UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni W. P. reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła o ustanowienie odpłatnej służebności przesyłu polegającej na prawie korzystania przez uczestnika postępowania – (...) S.A. w W. Oddział w T. z części nieruchomości składającej się z działki nr (...) o łącznej powierzchni 4,65 ha położonej w miejscowości S., dla której tutejszy Sąd prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) w postaci pasa gruntu wzdłuż znajdującej się na niej linii wysokiego napięcia 110kv o szerokości 4,2 m po obu stronach środka tej linii na całej jej długości, w zakresie konserwacji i naprawy urządzeń elektroenergetycznych stanowiących części tych linii posadowionych na opisanej nieruchomości oraz przesyłu energii tą linią za jednorazowym wynagrodzeniem w kwocie 193 556,30 zł wraz z odsetkami za zwłokę za okres od następnego dnia po uprawomocnieniu się postanowienia o służebności przesyłu do dnia zapłaty łącznie. Wnioskodawczyni wniosła również o zasądzenie od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni zwrotu kosztów postępowania, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wniosku wnioskodawczyni wskazała, iż jest właścicielką nieruchomości opisanej we wniosku, przez którą przebiega linia elektroenergetyczna wysokiego (110kV) napięcia wchodząca w skład przedsiębiorstwa uczestnika postępowania. Wnioskodawczyni nigdy nie wyrażała zgodę na korzystanie przez uczestnika postępowania z jej nieruchomości, a uczestnik nigdy nie wykazał się jakimkolwiek tytułem prawnym do korzystania z nieruchomości. Wysokość dochodzonego odszkodowania wnioskodawczyni wskazała w oparciu o profesjonalny program autorstwa Instytutu (...).

W odpowiedzi na wniosek uczestnik postępowania (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie wniosku i o zasądzenie od wnioskodawcy na swoją rzecz kosztów postępowania w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pisma pełnomocnik uczestnika podniósł, iż uczestnik posiada tytuł prawny do korzystania z przedmiotowej nieruchomości w postaci służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu nabytej przez zasiedzenie. Wobec powyższego bezzasadne jest obciążanie nieruchomości służebnością przesyłu. Uczestnik zakwestionował również wysokość żądanego wynagrodzenia, gdyż jego zdaniem jest ono zawyżone, a także wielkość powierzchni pasa służebności przesyłu, gdyż jest ona zaniżona. Zdaniem uczestnika początek biegu okresu zasiedzenia nastąpił w dniu 8 grudnia 1961r., a uczestnikowi można przypisać dobrą wiarę, zatem zasiedzenie nastąpiło po upływie 10 lat.

Postanowieniem z dnia 13 lutego 2013r. zwolniono od dalszego udziału w sprawie uczestnika postępowania T. P. i umorzono postępowanie w stosunku do niego, gdyż nie był już właścicielem nieruchomości objętej wnioskiem.

W toku niniejszej sprawy, przed Sądem Rejonowym w Chełmnie toczyło się równolegle postępowanie z wniosku (...) S.A. w W. Oddział w T. z udziałem W. P., E. D., P. S. i Skarbu Państwa – Starosty (...) w C. o zasiedzenie służebności przesyłu odnośnie tych samych urządzeń przesyłowych, wobec jakich ustanowienia służebności domagała się wnioskodawczyni w niniejszym postępowaniu.

Ze względu na prejudycjalne znaczenie rozstrzygnięcia w przedmiocie zasiedzenia, postępowanie niniejsze zostało zawieszone postanowieniem z dnia 23 lipca 2013r.

Postanowieniem z dnia 8 lutego 2016r. podjęto postępowanie w sprawie.

Postanowieniem tutejszego Sądu z dnia 16 czerwca 2015r. w sprawie I (...) stwierdzono, iż (...) S.A. w G., z dniem 26 listopada 1979 r. nabył w drodze zasiedzenia służebność gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu. Sąd określił również treść nabytej służebności przesyłu.

Na skutek apelacji uczestników postanowieniem Sądu (...) z dnia (...) w sprawie VIII (...) zmieniono wskazane powyżej postanowienie w punktach 1 i 2 i wniosek oddalono.

Sąd ustalił, co następuje.

Na budowę linii 110 Kv W. – S. w dniu (...) wydana została decyzja o lokalizacji szczegółowej nr (...) na podstawie art. 30 i 31 ustawy z dnia 31 stycznia 1961r. o planowaniu przestrzennym. W dniu 8 listopada 1968r. Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w C. udzieliło Zakładom (...) w T., zezwolenia na założenie, przeprowadzenie i utrzymanie linii energetycznej 110 Kv na nieruchomościach położonych w kilku wsiach wskazanych w zezwoleniu. Następnie w dniu (...) Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w C. udzieliło takiego zezwolenia, zgodnie z planem trasy zaakceptowanym w dniu 24.II 1968r. dla gruntów obejmujących miejscowość S.. Decyzja ta zawierała nazwiska właścicieli nieruchomości na których miała być usytuowana inwestycja. Wymienione zostało między innymi nazwisko R. K. – jednego z poprzednich właścicieli nieruchomości, obecnie stanowiącej współwłasność wnioskodawczyni i uczestników postępowania. Zezwolenia te wydane zostały na podstawie art. 35 ust 1 ustawy z dnia 12 marca 1958r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości.

/dowody: odpis zezwolenia k. 207, odpis decyzji k. 208, odpis zezwolenia k. 209/

Fragment linii 110 Kv W. – S. posadowiony został na nieruchomości położonej w miejscowości S., gmina S. oznaczonej obecnie jako działka nr (...) o łącznej powierzchni 4,65 ha, dla której tutejszy Sąd prowadzi księgę wieczystą o numerze (...).

/ okoliczność bezsporna/

W dacie posadowienia przedmiotowe urządzenia przesyłowe i instalacje elektroenergetyczne wchodzące w skład linii energetycznych znajdowały się we władaniu Zakładu (...), wchodzącego w skład przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą Zakłady (...). W wyniku podziału powstało przedsiębiorstwo pod nazwą Zakład (...) w T.. Następnie zarządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 09 lipca 1993 roku nr (...) (...)/93 nastąpił podział przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą Zakład (...) z siedzibą w T. i przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą Zakład (...) w T. w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa. W dniu 31 grudnia 2004 roku nastąpiło przejęcie Zakładu (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w T. przez E. G. Kompanię Energetyczną uchwałą Nadzwyczajnych Zgromadzeń wszystkich spółek łączonych, a następnie na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Gdańsku z dnia 31 grudnia 2004 roku, nastąpiła zmiana nazwy na (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G.. Natomiast w dniu 03 lipca 2007 roku nastąpiła zmiana nazwy spółki na (...) S.A. w G..

/dowody: Statut Zakładów (...) z dnia 11 listopada 1985 r., zarządzenie nr (...) O.. Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 14 lutego 1985 r., pismo Ministra Przemysłu z dnia 10 stycznia 1989 r., zarządzenie nr (...) Ministra Przemysłu z dnia 16 stycznia 1989 r., zarządzenie nr 202/URG/93 Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 9 lipca 1993 r., postanowienia Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 2 sierpnia 1993 r., wypis z aktu notarialnego rep. A nr (...) z dnia 8 października 1997 r., wypis z aktu notarialnego rep. A nr (...) z dnia 26 listopada 2004 r., Odpis pełny z rejestru przedsiębiorców z KRS, decyzja z dnia 08.03.1996r k. 31./

W. P., E. D. i P. S. nabyli udziały we własności nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) na podstawie umowy przeniesienia własności nieruchomości z dnia 6 marca 2008r. i warunkowej umowy sprzedaży z dnia 11 lutego 2008r. zwartych przed notariuszem A. S. prowadzącym kancelarię notarialną w G.. W chwili nabycia nieruchomości słup energetyczny i linia energetyczna znajdowały się już na nieruchomości. Przedsiębiorstwo przesyłowe nie zwracało się do żadnego z współwłaścicieli w sprawie urządzeń przesyłowych.

/dowody: przesłuchanie wnioskodawczyni W. P. k. 73v, przesłuchanie uczestniczki E. D. k. 74, przesłuchanie uczestnika P. S. k. 74, odpis zwykły księgi wieczystej k. 7-8, wypis z rejestru gruntów i wyrys z mapy k. 9-10, umowy opisane powyżej k. 1—4 akt księgi wieczystej (...)

Na przedmiotowej nieruchomości posadowione są urządzenia przesyłowe i instalacja elektroenergetyczna będące częścią linii elektroenergetycznej 110 kV relacji L. – W. wchodzącej w skład przedsiębiorstwa (...) S.A. w W.. Urządzenia te obejmują słup kratowy mocny i przewody o długości około 110 -110 metrów. Linia energetyczna jest jednotorowa, obejmuje 3 przewody fazowe i odgromowe.

