UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy postanowieniem z dnia 21 lipca 2015 roku oddalił wniosek W. W. o odtworzenie części akt Sądu Grodzkiego w B. zakończonej wydaniem postanowienia w przedmiocie nabycia spadku po M. K., zgodnie z treścią którego spadek nabyli na podstawie testamentu – mąż J. K. w (...)części, córka T. W. w (...) części oraz córka I. O. (O.) w (...) części.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd Rejonowy wskazał na treść i wykładnię przepisów dotyczących postępowania o odtworzenie zaginionych i zniszczonych akt i stanął na stanowisku, iż w ramach przeprowadzonego postępowania nie udało się wykazać, jakoby sprawa o stwierdzenie nabycia spadku po M. K. przed Sądem Grodzkim w B. rzeczywiście miała się toczyć. Sąd zaznaczył, że celem niniejszego postępowania nie jest ponowne rozstrzyganie w przedmiocie objętym zaginionymi lub zniszczonymi aktami sprawy sądowej. Proces odtwarzania, zwłaszcza prawomocnych orzeczeń, musi doprowadzić do jednoznacznych i szczegółowych ustaleń w przedmiocie ich treści. W przeciwnym wypadku Sąd naraża się na zarzut naruszenia przepisów statuujących powagę rzeczy osądzonej.

W ocenie Sądu Rejonowego przeprowadzone postępowanie nie tylko nie pozwoliło na odtworzenie treści prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po M. K., ale nawet nie doprowadziło do pozytywnego przesądzenia kwestii prowadzenia podobnego postępowania przez tutejszy Sąd. Przede wszystkim okoliczności tej nie potwierdziło Archiwum Państwowe w B.. W piśmie z dnia 06.06.2013 roku kierowanym do pełnomocnika wnioskodawcy jego dyrektor wskazał, że nie natrafiono na akta sprawy spadkowej po M. K., a jedynie na wpis w repertorium spraw sądowych. W piśmie skierowanym do Sądu potwierdzono tę okoliczność, wskazując, że poszukiwania dokumentów dotyczących postępowania spadkowego po tej osobie dały wynik negatywny, a w zachowanych aktach Sądu Grodzkiego w B. z lat 1945 – 1950 nie ma akt sprawy spadkowej. Poszukiwaniami objęto również akta Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z lat 1945 – 1950, jak również akta Sądu Powiatowego w B. z lat 1947 – 1975, gdzie nie natrafiono na wpisy dotyczące M. K..

Sąd Rejonowy dokonał analizy zapisów poczynionych w nadesłanej reprodukcji repertorium spraw spadkowych i testamentowych Sądu Grodzkiego w B. za rok1947. W repertorium tym pod numerem porządkowym (...) ujawniono sprawę o otworzenie i ogłoszenie testamentu M. K. (K.), zmarłej w dniu 21.08.1947 roku. Z brzmienia całokształtu zapisów dokonywanych w omawianym urządzeniu ewidencyjnym wynika wprost, że odrębnie ewidencjonowano sprawy o stwierdzenie praw do spadku oraz sprawy o otwarcie i ogłoszenie testamentu (a także sporządzenie spisu inwentarza). W ocenie Sądu Rejonowego brak jest, zatem jakichkolwiek podstaw, aby w oparciu o zapis poczyniony w repertorium wywodzić jakoby toczyło się postępowanie w przedmiocie stwierdzenia praw do spadku po M. K.. Gdyby podobne postępowanie rzeczywiście toczyło się, to z pewnością oznaczenie przedmiotu sprawy byłoby inne aniżeli „otwarcie i ogłoszenie testamentu”. W tym kontekście Sąd Rejonowy nie podzielił zapatrywania wnioskodawcy, jakoby w tym repertorium zamieszczono wzmiankę o wydaniu postanowienia kończącego postępowanie w sprawie. Z analizowanych zapisów ewidencyjnych wynika wyraźnie, że żadnego postanowienia w sprawie (...) nie wydawano, a jedynie odnotowano datę „innego jej załatwienia” jako 11.10.1947 rok.

Wbrew twierdzeniom zainteresowanego do odmiennej oceny nie mogą doprowadzić inne przedstawione przez niego dokumenty. Za niewystarczający Sąd Rejonowy uznał dokument w postaci pisma adwokata H. Ł. kierowanego do Urzędu Miejskiego w mieście stołecznym W. z dnia 14 maja 1948 roku, w którym pełnomocnik podaje, jakoby postępowanie spadkowe po M. K. było w toku a spadkobiercami są mąż J. K. i córki T. z K. W. i I. O.. Analiza tego dokumentu, zdaniem Sądu Rejonowego, po pierwsze przeczy tezie jakoby postępowanie zakończone winny sposób w dniu 11.10.1947 roku ewidencjonowana, pod numerem (...) dotyczyło przesądzenia praw spadkowych, skoro jeszcze w dniu 14.05.1948 roku sprawa spadkowa miała być rzekomo w toku, a po drugie nie można w oparciu o ten dokument stwierdzić na jakiej podstawie jego autorka utrzymuje, że do grona spadkobierców M. K. należą wyłącznie jej mąż i dwie córki. Nie powołano się przy tym ani na testament, ani na ustawę. Tymczasem z brzmienia innego dokumentu wynika, że prawa do spadku po M. O. zgłaszali również spadkobiercy po zmarłym jej synu z innego K. O. (O.) – w osobach wdowy Z. z G. O. (O.) i córki M. (...) (O.). Sąd Rejonowy uznał za zbyt daleko idącą tezę, jakoby o istnieniu postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku miał świadczyć dokument pochodzący od Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) z dnia 2 sierpnia 1951 roku, w którym wezwano T. W. do uregulowania zaległości z tytułu oczyszczania nieruchomości przy ul. (...) jako spadkobierczynię M. K.. Z pisma tego nie wynika czy zobowiązanie adresatki miało wynikać z treści postanowienia spadkowego czy też z samego faktu przynależności do spadkobierców ustawowych zmarłej dłużniczki.

Sąd Rejonowy oceniając zeznania wnioskodawcy stwierdził, że sam fakt dysponowania majątkiem nie może przemawiać za trafnością tezy o istnieniu postanowienia o stwierdzeniu nabycia praw do spadku. Zainteresowany nie widział ani postanowienia o stwierdzeniu praw do spadku ani testamentu M. K..

Sąd Rejonowy oddalając wniosek podzielił także stanowisko wyrażone w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 26.04.1966 roku w sprawie II CZ 98/65.

Zażalenie na to postanowienie wniósł pełnomocnik wnioskodawcy oraz uczestników postępowania. Zarzucił zaskarżonemu postanowieniu naruszenie art. 233 kpc poprzez brak wszechstronnego rozważenia przez Sąd Rejonowy zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz art. 726 kpc poprzez brak wyjaśnienia istotnych okoliczności dla potwierdzenia treści postanowienia w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku po M. K..

Na tej podstawie skarżący wnieśli o zmianę postanowienia z dnia 21.07.2015 roku poprzez odtworzenie części zniszczonych akt Sądu Grodzkiego w B., zakończonej wydaniem postanowienia w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku po M. K., zgodnie z treścią którego spadek po M. K. na podstawie testamentu nabyli: mąż J. K. w(...) części, córka T. W. (de domo K.) w (...) części oraz córka I. O. w (...) części, w zakresie w/w postanowienia w przedmiocie nabycia spadku po M. K..

Jako wniosek ewentualny skarżący przedstawili żądanie uchylenia postanowienia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Bydgoszczy z pozostawieniem temu sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie należało uznać za bezzasadne. Sąd Okręgowy podziela stanowisko wyrażone w zaskarżonym postanowieniu. W niniejszym postanowieniu nie udało się potwierdzić, iż akta sprawy o stwierdzenie praw do spadku po M. kosko rzeczywiście kiedykolwiek istniały oraz, że takie postępowanie toczyło się w jakimkolwiek sądzie w Bydgoszczy.

Wbrew zarzutowi podniesionemu w punkcie 1 zażalenia Sąd Rejonowy dokonał wszechstronnej analizy zgormadzonego w sprawie materiału dowodowego a w szczególności nadesłanej z Archiwum Państwowego strony z repertorium z wpisem dotyczącym sprawy o numerze (...) oraz listu sporządzonego przez adwokat H. Ł. kierowanego do Urzędu Miejskiego w mieście stołecznym W. z dnia 14 maja 1948 roku, z których również w ocenie Sądu Okręgowego nie wynika, iż rzeczywiście toczyło się postępowanie o stwierdzenie nabycia praw do spadku pozostawionego przez M. K.. Z pisma w/w adwokata sporządzonego w dniu 14.05.1948 roku wynika jedynie, że stwierdzenie nabycia praw do spadku po M. K. przedłoży w terminie późniejszym i że postępowanie spadkowe jest w toku. Z kolei z wpisu w repertorium spraw spadkowych i testamentowych Sądu Grodzkiego w B. z 1947 roku wynika, że pod numerem (...) zarejestrowano sprawę o otwarcie i ogłoszenie testamentu po M. K. zmarłej dnia 21.08.47 roku. Wpisano także, że posiedzenie w sprawie wyznaczono na dzień 8/9/47. Brak jest wpisu w rubryce data postanowienia kończącego postępowanie w sprawie. Odnotowano inne załatwienie sprawy dnia 11.10.47. Na tej samej stronie repertorium zarejestrowano również inne sprawy o stwierdzenie praw do spadku z datami wydania postanowień kończących postępowanie. Jak z powyższego wynika pod numerem (...) zarejestrowano jedynie sprawę i otwarcie i ogłoszenie testamentu M. K.. Z całą pewnością w tej sprawie nie toczyło się postępowanie o stwierdzenie praw do spadku po M. K.. Postępowanie w sprawie o otwarcie i ogłoszenie testamentu zostało zakończone w dniu 11.10.1947 roku jednak z wpisów w repertorium nie wynika w jaki sposób, a w szczególności czy nastąpiło otwarcie i ogłoszenie testamentu. Postępowanie o stwierdzenie praw do spadku po M. K. z całą pewnością nie było zakończone w maju 1948 roku co wynika z treści pisma w/w adwokata a jak słusznie uznał sąd Rejonowy nie wynika również z niego czy takie postępowanie toczyło się już wówczas w jakimkolwiek sądzie.

Należy zatem stwierdzić za Sądem I instancji, iż zgromadzone w sprawie dowody nie dały podstaw do ustalenia, iż rzeczywiście toczyło się w którymkolwiek Sądzie w Bydgoszczy postępowanie o stwierdzenie nabycia praw do spadku po M. K. czy wydano w takiej sprawie postanowienie kończące i o jakiej treści.

Z zebranych przez Sąd Rejonowy informacji z Archiwum Państwowego wynika, że w dostępnych dokumentach sądowych z lat 1945 -1950 nie odnotowano takiej sprawy. Sąd Okręgowy również nie znajduje dostępnych środków dowodowych na podstawie, których można by dokonać wskazywanych przez skarżących ustaleń w niniejszej sprawie.

Z żądnych innych dokumentów w szczególności wskazywanych przez skarżących w zażaleniu nie da się również wywieść, iż postępowanie w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku po M. K. toczyło się w sądach (...).

Wobec tego Sąd Okręgowy uznaje zarzuty podniesione w zażaleniu jako bezzasadne i podziela stanowisko Sądu Rejonowego, iż nie jest możliwe odtworzenie akt sprawy sądowej co do której brak danych, że kiedykolwiek rzeczywiście istniały. Tym samym Sąd II instancji podziela stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 26.04.1966 roku w sprawie II CZ 98/65.

Dlatego też Sąd Okręgowy na mocy art. 397 § 1 i 2 kpc w zw. z art. 385 kpc zażalenie oddalił jako bezzasadne.

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE