UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 9 czerwca 2015 r. Sąd Okręgowy w Łodzi, w sprawie z powództwa J. W. przeciwko Inwestorskiemu Funduszowi Kapitałowemu (...) Spółce z o.o. w Ł. o zapłatę, utrzymał w mocy nakaz zapłaty wydany przez ten Sąd w postępowaniu nakazowym w dniu 15 lipca 2013 r. (sygn. akt I Nc 329/13).

Powyższe rozstrzygnięcie zostało wydane na podstawie następujących ustaleń faktycznych, które Sąd Apelacyjny w całości podzielił i przyjął za własne:

W dniu 27 stycznia 2009 r. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Wspólników Inwestorskiego Funduszu Kapitałowego (...) sp. z o.o. w Ł. podjęło uchwałę nr 1 w sprawie wyrażenia zgody na emisję przez spółkę obligacji zwykłych, przeprowadzaną w ramach XVI Emisji, związanej z kontynuacją strategii inwestycyjnej spółki w zakresie prowadzonych przez spółkę w ramach działalności gospodarczej inwestycji portfelowych w papiery wartościowe. W uchwale Zgromadzenie Wspólników wyraziło zgodę na zaciągnięcie przez spółkę zobowiązania wynikającego z emisji 10.389 obligacji zwykłych zwanych Obligacjami XVI Emisji o wartości nominalnej 100 zł każda i łącznej wartości wynoszącej 1.038.900 zł, emitowanych przez spółkę w celu kontynuowania strategii inwestycyjnej spółki w zakresie prowadzonych przez spółkę w ramach działalności gospodarczej inwestycji portfelowych w papiery wartościowe (akcje, prawa do akcji, obligacje, inne), sfinansowanych ze środków pochodzących z emisji obligacji zwykłych na okaziciela spółki (...), wyemitowanych na podstawie uchwały nr 1 zarządu spółki z dnia 19 lutego 2007 r. w sprawie
X Emisji Obligacji na okaziciela spółki, podjętej na podstawie upoważnienia zawartego w treści uchwały nr 1 Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Wspólników z dnia 19 lutego 2007 r. Wyrażona przez Zgromadzenie Wspólników zgoda na XVI emisję obligacji była równoznaczna z podjęciem przez Zgromadzenie Wspólników decyzji o emisji Obligacji XVI Emisji.

Obligacje XVI Emisji miały być zaoferowane w drodze niepublicznej subskrypcji w trybie określonym w art. 12 ust. 1 ustawy o obligacjach poprzez skierowanie propozycji nabycia do indywidualnych adresatów - Obligatariuszy obligacji X Emisji w liczbie nie większej niż 99 podmiotów. Szczegółowe warunki emisji Obligacji XVI Emisji, w szczególności dotyczące określenia wysokości i warunków wypłaty ewentualnej premii lub oprocentowania, określenia zasad wykupu i przedterminowego wykupu, ustalenia ceny emisyjnej, określenia zasad dystrybucji emitowanych obligacji i zasad przydziału obligacji oraz inne szczegółowe warunki emisji miały zostać ustalone przez Zarząd spółki w drodze stosownej odrębnej uchwały, do której podjęcia Zgromadzenie Wspólników upoważniło zarząd spółki. Ta uchwała Zgromadzenia Wspólników weszła w życie z dniem podjęcia.

Na tym samym posiedzeniu Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Wspólników pozwanej spółki podjęta została uchwała nr 2 w sprawie wyrażenia zgody na emisję przez spółkę obligacji zwykłych, przeprowadzaną w ramach XVII Emisji, związanej z kontynuacją strategii inwestycyjnej spółki w zakresie prowadzonych przez spółkę w ramach działalności gospodarczej inwestycji portfelowych w papiery wartościowe. W uchwale Zgromadzenie Wspólników wyraziło zgodę na zaciągniecie przez spółkę zobowiązania wynikającego
z emisji 8.741 obligacji zwykłych zwanych Obligacjami XVII Emisji o wartości nominalnej 100 zł każda obligacja i łącznej wartości wynoszącej 874.100 zł, emitowanych przez spółkę w celu kontynuowania strategii inwestycyjnej spółki w zakresie prowadzonych przez spółkę, w ramach działalności gospodarczej, inwestycji portfelowych w papiery wartościowe (akcje, prawa do akcji, obligacje, inne), sfinansowanych ze środków pochodzących z emisji obligacji zwykłych na okaziciela spółki (...) wyemitowanych na podstawie uchwały nr 1 zarządu spółki z dnia 29 czerwca 2007 r. w sprawie XI Emisji Obligacji na okaziciela spółki, podjętej na podstawie upoważnienia zawartego w treści uchwały nr 1 Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Wspólników z dnia 26 czerwca 2007 r. Wyrażona przez Zgromadzenie Wspólników zgoda na XVII emisję obligacji była równoznaczna z podjęciem przez Zgromadzenie Wspólników decyzji o emisji Obligacji XVII Emisji.

Obligacje XVII Emisji miały być zaoferowane w drodze niepublicznej subskrypcji w trybie określonym w art. 12 ust. 1 ustawy o obligacjach poprzez skierowanie propozycji nabycia do indywidualnych adresatów - Obligatariuszy obligacji XI Emisji w liczbie nie większej niż 99 podmiotów. Szczegółowe warunki emisji Obligacji XVII Emisji, w szczególności dotyczące określenia wysokości i warunków wypłaty ewentualnej premii lub oprocentowania, określenia zasad wykupu i przedterminowego wykupu, ustalenia ceny emisyjnej, określenia zasad dystrybucji emitowanych obligacji i zasad przydziału obligacji oraz inne szczegółowe warunki emisji miały zostać ustalone przez Zarząd spółki w drodze stosownej odrębnej uchwały, do której podjęcia Zgromadzenie Wspólników upoważniło zarząd spółki. Ta uchwała Zgromadzenia Wspólników weszła w życie z dniem podjęcia.

W dniu 27 stycznia 2009 r. zarząd spółki Inwestorskiego Funduszu Kapitałowego (...) sp. z o.o. w Ł. podjął uchwalę nr 1 w sprawie XVI Emisji Obligacji na okaziciela spółki. Zgodnie z tą uchwałą przedmiotem emisji było 10.389 niezabezpieczonych i oprocentowanych obligacji zwykłych na okaziciela XVI Emisji o wartości nominalnej 100 zł każda, o terminie wykupu wynoszącym 24 miesiące od daty zamknięcia subskrypcji obligacji spółki. Podstawą emisji obligacji był art. 9 pkt. 3 ustawy o obligacjach z dnia
29 czerwca 1995 r. (t.j. Dz.U. z 2001 r., nr 120, poz. 1300 ze zm.) oraz uchwała nr 1 z dnia 27 stycznia 2009 r. Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Wspólników Inwestorskiego Funduszu Kapitałowego (...) sp. z o.o. w Ł. w sprawie wyrażenia zgody na emisję przez spółkę obligacji zwykłych, przeprowadzaną w ramach XVI Emisji, związanej z kontynuacją strategii inwestycyjnej spółki w zakresie prowadzonych przez spółkę w ramach działalności gospodarczej inwestycji portfelowych w papiery wartościowe.

Zgodnie z § 2 uchwały zarządu Obligacje XVI Emisji zawierają bezwarunkowe, bezpośrednie, niepodporządkowane i niezabezpieczone zobowiązanie spółki do świadczeń określonych w uchwale. Obligacje XVI Emisji nie są uprzywilejowane, nie mają ograniczeń co do praw przenoszonych z obligacji. Prawa wynikające z Obligacji XVI Emisji powstają z chwilą przydziału Obligacji i przysługują osobie będącej obligatariuszem w dniu ustalenia praw do świadczeń z tytułu Obligacji. Wartość nominalna jednej obligacji ustalona została na kwotę 100 zł, natomiast wartość emisyjna na kwotę 97,77 zł.

Obligacje miały być oprocentowane począwszy od pierwszego dnia pierwszego okresu odsetkowego według stałej stopy procentowej w wysokości 5% w skali roku. W ramach XVI Emisji Obligacji przewidziano dwa okresy odsetkowe. Okres odsetkowy wynosił 12 miesięcy i liczony był od daty zamknięcia subskrypcji w przypadku pierwszego okresu odsetkowego lub od daty wymagalności odsetek ustalonej dla pierwszego okresu odsetkowego
w przypadku drugiego okresu odsetkowego. Wykaz okresów odsetkowych, dni ustalenia praw do odsetek i dni wymagalności odsetek określono następująco:

• pierwszy okres odsetkowy: pierwszy dzień okresu odsetkowego – 7 lutego 2009 r., ostatni dzień okresu odsetkowego - 6 lutego 2010 r., dzień wymagalności odsetek – 7 lutego 2010 r.;

• drugi okres odsetkowy: pierwszy dzień okresu odsetkowego – 7 lutego 2010 r., ostatni dzień okresu odsetkowego – 6 lutego 2011 r., dzień wymagalności odsetek – 7 lutego 2011 r.

W uchwale zarządu postanowiono, że wypłata odsetek następuje każdorazowo niezwłocznie po upływie okresu odsetkowego.

Zgodnie z postanowieniami uchwały, świadczenia z tytułu obligacji miały być realizowane na rachunek bankowy posiadacza Obligacji, który został wskazany przed dniem ustalenia prawa do świadczeń. W uchwale Zarządu dopuszczono możliwość opłacenia obligacji XVI Emisji wierzytelnością przysługującą inwestorowi wobec Emitenta. W takim wypadku za wpłatę uważa się złożenie Emitentowi skutecznego oświadczenia o potrąceniu wierzytelności przysługującej inwestorowi wobec Emitenta z wierzytelnością Emitenta przysługującą wobec inwestora o zapłatę ceny emisyjnej za obejmowane Obligacje XVI Emisji.

Subskrypcja Obligacji XVI Emisji miała zostać przeprowadzona pomiędzy 30 stycznia 2009 r. a 7 lutego 2009 r., a zamknięcie subskrypcji nastąpić
miało 7 lutego 2009 r. Obligacje miały być oferowane w drodze niepublicznej subskrypcji i spółka skierować miała do inwestorów indywidualne propozycje Nabycia Obligacji XVI Emisji. Przydział Obligacji nastąpić miał w dniu zamknięcia subskrypcji.

Po dokonaniu przydziału Obligacji XVI Emisji inwestorom zostaną niezwłocznie wydane dokumenty Obligacji XVI Emisji lub zaświadczenia przydziale obligacji, w tym w szczególności poprzez:

• wydanie stosownego zaświadczenia o ilości i numerach przydzielonych danemu Obligatariuszowi Obligacji XVI emisji i o pozostawieniu odcinka zbiorowego Obligacji XVI Emisji w spółce

• lub przekazanie dokumentów (odcinków Zbiorowych) Obligacji XVI Emisji Obligatariuszom osobiście

• lub przesłanie ich Obligatariuszom listami poleconymi

• lub poprzez odebranie ich przez pełnomocnika Obligatariusza.

W przypadku wydania Obligatariuszowi zaświadczenia o ilości i numerach przydzielonych obligacji XVI Emisji oraz o pozostawieniu odcinka zbiorowego Obligacji XVI Emisji spółce, wydanie Obligatariuszowi O. Zbiorowego Obligacji na okaziciela XVI Emisji nastąpić mogło na jego wyraźnie życzenie po przedstawieniu w spółce wydanego wcześniej zaświadczenia.

Wykup Obligacji XVI Emisji nastąpić miał po upływie okresu, na jaki zostały wydane. Obligacje XVI Emisji miały zostać wykupione przez spółkę
w terminie nie dłuższym niż 24 miesiące od dnia zamknięcia subskrypcji, to jest nie później niż w dniu 7 lutego 2011 r., określonego jako dzień wykupu. Dzień wykupu miał być taki sam dla wszystkich obligacji.

Obligacje miały zostać wykupione za zapłatą kwoty pieniężnej równej wartości nominalnej obligacji powiększonej o należne odsetki za ostatni okres odsetkowy. Poczynając od dnia wykupu, obligacje nie podlegały oprocentowaniu.

W dniu 27 stycznia 2009 r. zarząd spółki Inwestorskiego Funduszu Kapitałowego (...) sp. z o.o. w Ł. podjął uchwalę nr 2 w sprawie XVII Emisji Obligacji na okaziciela spółki. Zgodnie z tą uchwałą przedmiotem emisji było 8.741 niezabezpieczonych i oprocentowanych obligacji zwykłych na okaziciela X. E. i o wartości nominalnej 100 zł każda, o terminie wykupu 24 miesiące od daty zamknięcia subskrypcji obligacji spółki. Podstawą emisji obligacji był art. 9 pkt. 3 ustawy o obligacjach z dnia 29 czerwca 1995 r. oraz uchwała nr 2 z dnia 27 stycznia 2009 r. Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Wspólników Inwestorskiego Funduszu Kapitałowego (...) sp. z o.o. w Ł. w sprawie wyrażenia zgody na emisję przez spółkę obligacji zwykłych, przeprowadzaną w ramach XVII Emisji, związaną z kontynuacją strategii inwestycyjnej spółki w zakresie prowadzonych przez spółkę w ramach działalności gospodarczej inwestycji portfelowych w papiery wartościowe.

Zgodnie z § 2 uchwały zarządu Obligacje XVII Emisji zawierają bezwarunkowe, bezpośrednie, niepodporządkowane i niezabezpieczone zobowiązanie spółki do świadczeń określonych w uchwale. Obligacje XVII Emisji nie są uprzywilejowane, nie mają ograniczeń co do praw przenoszonych z obligacji. Prawa wynikające z Obligacji XVII Emisji powstają z chwilą przydziału Obligacji i przysługują osobie będącej obligatariuszem w dniu ustalenia praw do świadczeń z tytułu Obligacji. Wartość nominalna jednej obligacji ustalona została na kwotę 100 zł, natomiast wartość emisyjna na kwotę 97,23 zł.

Obligacje miały być oprocentowane począwszy od pierwszego dnia pierwszego okresu odsetkowego według stałej stopy procentowej w wysokości 5% w skali roku. W ramach XVII Emisji Obligacji przewidziano dwa okresy odsetkowe. Okres odsetkowy wynosił 12 miesięcy i liczony był od daty zamknięcia subskrypcji w przypadku pierwszego okresu odsetkowego lub od daty wymagalności odsetek ustalonej dla pierwszego okresu odsetkowego
w przypadku drugiego okresu odsetkowego. Wykaz okresów odsetkowych, dni ustalenia praw do odsetek i dni wymagalności odsetek określono następująco:

• pierwszy okres odsetkowy: pierwszy dzień okresu odsetkowego – 7 lutego 2009 r., ostatni dzień okresu odsetkowego – 6 lutego 2010 r., dzień wymagalności odsetek – 7 lutego 2010 r.;

• drugi okres odsetkowy: pierwszy dzień okresu odsetkowego – 7 lutego 2010 r., ostatni dzień okresu odsetkowego – 6 lutego 2011 r., dzień wymagalności odsetek – 7 lutego 2011 r.

W uchwale zarządu postanowiono, że wypłata odsetek następuje każdorazowo niezwłocznie po upływie okresu odsetkowego.

Zgodnie z postanowieniami uchwały zarządu świadczenia z tytułu obligacji miały być realizowane na rachunek bankowy posiadacza Obligacji, który został wskazany przed dniem ustalenia prawa do świadczeń. W uchwale Zarządu dopuszczono możliwość opłacenia obligacji XVII Emisji wierzytelnością przysługującą inwestorowi wobec Emitenta. W takim wypadku za wpłatę uważa się złożenie Emitentowi skutecznego oświadczenia o potrąceniu wierzytelności przysługującej inwestorowi wobec Emitenta z wierzytelnością Emitenta przysługującą wobec inwestora o zapłatę ceny emisyjnej za obejmowane Obligacje XVII Emisji.

Subskrypcja Obligacji XVII Emisji miała zostać przeprowadzona pomiędzy 30 stycznia 2009 r. a 7 lutego 2009 r., a zamkniecie subskrypcji nastąpić miało 7 lutego 2009 r. Obligacje miały być oferowane w drodze niepublicznej subskrypcji i spółka skierować miała do inwestorów indywidualne propozycje Nabycia Obligacji XVII Emisji. Przydział Obligacji nastąpić miał w dniu zamknięcia subskrypcji.

Po dokonaniu przydziału Obligacji XVII Emisji inwestorom zostaną niezwłocznie wydane dokumenty Obligacji XVII Emisji lub zaświadczenia o przydziale obligacji, w tym w szczególności poprzez:

• wydanie stosownego zaświadczenia o ilości i numerach przydzielonych danemu Obligatariuszowi Obligacji XVII Emisji i o pozostawieniu odcinka zbiorowego Obligacji XVII Emisji w spółce

• lub przekazanie dokumentów (odcinków Zbiorowych) Obligacji XVII Emisji Obligatariuszom osobiście

• lub przesłanie ich Obligatariuszom listami poleconymi

• lub poprzez odebranie ich przez pełnomocnika Obligatariusza.

W przypadku wydania Obligatariuszowi zaświadczenia o ilości i numerach przydzielonych obligacji XVII Emisji i o pozostawieniu odcinka zbiorowego Obligacji XVII Emisji spółce, wydanie Obligatariuszowi O. Zbiorowego Obligacji na okaziciela XVII Emisji nastąpić mogło na jego wyraźnie życzenie po przedstawieniu w spółce wydanego wcześniej zaświadczenia.

Wykup Obligacji XVII Emisji nastąpić miał po upływie okresu, na jaki zostały wydane. Obligacje XVII Emisji miały zostać wykupione przez spółkę
w terminie nie dłuższym niż 24 miesiące od dnia zamknięcia subskrypcji, to jest nie później niż w dniu 7 lutego 2011 r., określonym jako dzień wykupu. Dzień wykupu miał być taki sam dla wszystkich obligacji.

Propozycja nabycia zarówno Obligacji XVI Emisji jak i Obligacji XVII Emisji skierowana została m. in. do J. W.. Propozycje nabycia obligacji obu emisji zawierały wszystkie warunki emisji tych obligacji określone w uchwałach zarządu nr 1 i 2 z dnia 27 stycznia 2009 r. sprawie XVI i XVII Emisji Obligacji na okaziciela spółki.

Powód przyjął propozycję nabycia Obligacji XVI i XVII Emisji oraz
w dniu 3 lutego 2009 r. złożył dwa oświadczenia o potrąceniu wzajemnych wierzytelności i przyjęciu propozycji nabycia obligacji.

W jednym oświadczeniu powód dokonał potrącenia przysługującej mu wobec spółki wymagalnej wierzytelności o zapłatę przez spółkę na jego rzecz kwoty 645.000 zł stanowiącej wartość przysługujących powodowi 645 obligacji zwykłych na okaziciela spółki (...) z wierzytelnością przysługującą spółce wobec powoda o zapłatę na rzecz spółki ceny za obejmowane obligacje XVI Emisji w łącznej liczbie 6.735, o wartości nominalnej 100 zł każda oraz łącznej wartości 645.010,95 zł. Równocześnie powód oświadczył, że przyjmuje propozycję nabycia Obligacji XVI Emisji, dokonuje zapisu, obejmuje i opłaca 6.735 sztuk Obligacji XVI Emisji o łącznej wartości nominalnej 673.500 zł, za cenę emisyjną wynoszącą 95,77 zł za jedną obligację, za łączną cenę 645.010,95 złotych. Wobec potrącenia do zapłaty przez powoda na rzecz spółki z tytułu objęcia Obligacji XVI Emisji pozostawała kwota 10,95 zł.

W drugim oświadczeniu powód dokonał potrącenia przysługującej mu wobec spółki wymagalnej wierzytelności o zapłatę przez spółkę na jego rzecz kwoty 300.000 zł stanowiącej wartość przysługujących powodowi 300 obligacji zwykłych na okaziciela spółki (...) z wierzytelnością przysługującą spółce wobec powoda o zapłatę na rzecz spółki ceny za obejmowane obligacje XVI Emisji w łącznej liczbie 3.085, o wartości nominalnej 100 zł każda oraz łącznej wartości 299.954,55 zł. Równocześnie powód oświadczył, że przyjmuje propozycję nabycia Obligacji XVII Emisji, dokonuje zapisu, obejmuje i opłaca 3.085 sztuk Obligacji XVII Emisji o łącznej wartości nominalnej 308.500 zł, za cenę emisyjną wynoszącą 97,23 zł za jedną obligację, za łączną cenę 299.954,55 złotych. Wobec potrącenia do zapłaty przez spółkę na rzecz powoda pozostawała kwota 45,45 zł.

W dniu 7 lutego 2009 r. zarząd spółki Inwestorskiego Funduszu Kapitałowego (...) sp. z o.o. w Ł. podjął uchwałę nr 1 w sprawie przydziału Obligacji na okaziciela XVI Emisji. Zgodnie z tą uchwałą 6.735 sztuk obligacji tej emisji (od numeru (...) do numeru (...)) przydzielono zostało J. W.. Wartość nominalna przydzielonych powodowi obligacji wyniosła 673.500 zł, natomiast wartość emisyjna - 645.010,95 zł. Dokumenty określające prawo własności przydzielonych obligacji wydane miały zostać obligatariuszom niezwłocznie po wejściu w życie tejże uchwały. Uchwała zaś weszła w życie z dniem podjęcia.

W dniu 7 lutego 2009 r. zarząd spółki Inwestorskiego Funduszu Kapitałowego (...) sp. z o.o. w Ł. podjął również uchwałę nr 2 w sprawie przydziału Obligacji na okaziciela XVII Emisji. Zgodnie z tą uchwałą 3.085 sztuk obligacji tej emisji (od numeru (...) do numeru (...)) przydzielono zostało J. W.. Wartość nominalna przydzielonych powodowi obligacji wyniosła 308.500 zł, natomiast wartość emisyjna - 299.954,55 zł. Dokumenty określające prawo własności przydzielonych obligacji wydane miały zostać obligatariuszom niezwłocznie po wejściu w życie tejże uchwały. Uchwała zaś weszła w życie z dniem podjęcia.

W dniu 7 lutego 2009 r. Inwestorski Fundusz Kapitałowy (...) sp.
z o.o. w Ł. wydał zaświadczenie, że na podstawie uchwały nr 1 z dnia 7 lutego 2009 r. w sprawie przydziału Obligacji na okaziciela XVI Emisji zarząd spółki dokonał przydziału Obligacji XVI Emisji na okaziciela spółki w liczbie 6.735 o numerach od (...) do (...) wyemitowanych na podstawie uchwały nr 1 Zarządu Spółki z dnia 27 stycznia 2009 r. w sprawie XVI emisji obligacji na okaziciela spółki, podjętej na podstawie upoważnienia zawartego w uchwale nr 1 Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Spółki z dnia 27 stycznia 2009 r. w sprawie wyrażenia zgody na emisję przez spółkę obligacji zwykłych, przeprowadzaną w ramach XVI Emisji, związaną z kontynuacją strategii inwestycyjnej spółki w zakresie prowadzonych przez spółkę w ramach działalności gospodarczej inwestycji portfelowych w papiery wartościowe - na rzecz obligatariusza J. W.. Równocześnie spółka zaświadczyła, że O. Zbiorowy Obligacji na okaziciela XVI Emisji w liczbie (...) o numerach od (...) do (...) został wystawiony wraz z arkuszem wykupu i arkuszem kuponowym tych obligacji i pozostaje w spółce.

Wydane przez spółkę zaświadczenie było dokumentem potwierdzającym nabycie obligacji przez obligatariusza wymienionego w treści zaświadczenia.

W dniu 7 lutego 2009 r. Inwestorski Fundusz Kapitałowy (...) sp.
z o.o. w Ł. wydał zaświadczenie, że na podstawie uchwały nr 2 z dnia
7 lutego 2009 r. w sprawie przydziału Obligacji na okaziciela XVII Emisji zarząd spółki dokonał przydziału Obligacji XVII Emisji na okaziciela spółki w liczbie 3.085 o numerach od (...) do (...) wyemitowanych na podstawie uchwały nr 2 Zarządu Spółki z dnia 27 stycznia 2009 r. w sprawie XVII Emisji Obligacji na okaziciela spółki, podjętej na podstawie upoważnienia zawartego w uchwale nr 2 Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Spółki z dnia 27 stycznia 2009 r. w sprawie wyrażenia zgody na emisję przez spółkę obligacji zwykłych, przeprowadzaną w ramach XVII Emisji, związanej z kontynuacją strategii inwestycyjnej spółki w zakresie prowadzonych przez spółkę w ramach działalności gospodarczej inwestycji portfelowych w papiery wartościowe - na rzecz obligatariusza J. W.. Równocześnie spółka zaświadczyła, że O. Zbiorowy Obligacji na okaziciela XVII Emisji w liczbie 3.085 o numerach od (...) do (...) został wystawiony wraz z arkuszem wykupu i arkuszem kuponowym tych obligacji i pozostaje w spółce. Wydane przez spółkę zaświadczenie było dokumentem potwierdzającym nabycie obligacji przez obligatariusza wymienionego w treści zaświadczenia.

Po upływie terminu wykupu obligacji pozwana spółka dokonała wykupu Obligacji XVI Emisji na kwotę 170.000 zł. Pozwana nie uiściła na rzecz powoda odsetek umownych należnych z przydzielonych mu obligacji.

Pismem z dnia 12 marca 2013 r. powód - działając poprzez pełnomocnika w osobie adwokata M. W. - poinformował pozwaną, że jest obligatariuszem wyemitowanych przez spółkę 3.085 sztuk obligacji XVII Emisji
o wartości nominalnej 308.500 zł plus odsetki w kwocie 62.925,55 zł oraz 6.735 sztuk obligacji XVI Emisji o wartości nominalnej 673.500 zł plus odsetki
w kwocie 129.194,04 zł. Z uwagi na upływ terminu zapadalności tych obligacji powód wezwał pozwaną spółkę do wykupu obligacji i zapłaty świadczenia spółki z tytułu tego wykupu.

W kolejnym piśmie z dnia 27 maja 2013 r. powód ponowił wezwanie do wykupienia przez spółkę posiadanych przez niego obligacji. Powód wskazał równocześnie, że na poczet Obligacji XVI Emisji spłacone zostało 170.000 zł.

W rozważaniach, w następstwie rozpoznania zarzutów pozwanej od nakazu zapłaty z dnia 15 lipca 2013 r., Sąd Okręgowy uznał powództwo za uzasadnione w całości, co skutkowało utrzymaniem tego nakazu w mocy. Jednocześnie Sąd pierwszej instancji podkreślił, że z przedstawionych zaświadczeń, stanowiących dowód nabycia obligacji, wynikała okoliczność przydzielenia powodowi 6.735 sztuk Obligacji XVI Emisji na okaziciela spółki o numerach od (...) do (...) , wyemitowanych na podstawie uchwały nr 1 Zarządu pozwanej spółki z dnia 27 stycznia 2009 r. w sprawie XVI Emisji Obligacji na okaziciela spółki oraz 3.085 sztuk Obligacji XVII Emisji na okaziciela spółki o numerach od (...) do (...) wyemitowanych na podstawie uchwały nr 2 Zarządu spółki z dnia 27 stycznia 2009 r. w sprawie XVII Emisji Obligacji na okaziciela spółki. Zdaniem Sądu Okręgowego pozwana spółka w świetle art. 4 ustawy o obligacjach z dnia 29 czerwca 1995 r. (tekst jednolity Dz.U. Nr 120 z 2001 r., poz. 1300 ze zm.) była dłużnikiem powoda - jako właściciela określonej liczby obligacji - i z tego tytułu zobowiązana była spełnić na jego rzecz świadczenie wynikające z obligacji, tj. dokonać zapłaty wartości nominalnej obligacji przydzielonych powodowi oraz zapłaty odsetek umownych. Ze względu na to, że wartość nominalna wszystkich przydzielonych powodowi obligacji wynosiła 982.000 zł, a pozwana wykupiła Obligacje XVI Emisji wyłącznie do kwoty 170.000 zł, pozostało niespełnione zobowiązanie na rzecz powoda z tytułu wykupu Obligacji XVI i XVII Emisji w łącznej kwocie 812.000 zł, którą Sąd Okręgowy zasądził w ramach należności głównej.

Konsekwencją powyższego było uznanie zasadności żądania pozwu
w zakresie zasądzenia odsetek umownych w wysokości 5% w skali roku, liczonych za okres od dnia 7 lutego 2009 r. do dnia 6 lutego 2011 r. W uchwałach emisyjnych zarządu spółki postanowiono bowiem, że wypłata odsetek następuje każdorazowo po upływie okresu odsetkowego (za pierwszy okres odsetkowy odsetki umowne winny być wypłacone niezwłocznie po upływie tego okresu, czyli po 7 lutego 2010 r., a za drugi okres odsetkowy - łącznie z wykupem obligacji), emitent winien spełnić te świadczenia niezwłocznie bez wezwania do spełnienia świadczenia, natomiast pozwana - mimo takiej treści obligacji - nie uiściła na rzecz powoda żadnych kwot z tytułu odsetek umownych, które określono w treści obligacji.

Uwzględnieniu podlegało również żądanie pozwu w zakresie odsetek ustawowych od dnia 7 lutego 2011 r. W ocenie Sądu Okręgowego, do świadczenia pozwanej nie miał zastosowania art. 455 k.c., ponieważ termin jego spełnienia został oznaczony i wynikał z treści obligacji (był to dzień wykupu obligacji - 7 lutego 2011 r.). Wbrew twierdzeniom pozwanej, powód nie musiał więc wzywać pozwanej do spełnienia świadczenia. Z uwagi na to, że pozwana nie spełniła przedmiotowego świadczenia w terminie, Sąd Okręgowy uznał, że pozostawała w opóźnieniu, co na podstawie art. 481 § 1 i 3 k.c. uprawniało powoda do żądania odsetek ustawowych za okres opóźnienia.

Sąd Okręgowy odniósł się także do powołanej w zarzutach kwestii braku podstawa do rozpoznania sporu w postępowaniu nakazowym. Argumentował, że spełnione zostały przesłanki wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, bowiem powód dochodził roszczenia pieniężnego z papierów wartościowych , a potwierdzenie posiadania takich papierów wartościowych należy traktować jako dokument urzędowy.

W tym stanie rzeczy na podstawie art. 496 k.p.c. Sąd pierwszej instancji utrzymał w mocy nakaz zapłaty tego Sądu z dnia 15 lipca 2013 r.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła strona pozwana, zaskarżając go w całości i podnosząc następujące zarzuty:

1. naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, tj.:

- art. 485 § 1 pkt 1 k.p.c. wskutek przyjęcia, że zaświadczenie o przydziale obligacji na okaziciela stanowi dokument urzędowy i może stanowić podstawę do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym,

- art. 486 § 1 k.p.c. wskutek jego niezastosowania i wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym w sytuacji braku podstaw do jego wydania,

- art. 233 § 1 k.p.c. wskutek przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów i przyjęcia za udowodnione, że powód jest legitymowany z tytułu obligacji na okaziciela, pomimo nieprzedstawienia w postępowaniu dokumentów obligacji,

- art. 328 § 2 k.p.c. wskutek nie wskazania i nie wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku oraz ograniczenia obowiązku ich przedstawienia do powołania art. 4 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach;

2. naruszenia przepisów prawa materialnego, tj. art. 921⁶ k.c. w zw.
z art. 921¹¹ § 1 k.c. w zw. z art. 921¹² k.c. w zw. z art. 14 ustawy o obligacjach poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie, że powód jest uprawniony do żądania spełnienia świadczenia z papieru wartościowego w postaci obligacji na okaziciela, podczas gdy powód nie przedstawił obligacji do wykupu, nie wykazując w ten sposób uprawnienia do żądania spełnienia świadczenia.

W konkluzji skarżąca wniosła o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Łodzi do ponownego rozpoznania
i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego, ewentualnie o zmianę wyroku w całości poprzez uchylenie nakazu zapłaty oraz oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania za obie instancje według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja okazała się zasadna o tyle, że skutkowała zmianą zaskarżonego wyroku w zakresie utrzymującym w mocy zawarte w nakazie zapłaty z dnia 15 lipca 2013 r. rozstrzygnięcie o odsetkach ustawowych od zasądzonego w nim świadczenia.

Powyższa korekta nie wynikała jednak z trafności przedstawionych przez skarżącą zarzutów, które pomijały kwestię prawidłowości ustalenia terminu początkowego naliczania tego rodzaju odsetek, lecz z obowiązku Sądu Apelacyjnego - jako sądu meriti – usunięcia dostrzeżonych w zaskarżonym orzeczeniu uchybień natury materialnoprawnej (tak SN w uchwale 7 sędziów z dnia 31 stycznia 2008 r. w sprawie III CZP 49/07, Lex nr 1771404). Zarzuty apelacji sprowadzały się jedynie do podważenia podstaw umożliwiających wydanie w sprawie przedmiotowego nakazu zapłaty oraz do zakwestionowania legitymacji powoda do dochodzenia należności z tytułu obligacji na okaziciela, a w konsekwencji obranego przez Sąd Okręgowy kierunku rozstrzygnięcia, i jako takie nie spotkały się z uznaniem Sądu Apelacyjnego.

Wbrew wywodom apelacji, podstaw dla wzruszenia zaskarżonego wyroku nie sposób wywieść z rzekomego uchybienia przepisom art. 485 § 1pkt 1 k.p.c. i art. 486 § 1 k.p.c. W judykaturze nie budzi wątpliwości, że ewentualne uchybienie wskazanym normom i rozpoznanie sprawy w postępowaniu odrębnym – postępowaniu nakazowym, nie powoduje pozbawienia pozwanego obrony jego praw i nie wywołuje skutku w postaci nieważności postępowania (tak SN w wyroku z dnia 8 października 2009 r. w sprawie II CSK 153/09, Lex nr 553674). Rzeczą strony pozwanej było zatem przede wszystkim wykazanie, że ewentualne naruszenie powołanych przepisów procesowych przełożyło się na treść zaskarżonego wyroku. Tymczasem wywiedzenie zarzutów z art. 485 § 1pkt 1 k.p.c. i art. 486 § 1 k.p.c. z istoty swej mogło znaleźć uzasadnienie na etapie zaskarżenia nakazu zapłaty, niemniej jednak nie przystawało do aktualnego stadium postępowania, prowadzonego po uprzedniej weryfikacji roszczenia na rozprawie, w oparciu o zarzuty i dowody przedstawione przez stronę pozwaną. Przywołane przez apelującego judykaty odnoszą się wprost do kryterium oceny żądania pozwu na etapie wydawania nakazu zapłaty, jednakże nie sposób racjonalnie bronić tezy, że po złożeniu zarzutów od nakazu zapłaty przepisy o postępowaniu nakazowym nakazują uwzględnić żądanie pozwu bez jego merytorycznego badania. Wybór drogi postępowania (nawet wadliwy) z zasady nie wpływa na zasadność roszczeń pozwu. Tego rodzaju zależność mogłaby wystąpić jedynie w sytuacji, gdyby określona ocena Sądu determinowana była zastosowaniem właściwych dla danego postępowania odrębnego przepisów procesowych np. o prekluzji dowodowej, czy o dopuszczalności potrącenia . Apelujący nie zdołał jednak wykazać, że Sąd Okręgowy przeprowadzając postępowanie nakazowe zamiast postępowania na zasadach ogólnych, wyłącznie na skutek naruszenia wskazanych przepisów prawa procesowego o postępowaniu nakazowym bezpodstawnie i wbrew zgromadzonym dowodom uznał roszczenia pozwu za usprawiedliwione.

Za całkowicie chybione wypada bowiem uznać wywody o nierozpoznaniu istoty sporu poprzez pominięcie kwestii legitymacji procesowej powoda na skutek zastosowania przepisów procesowych o postępowaniu nakazowym. Przeciwnie, pozytywne rozstrzygnięcie w przedmiocie roszczeń powoda było następstwem stwierdzenia po jego stronie legitymacji do dochodzenia od pozwanej Spółki zapłaty z tytułu wyemitowanych przez nią obligacji na okaziciela. Sąd Okręgowy zarówno w ustaleniach faktycznych, jak i w rozważaniach odwołał się do treści załączonych do pozwu dokumentów w postaci uchwał organów Spółki o emisji obligacji oraz zaświadczeń o przydziale obligacji (k. 24, 25), z których wynikała zarówno okoliczność nabycia przez powoda tego rodzaju papierów wartościowych, jak i pozostawienia
w pozwanej Spółce odcinka zbiorowego obligacji na okaziciela wraz z arkuszem wykupu i arkuszem kuponowym. Co jednak najistotniejsze, pozwana Spółka całkowicie pomija w swojej argumentacji, iż w toku postępowania przed Sądem pierwszej instancji nie tylko nie podnosiła braku legitymacji czynnej powoda, ale w uzasadnieniu zarzutów zdaje się wprost uznawać wydane przez siebie zaświadczenia za dokumenty legitymizujące powoda z tytułu obligacji na okaziciela (vide strona 2 zarzutów – k 40 akt). Tym samym należało uznać, że legitymacja powoda w omawianym zakresie nie była kwestią sporną, a strona pozwana podnosząc dopiero w apelacji zarzuty dotyczące braku legitymacji czynnej powoda , działała w sposób spóźniony. Aprobując stanowisko Sądu pierwszej instancji o istnieniu podstaw do rozpoznania sprawy w postępowaniu odrębnym – postępowaniu nakazowym, nie sposób pominąć, że pozwana Spółka powinna przytoczyć wszelkie zarzuty zmierzające do wykazania bezzasadności powództwa pod rygorem ich utraty zasadniczo już w piśmie zawierającym zarzuty od nakazu zapłaty (art.493 § 1 k.p.c.). Jednakże nawet przy hipotetycznym założeniu, że dokumenty załączone do pozwu nie spełniały wymogów z art. 485 k.p.c., nie budzi wątpliwości, że apelujący winien zgłosić tego rodzaju zarzuty z zachowaniem wymogów z art. 207 § 6 k.p.c. Pozwana Spółka powyższym wymogom nie sprostała, ograniczając swą aktywność procesową do przedstawienia zarzutów, poprzez które dążyła wyłącznie do podważenia podstaw do przeprowadzenia postępowania nakazowego w sprawie, a ściślej wydania nakazu zapłaty, a także podstaw do uznania roszczeń powoda za wymagalne, w sposób uzasadniający zasądzenie odsetek od objętej nakazem należności. Ponieważ Sąd Okręgowy był związany tymi zarzutami, które wyznaczyły ramy przeprowadzonego postępowania, w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku zabrakło pogłębionego wywodu na okoliczność legitymacji czynnej powoda, co jednak w żaden sposób nie podważa trafności tego stanowiska.

Jedynie uzupełniająco wypada zaznaczyć, że mimo wadliwego stanowiska Sądu pierwszej instancji, który w nieuzasadniony sposób przypisał dokumentom załączonym do pozwu, w tym zaświadczeniom na kartach 24 -25, moc dokumentów urzędowych w rozumieniu art. 244 k.p.c. , w rozpatrywanej sprawie istniały podstawy dla rozpoznania sporu w postępowaniu nakazowym i wydania nakazu zapłaty. Za trafne wypada bowiem uznać stanowisko powoda przedstawione w uzasadnieniu pozwu, iż z uwagi na legalną definicję obligacji, tego rodzaju papier wartościowy, spełnia wymogi, o których mowa w art. 485 § 1 pkt 2 k.p.c. Do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym uprawnia każdy dokument prywatny , którym powód wykazuje istnienie zobowiązania i jego akceptację przez dłużnika ( tak SN w uzasadnieniu wyroku z dnia 5 października 2005 r. w sprawie II CK 102/05, Lex nr 604045). W okolicznościach sporu, za taki dokument należy uznać także zaświadczenia, zrównane przez ich wystawcę w skutkach z dokumentem wykazującym legitymację z obligacji na okaziciela, które w powiązaniu z uchwałami organów Spółki (...) Fundusz Kapitałowy (...) wskazują na istnienie zaakceptowanego przez dłużnika zobowiązania.

Ze względu na to, że legitymacja powoda do dochodzenia zapłaty
z tytuły nabytych od pozwanej Spółki obligacji – w obliczu ograniczonej
aktywności procesowej strony pozwanej - nie budziła wątpliwości ani w momencie wydawania nakazu zapłaty z dnia 15 lipca 2013 r., ani w dacie wydawania zaskarżonego wyroku, brak jest podstaw dla przypisania Sądowi Okręgowemu jakiegokolwiek uchybienia w stosowaniu reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.). Skarżący, podnosząc omawiany zarzut, nie wskazał przyczyny dyskwalifikującej postępowanie dowodowe Sądu Okręgowego w objętym apelacją zakresie, zwłaszcza, że w toku całego postępowania nie dostarczył dowodów przeciwnych, a dokumenty, na których oparł się Sąd pierwszej instancji pochodzą od samej strony pozwanej. Stąd też zarzut naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów należało uznać za bezzasadny i świadczący o dezaprobacie stanu faktycznego ustalonego na podstawie zgromadzonego przez Sąd I instancji materiału dowodowego tylko z tej przyczyny, że nie wspierał on twierdzeń apelującego. Innymi słowy, skoro skarżący poprzestał na samym tylko stwierdzeniu o wadliwości oceny materiału dowodowego i wyprowadzonego z niego wniosku o istnieniu legitymacji czynnej powoda, podczas gdy zachodzi konieczność wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub zwykłego doświadczenia życiowego, na których opiera się uprawnienie do dokonywania swobodnej oceny dowodów w rozumieniu art. 233 § 1 k.p.c., Sąd Apelacyjny nie przychylił się do zarzutu obrazy tego przepisu.

Wobec wyraźnego wskazania dowodów, na których podstawie poczynione zostały przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne sprawy, a także prawidłowej (choć nie pogłębionej) oceny ich wiarygodności i mocy dowodowej, zaskarżony wyrok – pomimo wątpliwości strony pozwanej - poddawał się kontroli instancyjnej. Pozwana nie zdołała zresztą wykazać, że konstrukcja i forma uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego była wadliwa z perspektywy wymogów art. 328 § 2 k.p.c., a przez to miała wpływ na treść zawartego w nim rozstrzygnięcia w stopniu uzasadniającym jego wzruszenie. Podkreślić należy, że uzasadnienie wyroku wyjaśnia przyczyny, dla jakich orzeczenie zostało wydane, jest sporządzane już po wydaniu wyroku, a zatem wynik sprawy z reguły nie zależy od tego, jak napisane zostało uzasadnienie i czy zawiera ono wszystkie wymagane elementy. Z tych przyczyn zarzut naruszenia przepisu art. 328 § 2 k.p.c. może być usprawiedliwiony tylko w tych wyjątkowych okolicznościach, w których treść uzasadnienia orzeczenia sądu całkowicie uniemożliwia dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia lub w przypadku zastosowania prawa materialnego do niedostatecznie jasno ustalonego stanu faktycznego ( tak SN w wyroku z dnia 2 marca 2011 r. w sprawie II PK 202/10, LEX nr 817516; w wyroku z dnia 7 stycznia 2010 r. w sprawie II UK 148/09, LEX nr 577847; podobnie SA w Poznaniu w wyroku z dnia 27 października 2010 r. w sprawie I ACa 733/10, LEX nr 756715). Ponownie wypada zaznaczyć, iż legitymację procesową powoda Sąd pierwszej instancji wyprowadził z zaświadczeń wydanych przez pozwaną Spółkę, czemu dał wyraz na stronie 10 uzasadnienia zaskarżonego wyroku (k 108 v), podkreślając, ze stanowią one dowód nabycia obligacji, a powód jest legitymowany do odchodzenia roszczenia jako właściciel określonych w pozwie obligacji na okaziciela. Okoliczność, że aktualnie strona pozwana uznaje to stanowisko za błędne nie oznacza, że Sąd Okręgowy uchybił wymogom z art. 328 § 2 k.p.c. lub – o czym była już wyżej mowa – że nie rozpoznał istoty sporu.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, nie doszło także w rozpatrywanej sprawie do uchybienia przepisom prawa materialnego w sposób opisany w apelacji strony pozwanej. Wprawdzie należało zgodzić się z pozwaną Spółką, że co do zasady uprawniony z papierów wartościowych, realizując wynikające z nich prawo, ma obowiązek przedłożenia dłużnikowi papieru wartościowego w celu skutecznego domagania się spełnienia świadczenia (art. 921⁶ k.c.), bowiem w przeciwieństwie do ogólnej reguły zawartej w art. 454 § 1 zd. 2 k.c. dług ma w tym wypadku charakter odbiorczy ( tak - H. Ciepła, B. Czech, S. Dąbrowski, T. Domińczyk, H. Pietrzkowski, Z. Strus, M. Sychowicz, A. Wypórkiewicz: Kodeks cywilny. Komentarz, tom II, str. 771), to jednak nie sposób było podzielić zapatrywań skarżącej, że powód nie przedstawił żadnego dokumentu uprawniającego go do uzyskania zapłaty. Nie ulega wątpliwości, że powód nie przedłożył ani przed wszczęciem postępowania, ani w toku procesu spornych obligacji na okaziciela. Apelujący pomija jednak istotną okoliczność, że przedmiotowe papiery wartościowe na okaziciela przez cały czas są zdeponowane w siedzibie dłużnika tj. pozwanej Spółki, zaś uprawnienie powoda z tytułu obligacji na okaziciela zostało potwierdzone przez samą stronę pozwaną stosownymi zaświadczeniami, które w oryginale załączono do pozwu. W uchwałach o emisji obligacji Inwestorski Fundusz Kapitałowy (...) Spółka z o.o. zrównał owe zaświadczenia w mocy - w zakresie wykazania legitymacji uprawnionego z papieru wartościowego - ze zdeponowanymi w jego siedzibie obligacjami na okaziciela. Jak już była o tym wyżej mowa, takiej funkcji zaświadczeń pozwana Spółka nie negowała w zarzutach od nakazu zapłaty. W rezultacie nie sposób zgodzić się z wywodami apelacji, iż powód nie dopełnił obowiązku z art. 921⁶ k.c. Wszak funkcją powołanego przepisu pozostaje wykazanie formalnego uprawnienia z papieru wartościowego na okaziciela poprzez wykazanie jego posiadania. Posiadanie zaś można wykazać także poprzez przedstawienie środków (dokumentów) umożliwiających fizyczne władztwo nad rzeczą. Taką funkcję z pewnością pełni analizowane zaświadczenie. Nie można także pomijać, że osobą, której przysługuje wierzytelność z tytułu papieru wartościowego jest jego właściciel, a zatem podmiot legitymowany materialnie. Przymiot właściciela spornych obligacji na okaziciela po stornie powoda nie był zaś w toku sporu kwestionowany, a załączone do akt dokumenty w pełni potwierdzają fakt nabycia spornych obligacji przez J. W.. Dowodami wykazującymi prawo własności powoda są uchwały o emisji obligacji i o ich przydziale, a także oświadczenia o potrąceniu wskazujące na spełnienie świadczenia wzajemnego obligatariusza. Rozważenia wymagała jedynie kwestia, czy wymogom zastrzeżonym w przepisie art. 921⁶ k.c. czyni zadość przedstawienie stosownych zaświadczeń na etapie postępowania sądowego. Co do zasady, powód winien je przedstawić już na etapie przedsądowego zgłaszania żądań wykupu obligacji i zapłaty wynikającego z nich świadczenia, czemu nie sprostał, przedkładając zaświadczenia dopiero wraz z pozwem. Wbrew twierdzeniom skarżącej, mimo tego opóźnienia powód nie stracił możliwości dochodzenia zapłaty. W ocenie Sądu Apelacyjnego, uzasadnione jest w tej sytuacji odwołanie się w drodze analogii do jednolitego stanowiska orzecznictwa wypracowanego na gruncie art. 38 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe (Dz.U.1936.37.282 ze zm.), jako że weksel jest rodzajem papieru wartościowego i wymaga - podobnie, jak obligacje na okaziciela - przedstawienia do zapłaty. W licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego i sądów powszechnych przyjmuje się, że spełnienie przewidzianego w art. 38 ustawy z 1936 r. - Prawo wekslowe wymogu przedstawienia weksla do zapłaty nie łączy się z koniecznością jego fizycznego okazania "do oczu" dłużnikowi głównemu. Wystarczające jest w tej mierze stworzenie wystawcy weksla własnego przez posiadacza weksla realnej możliwości zapoznania się z oryginałem weksla w miejscu jego płatności. Przedstawienie weksla w rozumieniu art. 38 ustawy z 1936 r. Prawo wekslowe może nastąpić w postępowaniu sądowym, gdyż złożenie w nim weksla umożliwia dłużnikowi uzyskanie takich samych informacji jak okazanie mu weksla przez jego posiadacza ( tak SN w wyroku z dnia 30 czerwca 2010 r. w sprawie V CSK 461/09, Lex nr 852599; SA w Warszawie w wyroku z dnia 4 grudnia 2006 r. w sprawie VI ACa 518/06, Apel.-W-wa 2007/4/32; SA w Łodzi w wyroku z dnia 28 sierpnia 2013 r. w sprawie I ACa 1368/12, Lex nr 1363276 ). Nieprzedstawienie weksla do zapłaty jego wystawcy rodzi co do odsetek tylko ten skutek, że wierzyciel wystawcy, będący posiadaczem weksla, może ich dochodzić nie od dnia przedstawienia weksla do zapłaty, którego nie było, ale od dnia, w którym wystawca weksla mógł dokonać oględzin tego dokumentu i stwierdzić czy istnieje jego zobowiązanie wekslowe (tak SA w wyroku z dnia 18 czerwca 2015 r., Lex nr 1771272).

Odnosząc powyższe uwagi do okoliczności sporu należy przyjąć, że wezwanie do wykupu obligacji na okaziciela mogło nastąpić w postępowaniu sądowym. W takiej sytuacji skutki wezwania należy wiązać z chwilą doręczenia stronie pozwanej odpisu pozwu, w którego treści powód powołał się na zaświadczenia i wskazał, że składa w Sądzie oryginały tych dokumentów. Brak przedstawienia przez powoda w okolicznościach niniejszej sprawy dokumentu obligacji (zaświadczenia) w terminie wynikającym z treści obligacji nie doprowadził do wygaśnięcia zobowiązania wystawcy, a więc zwolnienia pozwanej z obowiązku spełnienia świadczenia z obligacji. Wywołał natomiast skutek w postaci utraty możliwości dochodzenia odsetek ustawowych za okres do daty okazania takiego dokumentu. Z mocy art. 921⁶ k.c. przedstawienie papieru wartościowego stanowi bowiem konieczną przesłankę konkretyzacji obowiązku świadczenia po stronie dłużnika, który w braku takiego przedstawienia może wstrzymać się ze spełnieniem świadczenia, nie narażając się na ujemne skutki zwłoki czy opóźnienia (tak Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania tom 2 pod red.G. Bieńka, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, W-wa 2005, s 817).

Pozostałe przywołane w apelacji przepisy prawa materialnego nie przystają do okoliczności sporu. Przed wytoczeniem pozwu dłużnik – apelujący nie miał wątpliwości co do osoby właściciela obligacji i częściowo spełnił świadczenia (w zakresie 120.000 zł.) Nie doszło również do złożenia świadczenia do depozytu zgodnie z art. 921¹¹§ 1 k.c. W toku postępowania nie była także w ogóle rozważania kwestia przeniesienia praw z obligacji na okaziciela na osoby trzecie (art. 921¹² ), zwłaszcza poprzez fizyczne wydanie dokumentu, skoro między stronami nie było sporu co do tego, że obligacje na okaziciela pozostają zdeponowane u strony pozwanej.

Kierując się powyższymi uwagami, a nadto mając na względzie, że pozwana Spółka otrzymała odpis pozwu z załącznikami zawierającymi zaświadczenia o przydziale obligacji w i informacją, że w oryginale zostały one złożone w Sądzie dniu 22 lipca 2013 r. (k. 37), Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w związku z art. 496 k.p.c. skorygował zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchylił nakaz zapłaty Sądu Okręgowego z dnia 15 lipca 2013 r. (I Nc 329/13) w zakresie rozstrzygnięcia o odsetkach ustawowych za okres od dnia 7 lutego 2011 r. do dnia 22 lipca 2013 r. i w tym zakresie oddalił powództwo, utrzymując zarazem w mocy tenże nakaz zapłaty w pozostałej części, zaś apelację w pozostałej części oddalił jako bezzasadną stosownie do art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Apelacyjny orzekł natomiast na podstawie art. 100 zdanie pierwsze k.p.c., uznając apelującego za stronę przegrywającą w całości i zasądzając od pozwanej Spółki na rzecz powoda kwotę 5.400 zł tytułem zwrotu wynagrodzenia pełnomocnika powoda, obliczonego wg stawki wskazanej w § 6 pkt 7 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 2 in principio rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2013.461 j.t.).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE