UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 maja 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. określił, że według stanu na dzień 20 marca 2013 roku umorzeniu podlegają należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne i Fundusz Pracy wraz z odsetkami i opłatami dodatkowymi za okresy wskazane w punkcie I tej decyzji. W punkcie II tej decyzji ZUS określił, iż warunkiem umorzenia należności wskazanych w jej punkcie I jest spłata należności niepodlegających umorzeniu, a należności z tytułu składek za okres od 1 stycznia 1999 roku nieobjęte postępowaniem o umorzenie należności należy uregulować w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji wraz z odsetkami naliczonymi do dnia wpłaty włącznie.
W punkcie III ZUS, działając na podstawie art. 105 § 1 k.p.a. w zw. z art. 123 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, umorzył postępowanie w zakresie wniosku płatnika składek w części dotyczącej umorzenia należności na ubezpieczenia społeczne za okres od: 01/1999 – 06/1999, 09/1999 – 11/1999, 12/2000, ubezpieczenia zdrowotne za okres od: 01/1999 – 07/1999, 09/1999 – 11/1999, 12/2000 oraz na Fundusz Pracy za okres: 01/1999 – 07/1999, 09/1999 – 11/1999, 12/2000.

W dniu 30 sierpnia 2013 roku (...) Oddział w B. wydał z urzędu decyzję, którą zmienił decyzję z dnia 15 maja 2013 roku i w pkt I orzekł, iż według stanu na dzień 20 marca 2013 roku umorzeniu podlegają należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne – za okres 07/1999 – 08/1999, 12/1999 – 11/2000, 06/2001 – 01/2003 w kwocie 12.867,70 zł plus odsetki 21.827,50 zł; ubezpieczenia zdrowotne – za okres 08/1999, 12/1999 – 11/2000, 06/2001 – 01/2003 w kwocie 2.852,71 zł plus odsetki 4.735,90 zł; Funduszu Pracy – za okres 12/1999 – 11/2000, 06/2001 – 01/2003 w kwocie 905,85 zł plus odsetki 1.506,90 zł. W pkt II wskazał, iż warunkiem umorzenia wyżej wskazanych należności jest spłata należności niepodlegających umorzeniu w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji wraz
z odsetkami naliczonymi do dnia wpłaty włącznie. W pkt III umorzył postępowanie w części dotyczącej umorzenia należności na ubezpieczenia społeczne za okres od 01/1999 – 06/1999, 09/1999 – 11/1999, 12/2000 – 05/2001, ubezpieczenie zdrowotne za okres 01/1999 – 07/1999, 09/1999 – 11/1999, 12/2000 – 05/2001 oraz na Fundusz Pracy za okres 01/1999 – 11/1999, 12/2000 – 05/2001, wskazując, że wnioskodawca nie posiada zadłużenia za te okresy. Organ podał też, że w przypadku nieuregulowania wyżej wskazanych należności zostanie wydana decyzja o odmowie umorzenia należności z tytułu składek.

Odwołanie od decyzji z dnia 30 sierpnia 2013 roku wniósł w imieniu płatnika składek jego pełnomocnik procesowy podnosząc, iż w decyzji tej nie wskazano dowodów na jakich oparto rozstrzygnięcie oraz nie wyjaśniono wszystkich okoliczności sprawy mających wpływ na rozstrzygnięcie. W ocenie odwołującego kwoty należności podlegających umorzeniu zostały wskazane w niewłaściwej wysokości, a organ ubezpieczeń społecznych nie wskazał na podstawie jakich dowodów zostały one określone. Ponadto pozwany nie wskazał skarżącemu wysokości należności niepodlegających umorzeniu, których spłata w ciągu 12 miesięcy jest warunkiem umorzenia należności określonych w punkcie I sentencji. Dodatkowo skarżący podnosił, iż ZUS nie wskazał podstaw materialnych będących podstawą umorzenia postępowania w zakresie wskazanym w pkt III decyzji. W ocenie odwołującego należności
z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy zostały już uiszczone wraz z naliczonymi odsetkami w łącznej kwocie ok. 4.000 zł, a kwoty wskazane w zaskarżonej decyzji nie odpowiadają rzeczywistemu stanowi faktycznemu. Skarżący domagał się umorzenia wszystkich należności powstałych z tytułu nieopłacenia składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne i Fundusz Pracy przez Z. B. objętych jego wnioskiem z dnia 19 marca 2013 roku oraz określenie wysokości należności niepodlegających umorzeniu, których spłata wraz z naliczonymi odsetkami jest warunkiem umorzenia należności
z tytułu składek za okres od 1 stycznia 1999 roku oraz zasądzenia kosztów procesu. Na rozprawie odwołujący oświadczył , iż odwołanie dotyczy punktu II decyzji, oraz iż nie kwestionuje należności podlegających umorzeniu wskazanych w jej punkcie I. Także pełnomocnik powoda zmodyfikował w ten sposób stanowisko procesowe reprezentowanej strony, wyjaśniając iż kwestionuje wielkość należności niepodlegających umorzeniu, które nie zostały wskazane przez organ rentowy w punkcie II decyzji i potwierdził, iż odwołanie dotyczy tylko punktu II decyzji. Domagał się zmiany zaskarżonej decyzji w tym punkcie poprzez określenie przez organ rentowy wysokości należności niepodlegających umorzeniu, których spłata jest warunkiem umorzenia należności w punkcie I decyzji.

Pozwany w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, powołując argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bydgoszczy wyrokiem z dnia 24 listopada 2015 roku zmienił zaskarżoną decyzję w punkcie II i zobowiązał ZUS do określenia warunków umorzenia należności wskazanych w punkcie I decyzji poprzez określenie kwot
i tytułów należności składowych niepodlegających umorzeniu, do których opłacenia zobowiązany jest płatnik składek Z. B. wraz z wszelkimi kosztami dodatkowymi.

Sąd Okręgowy wskazał, iż procedura umarzania należności objętych regulacjami ustawy
z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz.U. z 2012 roku poz.1551 - dalej ustawa abolicyjna) przewiduje dwa odrębne etapy postępowania prowadzonego przez ZUS, które kończą się wydaniem merytorycznej decyzji. Decyzję o umorzeniu należności wydaje się po spłacie niepodlegających umorzeniu należności, o których mowa w ust. 10 najpóźniej w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w art. 1 ust. 8, bądź - w przypadku, gdy w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w art. 1 ust. 8 niepodlegające umorzeniu należności z wyłączeniem składek finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, zostaną rozłożone na raty albo zostanie odroczony termin ich płatności – po ich opłaceniu. Natomiast decyzję o odmowie umorzenia należności wydaje się, jeśli w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w art. 1 ust. 8 niepodlegające umorzeniu należności, o których mowa w ust. 10 nie zostaną spłacone albo – w przypadku, gdy w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienie się decyzji,
o której mowa w art.1 ust.8, niepodlegające umorzeniu należności, z wyłączeniem składek finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, zostaną rozłożone na raty albo zostanie odroczony termin ich płatności – nie zostaną one opłacone zgodnie z ustalonymi warunkami. Obowiązek wydania przez ZUS w toku postępowania abolicyjnego dwóch merytorycznych decyzji wynika nie tylko z ich jednoznacznego wymienienia w omawianej ustawie – w ust. 8 i ust. 13 art. 1, ale również z przepisu art. 16 ust. 1, zgodnie z którym od decyzji,
o których mowa w ust. 8 i 13 przysługuje odwołanie do właściwego sądu na zasadach określonych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.

W ocenie Sądu I instancji pozwany nieprawidłowo zastosował przepisy ustawy abolicyjnej, gdyż wydał jedną decyzję o charakterze warunkowym, do czego przepisy ustawy nie dają podstaw. W punkcie I zaskarżonej decyzji ZUS określił bowiem kwoty należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne i na Fundusz Pracy na dzień 20 marca 2013 roku,
a w jej punkcie II wskazano, że warunkiem umorzenia należności z punktu I jest spłata należności niepodlegających umorzeniu w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji. W punkcie tym nie zostały jednak wskazane kwoty należności niepodlegających umorzeniu, podlegające spłacie jako warunek umorzenia należności określonych w punkcie
I decyzji. Tymczasem w decyzji powinny zostać określone nie tylko kwoty należności z tytułu nieopłaconych składek i innych należności wymienionych w ust. 1 i 6 podlegające umorzeniu, ale również warunki umorzenia (tak wyrok SA w Gdańsku z dnia 10 grudnia 2014 roku, III AUa 671/14, LEX nr 1621046). Za tego rodzaju wykładnią przemawia nie tylko literalne brzmienie powołanych wyżej przepisów ustawy abolicyjnej, ale także istotne argumenty natury aksjologicznej, gwarantujące podmiotom, do których adresowana jest ustawa, pewność praw
i obowiązków z zakresu ubezpieczeń społecznych. Płatnicy składek wnioskujący o ich umorzenie na podstawie powoływanej ustawy muszą mieć pełną wiedzę o warunkach, po spełnieniu których, należności, o których mowa w art. 1 ust. 1 i ust. 6 ustawy, zostaną umorzone. Uchylenie się przez pozwanego od wskazania w punkcie II decyzji kwot należności niepodlegających umorzeniu prowadzi do blankietowości zawartego w tym punkcie rozstrzygnięcia oraz powoduje powstanie niebezpieczeństwa dowolnego określenia przez organ rentowy, już po wydaniu decyzji, warunków umorzenia należności określonych w punkcie I decyzji z dnia 30 sierpnia 2013 roku. Tego rodzaju stan rzeczy narusza prawa podmiotów do zastosowania przepisów ustawy zgodnego z ich brzmieniem i celem, wprowadzając element istotnej niepewności we wzajemnych relacjach z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych przy rozpoznawaniu wniosków o umorzenie należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek. Podmioty te powinny – w momencie doręczenia im decyzji wydanej na podstawie przepisów ustawy abolicyjnej – mieć możliwość zapoznania się ze stanowiskiem Zakładu co do kwot należności niepodlegających umorzeniu
i warunkujących umorzenie należności o których mowa w ust. 1 i ust. 6 art. 1 ustawy.
W przypadku gdy płatnik składek kwestionuje wysokość tych kwot może złożyć odwołanie od decyzji określającej warunki umorzenia.

Sąd Okręgowy wskazał przy tym, iż nie ma proceduralnej możliwości uchylenia zaskarżonej decyzji i przekazania sprawy organowi rentowemu do ponownego rozpoznania. Ten instrument prawa procesowego z woli ustawodawcy przyznany został wyłącznie sądowi drugiej instancji. (art. 477^14a K.p.c.). Jedyną możliwością naprawienia w postępowaniu pierwszoinstancyjnym wyżej wskazanej wady zaskarżonego punktu II decyzji jest – w ocenie Sądu Okręgowego – zobowiązanie organu rentowego do określenia warunków umorzenia należności wskazanych
w punkcie I decyzji poprzez określenie kwot i tytułów należności składkowych niepodlegających umorzeniu, do których opłacenia obowiązany jest płatnik składek Z. B. wraz ze wszelkimi kosztami dodatkowymi (odsetkami za zwłokę, opłatami prolongacyjnymi, kosztami upomnienia i opłatami dodatkowymi, a także kosztami egzekucyjnymi naliczonymi przez dyrektora oddziału ZUS, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika). Z tych też względów Sąd I instancji, na podstawie art. 477¹⁴ § 2 K.p.c., orzekł jak w sentencji wyroku. Sąd ten podkreślił przy tym, iż wobec cofnięcia na rozprawie przez pełnomocnika odwołującego się wniosku o zasądzenie od organu rentowego zwrotu kosztów procesu Sąd Okręgowy nie miał podstaw do wydania w tym zakresie rozstrzygnięcia.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany organ ubezpieczeń społecznych zaskarżając go w całości i domagając się jego zmiany poprzez oddalenie odwołania oraz zasądzenia kosztów procesu, ewentualnie jego uchylenia i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Pozwany zarzucił naruszenie art. 1 ust. 8 ustawy abolicyjnej.

W uzasadnieniu apelacji pozwany wskazał, iż w oparciu o art. 1 ust. 8 ustawy abolicyjnej wydał prawidłowo decyzję z dnia 30 sierpnia 2013 roku określającą warunki umorzenia należności, ustalając w niej kwoty, o których mowa w art. 1 ust. 1 i 6 ustawy tj. należności podlegające umorzeniu. Przepis art. 1 ust. 8 nie nakłada na ZUS obowiązku wyliczenia kwot zaległości składkowych podlegających zapłacie jako warunku umorzenia nieopłaconych składek, a zatem organ rentowy w decyzji z dnia 30 sierpnia 2013 roku w pkt. II decyzji spełnił ten warunek. Nie jest możliwe bowiem, dokładne określenie w decyzji ustalającej warunki umorzenia kwoty zadłużenia istniejącej na dzień przyszły tj. dzień wydania następnej, późniejszej decyzji
o umorzeniu należności. Przepis art. 1 ust. 10 nie stanowi o kwotach zaległości na dzień wydania decyzji określającej warunki umorzenia. Niepodlegające umorzeniu należności podlegają spłacie w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji określającej warunki umorzenia.
A więc kwota zadłużenia, w tym kwota naliczonych odsetek od zaległości składkowych, które rosną, może być inna niż w dniu wydania decyzji. Warunkiem umorzenia należności jest nieposiadanie zaległości składkowych na dzień wydania decyzji, o której mowa w art. 1 ust. 13 pkt. 1, a więc na dzień wydania decyzji o umorzeniu należności. W związku z powyższym zaskarżony wyrok prowadzi do powstania sytuacji niezgodnej z obowiązującym prawem. Należy mieć na uwadze, że ustawa abolicyjna jako rozwiązanie o charakterze wyjątkowym rodziła określone w niej przywileje dla płatników ale również i obowiązki. Jednym z nich było nie posiadanie zadłużenia na moment wydawania decyzji o umorzeniu. W tym miejscu trzeba wskazać, iż niespornie płatnicy składek winni bez uprzedniego wezwania opłacać je terminowo, nie mogą na nikogo przerzucać skutków swoich zaniechań, są to bowiem należności publicznoprawne.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja organu ubezpieczeń społecznych jest nieuzasadniona.

Sąd Apelacyjny w całości podziela trafne i rzeczowe rozważania Sądu I instancji przyjmując je za punkt wyjścia oceny własnej.

Przypomnieć należy, iż stosownie do art. 1 ust. 6 ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku
o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz.U. z 2012 roku poz. 1551, dalej ustawa abolicyjna) na wniosek osoby podlegającej w okresie od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 28 lutego 2009 roku obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, umarza się nieopłacone składki na te ubezpieczenia za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 28 lutego 2009 roku oraz należne od nich odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, koszty upomnienia, opłaty dodatkowe, a także koszty egzekucyjne naliczone przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego (ust.1).

Umorzenie należności, o których mowa w ust. 1, skutkuje umorzeniem nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy za ten sam okres oraz należnych od nich, za ten sam okres, odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego (ust. 6).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję określającą warunki umorzenia, w której ustala także kwoty należności, o których mowa w ust. 1 i 6, z wyłączeniem kosztów egzekucyjnych (ust 8).

Warunkiem umorzenia należności, o których mowa w ust. 1 i 6, jest nieposiadanie na dzień wydania decyzji, o której mowa w ust. 13 pkt 1, niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych, za okres od dnia 1 stycznia 1999 r., do opłacenia których zobowiązana jest osoba prowadząca pozarolniczą działalność lub płatnik składek, o którym mowa w ust. 2, oraz należnych od tych składek odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego (ust 10).

Niepodlegające umorzeniu należności, o których mowa w ust. 10, podlegają spłacie
w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 8 (ust. 11).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję o umorzeniu należności, o których mowa w ust. 1 i 6 - po spełnieniu warunku, o którym mowa w ust. 10, z uwzględnieniem ust. 7, 11 i 12, lub odmowie umorzenia należności, o których mowa w ust. 1 i 6 - w przypadku niespełnienia warunku, o którym mowa w ust. 10, z uwzględnieniem ust. 7, 11 i 12 (ust. 13).

Od decyzji, o których, mowa w ust. 8 i 13, przysługuje odwołanie do właściwego sądu
w terminie i na zasadach określonych w art. 83 ust. 2, 3 i 5-7 ustawy wymienionej w ust. 1 (ust 16).

Stosownie do art. 4 ustawy, w przypadku umorzenia składek na ubezpieczenia emerytalne
i rentowe: 1) okres, za który składki zostały umorzone nie podlega uwzględnieniu przy ustalaniu prawa i wysokości emerytur i rent z ubezpieczeń społecznych oraz innych świadczeń, do których prawo uzależnione jest od posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1440, z późn. zm.); 2) kwota umorzonych składek nie podlega wliczeniu do podstawy obliczenia emerytury, o której mowa w art. 25 ustawy wymienionej w pkt 1.

W uzasadnieniu wyroku z dnia 10 grudnia 2014 roku sygn. akt III AUa 671/12 (Lex nr 16210460) Sąd Apelacyjny w Gdańsku zaprezentował wykładnię przepisu art. 10 ustawy, którą niniejszy skład w pełni podziela. Sąd Apelacyjny stwierdził wówczas, iż „warunkiem umorzenia należności, o których mowa w ust. 1 i 6 - jak stanowi ust. 10 omawianego przepisu - jest nieposiadanie na dzień wydania decyzji, o której mowa w ust. 13 pkt 1, niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku, do opłacenia których zobowiązana jest osoba prowadząca pozarolniczą działalność lub płatnik składek, o którym mowa w ust. 2, oraz należnych od tych składek odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych
a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego. Niepodlegające umorzeniu należności, o których mowa w ust. 10 podlegają spłacie w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 8 (ust. 11). W przypadku, gdy w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 8, niepodlegające umorzeniu należności, z wyłączeniem składek finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, zostaną rozłożone na raty albo zostanie odroczony termin ich płatności, warunek, o którym mowa w ust. 10, uważa się za spełniony po ich opłaceniu (ust. 12). Mając na względzie wyżej przytoczone przepisy należy wskazać, że decyzję o umorzeniu należności wydaje się po spłacie niepodlegających umorzeniu należności, o których mowa w ust. 10 najpóźniej w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w art. 1 ust. 8, bądź - w przypadku, gdy w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji,
o której mowa w art. 1 ust. 8 niepodlegające umorzeniu należności, z wyłączeniem składek finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, zostaną rozłożone na raty albo zostanie odroczony termin ich płatności - po ich opłaceniu. Z kolei decyzję o odmowie umorzenia należności wydaje się, jeśli w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w art. 1 ust. 8 niepodlegające umorzeniu należności, o których mowa
w ust. 10 nie zostaną spłacone albo - w przypadku, gdy w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w art. 1 ust. 8, niepodlegające umorzeniu należności, z wyłączeniem składek finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, zostaną rozłożone na raty albo zostanie odroczony termin ich płatności - nie zostaną one opłacone zgodnie z ustalonymi warunkami. Konieczność wydania przez ZUS w toku postępowania abolicyjnego dwóch merytorycznych decyzji wynika także z przepisu ust. 16 art. 1, zgodnie z którym od decyzji, o których mowa w ust. 8 i 13 przysługuje odwołanie do właściwego sądu w terminie i na zasadach określonych w art. 83 ust. 2, 3, 5-7 ustawy systemowej.

W ocenie Sądu Apelacyjnego pozwany organ ubezpieczeń społecznych wydając jedną decyzję o charakterze warunkowym nieprawidłowo zastosował przepisy ustawy abolicyjnej.
W zaskarżonej decyzji nie zostały wskazane kwoty należności niepodlegających umorzeniu, tj. należności podlegające spłacie jako warunek umorzenia należności wymienionych w pkt
I decyzji. W decyzji o której mowa w art. 1 ust. 8 ustawy abolicyjnej powinny zostać określone nie tylko kwoty należności z tytułu nieopłaconych składek i innych należności wymienionych
w ust. 1 i 6, podlegające umorzeniu, ale również warunki umorzenia. Do wniosku takiego prowadzi literalna wykładania omawianego przepisu, w którym jest mowa, iż ZUS wydaje decyzję określającą warunki umorzenia, w której ustala także kwoty należności, o których mowa w ust. 1
i 6, z wyłączeniem kosztów egzekucyjnych. Przepis ten wyraźnie zatem wskazuje na dwa elementy składowe decyzji z art. 1 ust. 8 ustawy, a mianowicie kwoty należności, o których mowa w ust. 1 i 6 oraz warunki umorzenia.

Warunki umorzenia, o których mowa w art. 1 ust. 8 ustawy, zostały wskazane
w art. 1 ust. 10-12 ustawy abolicyjnej. ZUS zobowiązany jest w decyzji z art. 1 ust. 8 warunki te określić, tzn. skonkretyzować poprzez podanie kwot niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, FP, FGŚP i FEP za okres od dnia
1 stycznia 1999 roku, do których opłacenia jest obowiązany wnioskodawca wraz z wszelkimi kosztami dodatkowymi wymienionymi w ustawie oraz poprzez wskazanie terminu, w jakim należności te podlegają spłacie. W niniejszej sprawie organ rentowy uchybił również temu wymaganiu. Organ wskazał co prawda termin spłaty, ale uchylił się od wskazania wnioskodawcy kwot podlegających spłacie składek, które umorzeniu nie podlegają. Wydanie decyzji nie zawierającej koniecznego elementu w postaci określenia kwot składek niepodlegających umorzeniu pozbawia wnioskodawcę możliwości zaskarżenia decyzji w tym zakresie.

Wyrok Sądu I instancji jest zatem prawidłowy, a apelacja organu ubezpieczeń społecznych nie zawierała zarzutów, które skutkowałyby koniecznością zmiany lub uchylenia zaskarżonego wyroku. Oczywiście organ ubezpieczeń społecznych ma rację, iż to płatnicy składek powinny uiszczać składki w odpowiedniej wysokości i w terminie, nie zmienia to jednak faktu, że to ZUS winien prawidłowo księgować dokonywane przez płatników wpłaty. Zatem to organ ma najlepszą wiedzę w jaki sposób zarachował konkretne wpłaty i za jakie okres i w jakiej wysokości płatnik nadal zalega z płatnościami oraz jaka jest aktualna wysokość poszczególnych odsetek. Okoliczność, iż wysokość odsetek może ulec zmianie nie może stanowić jedynej podstawy braku precyzyjnego określenia wysokości zadłużenia, a przez to uwolnienia się przez ZUS od obowiązku precyzyjnego określenia warunków umorzenia, w tym należności podlegających spłacie. Jeżeli wnioskodawca dysponuje odpowiednim kapitałem to takie należności wraz
z odsetkami może zapłacić w terminie niepowodującym wzrostu odsetek. Ponadto wskazanie przez organ wysokości i daty wymagalności należności z tytułu samych składek niepodlegających umorzeniu umożliwiłoby płatnikowi samodzielne obliczenie wysokości odsetek na dzień planowanej przez niego spłaty.

W konsekwencji apelacja organu ubezpieczeń społecznych podlegała oddaleniu, stosownie do art. 385 k.p.c.

SSA J. Andrzejewski SSA A. Podlewska SSA G. Czyżak

WYROK

UZASADNIENIE