WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 września 2016 roku

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Tomasz Korzeń

Protokolant st. sekr. sądowy Anna Kopala

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 września 2016 roku

sprawy z odwołania D. W.

od decyzji z dnia 19 lutego i 9 maja 2016 roku znak (...)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G.

o przyznanie renty rodzinnej w związku z wypadkiem przy pracy

I.  zmienia zaskarżone decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. z dnia 19 lutego i 9 maja 2016 roku znak (...) w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonej D. W. prawo do renty rodzinnej w związku z wypadkiem przy pracy po mężu S. W. (1), począwszy od dnia 1 września 2013 roku,

II.  zasądza od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. na rzecz ubezpieczonej D. W. kwotę 720,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Tomasz Korzeń

VI U 212/16 UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 lutego 2016 roku znak: PPR/6/011044100, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił D. W. prawa do renty rodzinnej po mężu S. W. (1).

Ubezpieczona D. W. wniosła o zmianę decyzji i przyznanie jej prawa do renty rodzinnej.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania. Podniósł, że wypadek jakiemu uległ S. W. (2) w dniu 10.03.2012 roku nie spełnia wymogów określonych w art. 3 ustawy z dnia 30.10.2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Zarządzeniem z dnia 19 kwietnia 2016 roku wydanym w sprawie VI U 212/16 Sąd Okręgowy zwrócił akta sprawy organowi rentowemu celem uzupełnienia sprawy.

Decyzją z dnia 9 maja 2016 roku znak: PPR/6/011044100, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił D. W. prawa do renty rodzinnej po zmarłym mężu.

Ubezpieczona wniosła odwołania od tych decyzji.

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie.

Postanowieniem z dnia 14.09.2016 roku Sąd połączył do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy z odwołań D. W. od obu spornych decyzji.

Sąd ustalił co następuje:

W dniu 10.03.2012 roku S. W. (1) i jego brat K. W. prowadzący Zakład Usług (...) Spółka cywilna w G., wraz z trzema pracownikami tej firmy udali się do Zakładu Produkcyjnego (...) S.A. w P. celem usunięcia awarii – wycieku wody w rurze ciepłowniczej. Pracownicy firmy (...) przed przystąpieniem do prac pogłębili wykop wykonany wcześniej przez pracowników spółki (...). S. W. (1) wyciął pilnikiem pęknięty odcinek rury, przyspawał od góry zastępczy odcinek i w celu przyspawania go jeszcze od dołu, położył się na dnie wykopu na plecach i przystąpił do spawania. W trakcie tej czynności ściany wykopu obsunęły się i zasypały S. W. (1). M. S. nie mogąc odkopać zasypanego, wezwał na pomoc pozostałych pracowników firmy. Po odkopaniu S. W. (1) na miejsce zdarzenia przybył lekarz, który przystąpił do reanimacji poszkodowanego, polecając następnie przewiezienie go do szpitala. W dniu 16.03.2012 roku S. W. (1) zmarł w szpitalu.

D. W. urodzona (...), była żoną S. W. (1). Wnioskiem z dnia 08.05.2012 roku domagała się przyznania od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G., renty rodzinnej po zmarłym mężu. Decyzją z dnia 31.05.2012 roku organ rentowy odmówił jej prawa do renty rodzinnej.

Wyrokiem z dnia 31.07.2013 roku Sąd Rejonowy w Międzyrzeczu Wydział II Karny w sprawie II K 717/12, skazał oskarżonego K. W. na karę 1 roku pozbawienia wolności, uznając go za winnego dokonania przestępstwa z art. 155 K.k. w zw. z art. 11 § 3 K.k., warunkowo zawieszając wykonanie tej kary na okres dwóch lat próby. K. W. został oskarżony o to, że w dniu 10.03.2012 roku, realizując ustną umowę z zakładem (...) S.A. w P., jako właściciel spółki (...) w G. będąc odpowiedzialnym za bezpieczeństwo i higienę pracy, w wyniku niezapewnienia prawidłowego nadzoru nad pracami wykonywanymi w wykopie w kierowanym przez siebie zespole, nie przeprowadzając ryzyka zawodowego, nie opracowując instrukcji wykonywania robót ziemnych w wykopach, nie sporządzając wymaganego wykazu prac niebezpiecznych, nie wyposażając w środki ochrony indywidualnej w postaci hełmu ochronnego oraz nie zabezpieczając ścian wykopu, powierzył nieposiadającemu ważnych uprawnień spawacza do spawania gazowego i elektrycznego rurociągów do ciśnienia 0,4 MPa S. W. (1) pracę polegającą na usunięciu awarii, narażając go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia podczas wykonywania w wykopie prac spawalniczych, doprowadzając nieumyślnie do spowodowania jego śmierci w wyniku przysypania osuwającą się ziemią, tj. czyn art. 220 § 1 K.k. w zb. z art. 155 K.k., w zw. z art. 11 § 2 K.k. Wyrok uprawomocnił się dnia 08.08.2013 roku.

Powołując się na treść prawomocnego wyroku D. W. wniosła ponownie o ustalenie prawa do renty rodzinnej po zmarłym mężu oraz prawa do jednorazowego odszkodowania. Decyzjami z dnia 03.10.2013 roku znak: (...) i (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił wznowienia postępowania w sprawie o ustalenia prawa do renty rodzinnej oraz wznowienia postępowania w sprawie jednorazowego odszkodowania po zmarłym S. W. (1). Od tych decyzji D. W. złożyła odwołania. Sprawa z odwołania ubezpieczonej od decyzji znak: OWP/07/98656 zawisła przed Sądem Rejonowym w Gorzowie Wielkopolskim sygn. akt VI U 380/13. W wyniku rozpoznania odwołania od decyzji znak: (...), wyrokiem z dnia 04.02.2015 roku Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim w sprawie VI U 1426/13, zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał D. W. prawo do żądanego świadczenia rentowego począwszy od 01.09.2013 roku. Rozpoznając apelację organu rentowego, Sąd Apelacyjny w Szczecinie wyrokiem z dnia 19.01.2016 roku w sprawie III AUa 352/15, uchylił zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję organu rentowego i przekazał sprawę Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G. do rozpoznania.

Wykonując wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie, decyzją z dnia 19.01.2016 roku organ rentowy odmówił D. W. prawa do renty rodzinnej po S. W. (1) podnosząc, że wypadek jakiemu uległ S. W. (2) w dniu 10.03.2012 roku nie spełnia wymogów określonych w art. 3 ustawy z dnia 30.10.2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Decyzją z dnia 09.05.2016 roku, wydaną wskutek zarządzenia z dnia 19.04.2016 roku, pozwany odmówił D. W. prawa do renty rodzinnej po zmarłym mężu.

dowód: - częściowo bezsporne, a nadto:

- dokumenty w aktach organu rentowego, tom V: decyzje z dn. 31.05.2012 roku k. 11; z dn. 03.10.2013 roku k. 26; z dn. 19.02.2016 roku k. 21; z dn. 09.05.2016 roku k. 33, wyciąg z aktu małżeństwa k. 7, dowód osobisty k.6, akt zgonu k. 8

- w aktach sprawy Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim VI U 1426/13: zeznania świadka K. W. k. 51; zeznania ubezpieczonej D. W. k. 81; wyrok z dn. 04.02.2015 roku z uzasadnieniem k. 88, 91-93; wyrok z dn. 19.01.2016 roku z uzasadnieniem k. 113, 115-119

- w aktach sprawy Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim VI U 380/13:

postanowienie k. 223

- wyrok Sądu Rejonowego w Międzyrzeczu z dnia 31.07.2012 roku k. 256 akt sprawy II K 717/12

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Spór w sprawie sprowadzał się do ustalenia, czy wypadek jakiemu uległ w dniu 10.03.2012 roku S. W. (1) wyczerpuje znamiona wypadku przy pracy określone w art. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U.2015.1242.j.t., zwana dalej ustawą wypadkową), zgodnie z którym za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą, w tym również w związku z wykonywaniem pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Z treści tego przepisu wynika zatem, że na pojęcie wypadku przy pracy składają się trzy elementy: nagłość zdarzenia, przyczyna zewnętrzna i związek zdarzenia z pracą. Ustalić należało jedynie, czy zdarzenie na skutek którego śmierć poniósł S. W. (1) pozostawało w związku z pracą, bowiem spełnienie pozostałych przesłanek składających się na definicję wypadku przy pracy nie budziło w ocenie Sądu Okręgowego żadnych wątpliwości.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy wypadkowej, przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty rodzinnej i dodatku do renty rodzinnej dla sieroty zupełnej z tytułu ubezpieczenia wypadkowego, do ustalenia wysokości tych świadczeń oraz ich wypłaty stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z uwzględnieniem przepisów niniejszej ustawy. Świadczenia, o których mowa w ust. 1, przysługują niezależnie od długości okresu ubezpieczenia wypadkowego oraz bez względu na datę powstania niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową (ust. 2 ustawy wypadkowej). Z kolei według art. 17 ust. 5 ustawy wypadkowej wynika, że renta rodzinna z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje uprawnionym członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.

Wyrokiem z dnia 31.07.2013 roku Sąd Rejonowy w Międzyrzeczu skazał oskarżonego K. W. o czyn z art. 220 § 1 K.k. w zb. z art. 155 K.k., w zw. z art. 11 § 2 K.k., na karę 1 roku pozbawienia wolności, uznając go za winnego dokonania przestępstwa z art. 155 K.k. w zw. z art. 11 § 3 K.k., warunkowo zawieszając wykonanie tej kary na okres dwóch lat próby. Wyrok uprawomocnił się dnia 08.08.2013 roku.

Art. 220 § 1 Kodeksu karnego stanowi, że kto będąc odpowiedzialny za bezpieczeństwo i higienę pracy, nie dopełnia wynikającego stąd obowiązku i przez to naraża pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Zważyć należy, że prawomocny wyrok skazujący za przestępstwo z art. 220 K.k. wiąże sąd w postępowaniu cywilnym (art. 11 K.p.c.) co do tego, że pokrzywdzony był pracownikiem w rozumieniu art. 2 i 22 K.p. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2.02.2010 r., II PK 157/09, Lex 852250). Art. 11 K.p.c. stanowi bowiem, że ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Przedmiotem ochrony w normach zawartych w art. 22 K.k. są prawa i obowiązki osoby pozostającej w stosunku pracy w rozumieniu Kodeksu pracy, a więc w takim stosunku jaki jest lub powinien być nawiązany przez dokonanie jednej z czynności prawnych określonych w art. 2 K.p. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 26.09.2012 roku, III ACa 553/12, Lex 1220591). Sąd karny przypisując przestępstwo z art. 220 K.k. wypowiada się tym samym o charakterze stosunku prawnego łączącego sprawcę z pokrzywdzonym wykazując, iż jest to stosunek pracy w rozumieniu Kodeksu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15.12.2005 roku, I KZP 34/05, Lex 164200).

Sąd karny skazując K. W. za czyn z art. 220 K.k. wypowiedział się jednocześnie, iż stosunek prawny łączący go z pokrzywdzonym S. W. (1) był stosunkiem pracy w rozumieniu Kodeksu pracy. Tym samym zdarzenie, którego skutkiem była śmierć S. W. (1), spełnia wszystkie przesłanki stanowiące o uznaniu za wypadek przy pracy, określone w art. 3 ustawy wypadkowej.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 8 ustawy wypadkowej, z tytułu wypadku przy pracy członkom rodziny zmarłego ubezpieczonego przysługuje renta rodzinna. Zatem wobec ustalenia, że S. W. (1) zmarł wskutek wypadku przy pracy, a postępowanie nie wykazało, by zachodziły okoliczności wyłączające prawo do świadczeń wymienione w art. 21 ustawy wypadkowej, renta rodzinna z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje osobom należącym do kręgu określonego w art. 67 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2016.887 j.t.), spełniającym warunki z art. 68-71 tej ustawy. D. W. spełnia warunki przyznania prawa do renty rodzinnej określone w art. 70 tej ustawy, a zatem przysługuje jej w myśl art. 17 ust. 5 ustawy wypadkowej prawo do renty rodzinnej, zgodnie z wnioskiem z dnia 13.09.2013 roku.

Mając na uwadze wskazane okoliczności Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 K.p.c. zmienił decyzje organu rentowego i przyznał skarżącej D. W. prawo do renty rodzinnej po zmarłym mężu S. W. (1), począwszy od dnia 1 września 2013 roku, tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym ubezpieczona złożyła wniosek o rentę (art. 129 ust. 1 ustawy).

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 K.p.c. w związku z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800). W sprawie Sąd rozpoznał dwa odwołania (z dnia 17.03.2016 roku i z dnia 24.06.2016 roku), połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia na mocy postanowienia z dnia 14.09.2016 roku. Tym samym zasadne było zasądzenie kwoty 720,00 zł (360,00 zł x 2). W sytuacji połączenia kilku spraw do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia orzeczenie kończące to postępowanie zawiera rozstrzygnięcia dotyczące każdej sprawy z osobna. Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem orzecznictwa Sądu Najwyższego, połączenie spraw do jednoczesnego rozpoznania w trybie art. 219 K.p.c. ma jedynie techniczny charakter, nie oznacza powstania jednej nowej sprawy, a każda z połączonych spraw zachowuje samodzielność, wymagającą odrębnego rozstrzygnięcia. Wprawdzie Sąd wydaje jedno orzeczenie, ale zawierające rozstrzygnięcia co do każdej z połączonych spraw z osobna, a zamieszczenie rozstrzygnięć w jednym orzeczeniu nie niweczy samodzielności połączonych spraw (zob. między innymi orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 22 września 1967 r. I CR 158/67, OSNC 1968/6/105 i postanowienia Sądu Najwyższego z: 15 kwietnia 1997 r. I CKN 154/97 LEX nr 153214; 13 grudnia 1996 r. I PKN 43/96; 31 maja 2006 r. IV CZ 41/06; 6 października 2006 r. V CSK 206/06; 15 listopada 2007 r., II CSK 418/07 i I CSK 313/07- nie publ.).

Mając powyższe na względzie sąd orzekł jak w punkcie II wyroku.

SSO Tomasz Korzeń