UZASADNIENIE

W dniu 13 maja 2015 roku małoletni N. S. działający przez matkę A. K. złożył przeciwko swojemu ojcu P. S. pozew o alimenty w wysokości 900 zł miesięcznie wraz z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że małoletni powód N. S. pochodzi z nieformalnego związku (...). Rodzice małoletniego powoda pozostawali w związku przez kilka lat, a przez cały okres wspólnego życia pozwany w bardzo ograniczonym zakresie uczestniczył w zaspokajaniu potrzeb rodziny. Ponadto pozwany od lutego 2015 roku przekazuje na konto bankowe matki powoda kwoty po 500 zł, lecz nie czyni tego w stałym terminie. Obecnie powód wraz z matką mieszka w budynku gospodarczym zaadoptowanym na cele mieszkaniowe, który to stanowi własność dziadków macierzystych małoletniego. Dziadkowie N. S. ponoszą koszty utrzymania ww. nieruchomości. Matka powoda oraz jej brat pokrywają zaś koszt mediów. Dalej wskazano, że miesięczny koszt utrzymania powodawynosi 1.600 zł. W pozwie wyjaśniono, że koszt wyżywienia małoletniego wynosi miesięcznie 450 zł, środki czystości higieny oraz kosmetyki 80 zł, lekarstwa i witaminy 80 zł, odzież, obuwie i pościel 350 zł, a środki przeznaczane na rozrywkę, zabawki, wakacje, święta to kwota 50 zł miesięcznie. Koszt przedszkola wraz z dodatkowymi zajęciami wynosi 280 zł miesięcznie, bilet komunikacji miejskiej 40 zł, a koszty mieszkaniowe przypadające na powoda to kwota 270 zł. Nadto małoletni ma zdiagnozowaną alergię oraz podejrzenie astmy oskrzelowej, często przechodzi infekcje górnych dróg oddechowych w związku z czym wymaga większej ilości lekarstw i suplementów wzmacniających odporność niż przeciętnie zdrowe dziecko.

Matka powoda jest obecnie zarejestrowana w urzędzie pracy jako bezrobotna i we własnym zakresie poszukuje pracy. W dalszej części pozwu wyjaśniono, że matka dziecka sprawuje osobistą opiekę nad małoletnim i będzie w stanie przeznaczać na jego utrzymanie kwotę 700 zł, zaś w pozostałym zakresie jego potrzeby powinny zostać zaspokojone przez pozwanego. Pozwany od wielu lat pracuje jako wykonawca i monter mebli na wymiar. Matka powoda wskazała, iż nie zna dokładnych dochodów pozwanego, jednak każdy projekt, który pozwany wykonuje, opiewa na kilka lub kilkanaście tysięcy złotych. Poza tym, o możliwościach finansowych pozwanego świadczy według powoda także to, że P. S. jeździ drogimi samochodami i może sobie pozwolić na wyjazdy weekendowe dla dwóch osób z noclegiem w hotelu.

/pozew – k. 2-5/

W odpowiedzi na pozew pozwany uznał powództwo co do kwoty 500 zł, w pozostałym zakresie wniósł o jego oddalenie. Zdaniem pozwanego w pozwie zostały zawyżone miesięczne koszty utrzymania powoda. W przedstawionym kosztorysie nie uwzględniono przy kosztach wyżywienia, iż powód jada obiady w szkole, korzystając z dofinansowania z urzędu miasta. Nadto pozwany nie zgodził się z przedstawionym w pozwie, zrównanym z matką powoda, udziałem powoda w kosztach mediów. W ocenie pozwanego nie można przyjąć, że 5-letnie dziecko korzysta z telewizji, internetu czy telefonu w takim samym zakresie jak osoba dorosła, czy też zużywa tyle samo co dorosły wody, energii czy gazu., podobnie koszty odzieży, obuwia i pościeli są również zawyżone. P. S. podał, że nie ma stałego dochodu. Jego miesięczne koszty utrzymania oscylują w granicach 3.500 zł, a swoje zobowiązania pokrywa z topniejących oszczędności. Jest również wspierany finansowo przez rodziców i dziadków. Pozwany wskazał, że planuje założyć działalność gospodarczą przy wsparciu z urzędu pracy.

/odpowiedź na pozew – k. 33-36/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletni N. S. ur. (...) pochodzi z nieformalnego związku (...). Rodzice powoda aktualnie nie pozostają ze sobą w faktycznym związku. Powód wraz z matką mieszka w budynku gospodarczym zaadoptowanym na cele mieszkaniowe, który to stanowi własność jego dziadków macierzystych. Małoletni uczęszcza do zerówki. Nadto ma zdiagnozowaną alergię oraz podejrzenie astmy oskrzelowej. Powód ma regularny kontakt z ojcem.

/dowód: odpis skrócony aktu urodzenia – k. 7, zeznania świadka Z. S. – k.83-84 , wyjaśnienia matki powoda – k.84-85, wyjaśnienia pozwanego – k. 85-86/

Matka małoletniego ma wykształcenie średnie, bez zawodu. Obecnie jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna. Uczestniczy w płatnym kursie, na który została skierowana przez ww. urząd. Wcześniej pracowała jako pracownik biurowy, a także w sklepach. Wraz z bratem jest ona współwłaścicielem w 1/2 nieruchomości gruntowej położonej w G. przy ul. (...) objętej księgą wieczystą nr (...). Matka powoda uzyskuje dochód na podstawie umów dzierżawy ww. nieruchomości pod nośniki reklamowe. Na podstawie umowy z dnia 1 listopada 2012 roku uzyskuje dochód w wysokości 500 zł miesięcznie. Nadto z umowy z dnia 1 kwietnia 2015 roku zawartej z (...) S.A., której stroną oprócz matki powoda jest także jej brat, wynika że ich dochód z najmu powierzchni reklamowej wynosi 10.397 zł rocznie. A. K. obecnie mieszka wraz z powodem w budynku gospodarczym zaadoptowanym na cele mieszkaniowe, który to stanowi własność jej rodziców. Dziadkowie powoda ponoszą koszty utrzymania ww. nieruchomości. Matka powoda oraz jej brat pokrywają zaś koszt mediów. Poza powodem A. K. nie ma innych dzieci na utrzymaniu.

/dowód: odpis zwykły księgi wieczystej – k. 74, zaświadczenie z dnia 31.12.2015 r. – k. 75, umowa z dnia 01.11.2012 r. – k. 77-78, umowa z dnia 01.04.2015 r. – k. 80-81, wyjaśnienia matki powoda – k.84-85/

Pozwany P. S. mieszka sam w mieszkaniu będącym współwłasnością jego i jego matki. Na zakup powyższej nieruchomości został zaciągnięty kredyt. Pozwany jest z zawodu monterem urządzeń telekomunikacyjnych. Od października 2015 roku prowadzi działalność gospodarczą w zakresie montażu mebli korzystając z dofinansowania z Powiatowego Urzędu Pracy. Wcześniej przez 3 lata pracował jako kierowca uzyskując dochód w wysokości 2.000 zł oraz jako monter mebli. Pozwany pracował także jako spawacz w stoczni, jednak jego uprawnienia obecnie są już nieaktualne. Dochód pozwanego w 2014 roku (po odliczeniu składek) wyniósł 11.937,58 zł. Poza wspomnianym mieszkaniem pozwany jest właścicielem samochodu marki S.. P. S. łoży dobrowolnie na utrzymanie powoda kwotę 500 zł miesięcznie. Poza powodem nie ma innych dzieci. Nadto utrzymuje regularny kontakt z synem.

/ dowód: zeznanie podatkowe – k. 38-42, zeznania świadka Z. S. – k.83-84 wyjaśnienia pozwanego – k. 64, 85-86/

Sąd zważył, co następuje:

Ustalając stan faktyczny w sprawie Sąd oparł się przede wszystkim na przesłuchaniu stron i złożonych przez strony do akt dokumentach. Wiarygodność dokumentów nie była w toku procesu przez strony kwestionowana, nie budziła też wątpliwości Sądu. Oceniając wyjaśnienia stron Sąd miał na uwadze, że praktycznie we wszystkich kwestiach istotnych dla sprawy były one w istocie bezsporne. Strony natomiast odmiennie oceniały koszt utrzymania małoletniego powoda i swoje możliwości majątkowe i zarobkowe, a zatem przesłanki wyznaczające zakres obowiązku alimentacyjnego, o czym będzie mowa w dalszej części uzasadnienia. Sąd dał także wiarę zeznaniom świadka Z. S. bowiem były one logiczne i spójne. Zeznania świadka J. S. okazały się nieprzydatne dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, stąd też zostały pominięte przy ustalaniu stanu faktycznego sprawy.

Stosownie do art. 133 § 1 k.r.o. rodzice obowiązani są do alimentowania dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Zakres tego obowiązku wyznaczają z jednej strony usprawiedliwione potrzeby uprawnionego, a z drugiej możliwości majątkowe i zarobkowe osób do alimentacji zobowiązanych, w tym wypadku obojga rodziców małoletniego powoda (art. 135 § 1 k.r.o.). Obowiązek alimentacyjny może być także realizowany przez osobiste starania o utrzymanie i wychowanie dziecka, stosownie do art. 135 § 2 k.r.o. Usprawiedliwione potrzeby dziecka powinny być oceniane nie tylko na podstawie wieku, lecz również miejsca pobytu dziecka, jego środowiska, możliwości zarobkowych zobowiązanych do jego utrzymania i całego szeregu okoliczności każdego konkretnego wypadku. W szczególności pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można odrywać od pojęcia zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Pojęcia te w praktyce pozostają we wzajemnej zależności i obie przesłanki wzajemnie na siebie rzutują, zwłaszcza przy ustalaniu wysokości alimentów (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 1969 r., III CRN 350/69).

W ocenie Sądu roszczenie małoletniego powoda częściowo zasługuje na uwzględnienie.

Oczywistym jest, że małoletni powód nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie z racji swojego wieku i braku majątku czy dochodów.

Bezspornym jest, że do usprawiedliwionych potrzeb małoletniego powoda należy wliczyć koszty żywienia, środków higieny i czystości oraz odzieży, a także jego udział w opłatach mieszkaniowych w zajmowanym przez powoda i jego matkę mieszkaniu. W ocenie Sądu potrzeby mieszkaniowe dziecka należy ustalić poprzez podział wydatków mieszkaniowych przez liczbę domowników. Za niezasadny Sąd uznał argument pozwanego, jakoby udział małoletniego w tych kosztach miał być niższy niż jego matki, bo dziecko mniej zużywa prądu, gazu, wody, rzadziej korzysta z telewizji czy internetu. Pozwany nie wskazał, jaki jego zdaniem należałoby zatem ustalić udział powoda w wydatkach mieszkaniowych. Doświadczenie życiowe wskazuje natomiast, że dzieci w wieku powoda generują znaczne zużycie prądu czy wody, choćby z tego powodu, że bardziej brudzą odzież, co wymaga częstszego prania. Podobnie należy stwierdzić, że skoro powód rozpoczyna edukację szkolną, coraz więcej będzie korzystał z internetu.

Matka powoda oceniła koszty utrzymania małoletniego na poziomie 1.600 zł, co w ocenie Sądu jest kwotą zawyżoną przy ustalaniu kosztów utrzymania małoletniego dziecka w tym wieku i nie koresponduje ze standardem życia rodziców powoda. W związku z brakiem przedstawienia odpowiednich dowodów na poparcie kosztów wydatkowanych na małoletniego, w szczególności kosztów opłat mieszkaniowych (media), zakupu żywności, środków czystości, opierając się na zasadach doświadczenia życiowego Sąd ustalił, że miesięczny koszt utrzymania małoletniego to kwota na poziomie nie wyższym niż 1000 zł.

