Sygn. akt II Cz 698/15
Dnia 29 grudnia 2015 r.
Sąd Okręgowy w Bydgoszczy II Wydział Cywilny - Odwoławczy
w następującym składzie:
Przewodniczący - SSO Irena Dobosiewicz
Sędziowie - SO Janusz Kasnowski
SO Aurelia Pietrzak (spr.)
po rozpoznaniu w dniu 29 grudnia 2015 r. w Bydgoszczy
na posiedzeniu niejawnym
sprawy z powództwa R. S.
przeciwko K. S.
o zachowek
na skutek zażalenia pozwanego na postanowienia zawarte w punktach 2 (drugim), 3 (trzecim) i 4 (czwartym) wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 27 stycznia 2015 r., sygn. akt I C 2325/14
postanawia:
1) zmienić postanowienia zawarte w wyroku zaocznym Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 27 stycznia 2015 r. sygn. akt I C 2325/14 w ten sposób, że:
a) w punkcie 2 (drugim) nie obciążyć pozwanego kosztami procesu należnymi powodowi,
b) w punkcie 3 (trzecim) poprzez jego uchylenie,
2) oddalić zażalenie w pozostałej części.
SSO Irena Dobosiewicz SSO Janusz Kasnowski SSO Aurelia Pietrzak
Sygn. akt II Cz 698/15
Sąd Rejonowy w Bydgoszczy wyrokiem zaocznym z dnia 27 stycznia 2015 r. uwzględnił powództwo powoda zgodnie z żądaniem (pkt 1) oraz orzekł o kosztach procesu zasądzając od pozwanego K. S. na rzecz powoda 2.400 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 2) i nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 1.550 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych od poniesienia których powód był zwolniony, natomiast w punkcie 4 nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności.
Zażalenie na postanowienie o kosztach procesu oraz na nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności wniósł pozwany, żądając jego zmiany poprzez odstąpienie od obciążenia kosztami i odroczenie terminu płatności roszczenia zasądzonego na rzecz powoda. W treści uzasadnienia podniósł, że znajduje się w ciężkiej sytuacji finansowej, gdyż nie ma stałej pracy, a wspólne gospodarstwo prowadzi z narzeczoną oraz dzieckiem.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Zażalenie zasługuje na uwzględnienie w części co do kosztów procesu.
W ocenie Sądu Okręgowego pozwany wykazał, że jego sytuacja finansowa i rodzinna jest trudna, dlatego w sprawie zastosowanie powinien znaleźć art. 102 k.p.c., zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Zasady słuszności warunkujące zastosowanie instytucji zawartej w art. 102 k.p.c. obejmują wystąpienie w sprawie wypadków szczególnie uzasadnionych, które powodują, że zasądzenie kosztów na rzecz wygrywającego przeciwnika w całości, a nawet w części, byłoby sprzeczne z powszechnym odczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego (por. postanowienie Sadu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2013 roku, VCz 132/12)
Ocena, czy w konkretnych okolicznościach taki wyjątek wystąpił, jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 19 maja 2006 r., III CK 221/05, niepubl.; postanowienie Sądu Najwyższego z 13 grudnia 2007 r., I CZ 110/07, niepubl.).
Z treści przedłożonego przez pozwanego oświadczenia o stanie rodzinnym i majątkowym wynika, że znajduje się on w złej sytuacji finansowej, nie posiada stałego źródła dochodu, oszczędności. Ponadto na swoim utrzymaniu ma małoletnie dziecko oraz narzeczoną z dzieckiem. Łączne dochody tej czteroosobowej rodziny wynoszą 1364 zł. W ocenie Sądu Okręgowego kwota ta nie stanowi nawet niezbędnego minimum potrzebnego do utrzymania. Zatem obciążenie pozwanego w takich okolicznościach kosztami procesu stałoby w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego oraz byłoby niesłuszne, niesprawiedliwe.
Zdaniem Sądu Okręgowego odstąpienie od obciążenia pozwanego kosztami postępowania, uzasadnione jest także charakterem żądania z którym wystąpił powód. Domagał się on zachowku od pozwanego po zmarłym B. S. (dziadku pozwanego oraz ojcu powoda). Pozwany nie zajął stanowiska w sprawie, nie kwestionował kwoty zachowku, także obecnie nie zaprzeczył, że powodowi taki przysługuje.
Wobec powyższego Sąd Okręgowy zażalenie uznał w tej części za zasadne i na podstawie przepisów art. 386 § 1 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc zmienił zaskarżone orzeczenie w ten sposób, że nie obciążył pozwanego kosztami procesu należnymi powodowi oraz uchylił pkt 3.
Zażalenie pozwanego w pozostałej części było niezasadne.
Zgodnie z art. 333 § 1 pkt 3k.p.c. Sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli wyrok uwzględniający powództwo jest zaoczny. Natomiast zgodnie z art. 346 § 1 k.p.c. na wniosek pozwanego sąd zawiesi rygor natychmiastowej wykonalności nadany wyrokowi zaocznemu, jeżeli wyrok ten został wydany z naruszeniem przepisów o dopuszczalności jego wydania albo jeżeli pozwany uprawdopodobnił, że jego niestawiennictwo było niezawinione, a przedstawione w sprzeciwie okoliczności wywołują wątpliwości co do zasadności wyroku zaocznego.
W przedmiotowej sprawie wydany wyrok jest zaoczny, został on wydany zgodnie z przepisami postępowania cywilnego, a nadto pozwany nie kwestionuje zasadności wydanego wyroku. Wnosi jedynie o odroczenie spłaty, jednak ta przesłanka nie może doprowadzić do zawieszenia rygoru natychmiastowej wykonalności wyroku.
Dlatego też Sąd Okręgowy w pozostałej części zażalenie oddalił jako niezasadne, na podstawie art. 385 k.p.c.
SSO Irena Dobosiewicz SSO Janusz Kasnowski SSO Aurelia Pietrzak