/okoliczność bezsporna, ponadto zeznania świadka H. S. k. 52/

Sąd zważył, co następuje.

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o zaoferowany przez strony materiał dowodowy w postaci zeznań świadków i dowodów z dokumentów.

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom świadka H. S., albowiem były one spójne i logiczne. Ponadto wskazane przez świadka okoliczności znalazły potwierdzenie w przedłożonych przez uczestnika dokumentach.

Za wiarygodne uznano zeznania wnioskodawczyni i uczestników E. D. i P. S. ponieważ były spójne i wzajemnie ze sobą korespondowały.

Za wiarygodne uznano zgromadzone w sprawie dokumenty, gdyż zostały sporządzone przez właściwe organy/osoby, w granicach przysługujących im kompetencji oraz w formie przewidzianej przez przepisy. Wobec powyższego, a także nie kwestionowania przez strony ich prawdziwości, Sąd nie znalazł żadnych podstaw do podważania ich autentyczności, czy też prawdziwości twierdzeń w nich zawartych.

W myśl art. 305¹ kc, nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). Zgodnie zaś z dyspozycją art. 305² § 2 kc, jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49§ 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu.

Ustanowienia służebności przesyłu właściciel nieruchomości może żądać tylko wtedy, gdy służebność ta jest konieczna do właściwego korzystania z urządzeń, a niemożliwe jest ustanowienie tej służebności w drodze umowy. Co do zasady przesłanka ta będzie spełniona, gdy na nieruchomości posadowione są urządzenia przesyłowe. Do właściwego korzystania z urządzeń niezbędne jest dokonywanie ich napraw i konserwacji, a niekiedy nawet wymiany, zatem zawsze będzie istniała potrzeba wchodzenia na teren nieruchomości w celu dokonywania tych czynności.

Natomiast przesłanka konieczności ustanowienia służebności do korzystania z urządzeń przesyłowych nie będzie spełniona w sytuacji, gdy przedsiębiorca przesyłowy posiada już tytuł prawny niezbędny do korzystania z nieruchomości dla wykonywania ciążących na nim obowiązków związanych z własnością urządzeń przesyłowych. W tej kwestii Sąd podziela pogląd wyrażony w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 2014r. III CZP 87/13, iż wykonywanie uprawnień w zakresie wynikającym z decyzji wydanej na podstawie art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (jedn. tekst: Dz.U. z 1974 r. Nr 10, poz. 64 ze zm.), stanowiącej tytuł prawny do ich wykonywania, nie prowadzi do nabycia przez zasiedzenie służebności gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu. Również Sąd podziela pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 30 stycznia 2015r. (III CSK 123/14), iż wydanie tej decyzji jest również przeszkodą do ustanowienia służebności przesyłu obciążającej działkę na podstawie art. 305¹ i 305² kc.

W powołanej powyżej uchwale, Sąd Najwyższy stwierdził, iż każde uprawnienie wejścia na grunt w celu zbudowania linii energetycznej prowadzi do wniosku, iż jest ona w zakresie późniejszej jej konserwacji i utrzymania w posiadaniu zależnym podmiotu, który za zezwoleniem i wbrew woli właściciela wybudował takie urządzenie. Wydanie decyzji mającej swoją podstawę w art. 35 ust 1 ustawy, prowadzi do trwałego ograniczenia prawa własności nieruchomości, gdyż sprawia, że jej właściciel ma obowiązek znoszenia stanu faktycznego ukształtowanego przebiegiem urządzeń przez sferę w której było lub mogło być wykonywane prawo, skoro taki posiadacz urządzenia może i ma prawo z niego korzystać bez zgody właściciela gruntu. Ponadto gdyby w decyzji chodziło wyłącznie o możliwość zajęcia nieruchomości na czas ograniczony, min. trwaniem budowy urządzeń, to ustawodawca powinien go oznaczyć, a takiego oznaczenia wskazane decyzje nie zawierają.

Podkreślić należało, iż w toku postępowania w sprawie I (...) o zasiedzenie toczącej się między tymi samymi uczestnikami ustalono, iż uczestnik (...) S.A. w G. jak i jego poprzednicy prawni, posiadała prawo dostępu między innymi do nieruchomości stanowiącej obecnie własność wnioskodawczyni i uczestników w zakresie prawa założenia i przeprowadzenia liniowych obiektów energetycznych z prawem wstępu na nieruchomość w celu wykonywania budowy oraz utrzymania linii na podstawie decyzji administracyjnych wydanych w trybie art. 35 powołanej powyżej ustawy. Ustalenie to spowodowało oddalenie wniosku przedsiębiorcy przesyłowego o zasiedzenie. W trakcie prowadzonego postępowania nie było kwestionowane przez strony postępowania – przede wszystkim przez wnioskodawczynię, by decyzje te nie dotyczyły nieruchomości będącej obecnie we własności wnioskodawczyni lub by były nieostateczne. Zatem w sprawie o zasiedzenie służebności przesyłu, która miała charakter prejudycjalny w stosunku do niniejszej sprawy ustalone zostało, iż uczestnik postępowania – przedsiębiorca przesyłowy posiada tytuł prawny do korzystania z nieruchomości.

Zgodnie z art. 365§ 1 kpc orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd który je wydał, lecz również inne sądy. Sąd orzekający w niniejszej sprawie jest zatem związany ustalonym w sprawie I (...) stanem faktycznym a w konsekwencji stanem prawnym, iż uczestnik postępowania – przedsiębiorca przesyłowy posiada tytuł prawny do korzystania z nieruchomości. Poczynienie bowiem innych ustaleń w niniejszej sprawie i przyjęcie innej oceny prawnej w zakresie posiadania lub nie tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości, prowadziłoby do istnienia w obrocie prawnym dwóch sprzecznych z sobą orzeczeń.

Na marginesie zauważyć należało, iż w niniejszym postępowaniu w piśmie procesowym z dnia 10 maja 2016r. pełnomocnik wnioskodawczyni i uczestników zakwestionował by wszystkie decyzje administracyjne, w tym decyzja o lokalizacji szczegółowej nr (...) dotyczyły urządzeń przesyłowych objętych niniejszym postępowaniem, gdyż nie konkretyzowały dokładnie terenu przez który inwestycja miała przebiegać. Ponadto, decyzje te nie zawierały klauzuli o ostateczności, dlatego też nie można było ich uznać za wiążące. Jak już powyżej wskazano, w postępowaniu o zasiedzenie okoliczności te nie były podnoszone przez wnioskodawcę i uczestników.

Natomiast zarzut nieostateczności decyzji, zdaniem Sądu nie zasługiwał na uwzględnienie, ponieważ nie ulega wątpliwości, że oba zezwolenia, tj. z dnia 8 listopada 1968r. i z dnia (...) są ostatecznymi decyzjami administracyjnymi, o czym świadczy fakt, iż termin do wniesienia odwołania od przedmiotowych decyzji dawno już upłynął, a urządzenia przesyłowe zostały wybudowane. Ponadto zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego sąd cywilny nie ma kompetencji do weryfikacji i oceny prawidłowości wydanej decyzji administracyjnej, z wyjątkiem przypadku jej bezwzględnej nieważności (vide uzasadnienie uchwały SN z dnia 9 października 2007 r., III CZP 46/07).

W ocenie Sądu w sytuacji ustalenia, iż przedsiębiorstwo przesyłowe posiada tytuł prawny do korzystania z nieruchomości bezprzedmiotowym i niedopuszczalnym stało się ponowne ograniczanie prawa właściciela nieruchomości w takim samym zakresie korzystania z jego nieruchomości, jaki wynika z decyzji administracyjnych.

Reasumując, w kontekście stanu faktycznego niniejszej sprawy, stwierdzić należało, iż przesłanka, by służebność przesyłu była konieczna do korzystania z urządzeń przesyłowych – nie została spełniona. Mając t na uwadze powyższe na podstawie art. 305² § 2 kc a contrario orzeczono jak w pkt I postanowienia.

O kosztach postępowania orzeczono jak w punkcie 1 sentencji postanowienia w myśl art. 520§ 2 kpc uznając, iż powinna je w całości ponieść wnioskodawczyni jako przegrywająca sprawę, skoro interesy wnioskodawczyni i uczestnika postępowania – przedsiębiorcy przesyłowego były sprzeczne. Na koszty uczestnika składały się opłata skarbowa od dokumentu stwierdzającego ustanowienie pełnomocnictwa – 17 zł oraz wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika uczestnika – 240 zł zgodnie z § 7 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. 2013r., poz. 490 t.j.)

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE