UZASADNIENIE

Decyzją nr (...) r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. stwierdził, że A. B. podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako wspólnik spółki jawnej w okresach: od dnia 01 marca 2009 r. do dnia 31 października 2009 r. oraz od dnia 03 marca 2010 r. do dnia 31 maja 2010 r., jak również podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, nie mająca ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60 % kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, od dnia 14 maja 2014 r.

W uzasadnieniu organ rentowy wyjaśnił, że wniosek skarżącej dotyczący przywrócenia statusu osoby uprawnionej do opłacania składek na preferencyjnych warunkach od dnia 14 maja 2014 r. nie może zostać uwzględniony z uwagi na fakt, iż w jej przypadku nie został spełniony warunek w postaci nie prowadzenia działalności gospodarczej w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła A. B. domagając się jej zmiany oraz ustalenia, że w okresie pierwszych 24 miesięcy od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej, tj. od dnia 14 maja 2014 r. przysługiwało jej prawo do korzystania z preferencyjnych zasad opłacania składek.

Wyrokiem z dnia 15 września 2015 r. w sprawie VII U 406/15 Sąd Okręgowy w Gdańsku VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych:

1. oddalił odwołanie,

2. zasądził od A. B. na rzecz organu rentowego kwotę 60 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu I instancji:

W dniu 19 listopada 2014 r. A. B. złożyła w organie rentowym wniosek o przywrócenie statusu osoby uprawnionej do płacenia składek na ubezpieczenie społeczne na preferencyjnych warunkach.

W dniu 01 marca 2009 r. skarżąca zawarła umowę, na podstawie której przystąpiła doA.spółka jawna w charakterze wspólnika z dniem 01 marca 2009 r.

Zgodnie z aneksem nr (...) do umowy spółki z dniem 01 marca 2009 r. B. P. wystąpiła z A. spółka jawna.

W myśl § 7 aneksu nr (...) do umowy spółki reprezentacje oraz prowadzenie spraw spółki wspólnicy powierzyli J. K. (1) i M. Ł. wskazując przy tym jednocześnie, że J. K. (1) i M. Ł. przysługuje reprezentacja samoistna spółki.

W § 8 przywoływanego powyżej aneksu (...) wspólnicy ustalili następujący udział w zyskach i stratach spółki:

- J. K. (2) w 48 %,

- M. Ł. w 48 %,

- A. K. w 2 %,

- A. W. w 2%.

Z kolei § 9 aneksu nr (...) do umowy spółki stanowi, że podział i wypłata całości zysku następuje z końcem każdego roku obrotowego, z tym, że wspólnicy mogą dokonywać miesięcznych wypłat zaliczek na poczet zysku w wysokości ustalonej uchwałą wspólników.

Skarżąca była wspólnikiem wskazane powyższej spółki do maja 2012 r.

Ubezpieczona była zgłoszona do ubezpieczenia społecznego z tytułu prowadzenia w/w wyżej działalności gospodarczej w okresie od dnia 01 marca 2009 r. do dnia 30 kwietnia 2012 roku.

Powodem wstąpienia ubezpieczonej do w/w spółki było wystąpienie nagłej oraz niespodziewanej choroby nowotworowej u matki skarżącej M. Ł.. Matka wnioskodawczyni chciała w ten sposób zabezpieczyć córkę finansowo oraz umożliwić jej wgląd do ksiąg oraz dokumentów spółki.

Prowadząc wskazaną powyżej działalność gospodarczą ubezpieczona opłacała składki na ubezpieczenia społeczne w pełnej wysokości, bowiem przepisy prawa nie przewidywały możliwości korzystania przez osoby przystępującą do istniejącego już przedsiębiorstwa z możliwością opłacania preferencyjnych składek na ubezpieczenie społeczne.

Składki jakie skarżąca opłaciła na ubezpieczenie społeczne w związku z prowadzoną wówczas działalnością gospodarczą za jeden rok znacznie przewyższały zysk jaki przypadł ubezpieczonej tytułem członkostwa w przedsiębiorstwie.

Roczny zysk ubezpieczonej wyniósł bowiem 1.341 zł i 24, podczas gdy wysokość składek wypłaconych na rzecz ZUS za ubezpieczenie społeczne wyniósł rocznie 7.589 zł i 55 gr, a na ubezpieczenie zdrowotne 3.899 zł i 70 gr.

Będąc wspólnikiem spółki odwołująca się nie była zarejestrowana w (...). Widniała jedynie w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Aktualnie ubezpieczona prowadzi działalność gospodarcza pod nazwą A. (...) z siedzibą w G..

Wnioskodawczyni pozyskała podstawowe wsparcie pomostowe na dofinansowanie przedmiotowej działalności z projektu współfinansowanego ze środków E. (...).

Ponadto ubezpieczona otrzymała także jednorazową dotację inwestycyjną w ramach programu (...).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach sprawy, aktach ubezpieczeniowych organu rentowego, których prawdziwość i rzetelność nie była przez żadną ze stron kwestionowana. Sąd ten również nie znalazł podstaw do podważenia jej wiarygodności z urzędu.

Sąd I instancji wskazał, że podstawę ustaleń stanu faktycznego stanowiły także zeznania świadka M. Ł. oraz samej ubezpieczonej bowiem korespondowały z pozostałym uznanym za wiarygodny materiałem dowodowym. Stwierdził, że w szczególności zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w tym zeznania, wzajemnie się uzupełniając, stworzyły spójną całość.

Sąd ten uznał, że odwołanie ubezpieczonej jako niezasadne nie zasługiwało na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności wyjaśnił, że zgodnie z art. 13 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 121 ze zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby prowadzące pozarolniczą działalność - od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 18a ust. 1 ustawy systemowej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

W myśl art. 18 ust. 2 pkt 1 ustawy systemowej przepisy ust. 1 nie mają zastosowania do osób, które prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność;

Według art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej za osobę prowadząca pozarolniczą działalność uważa się także wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej.

W pierwszej kolejności Sąd Okręgowy podkreślił, że w przedmiotowej sprawie bezspornym było, że w okresie od dnia 01 marca 2009 r. do maja 2012 r. skarżąca była wspólnikiem spółki A. spółka jawna i z tego tytułu została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym. Powyższa okoliczność nie była kwestionowana tak przez ubezpieczoną, jak i przez organ rentowy.

Mając na uwadze całokształt zgromadzonego w toku postępowania materiału dowodowego Sąd Okręgowy uznał, że w spornym okresie czasu, tj. od dnia 01 marca 2009 r. do maja 2012 r. skarżąca niewątpliwie prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą wynikająca z samego faktu pozostawania wspólnikiem wskazanej powyżej spółki.

Sąd ten wskazał, że przyczyna, dla której odwołująca się została wspólnikiem spółki jawnej, nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Wywodził dalej, że znaczenia prawnego nie odgrywa również fakt, iż ubezpieczona z faktu członkostwa w przywołanej powyżej spółce jawnej nie osiągała znaczących zysków, bo działalność gospodarcza jest prowadzona w celu osiągnięcia zysku, ale nie zawsze zakładane zyski przynosi. Innymi słowy osiąganie dochodu nie jest warunkiem do uznania, że dana osoba wykonuje działalność gospodarczą.

Sąd I instancji podkreślił nadto, że to, iż ubezpieczona nie osiągała wysokiej dywidendy wynikało z treści przyjętych przez wspólników zapisów zawartych w aneksie nr (...) – a zatem z umowy zawartej pomiędzy wspólnikami. Nie istniały żadne prawne uregulowania, które zakazywałyby skarżącej osiągania większego zysku w przypadku wypracowania dochodu przez przedsiębiorstwo.

Nie uszło uwadze tego Sądu, że w treści odwołania ubezpieczona powoływała się na fakt, iż jej członkostwo w spółce miało wyłącznie formalny charakter bowiem nie posiadała prawa do prowadzenia spraw spółki. Zważył, że również ta okoliczność pozostaje bez znaczenia dla oceny, czy wnioskodawczyni w istocie prowadziła działalność gospodarczą, czy też nie. Po raz kolejny jest to bowiem kwestia, która dotyczy wyłącznie stosunków obowiązujących wewnątrz spółki.

Sąd Okręgowy stanowczo podkreślił także fakt, że zgodnie z obowiązującymi przepisami osobami prowadzącymi działalność gospodarczą są nie tylko przedsiębiorcy wpisani do (...), ale również wspólnicy spółek zarejestrowanych w KRS-ie.

Uzasadniając prezentowane stanowisko skarżąca wskazała na chorobę matki oraz powoływała się na wyjątkową sytuację życiową w jakiej się znalazła, jak również na fakt, że będąc wspólnikiem spółki jawnej nie miała prawa odprowadzać składek na ubezpieczenie społeczne w preferencyjnej wielkości.

W tym miejscy Sąd ten zaznaczył, że judykatura w sposób jednoznaczny wskazuje, iż w indywidualnych sporach między ubezpieczonym i organem rentowym art. 5 k.c. nie ma zastosowania. Wynika to z tego, że relacje zachodzące między ubezpieczonym i organem rentowym nie są regulowane przez przepisy prawa cywilnego (por. wyrok S.A. w Białymstoku z dnia 09 października 2013 r., III AUa 359/13). Przepisy prawa ubezpieczeń społecznych mają charakter przepisów prawa publicznego, a zatem dla złagodzenia rygorów prawa ubezpieczeń społecznych nie stosuje się art. 5 k.c. Dochodząc zatem świadczeń z ubezpieczenia społecznego nie można powoływać się na zasady współżycia społecznego.

Zdaniem Sądu I instancji z uwagi na powyższe przywoływane przez skarżącą okoliczności muszą pozostać bez wpływu na ocenę niniejszej sprawy, jak również nie zmieniają w żaden sposób faktu, że skarżąca nie może opłacać składek na preferencyjnych warunkach.

Mając na względzie powyższe Sąd ten uznał, że ubezpieczona nie jest uprawniona do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne na preferencyjnych warunkach od dnia 14 maja 2014 r. bowiem w jej przypadku nie został spełniony warunek, o którym mowa w art. 18a ust. 2 ustawy systemowej w postaci nie prowadzenia działalności gospodarczej w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej.

W konkluzji, z wyżej przytoczonych względów, na podstawie art. 477 ¹⁴§ 1 k.p.c., Sąd Okręgowy orzekł jak w pkt 1 sentencji wyroku.

O kosztach postępowania, kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 3 ust. 1 w zw. z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490 ze zm.), Sąd ten orzekł jak w pkt 2 sentencji wyroku.

Sąd I instancji nie uznał, aby w okolicznościach przedmiotowej sprawy zachodziła szczególnie uzasadniona okoliczność, o jakiej mowa w treści art. 102 k.p.c., która przemawiałaby za koniecznością zwolnienia ubezpieczonej od ponoszenia zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na rzecz strony przeciwnej. Uzasadniając wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych ubezpieczona powoływała się na fakt, że konieczność wniesienia przez nią dowołania wynika z nieżyciowości oraz szkodliwości niepełnych przepisów prawnych. W ocenie tego Sądu stanowisko prezentowane przez wnioskodawczynię nie zasługuje na uwzględnienie z uwagi na fakt, że cytowane powyżej przepisy w sposób wyczerpujący opisują sytuację, w jakiej znajduje się skarżąca, nie dopuszczając w sposób jednoznaczny możliwości skorzystania przez nią z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w preferencyjnej wysokości w chwili obecnej.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła A. B. zaskarżając ten wyrok w całości i zarzucając temu orzeczeniu błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na jego treść, a polegający na nie uwzględnieniu faktu, że definicja osoby prowadzącej działalność gospodarczą jest bardzo ogólna, a przez to ułomna. W myśl tej definicji nawet niemowlę będące wspólnikiem spółki zostałoby uznane za osobę prowadzącą działalność gospodarczą. Ponadto w uzasadnieniu wyroku Sąd Okręgowy koncentruje się bardzo na podziale zysku, podczas gdy powodem mojego przystąpienia do spółki była wyłącznie konieczność posiadania wglądu w dokumenty spółki na wypadek śmierci jej matki.

W uzasadnieniu apelacji skarżąca dokonała streszczenia postępowań: administracyjnego i sądowego pierwszo-instancyjnego w niniejszej sprawie oraz wskazała, że prawo jest ułomne i dla niej krzywdzące, ponieważ już raz płaciła składki ZUS w pełnej wysokości, a teraz, kiedy naprawdę zaczyna działalność gospodarczą, ma płacić drugi raz, ponieważ definicja jest zbyt uproszczona. Zdaniem apelującej to podwójne opodatkowanie dochodów, które stawia ją de facto w pozycji gorszej od każdego innego nowego przedsiębiorcy i łamie konstytucyjną zasadę równości wobec prawa.

Ponadto podniosła, że płacąc składki ZUS wyliczone w pełnej, niepreferencyjnej wysokości, ponad 65 % dofinansowania pomostowego zostało przeznaczone na opłaty, które nie były jego celem. Doprowadziło to do przeznaczenia dofinansowania unijnego w sposób w rzeczywistości sprzecznym z jego celem.

Skarżąca podkreśliła, że będąc wspólnikiem spółki jawnej A.nie miała celu ani nawet możliwości osiągnięcia zysku, ponieważ od początku wiadomo było, że wysokość składek ZUS pochłonie jakikolwiek dochód.

W ocenie apelującej niezrozumiałe jest, dlaczego zasad współżycia społecznego - tj. według jej wiedzy zasad uczciwości, moralności - nie można stosować w sprawie, w której zdają się być szczególnie potrzebne.

Odwołująca wniosła o zastosowanie do jej sprawy interpretacji przepisów zgodnej ze zdrowym rozsądkiem i funkcją, jaką mają przepisy o możliwości zastosowania ułatwień względem nowych przedsiębiorców, a także zapobiegającej nierówności wobec prawa z powodu luki w przepisach, czy też ich wadliwości.

Zaznaczyła, że istnieje w prawie interpretacja funkcjonalna przepisów, która ma zapobiegać absurdom prawnym i wszelkim przejawom nieuczciwości w przepisach, do których miałoby doprowadzić ich dosłowne brzmienie i o zastosowanie takiej wykładni wniosła.

Ponadto wniosła o sprostowanie błędów, które pojawiły się w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku:

- była zgłoszona do ubezpieczenia społecznego z tytułu bycia wspólnikiem w/w spółki jawnej, a nie z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej,

- powodem uczynienia jej wspólnikiem spółkiA. było wyłącznie zapewnienie jej dostępu do informacji zawartych w dokumentach spółki na wypadek śmierci matki,

- siedziba firmy A. (...) znajduje się w G..

W konkluzji apelacji skarżąca wnosiła o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie, że:

a) przysługuje mi prawo do opłacania preferencyjnej, obniżonej składki ZUS do dnia 14 maja 2016 r.;

b) ZUS zobowiązany jest do zwrotu nadpłat składek od początku prowadzenia przez odwołującą działalności gospodarczej na rachunek bankowy o numerze: (...),

2) zasądzenie na rzecz wnioskodawczyni kosztów postępowania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja A. B. nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ nie zawiera zarzutów skutkujących uchyleniem lub zmianą wyroku Sądu I instancji.

Chociaż nie wszystkie ustalenia faktyczne poczynione przez ten Sąd są prawidłowe, o czym mowa w dalszej części niniejszego uzasadnienia, zaskarżony wyrok odpowiada prawu.

Odnosząc się na wstępie do podniesionego w apelacji zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku wskazać należy, że z jej treści wynika, iż w istocie apelująca nie zarzuca błędnej oceny przez Sąd Okręgowy przeprowadzonych w sprawie dowodów, a jedynie subsumcję ustalonych w sprawie faktów pod hipotezę normy prawnej, tj. art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 121 ze zm., nazywanej dalej ustawą systemową).

Wobec stanowiska apelującej sprecyzowanej na rozprawie apelacyjnej (k. 99 akt sprawy 00:03:58) uznać należy, że spór w niniejszej sprawie koncentruje się na kwestii, czy wobec posiadania statusu wspólnika spółki jawnej w okresach: od dnia 01 marca 2009 r. do dnia 31 października 2009 r. i od dnia 03 marca 2010 r. do dnia 31 maja 2010 r. oraz zachodzącego wzruszalnego domniemania prawnego prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej ma od dnia 14 maja 2014 r. prawo do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej od zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30 % minimalnego wynagrodzenia.

Sąd II instancji wskazuje, że z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej wynika, że za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się m.in. wspólników spółki jawnej.

Wprawdzie wspólnik spółki jawnej nie jest osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów, o której mowa w art. 2 ustawy z dnia 02 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r., poz. 672 ze zm., nazywanej dalej ustawą o swobodzie działalności gospodarczej), gdyż to spółka jawna prowadzi taką działalność (art. 8 § 2 k.s.h.), lecz dla celów ubezpieczenia społecznego jest uznawany za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność w rozumieniu art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej (por. wyroki S.N.: z dnia 12 września 2006 r., I UK 53/06, LEX nr 957388 i z dnia 27 kwietnia 2012 r., V CSK 211/11, LEX nr 1214616).

Podleganie przez wspólnika spółki jawnej obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności wynika zatem wyłącznie z członkostwa w tej spółce (uzyskanie statusu jej wspólnika) i nie jest powiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej (por. wyrok S.N. z dnia 03 lutego 2011 r., II UK 271/10, LEX nr 817528, wyrok S.A. w Gdańsku z dnia 10 kwietnia 2015 r., III AUa 1455/14, LEX nr 1711394, wyrok S.A. w Białymstoku z dnia 18 czerwca 2013 r., III AUa 1319/12, LEX nr 1327485 i wyrok S.A. w Szczecinie z dnia 20 listopada 2007 r., III AUa 616/07, LEX nr 468579).

Nieprawidłowo zatem Sąd I instancji ustalił, że ubezpieczona w okresie, w którym posiadała status wspólnika spółki jawnej, prowadziła działalność gospodarczą i była z tego tytułu zgłoszona do ubezpieczenia społecznego.

Bezprzedmiotowym było analizowanie przez ten Sąd, czy będąc wspólnikiem takiej spółki wnioskodawczyni była zarejestrowana w Centralnej Ewidencji Informacji o Działalności Gospodarczej (skoro nie prowadziła wówczas takiej działalności).

Tym samym bez znaczenia dla podlegania A. B. w okresach: od dnia 01 marca 2009 r. do dnia 31 października 2009 r. i od dnia 03 marca 2010 r. do dnia 31 maja 2010 r. obowiązkowo ubezpieczeniem społecznym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 w zw. z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej pozostają okoliczności, że w tych okresach nie prowadziła pozarolniczej działalności gospodarczej, pozbawiona była prawa prowadzenia spraw spółki jawnej i jej reprezentowania oraz kwestia uzyskiwania dochodów z podziału zysków tej spółki.

Nieprawidłowo również Sąd Okręgowy ustalił, bez przeprowadzenia wyczerpującego postępowania dowodowego w tym zakresie, że aktualnie ubezpieczona prowadzi działalność gospodarczą pod firmą A. (...)z siedzibą w G..

Sąd II instancji zauważa bowiem, że ocena, czy działalność gospodarcza jest wykonywana, należy przede wszystkim do sfery ustaleń faktycznych, a dopiero w następnej kolejności - do ich kwalifikacji prawnej. Również wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej ma przede wszystkim znaczenie w sferze ustaleń faktycznych, gdyż ma on charakter deklaratoryjny. Zgodnie bowiem z art. 14 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca, będący osobą fizyczną może podjąć działalność w dniu złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym. Tym samym, istnienie wpisu w (...) nie przesądza o faktycznym prowadzeniu takiej działalności, ale prowadzi do wzruszalnego domniemania prawnego w rozumieniu art. 234 k.p.c., według którego osoba wpisana w (...) jest traktowana jako prowadząca działalność gospodarczą (por. wyrok S.N. z dnia 18 października 2011 r., III UK 43/11, LEX nr 1365701 oraz wyrok S.A. w Katowicach z dnia 29 stycznia 2013 r., III AUa 685/12, LEX nr 1282580).

W świetle przeprowadzonych w sprawie dowodów zachodzą jedynie podstawy do ustalenia, że wobec zarejestrowania przez ubezpieczoną działalności gospodarczej zachodzi wzruszalne domniemanie prawne prowadzenia przez nią tej działalności pod firmąA. (...) z siedzibą w G..

Na mocy art. 382 k.p.c. Sąd ten dopuścił dowód z przedłożonych w postępowaniu apelacyjnym dokumentów w postaci zeznań PIT-36 o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym: 2009, 2010, 2011 i 2012 (k. 96 akt sprawy), z których wynika, że w tych latach wnioskodawczyni deklarowała następujące przychody ze stosunku pracy oraz z pozarolniczej działalności gospodarczej, odpowiednio: w 2009 r. – 8.483,88 zł i 43.536,78 zł, w 2010 r. – 28.380,74 zł i 42.693,14 zł, w 2011 r. – 36.753,24 zł i 37.906,77 zł, zaś w 2012 r. – 23.314,39 zł i 13.100,13 zł.

Dokumenty te potwierdzają niesporne ustalenia dokonane przez organ rentowy na etapie postępowania administracyjnego w niniejszej sprawie, że A. B. w tych latach posiadała pracowniczy tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.

Jednakże nie podważają stanowiska tego organu, że w okresach objętych zaskarżoną decyzją podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy była niższa od kwoty określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a ustawy systemowej, tj. kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, a w konsekwencji, stosownie do art. 9 ust. 1 lit. a ustawy systemowej wnioskodawczyni podlegała w tych okresach również obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 w zw. z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej.

Odnosząc się do stanowiska apelującej, zgodnie z którym regulacja art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej narusza zasadę równości wobec prawa, ponieważ stawia ją w gorszej pozycji w stosunku do każdego innej osoby, która faktycznie podejmuje prowadzenie działalności gospodarczej po raz pierwszy wskazać należy, że przepis ten był już badany pod kątem zgodności m.in. z konstytucyjną zasadą niedyskryminacji i równości przez Trybunał Konstytucyjny, który w wyroku z dnia 25 września 2014 r. w sprawie SK 4/12, OTK-A 2014/8/95 orzekł, że art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej, w zakresie odnoszącym się do wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jest zgodny z art. 64 ust. 2 w zw. z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto Trybunał stwierdził, że art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej realizuje konstytucyjną gwarancję zabezpieczenia społecznego wynikającego z art. 67 ust. 1 Konstytucji.

Jednocześnie Sąd Apelacyjny zauważa, że konstytucyjna zasada niedyskryminacji i równości nie wyklucza nierównego traktowania podmiotów, które podobne nie są ze względu na daną cechę istotną, relewantną (w niniejszej sprawie fakt uprzedniego podlegania przez ubezpieczoną obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu posiadania statusu prawnego wspólnika spółki jawnej). Innymi słowy - zasada niedyskryminacji i równości nie oznacza nakazu jednakowego traktowania sytuacji wszystkich podmiotów, gdyż ich sytuacja faktyczna i prawna może być różna (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 13 lutego 2013 r., VIII SA/WA 876/12, LEX nr 1282472).

Powyższa odmienność w pełni uzasadnia inne traktowanie w zakresie możliwości skorzystania z przewidzianej w art. 18 lit. a ust. 1 preferencyjnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorcy, który tak jak wnioskodawczyni był w okresie 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem wykonywania działalności gospodarczej wspólnikiem spółki jawnej niż przedsiębiorcy, który w tym okresie nie zaliczał się do ubezpieczonych wymienionych w art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej.

W ocenie Sądu II instancji nie zachodzi uzasadniona wątpliwość co do zgodności art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej z Konstytucją R.P., w zakresie odnoszącym się do wspólnika spółki jawnej, a w szczególności z konstytucyjną zasadą równego traktowania i niedyskryminacji wyrażoną w art. 32 Konstytucji R.P., a zatem nie zachodzą przesłanki do skorzystania z przewidzianej w art. 193 Konstytucji R.P. możliwości przedstawienia Trybunałowi Konstytucyjnemu pytania prawnego co do tej kwestii.

Przepis art. 18 lit. a ust. 2 pkt 1 ustawy systemowej wyłącza możliwość skorzystania z preferencyjnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej w wysokości 30 % kwoty minimalnego wynagrodzenia w stosunku do osób, które prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność.

Zaznaczyć w tym miejscu należy, że preferencyjna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej, przewidziana w art. 18 lit. a ust. 1 ustawy systemowej, stanowi wyjątek od zasady stanowionej przez art. 18 ust. 8 ustawy systemowej, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60 % prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy.

Tym samym podzielić należy stanowisko zaprezentowane w piśmie ZUS z dnia 25 listopada 2015 r. (...), publik. LEX nr 295757, zgodnie z którym przepisy art. 18 lit. a ustawy systemowej, jako dotyczące wyjątku od obowiązującej zasady, muszą być wykładane ściśle, w sposób gwarantujący zachowanie celu tej regulacji, którym jest obniżenie kosztów publicznoprawnych, do jakich poniesienia zobowiązani są przedsiębiorcy, a związanych z podjęciem pierwszej działalności gospodarczej lub kolejnej po upływie 60 miesięcy kalendarzowych od zakończenia poprzedniej działalności.

Przy wykładni przepisu art. 18 lit. a ust. 2 pkt 1 ustawy systemowej nie można zatem pomijać wykładni celowościowej, gdyż sama tylko wykładnia językowa tego przepisu prowadziłaby do nieuzasadnionego rozszerzenia podmiotowego zakresu zastosowania przepisu art. 18 lit. a ust. 1 ustawy systemowej także na ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej (por. glosa Justyny Świątek-Rudoman do uchwały S.N. z dnia 10 kwietnia 2013 r., II UZP 2/13, Teza nr 1, GSP-Prz.Orz.2013.4.87, LEX nr 208136/1).

Dlatego Sąd Apelacyjny podziela stanowisko, zgodnie z którym stawka określona w art. 18 lit. a ust. 1 ustawy systemowej dotyczy wyłącznie jednej grupy osób prowadzących pozarolniczą działalność – osób prowadzących działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, wyłączając spod jego zastosowania wszystkie pozostałe grupy ubezpieczonych wymienione w art. 8 ust. 6 pkt 2-5 ustawy systemowej, w tym wspólników spółki jawnej (por. wyrok S.A. w Krakowie z dnia 10 stycznia 2013 r., III AUa 1025/12, LEX nr 1267329).

Ponieważ A. B. w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej posiadała tytuł ubezpieczenia wynikający z art. 6 ust. 1 pkt 5 w zw. z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej, a zatem zasadne jest przyjęcie, że objęta jest zakresem przepisu art. 18 lit. a ust. 2 pkt 1 ustawy systemowej, a w konsekwencji nie znajduje do niej zastosowania przepis art. 18 lit. a ust. 1 ustawy systemowej.

Tym samym brak jest podstaw prawnych do zastosowania przez ubezpieczoną od dnia 14 maja 2014 r. preferencyjnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej, nie niższej niż 30 % kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Na koniec Sąd II instancji zauważa, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych materialnoprawną podstawą świadczeń emerytalno-rentowych mogą być tylko przepisy prawa ubezpieczeń społecznych, a nie zasady współżycia społecznego lub inne zasady. Organ rentowy wydając decyzję w przedmiocie prawa do świadczenia z ubezpieczeń społecznych realizuje bowiem ustawowe kompetencje organu władzy publicznej.

Wobec powyższego, uznając apelację wnioskodawczyni za bezzasadną, na mocy art. 385 k.p.c., Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji wyroku.

SSA Maria Sałańska-Szumakowicz SSA Daria Stanek SSA Jerzy Andrzejewski

WYROK

UZASADNIENIE