Sygn. akt II Cz 167/16
Dnia 7 marca 2016 r.
Sąd Okręgowy w Świdnicy, II Wydział Cywilny Odwoławczy
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Anatol Gul
Sędziowie: SO Jerzy Dydo
SO Agnieszka Terpiłowska
po rozpoznaniu w dniu 7 marca 2016 r. w Świdnicy
na posiedzeniu niejawnym
sprawy z powództwa T. B.
przeciwko L. B.
o zapłatę
na skutek zażalenia powódki na pkt. II postanowienia Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie z dnia 29 grudnia 2015 r., sygn. akt I C 918/15
postanawia:
I. zmienić zaskarżone postanowienie, w ten sposób, że zasądzić od powódki T. B. na rzecz pozwanego L. B. kwotę 1217 zł tytułem kosztów procesu;
II. w pozostałym zakresie zażalenie oddalić.
(...)
Zaskarżonym postanowieniem zawartym w pkt. II Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie zasądził od powódki T. B. na rzecz pozwanego L. B. kwotę 2 417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że po stronie przegrywającej proces, czyli powódki nie wystąpiły okoliczności szczególnie uzasadniające zastosowanie wobec niej instytucji zawartej w art. 102 kpc, a sama sytuacja materialna powódki nie może stanowić podstawy do nieobciążania jej kosztami procesu.
Zażalenie na powyższe postanowienie w zakresie pkt. II złożyła powódka zarzucając mu nierozważenie całokształtu okoliczności sprawy w kontekście oceny zastosowania art. 102 kpc, a także w zasadzie brak uzasadnienia niezastosowania przez Sąd art. 102 kpc, podczas gdy zarówno sytuacja majątkowa powódki jak i życiowa, a także okoliczności niniejszej sprawy, uzasadniają odstąpienie od obciążenia jej kosztami procesu. W uzasadnieniu powódka wskazała, że nie stać jej na ponoszenie aż tak wysokich kosztów, dlatego też wniosła na samym wstępie o zwolnienie jej z kosztów sądowych w całości. Sytuacja materialna powódki wciąż się pogarsza gdyż od wielu lat się leczy, poddawana jest kosztownym zabiegom i terapii, przeszła poważną operację mózgu, a obecnie ma guza zewnątrzmózgowego, który rozciąga się wzdłuż szczytu piramidy prawej kości skroniowej. Dodatkowo przeszła operację kolana, choruje także na astmę. Po odliczeniu stałych kosztów leczenia nie jest w stanie zagospodarować jakichkolwiek oszczędności. Podstawą zastosowania art. 102 kpc nie jest tylko sytuacja materialna powódka, ale także całokształt sprawy, w tym także okoliczności wniesienia powództwa, jego niezwłocznego cofnięcia, znikomy nakład pracy pełnomocnika pozwanego oraz stan zdrowia.
Sąd Okręgowy zważył:
Zażalenie w części jest uzasadnione.
Zgodnie z art. 98 kpc zasadą jest, że koszty procesu ponosi w ostatecznym rozliczeniu strona przegrywająca sprawę. W rozpoznawanej sprawie powódka przegrała proces, gdyż cofając powództwo doprowadziła do umorzenia postępowania. Zgodnie z zasadą słuszności wyrażoną w art. 102 kpc, w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Przepis ten nie konkretyzuje w żaden sposób pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych, a zatem ocena czy taki wypadek rzeczywiście zachodzi, pozostawiona została uznaniu sądu, który dokonując oceny powinien mieć na względzie całokształt okoliczności sprawy oraz jej charakter. Chodzi tu nie tylko o okoliczności związane ze stanem majątkowym czy też sytuacją życiową strony, ale także o okoliczności związane z samym przebiegiem procesu, czyli charakterem żądania poddanego rozstrzygnięciu oraz jego znaczenia dla strony, jak i leżących poza nim. Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z punktu widzenia zasad współżycia społecznego i poczucia sprawiedliwości.
Powódka w rozpoznawanej sprawie dochodziła zadośćuczynienia za krzywdę doznaną w następstwie nieprawidłowego podłączenia przez pozwanego urządzeń grzewczych typu (...) uważając, że istnieje prawdopodobieństwo, że doprowadziło to do ulatniania się w jej mieszkaniu tlenku węgla co przyczyniło się do powstania bądź rozrostu u powódki guza kąta mostkowo – móżdżkowego, bólu, zawrotów głowy, omdleń oraz stanów depresyjnych. Niewątpliwie, subiektywnie powódka mogła być przekonana, że szereg jej problemów zdrowotnych spowodowany jest ulatniającym się w jej domu dwutlenkiem węgla. Wszechstronna analiza akt postępowania doprowadziła Sąd Odwoławczy do przekonania, że okoliczności niniejszej sprawy przemawiają za zastosowaniem art. 102 kpc. Zarówno sytuacja materialna jak i życiowa powódki uzasadnia zasądzenie od niej na rzecz przeciwnika procesowego tylko części kosztów. Zdaniem Sądu Okręgowego połowa zasądzonych kosztów tj. kwota 1 217 zł będzie adekwatna zarówno biorąc pod uwagę sytuację materialną skarżącej, która co prawda nie pozwala jej pokryć całości zasądzonej kwoty nie mniej jednak nie jest na tyle zła aby nie obciążać jej kosztami w ogóle. Skarżąca ma stałe dochody w postaci renty rodzinnej w kwocie 1 448 zł. Wydatki jaki wskazała w złożonym przez siebie oświadczeniu majątkowym opiewają na kwotę ok. 720 zł, a zatem do rozdysponowania pozostaje powódce kwota 728 zł, którą gospodaruje na żywność i środki czystości. Zdaniem Sądu powódka będąc osobą samotną, nie mającą nikogo na utrzymaniu jest w stanie poczynić chociażby niewielkie oszczędności na pokrycie kosztów procesu. Wskazać także należy, iż powództwo o zadośćuczynienie nie jest powództwem nagłym. Skarżąca winna więc była liczyć się z możliwością przegrania procesu i zagospodarować jakiekolwiek oszczędności aby mieć zaplecze finansowe, tym bardziej, że niniejsza sprawa toczy się od czerwca 2015 r. Dodatkowo wskazać należy, iż co prawda powódka wszczynając postępowanie była subiektywnie przekonana o swoich racjach jednakże cofając powództwo sama doprowadziła do przegrania procesu i winna jest ponieść chociażby w części koszty jakie poniósł pozwany w celu obrony swych praw.
Zważywszy więc na całokształt okoliczności, kierując się zasadami słuszności oraz współżycia społecznego Sąd Okręgowy zmienił zaskarżone postanowienie z mocy art. 386 § 1 kpc w zw. z art. 397 § 2 zd. 1 kpc i obniżył zasądzone od powódki na rzecz pozwanego koszty procesy do kwoty 1 217 zł (pkt. I), oddalając zażalenie w pozostałym zakresie (art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.).
(...)