Sygn. akt VI Ga 310/15
Dnia 10 grudnia 2015 r.
Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Andrzej Borucki
Sędziowie: SO Anna Harmata
SR del. Marta Zalewska (spr.)
Protokolant: st. sekr. sądowy Joanna Mikulska
po rozpoznaniu w dniu 10 grudnia 2015 r. w Rzeszowie
na rozprawie
sprawy z powództwa: (...) Spółka z o.o. w Ś.
przeciwko: (...) S.A. w Ł.
o zapłatę
na skutek apelacji pozwanego co do punktu I i III wyroku Sądu Rejonowego Wydziału I Cywilnego w K. z dnia 24 kwietnia 2015 r., sygn. akt
I C 1232/14
1. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:
I. oddala powództwo,
III. zasądza od powoda (...) Spółka z o.o. w Ś. na rzecz pozwanego (...) S.A. w Ł. kwotę 197 zł (sto dziewięćdziesiąt siedem złotych) tytułem kosztów procesu,
2. zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 130 zł (sto trzydzieści złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.
Sygn. VI Ga 310/15
UZASADNIENIE wyroku z dnia 10.12.2015r.
Powód (...) sp. z o.o. w Ś. wniósł o zapłatę od pozwanego (...) Towarzystwa (...) w Ł. kwoty 957,80 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 08.03.2014r. W uzasadnieniu wskazał, iż powód wynajął poszkodowanemu pojazd zastępczy na okres 15.01-06.02.2014r. Pojazd poszkodowanego w wyniku zdarzenia drogowego dnia 10.01.2014r. uległ uszkodzeniu, a był wykorzystywany przez poszkodowanego do codziennych spraw. Ubezpieczyciel określił szkodę jako całkowitą. Poszkodowany w drodze umowy cesji przeniósł na powódkę wierzytelność w zakresie zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego. Za wynajem została wystawiona fv na kwotę 3517,80 zł z terminem płatności 07.03.2014r.
W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu wskazał, iż przyznał odszkodowanie z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego w wysokości 2.560,00 zł za okres 16 dni, tj. do dnia wypłaty odszkodowania za zniszczony pojazd. Zarzucił, iż koszty wynajmu ponad kwotę wypłaconą z tytułu szkody całkowitej, otrzymaną przez poszkodowanego w dniu 31.01.2014r. nie są celowe i ekonomicznie uzasadnione.
SR w K.I Wydział Cywilny dnia 24.04.2015r. wydał wyrok, którym zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 799,50 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 08.03.2014r., w pozostałej części oddalił powództwo i zasądził od pozwanego na rzecz powoda koszty procesu.
Sąd na rozprawie dopuścił dowody z dokumentów zawnioskowane przez strony, dowód z zeznań świadka D. S. oraz akt szkodowych pozwanego na nośniku CD. Na ich podstawie ustalił, iż poszkodowany wykorzystywał swój pojazd oraz pojazd zastępczy w celu dojazdów do pracy, do sklepu, lekarza, woził dziecko do przedszkola, a nie miał innego samochodu po kolizji drogowej, która miała miejsce 10.01.2014r. Poszkodowany wynajął pojazd zastępczy na okres 15.01-06.02.2014r. Uszkodzenie spowodowało szkodę całkowitą. Poszkodowany wynajętym samochodem zastępczym oglądał kilka samochodów przy kupnie nowego pojazdu, a samochód zastępczy zwrócił powodowi 2 dni po zakupie nowego samochodu. Z tytułu wynajmu pojazdu powód wystawił fakturę na kwotę 3.517,80 zł z terminem płatności 07.03.2014r., z czego ubezpieczyciel zapłacił kwotę 2.560,00 zł.
Przy tak ustalonym stanie faktycznym sąd uznał skuteczność cesji wierzytelności roszczenia między poszkodowanym a powodową spółką. Powołując się na przepis art. 361 kc i 363 kc przyjął, iż w ramach odpowiedzialności odszkodowawczej ubezpieczyciela z tytułu OC sprawcy szkody mieszczą się celowe i ekonomiczne nie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego. Przy szkodzie całkowitej uznał, iż w ramach tej odpowiedzialności mieści się okres, w którym poszkodowany może nabyć analogiczny pojazd, jak przed wypadkiem: okres niezbędny do nabycia nowego samochodu. Skoro poszkodowany zwrócił pojazd zastępczy dwa dni po zakupie nowego samochodu, to przez 1 dzień dysponował zarówno nowo zakupionym samochodem, jaki samochodem zastępczym, który był mu zbędny, w związku z czym sąd uwzględnił powództwo w zakresie dalszych 5 dni uzasadnionego najmu przy stawce dobowej czynszu, zastosowanej przez powoda: 159,90 zł, co do jednego zaś dnia najmu powództwo oddalił, a o odsetkach ustawowych orzekł, powołując się na przepis art. 817 kc i 14 ustawy ubezpieczeniowej. Koszty procesu stosunkowo rozdzielił.
Powyższy wyrok co do pkt I i III zaskarżył pozwany. W apelacji podniósł zarzut obrazy prawa materialnego, tj. artykułu 822 § 1 kc i art. 361 § 1 kc w zw. z art. 6 kc i na tej podstawie wniósł o zmianę wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu za obie instancje na rzecz pozwanego. W uzasadnieniu podniósł, iż już 21.01.2014r. poszkodowany został poinformowany przez ubezpieczyciela o szkodzie całkowitej, mógł zatem przystąpić do zagospodarowania wraku i poszukiwań nowego pojazdu. Ponadto z chwilą otrzymania odszkodowania, tj. w dniu 31.01.2014r. posiadał środki pieniężne na zakup nowego pojazdu ( SN IV CK 672/03).
Postanowieniem z dnia 31.08.2015r. SO w K. Wydział I Cywilny stwierdził swą niewłaściwość i sprawę wraz z apelacją przekazał do tut. sądu, w uzasadnieniu przywołując postanowienie SN III CZP 12/15.
W odpowiedzi na apelację powód podtrzymał swe stanowisko, powołując się na stanowisko SN przedstawione w uchwale III CZP 76/13.
Sąd okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja pozwanego zasługiwała na uwzględnienie. Sąd okręgowy co do zasady podziela w całości stanowisko SN przedstawione w uchwale z dnia 22.11.2013r. III CZP 76/13. W przypadku szkody całkowitej odpowiedzialność odszkodowawcza ubezpieczyciela w zakresie zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego dotyczy wydatków poniesionych z tego tytułu w okresie niezbędnym do kupna nowego pojazdu, a nie tylko do chwili wypłaty odszkodowania za szkodę całkowitą. Ustalenie jednak, jakie skutki kolizji drogowej pozostają w adekwatnym związku przyczynowym następuje przy uwzględnieniu zasad doświadczenia życiowego, zasad nauki, a także na podstawie indywidualnej sytuacji poszkodowanego i konkretnych okoliczności sprawy. Ustalenie czasu niezbędnego do nabycia nowego pojazdu jest niezależne od posiadania przez poszkodowanego środków pieniężnych. Dla ustalenia czasu niezbędnego do nabycia pojazdu istotne znaczenie ma natomiast czas zawiadomienia poszkodowanego o sposobie likwidacji szkody, bowiem już z tym momentem poszkodowany może i powinien przedsięwziąć działania zmierzające do nabycia nowego pojazdu. Jeżeli zatem do wypłaty odszkodowania doszło przed upływem czasu niezbędnego do nabycia nowego pojazdu, to wypłata odszkodowania przy tzw. szkodzie całkowitej nie zrywa adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem szkodzącym, a kosztami najmu. Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, iż okoliczności faktyczne wynikłe z przeprowadzonego przez sąd I instancji postępowania dowodowego nie pozwoliły na ustalenie, iż czasem niezbędnym do nabycia pojazdu w miejsce zniszczonego był okres dodatkowych 5 dni po wypłacie odszkodowania. Sąd rejonowy nie dokonał oceny materiału dowodowego, w tym zwłaszcza zeznań świadka, czy kolejne 5dni najmu pojazdu zastępczego po otrzymaniu przez poszkodowanego odszkodowania pozostawało w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem szkodowym, rozumianym w tym przypadku jako okres niezbędny do nabycia nowego pojazdu. Ograniczył się jedynie do ustaleń, iż pojazdem zastępczym poszkodowany jeździł oglądać kilka samochodów w celu zakupu nowego. Tymczasem z zeznań tego samego świadka wynikało, iż po otrzymaniu odszkodowania z tytułu szkody całkowitej skontaktował się z powodem odnośnie zwrotu pojazdu zastępczego i to w istocie powód w tej sprawie zdecydował, kiedy poszkodowany ma zwrócić pojazd. Z zeznań tych nie wynikało natomiast, jakie czynności w zakresie poszukiwania nowego pojazdu podjął poszkodowany od momentu, gdy dowiedział się o szkodzie całkowitej oraz po otrzymaniu odszkodowania za szkodę całkowitą. Faktem bowiem powszechnie znanym jest, iż poszkodowany decyzję o zakwalifikowaniu pojazdu jako szkoda całkowita otrzymuje w okresie wcześniejszym, niż data wypłaty odszkodowania, co w tej sprawie miało miejsce, co pozwoliło poszkodowanemu już w tym okresie podjąć czynności, zmierzające do nabycia pojazdu zastępczego. Rację miał zatem apelujący, iż skoro poszkodowany otrzymał środki pieniężne z tytułu szkody całkowitej, to przy tych okolicznościach faktycznych sprawy, należało przyjąć, iż z tą datą co do zasady poszkodowany uzyskał możliwość zakupu nowego pojazdu ( por. SN w: IV CK 672/03 ).
Dodatkowo wskazać należy, iż zgodnie z treścią umowy najmu z dnia 15.01.14r., stanowiącej dowód w sprawie, umowa najmu została zawarta na czas do dnia wypłaty odszkodowania z tytułu szkody całkowitej, nie dłuższy , niż 30 dni, a umowa kończyła się z dniem zwrotu pojazdu. Skoro ubezpieczyciel zrefundował szkodę całkowitą w dniu 31.01.14r., to w tym dniu umowa uległa rozwiązaniu. Umowa cesji wierzytelności, również dopuszczona przez sąd rejonowy jako dowód w sprawie, obejmowała jedynie koszty najmu pojazdu wynajętego , a zatem za czynsz najmu , nie zaś wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z pojazdu zastępczego powstałe po wygaśnięciu umowy najmu. Co do zatem dalszych dni korzystania z pojazdu zastępczego powód w ramach umowy cesji jako następca prawny poszkodowanego nie miał legitymacji czynnej do dochodzenia odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z pojazdu zastępczego.
Z tych względów sąd okręgowy zmienił wyrok w zakresie zaskarżonej jego części na podst. art. 386 § 1 kpc i oddalił powództwo w całości na podst. art. 361§ 1 kc. O kosztach procesu w I instancji orzekł na mocy art. 108 kpc w zw. z art. 98 § 1 i 3 kpc. Na koszty te złożyły się : opłata skarbowa od pełnomocnictwa oraz minimalne wynagrodzenie radcowskie. O kosztach postępowania apelacyjnego orzekł na mocy art. 108 kpc w zw. z art. 98 § 1 i 3 kpc. Na koszty te złożyły się: opłata od apelacji oraz minimalne wynagrodzenie radcowskie, równe połowie tej stawki.