UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 09 maja 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G., działając na podstawie art. 129 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz art. 74 ustawy z dnia 08 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego (...), przeliczając emeryturę J. F. przyznał mu prawo do deputatu węglowego wypłacanego w formie ekwiwalentu pieniężnego od dnia 01 listopada 2013 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Niniejszą decyzją organ rentowy uchylił decyzję z dnia 22 listopada 2013 r., odmawiającą prawa do deputatu węglowego w formie ekwiwalentu pieniężnego.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł J. F. domagając się jej zmiany poprzez ustalenie mu prawa do deputatu węglowego od dnia przyznania emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podnosząc, że obowiązujące rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe w § 10 wskazuje, iż zainteresowany zgłaszający wniosek o emeryturę powinien dołączyć do wniosku między innymi dokumenty stwierdzające okresy uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokość. Ubezpieczony wniosek o przyznanie deputatu węglowego złożył w dniu 05 listopada 2013 r. wraz z zaświadczeniem z dnia 21 października 2013 r. wystawionym przez Zakłady Budownictwa (...) w likwidacji w W.. Wobec powyższego deputat został przyznany od miesiąca zgłoszenia wniosku.

W piśmie procesowym z dnia 09 października 2014 r. ubezpieczony wniósł o wypłatę odsetek ustawowych od żądanego świadczenia powołując się na treść art. 85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz podnosząc, że nieprzyznanie niniejszego prawa od dnia przyznania emerytury stanowi błąd organu rentowego w rozumieniu art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej.

Postanowieniem z dnia 14 stycznia 2015 r. w sprawie VII U 1172/14 Sąd Okręgowy w Gdańsku VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych przekazał organowi rentowemu do rozpoznania żądanie ubezpieczonego w przedmiocie odsetek.

Wyrokiem z dnia 14 stycznia 2015 r. w sprawie VII U 1172/14 Sąd Okręgowy w Gdańsku VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu I instancji:

J. F., urodzony dnia (...), w dniu 27 kwietnia 2010 r. zwrócił się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z wnioskiem o emeryturę. Ubezpieczony nie wnioskował wówczas o przyznanie prawa do ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla.

Organ rentowy decyzją z dnia 10 września 2010 r., na mocy art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, uznając za udowodnione przez ubezpieczonego ponad 21 lat pracy w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia w Zakładach Budownictwa (...), przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia 01 kwietnia 2010 r.

W dniu 05 listopada 2013 r. wnioskodawca złożył do organu rentowego wniosek o przyznanie ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla. Do wniosku ubezpieczony dołączył dwa zaświadczenia z dnia 21 października 2013 r. z Zakładów Budownictwa (...) w likwidacji potwierdzające, że były to okresy zatrudnienia na kolei i okresy równorzędne z nimi oraz okresy pobierania deputatu węglowego.

Zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzją z dnia 09 maja 2014 r. organ rentowy, na podstawie art. 129 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz art. 74 ustawy z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego (...), przeliczając emeryturę ubezpieczonego przyznał mu prawo do deputatu węglowego wypłacanego w formie ekwiwalentu pieniężnego od dnia 01 listopada 2013 r., tj. od miesiąca w którym zgłoszono wniosek. Niniejszą decyzją organ ten uchylił decyzję z dnia 22 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy wskazał, że bezsporny między stronami stan faktyczny sprawy w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach organu rentowego, których prawdziwości i rzetelności nie kwestionowała żadna ze stron postępowania. Sąd ten również nie znalazł podstaw by odmówić im wiarygodności.

W ocenie Sądu I instancji odwołanie J. F. jest bezzasadne i z tego powodu nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 74 ust 1, 3, 4 i 10 ustawy z dnia 08 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego (...) (Dz. U. z 2014 r., poz. 1160 ze zm.), dalej ustawy o komercjalizacji, byłemu pracownikowi kolejowemu pobierającemu emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, przyznaną na podstawie przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin lub przepisów ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych albo przepisów ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a także członkom rodziny tego pracownika pobierającym po nim rentę rodzinną przyznaną na podstawie wymienionych przepisów, przysługuje prawo do deputatu węglowego w ilości 1800 kg węgla kamiennego rocznie, w formie ekwiwalentu pieniężnego (ust. 1).

Świadczenie to przysługuje również emerytowi lub renciście, który pobiera emeryturę lub rentę z tytułu zatrudnienia w okresach równorzędnych z okresami zatrudnienia na kolei, oraz osobie, której przyznano kolejową emeryturę lub rentę w drodze wyjątku (ust. 3).

Prawo do deputatu węglowego nie przysługuje jednak emerytowi lub renciście, jeżeli nie przysługiwało mu w okresie zatrudnienia, z tytułu którego powstało prawo do emerytury lub renty (ust. 4 ).

Emeryci i renciści nabywają prawo do ekwiwalentu pieniężnego z dniem przyznania emerytury lub renty (ust. 10).

Sąd Okręgowy wskazał, że bezspornym w sprawie było to, że organ rentowy przyznał J. F. zaskarżoną decyzją ekwiwalent pieniężny z tytułu prawa do deputatu węglowego od dnia 01 listopada 2013 r. uznając, iż ubezpieczony spełnił warunki do przyznania wnioskowanego świadczenia wynikające z przywołanych wyżej przepisów. Podstawę wydania przedmiotowej decyzji przyznającej świadczenie stanowiła dokumentacja znajdująca się w aktach tego organu, a w szczególności decyzja o przyznaniu prawa do emerytury oraz dokumentacja załączona przez ubezpieczonego do wniosku o przyznanie świadczenia w postaci ekwiwalentu z tytułu przyznanego prawa do deputatu węglowego.

Sąd ten zważył, że spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do ustalenia daty, od jakiej organ rentowy winien był przyznać wnioskodawcy ekwiwalent pieniężny z tytułu prawa do bezpłatnego węgla.

Ubezpieczony zarzucił, że z uwagi na treść art. 74 ust. 10 ustawy o komercjalizacji wnioskowane świadczenie winno być mu przyznane od dnia przyznania prawa do emerytury.

Jednakże, zdaniem Sądu I instancji, analiza stanu sprawy, w kontekście przywołanych wyżej przepisów, prowadzi do wniosku, że nie było podstaw do ustalenia ubezpieczonemu prawa do ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla od dnia przyznania prawa do emerytury, czyli od dnia 01 kwietnia 2010 r.

Sąd ten stwierdził, że kluczowa dla rozstrzygnięcia sprawy jest treść art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej, zgodnie z którym świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2.

Jak wskazuje judykatura, mimo że nie budzi wątpliwości stanowisko, iż prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego powstaje z urzędu, a decyzja organu rentowego ma charakter deklaratoryjny, samo spełnienie się przesłanek warunkujących prawo do świadczenia in abstracto nie stanowi podstawy do wypłaty świadczenia. Podstawę taką stanowi wniosek o przyznanie, a następnie wypłacenie świadczenia, tak więc niewątpliwie ustawodawca przypisał decydującą rolę woli uprawnionego, który nawet jeżeli spełnia przesłanki nabycia prawa do świadczenia nie musi z niego korzystać. Konsekwencją tego jest to, że dopiero złożenie wniosku o świadczenie powoduje obowiązek jego wypłaty, a ustawodawca nie przewidział możliwości wyrównywania świadczenia osobom, które wystąpiły z wnioskiem o nie później niż nabyły do niego prawo, jeżeli zwłoka spowodowana została brakiem staranności w prowadzeniu własnych spraw (por. wyrok S.N. z dnia 10 lutego 2012 r., II UK 146/11 i wyrok S.A. w Krakowie z dnia 26 czerwca 2013 r., III AUa 1748/12).

Ogólną zasadą prawa emerytalno-rentowego jest, że świadczenia wypłaca się na wniosek zainteresowanego, poczynając od dnia powstania prawa do emerytury/renty (tj. spełnienia ustawowych warunków), lecz nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o świadczenie. Czym innym jest bowiem data nabycia prawa do świadczenia, a czym innym data podjęcia jego wypłaty. (…) Prawo do świadczenia może być realizowane dopiero po zgłoszeniu do właściwego organu rentowego wniosku o przyznanie prawa. Inicjatywa należy zawsze do ubezpieczonego (por. wyrok S.A. w Poznaniu z dnia 13 lutego 2013 r., III AUa 1088/12).

O nabyciu prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego stanowi art. 100 ustawy emerytalnej, przewidujący powstanie prawa do świadczeń z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, natomiast o wypłacie - art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej, nakazujący wypłacanie świadczenia od dnia powstania prawa, nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Wynika stąd, że istnienia prawa do świadczeń, wiążące się ze spełnieniem warunków nabycia tego prawa nie można utożsamiać z przyznaniem świadczenia (por. wyrok S.A. w Białymstoku z dnia 27 lutego 2013 r., III AUa 902/12).

Sąd Okręgowy podkreślił, że przywołane wyżej przepisy ustawy o komercjalizacji wskazują, iż prawo do spornego świadczenia powstaje z dniem przyznania emerytury, czy renty, jednak (odmiennie niż np. regulacje ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2014 r. poz. 496) - w zakresie dodatku kompensacyjnego) nie nakazują organowi emerytalnemu działania z urzędu, co jest uzasadnione tym, że prawo do ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla uzależnione jest od spełnienia kilku przesłanek (praca na kolei, przysługiwanie deputatu podczas zatrudnienia).

Sąd ten zaznaczył, że ubezpieczony składając do organu rentowego wniosek o prawo do emerytury nie wnosił o przyznanie ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla. Dopiero wnioskiem z dnia 05 listopada 2013 r. zwrócił się o przyznanie tego świadczenia, wskazując, iż legitymuje się okresami zatrudnienia na kolei i okresami z nimi równorzędnymi w wymiarze 17 lat, 7 miesięcy i 9 dni, w których pobierał deputat węglowy i przedkładając na tę okoliczność stosowane zaświadczenia wystawione przez Zakłady Budownictwa (...) opatrzone datą 21 października 2013 r.

W ocenie Sądu I instancji nie było podstaw aby zgodzić się z ubezpieczonym, że organ rentowy w dacie ustalenia prawa do emerytury posiadał wiedzę co do tego, iż spełniał on warunki do przyznania spornego świadczenia, bowiem ze złożonej przez wnioskodawcę dokumentacji do wniosku o prawo do emerytury, nie wynika aby okresy pracy w Zakładach Budownictwa (...), były okresami zatrudnienia na kolei lub okresami równorzędnymi z nimi, jak o tym mowa w cytowanym wyżej art. 74 ust. 3 ustawy o komercjalizacji. Fakt ten został wykazany dopiero wymienionym wyżej pismem z dnia 21 października 2013 r. załączonym do wniosku.

Nie zostało także, w dacie złożenia wniosku o emeryturę, wykazane przez ubezpieczonego, że w okresie zatrudnienia, w związku z którym nabył prawo do emerytury, otrzymywał deputat węglowy. Sąd Okręgowy zauważył, że również ta informacja ujawniona została treścią załączonych do wniosku zaświadczeń.

Sąd ten wywodził dalej, że skoro okoliczności warunkujące prawo do dochodzonego ekwiwalentu zostały wykazane dopiero w dacie złożenia wniosku o przyznanie ekwiwalentu z tytułu prawa do bezpłatnego węgla, tj. w dniu 05 listopada 2013 r., na podstawie przedłożonych zaświadczeń z dnia 21 października 2013 r., nie było podstaw do wcześniejszego ustalenia i wypłaty wnioskowanego świadczenia.

Na marginesie jedynie Sąd I instancji zważył, że ubezpieczony słusznie podnosił, iż przywołane przez organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenie emerytalno – rentowe, nie obowiązywało w dacie wydania decyzji przyznającej ubezpieczonemu prawo do emerytury.

Jednakże Sąd ten wskazał, że na gruncie przepisów obowiązującego poprzednio rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. z 1983 r. Nr 10, poz. 49 ze zm.) obowiązywała podobna regulacja, zgodnie z którą do wniosku powinny być dołączone - w zależności od rodzaju żądanych świadczeń - odpowiednie dokumenty lub oświadczenia stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia (§ 4 ust. 3 zd. 2).

Mając na uwadze powyższe ustalenia oraz rozważania prawne, na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. i przywołanych wyżej przepisów, Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł J. F. zaskarżając ten wyrok w części w jakiej Sąd I instancji oddalił odwołanie za okres od dnia 01 listopada 2010 r. oraz zarzucając mu:

- błąd w ustaleniach faktycznych, mający wpływ na treść rozstrzygnięcia, poprzez przyjęcie, że w przedmiotowej sprawie organ rentowy w dacie przyznania prawa do emerytury nie posiadał wiedzy co do tego, że ubezpieczony spełniał warunki do przyznania spornego świadczenia jak również, że ze złożonej przez ubezpieczonego dokumentacji do wniosku o prawo do emerytury nie wynika, aby okres pracy w Zakładach Budownictwa (...), były okresami zatrudnienia na kolei lub okresami równorzędnymi z nimi, podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje odmiennie,

- błąd w ustaleniach faktycznych, mający wpływ na treść rozstrzygnięcia, poprzez przyjęcie, że prawo do deputatu węglowego przyznawane jest wyłączenie na wniosek uprawnionego, podczas gdy taki wniosek nie wynika bezpośrednio z przepisów,

- naruszenie przepisu postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego wyjaśnienia okoliczności sprawy skutkujące niewłaściwą oceną stanu faktycznego.

W uzasadnieniu apelacji skarżący dokonał streszczenia postępowania sądowego pierwszo-instancyjnego w niniejszej sprawie, powołał treść przepisów: art. 74 ust. 10 ustawy z dnia 08 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego (...) (Dz. U. z 2014 r., poz. 1160 ze zm.) i art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.) oraz powołał się na stanowisko Sądu Okręgowego w Gdańsku VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrażone w wyroku tego Sądu z dnia 22 stycznia 2015 r. w sprawie III AUa 532/12, zgodnie z którym cyt. „ (...) fakt, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił okres zatrudnienia wnioskodawcy na kolei jest również okres z tym zrównany wydając decyzję ustalającą prawo do świadczenia emerytalnego, jak również dysponował na tę okoliczność stosowną dokumentacją - przy jednoczesnym braku przyznania ubezpieczonemu prawa do deputatu węglowego, niewątpliwie winno być traktowane jako uchybienie pozwanego (...)”.

W uzasadnieniu powyższego wyroku Sąd Okręgowy wskazał treść uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 29 października 2012 r. w sprawie III AUa 535/12, w którym wyjaśniono, że użyte w omawianym przepisie określenie „błąd organu rentowego” obejmuje sytuacje, w których organ rentowy miał podstawy do przyznania podwyższonego świadczenia, lecz z przyczyn leżących po jego stronie tego nie uczynił. Za takie przyczyny można uznać wszelkie zaniedbania tego organu, w tym także popełnioną na skutek niedbalstwa pracownika omyłkę przy kompletowaniu dokumentacji i wydaniu decyzji.

Zdaniem apelującego w przedmiotowej sprawie organ rentowy w dniu przyznania prawa do emerytury dysponował m.in. świadectwami jego pracy z Zakładu Budownictwa (...), z których jednoznacznie wynika, że praca ta była okresami zatrudniania na kolei lub okresami równorzędnymi z nimi.

J. F. zakwestionował twierdzenie Sądu I instancji, zgodnie z którym przyznanie prawa do deputatu węglowego wypłacanego w formie ekwiwalentu pieniężnego uzależnione było od wniosku uprawnionego. Stwierdził, że takie świadczenia są wypłacane z urzędu.

Na marginesie ubezpieczony zauważył, że w analogicznej sprawie Sąd Okręgowy w (...) wydał odmienną decyzję, w której przy tym samym stanie faktycznym uwzględnił odwołanie i przyznał prawo do deputatu węglowego w formie ekwiwalentu pieniężnego za okres 3 lat wstecz od daty złożenia wniosku, uznając to za zaniedbanie organu rentowego.

W konkluzji apelacji skarżący wnosił o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku i uznanie, że na podstawie art. 133 ust. l pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.) J. F. jest uprawniony do deputatu węglowego wypłacanego w formie ekwiwalentu pieniężnego od dnia 01 listopada 2010 r., ewentualnie

2) uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji,

3) zasądzenie od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja J. F. nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ nie zawiera zarzutów skutkujących uchyleniem lub zmianą wyroku Sądu I instancji.

Z treści apelacji wynika zarzut naruszenia prawa procesowego, a w szczególności art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną ocenę zgromadzonych w sprawie dowodów, a w konsekwencji poczynienie błędnych ustaleń faktycznych.

Skuteczne postawienie zarzutu sprzeczności istotnych ustaleń ze zgromadzonymi dowodami lub naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, lub nie uwzględnił wszystkich przeprowadzonych w sprawie dowodów, jedynie to bowiem może być przeciwstawione uprawnieniu do dokonywania swobodnej oceny dowodów (por. wyrok S.N. z dnia 13 października 2004 r., III CK 245/04, LEX nr 174185).

W ocenie Sądu II instancji apelujący nie zdołał wykazać wadliwości rozumowania Sądu Okręgowego z punktu widzenia zaprezentowanych powyżej kryteriów.

Sąd Apelacyjny w pełni podziela poczynione w postępowaniu sądowym pierwszo-instancyjnym w przedmiotowej sprawie ustalenia faktyczne i przyjmuje je za własne, a zatem nie zachodzi potrzeba ich powtarzania w tym uzasadnieniu (por. wyrok S.N. z dnia 11 czerwca 1999 r., II CKN 391/98, LEX nr 523662).

Spór w przedmiotowej sprawie koncentruje się na kwestii, czy zachodzą przesłanki z art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm., nazywanej dalej ustawą emerytalną) do wyrównania J. F. emerytury za okres 3 lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc, w którym zgłosił wniosek o ustalenie mu prawa do deputatu węglowego, a w szczególności wymóg, aby przyznanie niższych świadczeń było następstwem błędu organu rentowego lub odwoławczego.

Podkreślenia wymaga, że kwestia, czy do przyznania deputatu węglowego konieczny jest wniosek uprawnionego, nie należy do sfery oceny dowodów i ustaleń faktycznych (jak zdaje się sugerować apelujący), lecz odnosi się do sfery stosowania prawa.

W świetle art. 74 ust. 5 ustawy z dnia 08 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego (...) (Dz. U. z 2014 r., poz. 1160 ze zm., nazywanego dalej ustawą o komercjalizacji) ekwiwalent pieniężny, o którym mowa w art. 74 ust. 1 ustawy o komercjalizacji, przyznaje i wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych w dwóch terminach wraz z wypłatą emerytury lub renty.

W ustawie o komercjalizacji brak jest przepisu regulującego kwestię, od kiedy należy przyznać ekwiwalent pieniężny, o którym mowa w art. 74 ust. 1 ustawy o komercjalizacji, a zatem zasadnie Sąd I instancji przyjął, że w tym zakresie zastosowanie znajdują przepisy art. 129 ust. 1 w zw. z art. 100 ust. 1 ustawy emerytalnej.

Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2 (który dotyczy renty rodzinnej i nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawie).

Z art. 100 ust. 1 ustawy emerytalnej wynika natomiast, że prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa. Również art.74 ust. 10 ustawy o komercjalizacji stanowi, że emeryci i renciści nabywają prawo do ekwiwalentu pieniężnego z dniem przyznania emerytury lub renty.

Podzielić w pełni należy stanowisko, zgodnie z którym ustalenie prawa do świadczenia przez stwierdzenie spełnienia jego warunków nie odpowiada przyznaniu świadczenia. Jeżeli zatem przesłanki uprawniające do świadczenia zostały spełnione przed datą złożenia wniosku o to świadczenie, to jego przyznanie nie może nastąpić wcześniej niż od miesiąca, w którym ten wniosek zgłoszono (por. wyrok S.N. z dnia 21 kwietnia 2015 r., I UK 329/14, LEX nr 1731106).

W konsekwencji zasadne jest przyjęcie, że wprawdzie prawo J. F. do ekwiwalentu pieniężnego, o którym mowa w art. 74 ust. 1 ustawy o komercjalizacji, powstało z mocy przepisów ustawy o komercjalizacji (ex lege) już z momentem spełnienia przesłanek wynikających z treści jej przepisów (art. 100 ust. 1 ustawy emerytalnej), lecz w świetle treści art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej jego przyznanie nie może nastąpić wcześniej, niż od miesiąca, w którym ubezpieczony zgłosił wniosek o to świadczenie.

Odnosząc się w tym miejscu do stanowiska apelującego, który podniósł, że Sąd Okręgowy w Gdańsku VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 22 stycznia 2015 r. w analogicznej sprawie VII U 1948/14 przyjął odmienne zapatrywanie na kwestię przyznania ekwiwalentu pieniężnego, o którym mowa w art. 74 ust. 1 ustawy o komercjalizacji, wskazać należy, iż rozstrzygając sprawę sąd nie jest związany swoim wcześniejszym wyrokiem wydanym w tym samym, czy w innym składzie, w sprawie podobnej, czy nawet tożsamej rodzajowo. Powyższe wynika z gwarantowanego przez art. 178 ust. 1 Konstytucji R.P. atrybutu niezawisłości sędziów. Rozstrzygając daną sprawę sędziowie mają obowiązek dokonania samodzielnych ustaleń, oceny tych ustaleń oraz oceny prawnej, która musi pozostawać w zgodzie z przepisami ustaw oraz Konstytucji R.P. Bez znaczenia pozostaje zatem odmienna ocena prawna wyrażona w analogicznej sprawie przez ten Sąd.

W niniejszej sprawie nie jest przedmiotem sporu ani nie budzi wątpliwości okoliczność, że wnioskodawca z wnioskiem o przyznanie ekwiwalentu pieniężnego, o którym mowa w art. 74 ust. 1 ustawy o komercjalizacji, wystąpił dopiero w dniu 05 listopada 2013 r. (k. 74 akt em. ZUS), a zatem stosownie do treści art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej, świadczenie to należy mu wypłacić od miesiąca, w którym złożył w/w wniosek, tj. od dnia 01 listopada 2013 r.

Chybionym jest również zarzut błędu w ustaleniach faktycznych. Ubezpieczony występując w 2010r. z wnioskiem o emeryturę w obniżonym wieku, nie występował o emeryturę kolejową, a prawo do świadczenia emerytalnego uzyskał z uwagi na wykonywanie pracy w szczególnych warunkach na stanowisku montera konstrukcji stalowych na wysokościach. W zwykłym świadectwie pracy za okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Państwowym – Zakładzie Budownictwa (...) w W. od dnia 06 września 1972r. do dnia 31 maja 1992r. wynika jedynie, że Zakład ten był przedsiębiorstwem (...) od 01 stycznia 1983r. do 30 września 1991r., a więc przez okres krótszy niż 15 lat.

Ponadto apelujący w żaden sposób nie odniósł się do warunku określonego w art. 74 ust. 4 ustawy o komercjalizacji. Przepis ten stanowi, że prawo do deputatu węglowego nie przysługuje jednak emerytowi lub renciście, jeżeli nie przysługiwało mu w okresie zatrudnienia, z tytułu którego powstało prawo do emerytury lub renty. Uprawnienie do deputatu węglowego w okresie zatrudnienia ubezpieczony wykazał dopiero w listopadzie 2013r. składając stosowne zaświadczenie z dnia 21 października 2013r. Wśród dokumentów przedłożonych w postępowaniu administracyjnym toczącym się w sprawie o emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym i o ustalenie wysokości kapitału początkowego, brak jest jakiegokolwiek dowodu potwierdzającego uprawnienie ubezpieczonego do deputatu węglowego w okresie zatrudnienia, a zatem J. F. w 2010r. nie zdołał wykazać, że przysługuje mu prawo do ekwiwalentu pieniężnego, o którym mowa w art. 74 ust. 1 ustawy o komercjalizacji,

Przyznanie ubezpieczonemu w okresie od dnia 01 listopada 2010 r. do dnia 31 października 2013 r. niższego świadczenia emerytalnego (bez ekwiwalentu pieniężnego, o którym mowa w art. 74 ust. 1 ustawy o komercjalizacji) nie było zatem następstwem błędu organu rentowego lub odwoławczego.

Tym samym nie zachodzą łącznie wszystkie, wynikające z art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej, przesłanki do wyrównania świadczenia emerytalnego wnioskodawcy za okres 3 lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc, w którym zgłosił wniosek o ustalenie mu prawa do deputatu węglowego.

Sąd I instancji dokonał prawidłowej, zgodnej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, oceny całego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz prawidłowo zastosował przepisy prawa materialnego. Apelacja skarżącego nie zdołała podważyć tej oceny.

Podniesione w apelacji zarzuty: naruszenia prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. i dokonania błędnych ustaleń faktycznych oraz naruszenia prawa materialnego, tj. art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej uznać należy za niezasadne.

Wobec powyższego, uznając apelację J. F. za bezzasadną, na mocy art. 385 k.p.c., Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji wyroku.

SSA Jerzy Andrzejewski SSA Grażyna Czyżak SSO del. Maria Ołtarzewska

WYROK

UZASADNIENIE