Sygn. akt XI GC 1354/15
S., dnia 13 września 2016 r.
Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie, Wydział XI Gospodarczy,
w składzie:
Przewodniczący: SSR Aleksandra Wójcik-Wojnowska
Protokolant: aplikant aplikacji ogólnej B. M.
po rozpoznaniu w dniu 6 września 2016 r. w Szczecinie na rozprawie
sprawy z powództwa S. P.
przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w P.
o zapłatę
utrzymuje w mocy w całości nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydany przez (...) z dnia 22 września 2015 r. w sprawie o sygn. akt XI GNc (...).
Sygn. akt XI GC 1354/15
Sprawa rozpoznawana w postępowaniu zwykłym.
Pozwem wniesionym 8 września 2015 r. powód S. P. wniósł o wydanie przez sąd nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, zobowiązującego pozwaną (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. do zapłaty powodowi kwoty 39.000 złotych wraz z odsetkami w wysokości ustawowej liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz z kosztami postępowania. Uzasadniając swoje żądanie powód wskazał, że zawarł z pozwaną umowę sprzedaży pojazdu ciężarowego – zamiatarki marki R. (...) za cenę 147.600 złotych, dochodzona pozwem kwota stanowi nie uiszczoną przez pozwaną część ceny.
W dniu 22 września 2015 r. wydany został, zgodnie z żądaniem pozwu, nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym.
22 października 2015 r. pozwana skutecznie wniosła zarzuty od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym wnosząc o uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu. Strona pozwana wskazała, że nie zapłaciła powodowi części wynagrodzenia, gdyż przedmiot sprzedaży okazał się wadliwy, wobec czego, w związku z rękojmią za wady fizyczne, przysługiwało jej roszczenie o obniżenie ceny.
Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 16 czerwca 2015 r. pomiędzy S. P., prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo (...) jako sprzedawcą, a (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. jako kupującym zawarta została umowa sprzedaży używanego samochodu ciężarowego – zamiatarki marki R. (...), rocznik 2005.
W § 2 wskazano, że cena wynosi 147.600 złotych brutto (120.000 złotych netto), a płatna będzie w trzech transzach – pierwsza w kwocie 69.6000 złotych najpóźniej w dniu odbioru, druga w kwocie 39.000 złotych do dnia 30 lipca 2015 r., trzecia w kwocie 39.000 złotych do dnia 28 sierpnia 2015 r. W § 5 sprzedawca oświadczył, że przedmiot sprzedaży jest bezwypadkowy i sprawny technicznie. W § 7 S. P. zobowiązał się do udzielenia kupującemu rocznej gwarancji serwisowej. Z treści umowy wynika, że naprawy, konserwacje i usuwanie wszelkich usterek eksploatacyjnych będzie odbywać się na koszt kupującego, tak samo jak ponosić on będzie koszty części zamiennych związanych ze wskazanymi czynnościami. Na poczet pierwszej transzy, zgodnie z § 3 kupujący w dniu 27 maja 2015 r. wpłacił zaliczkę w kwocie 10.000 złotych.
Dowód:
umowa sprzedaży z dnia 16 czerwca 2015 r. – k. 5 – 7,
potwierdzenie wykonanej operacji z dnia 27 maja 2015 r. – k. 10.
Wydania przedmiotu umowy dokonano w dniu 17 czerwca 2015 r., potwierdzając ten fakt protokołem zdawczo-odbiorczym pojazdu. Zamiatarka była już wcześniej przez (...) sp. z o.o. kilkukrotnie sprawdzana, gdyż początkowo zamiarem pozwanej było odpłatne wypożyczenie sprzętu. Każdorazowo urządzenie było oglądane, uruchamiane, wykonywana była prezentacja jego pracy, przeprowadzano jazdy próbne. W dniu przekazania pojazdu został on raz jeszcze przez pracowników kupującego obejrzany, ponadto zamiatarka została uruchomiona, w celu sprawdzenia jej pracy. Po dokonaniu zbadania zamiatarki, reprezentujący przyjmującego – T. S. – p. o. kierownika działu technicznego w (...) sp. z o.o. podpisał protokół zdawczo-odbiorczy, wskazując, że nie wnosi zastrzeżeń do stanu technicznego i kompletności pojazdu. Tego samego dnia S. P. wystawił fakturę VAT nr (...) na kwotę 147.600 złotych brutto, która również tego samego dnia została podpisana przez T. S. i opłacona zgodnie z umową w kwocie 59.600 złotych.
W dniu wydania przedmiotu sprzedaży zamiatarka miała ważny przegląd Urzędu Dozoru Technicznego.
Dowód:
protokół zdawczo-odbiorczy z dnia 17 czerwca 2015 r. – k. 8,
faktura nr (...) z dnia 17 czerwca 2015 r. – k. 9,
potwierdzenie operacji z dnia 17 czerwca 2016 r. – k. 11,
zeznania świadka M. R. – k. 96 – 98
zeznania świadka T. S. – k. 98 – 99,
zeznania świadka R. P. – k. 99 – 101,
przesłuchanie powoda S. P. – k. 111 – 112,
przesłuchanie za pozwaną S. B. – k. 112.
Po wydaniu przedmiotu umowy kupującemu pojazd uczestniczył w dwóch kolizjach drogowych. W dniu 1 lipca 2015 r. doszło do zdarzenia na skutek którego uszkodzone zostało lewe lusterko i lewe nadkole zamiatarki. W dniu 3 lipca 2015 r. prowadzący zamiatarkę J. W., wykonując manewr wymijania zahaczył elementami zamiatarki o przednie lewe koło samochodu marki A..
Dowód:
zaświadczenia o zaistniałych zdarzeniach drogowych – k. 89 – 90,
notatka informacyjna o zaistnieniu kolizji drogowej z dnia 3 lipca 2015 r. – k. 114,
notatka urzędowa z dnia 1 lipca 2015 r. wraz z dokumentacją zdjęciową – k. 118 – 119,
notatka informacyjna o zaistniałej kolizji drogowej z dnia 1 lipca 2015 r. – k. 119 v.,
karta zdarzenia drogowego z dnia 1 lipca 2015 r. – k. 120.
Po wydaniu pojazdu miał on również kilka awarii, które po raz pierwszy pojawiły się pod koniec czerwca – m. in. rozładowywanie się akumulatorów, spalenie się cewek elektromagnetycznych, zwarcia elementów elektrycznych, uszkodzenia przewodów elektrycznych, hydraulicznych, pneumatycznych, uszczelek, wyłączanie się odkurzacza podczas pracy, przepalenie bezpieczników, grzanie chłodnicy w podwoziu, grzanie się oleju w zabudowie, blokowanie się obudowy, szybkie zużywanie się szczotek. Część napraw (...) sp. z o.o. przeprowadziła we własnym zakresie, część została naprawiona przez sprzedającego, po zgłoszeniu ich przez kupującego.
(...) sp. z o.o. zdecydowała się na dokonanie napraw w zewnętrznym serwisie, który do dnia 28 grudnia 2015 r. wykonał kompleksowy remont zamiatarki. Koszt usługi oraz części wyniósł 57.648,83 złotych. Wśród zakupionych części znalazły się 3 cewki elektromagnetyczne, 2 szczotki uszczelniające, 3 płyty gumowe, dwa wkłady do filtra, 60 l oleju hydraulicznego, siłownik pneumatyczny, 2 szczotki walcowe, szczotka talerzowa, 5 łożysk kulkowych, tuleja mosiężna, zabierak sprzęgło szczotki walcowej, 2 końcówki kuliste tłoczyska, łożysko ślizgowe, obudowa łożyska, osłona szczoteczki talerzowej, 2 silniki hydrauliczne, guma burty, 6 sztuk nakrętek, sworzeń podpora, firana boczna, sprężyna gazowa, tuleja metalowo-gumowa, 4 sztuki przegubu kulowego, zawór, uszczelka gumowa, 2 lampy robocze, 2 żarówki, 3 czujniki ciśnienia, złącze redukcyjne, monitor kolorowy.
Dowód:
wiadomość email z dnia 7 sierpnia 2015 r. – k. 37,
faktura nr (...) z dnia 7 lipca 2015 r. – k. 67,
faktura nr (...) z dnia 6 sierpnia 2015 r. – k. 68,
karta pracy z dnia 5 sierpnia 2015 r. – k. 69,
karta pracy z dnia 31 lipca 2015 r. – k. 70,
faktura nr (...) z dnia 3 sierpnia 2015 r. – k. 71,
wiadomość email z dnia 7 sierpnia 2015 r. – k. 72,
wiadomość email z dnia 6 sierpnia 2015 r. – k. 73,
faktura sprzedaży nr (...) z dnia 28 grudnia 2015 r. – k. 109
zeznania świadka M. R. – k. 96 – 98,
zeznania świadka R. P. – k. 99 – 101,
przesłuchanie powoda S. P. – k. 111 – 112,
przesłuchanie za pozwaną S. B. – k. 112.
Gdyby stan zamiatarki w chwili zakupy wymagał przeprowadzania napraw w takim zakresie, jak wskazany w fakturze, to próby mechanizmów zamiatarki nie dałyby się przeprowadzić.
Źródła awarii powstałych w zamiatarce po dacie jej wydania kupującemu były różne. Odnośnie do dokonanych w serwisie zewnętrznym napraw obejmujących wymianę szczotek, płyt gumowych, wkładów filtrów, łożysk, przegubów szczotek, oprzyrządowania szczotek, oleju hydraulicznego, siłowników, dwóch szczotek walcowych, jednej szczotki talerzowej to były to wymiany o charakterze eksploatacyjnym. Stan szczotek w momencie wydania zamiatarki kupującemu można było stwierdzić organoleptycznie. Nie da się natomiast jednoznacznie określić, jaka była przyczyna grzania się oleju i chłodnicy, przeciążenia oraz wyładowywania się akumulatora. Różne może być również podłoże uszkodzenia sterowania obrotami turbiny oraz wymienionych w serwisie silników hydraulicznych szczotek roboczych, cewek elektromagnetycznych i łożysk ślizgowych. Naprawa tych części to koszt ok. 9500 zł netto. Ustalenie stanu silników hydraulicznych szczotek roboczych, sterownika silnika turbiny i łożysk ślizgowych mogło nie być możliwe w trakcie oględzin przy odbiorze pojazdu. Prawidłową praktyką przy tego typu sprzętach jest oddanie ich do zbadania do specjalistycznej stacji diagnostycznej.
Zamiatarki są urządzeniami dość awaryjnymi, gdyż ich prawidłowa praca jest uzależniona od wielu czynników, na które obsługujący ją nie ma wpływu, takich jak na przykład rodzaj zanieczyszczeń znajdujących się na zamiatanej powierzchni. Ponadto urządzenia te wymagają każdorazowo po zakończeniu pracy mycia, czyszczenia, konserwacji.
Średnia cena ofertowa na zamiatarki tego typu z roku produkcji 2005 wynosi 135.000 złotych netto.
Dowód:
opinia techniczna biegłego z dnia 10 czerwca 2016 r. – k. 143 – 154,
uzupełniająca opinia biegłego – k. 170 – 173.
Sąd zważył co następuje:
Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.
Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych w aktach sprawy dokumentów, zeznań świadków, przesłuchań stron oraz opinii biegłego.
Dowody z dokumentów nie budziły wątpliwości Sądu, w szczególności, że nie były przez strony kwestionowane. Również zeznania świadków, w części na podstawie, której ustalono stan faktyczny niezbędny dla wydania rozstrzygnięcia w sprawie Sąd ocenił za w pełni wiarygodne. Sąd oparł swoje ustalenia w takim zakresie również na podstawie przesłuchania stron. W tym miejscu należy jednak wskazać, że Sąd przy ustalaniu okoliczności faktycznych sprawy nie brał pod uwagę opinii świadków i stron, ani ich twierdzeń, wymagających wiedzy specjalnej. Dowody z zeznań świadków oraz przesłuchania stron służą ustaleniu faktów i tylko twierdzenia co do faktów zostają przez sąd uwzględnione. Odnośnie do ustalenia okoliczności wymagających wiedzy specjalnej to w sprawie niniejszej przeprowadzono dowód z biegłego, który dysponuje takimi wiadomościami. Należy przy tym zauważyć, że z wyżej wymienionych materiałów dowodowych wynikał logiczny i spójny obraz sytuacji.
Kwestią bezsporną w niniejszym procesie było, że strony zawarły umowę sprzedaży, jej przedmiot został kupującemu wydany, a kupujący nie zapłacił całości ceny. Niewątpliwie również po wydaniu przedmiotu umowy w zamiatarce pojawił się szereg awarii. Kwestią sporną między stronami jest w zasadzie jedynie, czy zaistniałe usterki wynikały z wad fizycznych, które istniały w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego lub wynikły z przyczyny tkwiącej w rzeczy sprzedanej w tej samej chwili.
Okoliczność ta została ustalona na podstawie uznanej za wiarygodną opinii biegłego. Sąd w całości podzielił wydaną przez biegłego W. S. opinię (poszerzoną o ustną opinię uzupełniającą), gdyż cechuje się ona dużą fachowością oraz stanowi wynik pełnej i dogłębnej analizy zgromadzonego materiału dowodowego. Należy również zauważyć, że jest to opinia logiczna i jednoznaczna, a nadto kompletna – wyjaśniająca wszystkie objęte tezą dowodową kwestie. O rzetelnym i profesjonalnym podejściu biegłego świadczy jej obszerność oraz drobiazgowość. Strona pozwana kwestionowała wnioski opinii biegłego, jednakże w ocenie Sądu bezskutecznie. W opinii uzupełniającej biegły rzeczowo odpowiedział na wszystkie zarzuty pozwanej, które w rzeczywistości sprowadzały się jedynie do, opartej na subiektywnej ocenie materiału dowodowego, polemiki z wnioskami opinii. W żadnym stopniu nie dyskwalifikuje opinii stwierdzenie przez biegłego, że nie da się ustalić przyczyn części awarii. Biegły stanowisko to szeroko uzasadnił, w ocenie Sądu uzasadnienie to jest nie do podważenia z punktu widzenia logiki czy doświadczenia. Biegły wskazał na szereg możliwych przyczyn części awarii – zużycie eksploatacyjne części, wadliwa obsługa, nienależyta konserwacja, czy wreszcie ciężkie warunki pracy sprzętu (możliwość uszkodzeń poprzez duże zanieczyszczenia na powierzchniach sprzątanych).
Roszczenie powoda oparte jest na art. 535 k. c., z którego wynika, że przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Niewątpliwie w niniejszym stanie faktycznym sprzedający uczynił zadość swoim obowiązkom z umowy sprzedaży. Pozwana żądając oddalenia powództwa wskazywała na wady sprzętu, co nakazywało rozważyć przytoczone przez nią fakty przez pryzmat przepisów o rękojmi za wady. Redakcja zarzutów od nakazu zapłaty doprowadziła bowiem Sąd do wniosku, że zamiarem pozwanego, jakkolwiek nie dość jasno wyrażanym w pismach procesowych, było skorzystanie z uprawnień, jakie daje rękojmia, a konkretnie z roszczenia o obniżenie ceny.
Zgodnie z art. 556 k. c. sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną (rękojmia). Jak stanowi art. 559 k.c. sprzedawca jest odpowiedzialny z tytułu rękojmi za wady fizyczne, które istniały w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego lub wynikły z przyczyny tkwiącej w rzeczy sprzedanej w tej samej chwili. Roszczenie o obniżenie ceny wynika z treści art. 560 § 1 k. c., zgodnie z którym jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona lub naprawiana przez sprzedawcę albo sprzedawca nie uczynił zadość obowiązkowi wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady. Obniżona cena powinna pozostawać w takiej proporcji do ceny wynikającej z umowy, w jakiej wartość rzeczy z wadą pozostaje do wartości rzeczy bez wady (art. 560 § 3 k. c.). Jednocześnie, w myśl art. 563 § 1 k. c. przy sprzedaży między przedsiębiorcami kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi, jeżeli nie zbadał rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach tego rodzaju i nie zawiadomił niezwłocznie sprzedawcy o wadzie, a w przypadku gdy wada wyszła na jaw dopiero później – jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy niezwłocznie po jej stwierdzeniu.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy Sąd doszedł do wniosku, że w ustalonym stanie faktycznym brak jest podstaw do uwzględnienia zarzutu pozwanego o istnieniu roszczeń z tytułu rękojmi za wady.
W pierwszej kolejności należy zauważyć, że co do części usterek pozwana utraciła roszczenia z rękojmi. Dotyczy to wszystkich tych usterek, które biegły ocenił jako możliwe do wykrycia w trakcie odbioru sprzętu. Jak wynika z przytoczonych wyżej przepisów, obowiązkiem pozwanej było dochowanie aktu staranności w postaci dokładnego zbadania stanu zamiatarki w momencie jej odbioru. Zeznania świadków wskazują, że pracownicy pozwanej kilkukrotnie dokonywali oględzin przedmiotu sprzedaży – zamiatarka była przez pracowników pozwanej spółki oglądana, uruchamiana, przeprowadzane były jazdy próbne. W odbiorze przedmiotu sprzedaży uczestniczył wykwalifikowany pracownik pozwanej, który po dokonaniu badania podpisał protokół zdawczo-odbiorczy, w którym, stwierdził, że jej stan techniczny jest bez zastrzeżeń. Jeśli w takim razie w momencie wydania sprzętu istniały usterki, dotyczące stanu oprzyrządowania (szczotki, płyta gumowa, stan olejów, brak cewek), to pozwana, podpisując protokół bez zastrzeżeń, utraciła roszczenia z rękojmi. Prowadzenie działalności profesjonalnej uzasadnia zwiększone oczekiwania co do umiejętności, wiedzy oraz skrupulatności osoby ją prowadzącej. Jeżeli, w odczuciu pozwanej, sam odbierający nie posiadał wiedzy specjalnej dla oceny stanu technicznego kupowanego sprzętu to do jego obowiązków należało zadbanie o to, aby możliwa była jego ocena, np. poprzez zabranie go do niezależnego serwisu. W szczególności działania takie są uzasadnione przy zakupie sprzętu używanego, o którym wiadomo, że jego części mogą być mniej lub bardziej zużyte lub wymienione na zamienniki. Nadto na podkreślenie zasługuje fakt, że jak wskazał biegły, część usterek, jak na przykład poziom zużycia szczotek, był widoczny na pierwszy rzut oka nawet dla osoby, niebędącej specjalistą w tej dziedzinie. Biegły wskazał też, że w takich wypadkach prawidłową praktyką jest oddanie sprzętu do serwisu celem diagnozy stanu sprzętu, jeśli kupujący nie ma odpowiednich kwalifikacji, by takiej diagnozy samodzielnie dokonań. Wobec powyższego w ocenie Sądu strona pozwana nie dopełniła swojego obowiązku starannego zbadania przedmiotu sprzedaży, a podpisanie protokołu odbioru bez zastrzeżeń co do stanu technicznego może obciążać wyłącznie pozwaną spółkę.
Odnośnie do uszkodzeń, o których biegły wypowiedział się, że na moment sporządzania przez niego opinii nie jest możliwe ustalenie w sposób jednoznaczny, co było przyczyną ich powstania, to twierdzenia pozwanej, jakoby usterki te miały swoje źródło w wadach istniejących w przedmiocie sprzedaży w chwili jego wydania nie znalazło potwierdzenia w stanowiącym podstawę ustalenia stanu faktycznego zgromadzonym materiale dowodowym. Jak już wcześniej wskazano, obowiązkiem przedsiębiorcy przy zawieraniu umowy sprzedaży jest dokładne zbadanie jej przedmiotu. Strona powodowa przedłożyła protokół zdawczo-odbiorczy, z którego wynika, że pozwana spółka nie wnosiła żadnych zastrzeżeń co do stanu technicznego i kompletności pojazdu. Wobec powyższego, w takiej sytuacji ciężar dowodowy wykazania, że usterki wynikły z przyczyny tkwiącej w rzeczy sprzedanej w chwili wydania przechodzi na pozwaną, która winna taką okoliczność udowodnić. Tymczasem biegły wskazał na szereg możliwych przyczyn awarii sprzętu, w tym także przyczyny leżące po stronie kupującego (niewłaściwa eksploatacja, niewłaściwa konserwacja). Skoro pozwana nie zaoferowała materiału dowodowego, pozwalającego na jednoznaczne stwierdzenie przyczyn awarii, to nie można uznać, że awarie te wynikły z przyczyn tkwiących w rzeczy (nadmierne zużycie). Jednocześnie biegły wskazał na to, że tego typu sprzęt z istoty swojej jest dość usterkowy, a to ze względu na warunki, w jakich pracuje. Sam więc fakt występowania awarii nie może świadczyć o tym, że powód wydał pozwanej sprzęt wadliwy.
Jednocześnie, nawet przy przyjęciu, że pozwana przy dołożeniu wszelkiej staranności nie mogłaby wykryć wad, które doprowadziły do powstania konieczności wymiany silników hydraulicznych szczotek roboczych, cewek elektromagnetycznych, łożysk ślizgowych oraz naprawy sterowania obrotu turbiny to pozwanej i tak nie przysługiwałoby roszczenie o obniżenie ceny. Jak bowiem wskazał w swojej opinii biegły, koszt dokonania tych napraw wyniósł 9.500 złotych netto. Biorąc pod uwagę ustaloną w umowie cenę (120.000 zł netto) oraz średnie ceny ofertowe pojazdów tego typu z tego rocznika (135.000 zł netto), to różnica między nimi i tak jest wyższa niż koszt napraw, które ewentualnie mogłyby wynikać z przyczyn istniejących w chwili wydania zamiatarki. Wobec powyższego Sąd ocenił cenę zamiatarki za adekwatną do jej stanu.
Z powyższych względów na podstawie art. 496 k.p.c. orzeczono o utrzymaniu nakazu w mocy w całości.
Zasadność rozstrzygnięcia o odsetkach uzasadnia art. 481 k. c., zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
O kosztach w nakazie zapłaty orzeczono stosownie do art. 98 k.p.c. oraz § 6 pkt 5 Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.
1. (...)
2. (...)
3. (...)
4. (...)