Zaznaczyć należy, że co do zasady większość kategorii wydatków wskazanych przez matkę powoda w kosztorysie zawartym w pozwie należy zaliczyć do usprawiedliwionych potrzeb małoletniego, a więc wpływających na zakres obowiązku alimentacyjnego każdego z rodziców. Sąd miał jednak na uwadze, że niektóre pozycje wymienione w tym kosztorysie są wygórowane. Powód obecnie uczęszcza do zerówki, zatem wskazany w kosztorysie koszt przedszkola w wysokości 280 zł jest nieaktualny. Nadto w ocenie Sądu przeszacowane są wydatki na odzież obuwie, pościel wyliczone na kwotę 350 zł miesięcznie. Przyjęcie takiej kwoty oznaczałoby, że roczne potrzeby powoda w tym zakresie przekraczają 4000 zł, co pozostaje w sprzeczności z zasadami doświadczenia życiowego w odniesieniu do tzw. stopy życiowej rodziców powoda.

Oceniając możliwości majątkowe i zarobkowe matki powoda Sąd miał na względzie, że jest ona w stanie świadczyć pracę np. w wykonywanym uprzednio przez nią zawodzie sprzedawcy czy przy pracach biurowych, a zatem jest w stanie osiągać wynagrodzenie na poziomie co najmniej 2000 zł brutto. Nadto matka powoda czerpie stały dochód z dzierżawy gruntu pod nośniki reklamowe, przy czym dochód ten dzieli ze swoim bratem – współwłaścicielem dzierżawionej nieruchomości. Sąd miał również na uwadze, że A. K. otrzymuje znaczące wsparcie od swojej rodziny w postaci użyczenia mieszkania. Rozpoznając niniejszą sprawę Sąd miał także na względzie, że to niemal wyłącznie matka małoletniego powoda podejmuje osobiste starania o utrzymanie i wychowanie małoletniego, czym po części realizuje swój obowiązek alimentacyjny w myśl art. 135 § 2 k.r.o. Pozwany ogranicza się do kilku spotkań z synem w miesiącu i poza dobrowolnymi alimentami i okazjonalnymi zakupami nie łoży na utrzymanie powoda.

Oceniając sytuację pozwanego P. S. Sąd uznał, że wykorzystuje on co do zasady swoje możliwości zarobkowe. Pozwany rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie montażu mebli. Z zasad doświadczenia życiowego wynika, że osiągnięcie satysfakcjonujących dochodów przy jej prowadzeniu wymaga czasu. Odnosząc powyższe do problemu określenia wysokości alimentów należy stwierdzić, że alimentacja nie może prowadzić do niedostatku pozwanego. Pozwany ma mieszkanie obciążone kredytem hipotecznym. Nadto musi na bieżąco opłacać świadczenia związane z eksploatacją mieszkania i zapewnić sobie podstawowe środki utrzymania. W tej sytuacji łożenie przez pozwanego alimentów w wysokości żądanej w pozwie nie znalazłoby pokrycia w jego możliwościach zarobkowych, a z drugiej strony w sposób oczywisty byłoby niewspółmierne do ustalonych potrzeb małoletniego powoda.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na zasadę tzw. „równej stopy życiowej”, która oznacza, że dzieci mają prawo do zaspokajania swoich potrzeb na takim poziomie, jaki odpowiada standardowi życia ich rodziców. Kierując się tą zasadą, opisanymi wyżej potrzebami powoda i możliwościami zarobkowymi jego obojga rodziców Sąd uznał, że usprawiedliwione potrzeby małoletniego N. S. należy szacować na poziomie rzędu 1000 zł miesięcznie.

Zestawiając przedstawione wyżej usprawiedliwione potrzeby małoletniego powoda z możliwościami majątkowymi i zarobkowymi obojga rodziców powoda Sąd doszedł do przekonania, że w przedstawionym wyżej stanie faktycznym obowiązek alimentacyjny pozwanego wobec N. S. wyczerpuje się aktualnie kwotą po 600 zł miesięcznie. Stąd też na zasadzie art. 133 § 1 k.r.o. w zw. z art. 135 § 1 k.r.o. orzeczono jak w pkt I sentencji, oddalając powództwo małoletniego w pozostałym zakresie jako bezzasadne.

Stosownie do regulacji art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. wyrokowi w części zasądzającej alimenty nadano rygor natychmiastowej wykonalności.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie IV i V wyroku w myśl zasady odpowiedzialności za wynik procesu, stosownie do art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. , mając na uwadze, że strona powodowa z mocy ustawy była od kosztów sądowych zwolniona.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE