...) 50 zł, u (...)80 zł).

Ponadto niezależnie od oceny, czy, w jakiej liczbie i za jaką cenę, powódka zmuszona jest nabywać sprzęt rehabilitacyjny (powódka udokumentowała jedynie zakup za cenę 200 zł pasa (...) – k. 32), zważyć należało, że zakup takiego sprzętu jest również częściowo refundowany, co oznacza, że i powódka nie jest pozbawiona takiej możliwości (vide: opcja załącznika PIT/O – poz. 137 w deklaracji PIT-37 za 2014 – k. 15).

Mając to wszystko na względzie Sąd Okręgowy mocą art. 386 § 1 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc i art. 13 § 2 kpc zmienił zaskarżone postanowienie w sposób wskazane w pkt (...) sentencji, oddalając na zasadzie art. 385 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc i art.. 13 § 2 kpc zażalenie w pozostałym zakresie (jak w pkt(...) sentencji) – także z przyczyn wskazanych w niniejszym uzasadnieniu.

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE