Sygn. akt XVII Ka 964/15
W IMIENIU
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 6 listopada 2015 r.
Sąd Okręgowy w Poznaniu w XVII Wydziale Karnym – Odwoławczym w składzie:
Przewodniczący: SSO Jerzy Andrzejewski (spr.)
Sędziowie: SSO Małgorzata Susmaga
SSO Sławomir Olejnik
Protokolant: st. prot. sąd. Joanna Kurkowiak
przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Marzanny Woltmann-Frankowskiej
po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2015 r.
sprawy J. P.
skazanego w sprawie o wyrok łączny
na skutek apelacji wniesionej przez skazanego
od wyroku łącznego Sądu Rejonowego w Śremie z dnia 30 czerwca 2015 r.
w sprawie sygn. akt II K 271/15
1.na podstawie art. 105 § 1 i 2 kpk prostuje oczywistą omyłkę pisarską w punkcie II części wstępnej zaskarżonego wyroku w ten sposób, iż w miejsce wpisanej sygnatury wyroku Sądu Rejonowego w Śremie z dnia 30.09.2009 r. – „II K 389/09” wskazuje prawidłową sygnaturę „II K 385/09”;
2.utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;
3.zasądza od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. Marcina Stefaniaka kwotę 147,60 zł (w tym VAT) tytułem wynagrodzenia za obronę skazanego w postępowaniu apelacyjnym;
4.zwalnia skazanego od kosztów za postępowanie odwoławcze w niniejszej sprawie.
Sławomir Olejnik Jerzy Andrzejewski Małgorzata Susmaga
Sąd Rejonowy w Śremie, po uprzednim rozwiązaniu węzłów kar łącznych, wyrokiem łącznym z dnia 30 czerwca 2015 r. połączył kary pozbawienia wolności orzeczone następującymi wyrokami:
1. Sądu Rejonowego w Śremie z dnia 16 marca 2011 r. (II K 552/10)
2. Sądu Rejonowego w Śremie z dnia 21 kwietnia 2011 r. (II K 137/11)
i wymierzył skazanemu J. P. karę łączną 2 lat pozbawienia wolności.
W pozostałym zakresie stwierdził, iż wyroki wydane w sprawach: II K 141/01, II K 385/09 oraz VII K 135/14 podlegają odrębnemu wykonaniu i umorzył postępowanie w przedmiocie wyroku łącznego. Nadto, Sąd Rejonowy zwolnił skazanego od obowiązku ponoszenia kosztów postępowania.
Wyrok opisany powyżej został zaskarżony przez skazanego. Analiza treści apelacji wskazuje, że J. P. kwestionuje zarówno fakt niepołączeni wyroku wydanego w sprawie VII K 135/14, jak i wysokość wymierzonej kary łącznej.
Sąd Okręgowy zważył co następuje:
Apelacja okazała się niezasadna.
Odnosząc się do pierwszego z podniesionych zarzutów, to Sąd Okręgowy w pełni podziela ustalenia Sądu I instancji, iż wyrok wydany w sprawie VII K 135/14 nie mógł, a precyzyjniej, kary orzeczone tym wyrokiem, nie mogły zostać połączone z innymi orzeczonymi wobec J. P. karami. Wskazany wyrok zapadł bowiem w dniu 29 sierpnia 2014 r. i dotyczył czynów popełnionych w dniu 14 lutego 2014 r. – a więc czynów popełnionych 3 lata po zapadnięciu wyroków w sprawach II K 552/10 i II K 137/11. Tymczasem połączeniu podlegają wyłącznie kary orzeczone za czyny, zanim zapadł pierwszy z łączonych wyroków. Konkludując, nie można połączyć kar, które zostały wymierzone w konfiguracji chronologicznej „czyn- wyrok- czyn- wyrok”.
Sąd Okręgowy nie dostrzegł również niewspółmierności wymierzonej kary łącznej. Przypomnienia przy tym wymaga, że rozstrzygnięcie Sądu I instancji o karze może ulec zmianie lub uchyleniu jedynie w razie stwierdzenia, iż kara ta jest rażąco niewspółmierna. „Niewspółmierność kary" jest natomiast pojęciem o charakterze ocennym, a żaden przepis kodeksu postępowania karnego nie określa granic współmierności. Jedynymi ustawowymi wyznacznikami kary, których przekroczyć nie można, są przepisy części szczególnej kodeksu karnego, a także przepisy jego części ogólnej określające zasady wymiaru kary. W orzecznictwie Sądu Najwyższego ukształtował się pogląd, zgodnie z którym za rażąco niewspółmierną uznać należy karę, która - choć mieści się w granicach przewidzianych przez ustawodawcę - nie uwzględnia wszystkich dyrektyw wymiaru kary i jako taka jest w społecznym odczuciu karą niesprawiedliwą.
Dodać przy tym należy, iż orzekając karę łączną w warunkach wyroku łącznego sąd winien przede wszystkim rozważyć, czy pomiędzy poszczególnymi czynami, za które wymierzono kary podlegające łączeniu, zachodzi ścisły związek przedmiotowo – podmiotowy (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2002 roku, II KK 270/02). Ponadto sąd powinien dokonać oceny okoliczności, jakie zaistniały już po wydaniu poprzednich wyroków i zdecydować, czy okoliczności te przemawiają na korzyść skazanego, czy ich charakter jest zdecydowanie odmienny. Należy również pamiętać, że przy wymiarze kary łącznej nie bierze się pod uwagę okoliczności przyjętych za podstawę wymiaru kar za poszczególne przestępstwa. Z istoty instytucji kary łącznej wynika natomiast, że kara ta może być wymierzona przy zastosowaniu zasady absorpcji (pochłonięcia przez karę najsurowszą pozostałych kar), zasady kumulacji (zsumowania kar jednostkowych) lub zasady asperacji, to jest pośredniej pomiędzy absorpcją a kumulacją.
Odnosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy Sąd II instancji wskazuje, iż Sąd I instancji mógł wymierzyć skazanemu kary łączne w przedziale od 1 roku i 6 miesięcy do 2 lat i 8 miesięcy. Kary łączne wymierzone w wyrokach jednostkowych nie mają wpływu na wymiar kary łącznej, co niejednokrotnie podkreślał w swoich orzeczeniach Sąd Najwyższy. Wbrew twierdzeniom skarżącego, orzeczona kara łączna jest niższa aż o 8 miesięcy od sumy kar jednostkowych, choć rzeczywiści w porównaniu ze stanem sprzed orzekania w niniejszej sprawie skazany „zyskał” 2 miesiące.
Ukształtowany jednak przez sąd rozstrzygający wymiar kary łącznej na poziomie 2 lat pozbawienia wolności w stopniu dostatecznym uwzględnia okoliczności mające wpływ na ich wymiar.
Sąd Rejonowy w sposób należyty ocenił wpływ, jaki na decyzję o wysokości orzeczonej kary łącznej miała nadesłana przez administrację Zakładu Karnego w Koziegłowach opinia o J. P., zwracając przede wszystkim uwagę, że jest ona jedynie poprawna, a osadzony nie wyróżnia się niczym szczególnym i nie wyraża krytycyzmu wobec popełnionych przestępstw. Sąd I instancji właściwie ocenił również to, że pomiędzy poszczególnymi czynami, za które wymierzono skazanemu kary podlegające łączeniu, nie zachodzi tak ścisły związek przedmiotowo – podmiotowy, który mógłby stanowić podstawę do określenia wymiaru kary łącznej przy zastosowaniu wnioskowanej przez apelującego zasady absorpcji, bowiem łączeniu podlegały skazania za przestępstwa przeciwko różnorodnym dobrom prawnym, zaś pokrzywdzonymi były różne osoby. Również związki czasowe nie są tak ścisłe, co słusznie podkreślił Sąd Rejonowy.
Powyższe, zdaniem Sądu Okręgowego przekonuje o tym, że wymierzenie skazanemu kary łącznej z zastosowaniem zasady absorpcji nie uwzględniałoby w dostatecznym stopniu dyrektyw karania obowiązujących przy wymierzaniu kary łącznej. Sąd Odwoławczy podkreśla bowiem, że kara łączna jest swego rodzaju podsumowaniem przestępczej działalności sprawcy w okresie czasu objętym skazaniem. Dlatego też ilość popełnionych przestępstw jak najbardziej ma wpływ na wymiar kary łącznej. I jakkolwiek przy wymiarze kary łącznej dopuszczalne jest stosowanie zarówno zasady absorpcji, jak i zasady kumulacji, to niemniej, rozstrzygnięcia te, jako skrajne winny znajdować zastosowanie jedynie w zupełnie wyjątkowych sytuacjach. Popełnienie więcej aniżeli jednego przestępstwa powinno raczej skłaniać do odstąpienia od zasady absorpcji kar, niż za nią przemawiać. Wymierzenie bowiem takiej kary doprowadziłoby do premiowania sprawcy popełniającego nie jedno, a więcej przestępstw, a zatem prowadziłoby do praktycznej bezkarności innych zachowań zabronionych.
Mając zatem na uwadze powyższe Sąd Okręgowy uznał, iż ukształtowany wobec skazanego przez Sąd I instancji wymiar kary łącznej jest zgodny z zasadami obowiązującymi przy wymiarze kar łącznych i nie razi swoją surowością, zaś apelacja nie dostarczyła tego typu argumentów, które władne byłyby podważyć ocenę poczynioną przez Sąd Rejonowy.
Z tych też względów, orzeczono jak na wstępie.
Zgodnie z art. 627 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. zasadą w postępowaniu odwoławczym jest ponoszenie kosztów przez skazanego. Tym samym, zasadniczo należałoby obciążyć J. P. kosztami postępowania odwoławczego w niniejszej sprawie. Jednakże, Sąd Okręgowy w pkt. 2 wyroku zwolnił go od obowiązku ponoszenia kosztów, mając na uwadze treść art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. i uznając, iż uiszczenie kosztów byłoby dla oskarżonego zbyt uciążliwe z uwagi na to, że przebywa on w zakładzie karnym, obecnie nie pracuje i nie posiada żadnych dochodów.
Konieczne nadto było zasądzenie na rzecz obrońcy z urzędu wynagrodzenia za obronę w postępowaniu przed Sądem II instancji.
Sąd Okręgowy sprostował nadto oczywistą omyłkę pisarską w sygnaturze sprawy, w której zapadł wyrok Sądu Rejonowego w Śremie z dnia 30 września 2009 r. Zgodnie bowiem z odpisem wyroku, załączonym do akt sprawy, sprawa ta miała sygnaturę II K 385/09 a nie II K 389/09. Zgodnie z art. 105 § 2 k.p.k. sąd odwoławczy może z urzędu sprostować orzeczenie pierwszej instancji.
Sławomir Olejnik Jerzy Andrzejewski Małgorzata Susmaga