Sygn. akt I Ca 340/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 listopada 2016r.

Sąd Okręgowy w Łomży Wydział I Cywilny

w składzie :

Przewodniczący : Joanna Rawa

SĘDZIOWIE : Krzysztof Adamiak

Andrzej Kordowski / spr/

Protokolant : Iwona Wiśniewska

po rozpoznaniu w dniu 20 października 2016r. w Łomży

sprawy z powództwa E. F., M. F., J. F.

przeciwko

1. (...) S.A. w W. oraz

2. (...) S.A. z siedzibą w P.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego (...) S.A. w W.

od wyroku Sądu Rejonowego w Zambrowie

z dnia 9 sierpnia 2016r. w sprawie I C 426/16

1.  prostuje oznaczenie pozwanego ad.2 w ten sposób, że w miejsce (...) S.A. Oddział w W. wpisuje (...) S.A. z siedzibą w P.;

2.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt. I, w ten sposób, że oddala powództwo w stosunku do pozwanego (...) S.A. w W. oraz uchyla pkt II i III;

3.  oddala apelację w pozostałej części;

4.  koszty procesu za instancję odwoławczą wzajemnie znosi.

A. K. J. K. A.

Sygn. akt I Ca 340/16

UZASADNIENIE

Powodowie E. F., M. F. i J. F. wystąpili z pozwem przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W., w którym wnieśli o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz kwoty 708,48 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 3 marca 2016 r. do dnia zapłaty tytułem uzupełniającego odszkodowania za uszkodzenie pojazdu.

Nakazem zapłaty z dnia 20 kwietnia 2016 r. wydanym w postępowaniu upominawczym Sąd Rejonowy w Zambrowie orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie od powyższego nakazu zapłaty pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości jako niezasadnego wskazując, że odszkodowanie dotychczas wypłacone przez ubezpieczyciela powodom w kwocie 5.501,95 zł brutto stanowiło sumę odpowiednią do poniesionej przez nich szkody w związku z uszkodzeniem pojazdu. Niezależnie od tego pozwana podniosła zarzut braku legitymacji procesowej biernej wskazując, że pozwana dokonywała likwidacji bezpośredniej szkody wyłącznie na zlecenie powodów i na podstawie umowy zawartej z powodami, zaś sprawca szkody w tym czasie posiadał obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów w (...) S.A. i z tego względu wniósł o wezwani tej firmy do udziału w sprawie.

Wezwana do udziału w sprawie w charakterze pozwanej (na podstawie art. 194 § 1 k.p.c.) (...) S.A. Oddział w Polsce z siedzibą w W. uznała powództwo co do dochodzonej pozwem kwoty 708,48 zł oraz wniosła o zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych wskazując, że nie dała powodu do wytoczenia powództwa w niniejszej sprawie, albowiem postępowanie likwidacyjne było prowadzone przez (...) S.A. i powodowie nie wystąpili wcześniej z żadnych roszczeniem wobec pozwanej. Jednocześnie potwierdziła, że sprawca szkody w pojeździe powodów posiadał wykupioną polisę ubezpieczenia OC w pozwanym zakładzie ubezpieczeń (k. 83-84).

Sąd Rejonowy w Zambrowie w wyroku z dnia 9 sierpnia 2016 r. w sprawie I C 426/16 zasądził od pozwanych (...) S.A. z siedzibą w W. oraz (...) S.A. Oddział w Polsce z siedzibą w W. ( in solidum) na rzecz powodów E. F., M. F. i J. F. (solidarnie) kwotę 708,48 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od tej kwoty od dnia 3 marca 2016 r. do dnia zapłaty (punkt I); zasądził od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powodów E. F., M. F. i J. F. (solidarnie) kwotę 413,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 377,00 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego (punkt II) oraz zasądził od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz (...) S.A. Oddział w Polsce z siedzibą w W. kwotę 377,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, stanowiącą koszty zastępstwa prawnego (punkt III).

Sad Rejonowy ustalił, że w dniu 5 grudnia 2015 r. w Z. na parkingu na ul. (...) doszło do kolizji drogowej, w której uszkodzeniu uległ należący do E. F., M. F. i J. F. samochód osobowy marki B. (...) o nr rej. (...) (prod. 2006 r.), na skutek uderzenia w tył przez inny cofający pojazd marki C. o nr rej. (...), kierowany przez R. G.. Pojazd sprawcy kolizji objęty był wówczas ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w firmie (...) S.A. Oddział w Polsce z siedzibą w W. działającej pod nazwą handlową (...) (polisa nr (...)).

W dniu 8 grudnia 2015 r. E. F. drogą elektroniczną dokonała zgłoszenia w (...) S.A. (zarejestrowanej pod nr (...)) szkody związanej z uszkodzeniem pojazdu marki B. (...) (nr (...) 31PX) w ramach tzw. „likwidacji bezpośredniej szkody”, z którym to ubezpieczycielem miała zawartą w tym czasie umowę ubezpieczenia pojazdu w ramach OC. Powyższa usługa likwidacji bezpośredniej odbywała się w ramach przepisów właściwych dla likwidacji szkód z umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych na podstawie umowy zlecenia oraz umowy przelewu wierzytelności zawartych pomiędzy stronami (w formie ustnej, potwierdzonych telefonicznie). W ramach powyższych umów (...) S.A. w związku z likwidacją bezpośrednią szkody zobowiązany był do przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego poprzez ustalenie odpowiedzialności i wysokości należnego poszkodowanym odszkodowania za szkodę z wypadku oraz wypłacenia świadczenia pieniężnego równego temu odszkodowaniu, w takim rozmiarze i wysokości, jakie wynikając z umowy OC, zawartej przez posiadacza pojazdu, którym szkodę wyrządzono. Jednocześnie poszkodowani przenieśli na rzecz (...) S.A. wierzytelność przysługującą im z tytułu odszkodowania wobec sprawcy szkody oraz wobec zakładu ubezpieczeń (z tytułu umowy ubezpieczenia OC zawartej pomiędzy tym zakładem a sprawcą), a wynikającą z uszkodzenia ich pojazdu marki B. o nr rej. (...). Powyższa cesja wierzytelności miała nastąpić pod warunkiem zapłaty przez (...) S.A. poszkodowanym świadczenia pieniężnego z tytułu powyższej szkody, zaś przedmiotowy przelew wierzytelności miał nastąpić z chwilą zapłaty świadczenia. Poszkodowani nie zgłaszali natomiast szkody w zakładzie ubezpieczeń właściwym dla sprawcy zdarzenia (tj. (...) S.A. Oddział w Polsce).

W wyniku przeprowadzonego postępowania likwidacyjnego (...) S.A. z tytułu uszkodzenia pojazdu marki B. końcowo przyznało poszkodowanym (na konto M. F.) świadczenie odszkodowawcze w łącznej kwocie 5.501,95 zł. (...) S.A. przyznało odszkodowanie w kwocie 246 zł tytułem najmu pojazdu zastępczego.

W piśmie z dnia 6 kwietnia 2016 r. pełnomocnik poszkodowanych wystąpiła do (...) S.A. z przedsądowym wezwaniem do zapłaty kwoty 708,48 zł wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty za okres od dnia 2 marca 2016 r. do dnia zapłaty – w terminie do dnia 13 kwietnia 2016 r., pod rygorem wystąpienia w tej sprawie na drogę sądową (k. 34). Pomimo wezwania zakład ubezpieczeń nie spełnił dobrowolnie powyższego roszczenia, zaś w piśmie z dnia 20 kwietnia 2016 r. stwierdził brak podstaw do zmiany zajętego dotychczas stanowiska w tym zakresie.

W ocenie Sądu Rejonowego w świetle poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych, roszczenie powódki o zapłatę kwoty 708,48 zł tytułem odszkodowania zasługiwało na całkowite uwzględnienie i opierało się o treść art. 805 k.c., art. 822 k.c. oraz przepisów ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r., Nr 124, poz. 1152, z późn. zm.).

Sąd Rejonowy wskazał, że bezspornym w sprawie było, że pojazd sprawcy kolizji drogowej, na skutek której uszkodzeniu uległ samochód powodów, objęty był wówczas ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w firmie (...) S.A. Oddział w Polsce z siedzibą w W. (polisa nr (...)) występującej na terenie RP pod marką handlową: (...). W świetle powyższego Sąd Rejonowy przyjął, że w sprawie zaistniały przesłanki zarówno odpowiedzialności deliktowej samego sprawcy wypadku komunikacyjnego wobec osób trzecich za negatywne skutki tego zdarzenia (wynikające wprost z art. 436 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 435 k.c.), jak też odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń z tytułu zawarcia umowy ubezpieczenia OC ze sprawcą szkody. Z tych też względów w toku postępowania na wniosek pozwanego (...) S.A. doszło do przypozwania pozwanego (...) S.A. Oddział w Polsce w trybie art. 194 § 1 k.p.c., który przy pierwszej czynności procesowej w sprawie uznał powództwo w pełnej wysokości. Z powołanych powyżej względów w ocenie Sądu Rejonowego zachodziły podstawy prawne do uwzględnienia roszczenie strony powodowej w całości w stosunku do przypozwanego (...) S.A. Oddział w Polsce i zasądzenia dochodzonej pozwem kwoty 708,48 zł.

Sąd Rejonowy wskazał, że sporna była natomiast kwestia odpowiedzialności pozwanego (...) S.A. – z uwagi na podniesiony przez pozwanego zarzut braku legitymacji biernej. Sąd Rejonowy zważył, że likwidacja szkody komunikacyjnej powodów, która była prowadzona przez (...) S.A. w ramach „likwidacji bezpośredniej szkody”, odbywała się według przepisów właściwych dla likwidacji szkód z umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych wynikających z ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r., Nr 124, poz. 1152, z późn. zm.) – przy czym bezpośrednią podstawą tej odpowiedzialności były umowy cywilno-prawne, które zostały zawarte pomiędzy stronami w postaci umowy zlecenia oraz umowy przelewu wierzytelności. Fakt zawarcia przedmiotowych umów pomiędzy tymi stronami był generalnie bezsporny. Natomiast oczywistym było, jak zaznaczył Sąd Rejonowy, że w ramach tych umów (...) S.A. w związku z likwidacją bezpośrednią szkody zobowiązane było do przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego poprzez ustalenie odpowiedzialności i wysokości należnego poszkodowanym odszkodowania za szkodę z wypadku oraz wypłacenia świadczenia pieniężnego równego temu odszkodowaniu, w takim rozmiarze i wysokości, jakie wynikając z umowy OC, zawartej przez posiadacza pojazdu, którym szkodę wyrządzono (zob. § 2 umowy zlecenia – k. 93). Jednocześnie poszkodowani przenieśli na rzecz (...) S.A. wierzytelność przysługującą im z tytułu odszkodowania wobec sprawcy szkody oraz wobec zakładu ubezpieczeń (z tytułu umowy ubezpieczenia OC zawartej pomiędzy tym zakładem a sprawcą), a wynikającą z uszkodzenia ich pojazdu marki B. o nr rej. (...). Powyższa cesja wierzytelności miała nastąpić pod warunkiem zapłaty przez (...) S.A. poszkodowanym świadczenia pieniężnego z tytułu powyższej szkody, zaś przedmiotowy przelew wierzytelności miał nastąpić z chwilą zapłaty świadczenia.

W świetle powyższego zdaniem Sądu należało przyjąć, że skoro (...) S.A. w ramach likwidacji bezpośredniej szkody (na podstawie zawartych umów zlecenia i przelewu wierzytelności) było zobowiązane wobec powodów do ustalenia odpowiedzialności i wysokości należnego im odszkodowania za szkodę z wypadku oraz wypłacenia świadczenia pieniężnego równego temu odszkodowaniu, w takim rozmiarze i wysokości, jakie wynikałyby z umowy OC (zawartej przez posiadacza pojazdu, którym szkodę wyrządzono), to dlatego też ponosił on pełną odpowiedzialność z tytułu niewypłacenia powodom pełnego odszkodowania z tego tytułu, a co za tym idzie ten zakład ubezpieczeń posiadał legitymację bierną do występowania w niniejszej sprawie w charakterze strony pozwanej (niezależnie od ogólnych zasad odpowiedzialności sprawcy kolizji).

Mając powyższe na uwadze Sąd Rejonowy uznał, że skierowanie powództwa czy to przeciwko bezpośredniemu ubezpieczycielowi sprawcy szkody ( (...)), czy też przeciwko (...) S.A. znajdowało swoje oparcie w przepisach prawa, albowiem pomiędzy oboma pozwanymi zakładami ubezpieczeń zachodziła tzw. odpowiedzialność in solidum (inaczej: solidarność nieprawidłowa, niewłaściwa lub pozorna).

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd Rejonowy uznał, że wartość naprawy pojazdu powodów wyceniona przez (...) S.A. w trakcie postępowania likwidacyjnego na kwotę 5.501,95 zł, nie odpowiadała rzeczywistej wartości szkody doznanej przez powodów, której wysokość wynikała bezpośrednio z faktury VAT nr (...) wystawionej przez (...) Sp. Jawna w dniu 17 lutego 2016 r. Zakwestionowanie wysokości tej szkody przez (...) S.A. – jak udowodniono w toku procesu – było całkowicie bezpodstawne i niczym nieuzasadnione. W tym stanie rzeczy Sąd Rejonowy uwzględnił żądanie powodów i zasądził na ich rzecz całe roszczenie dochodzone pozwem w wysokości 708,48 zł od obu pozwanych zakładów ubezpieczeń, jako jednocześnie odpowiedzialnych na zasadzie „ in solidum”. Powyższą kwotę Sąd Rejonowy zasądził wraz z ustawowymi odsetki za opóźnienie od dnia 3 marca 2016 r. do dnia zapłaty, jako w pełni uzasadnionymi w świetle art. 481 § 1 i 2 k.c. oraz art. 817 k.c. w zw. z art. 14 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych (…), gdzie przewidziano zasadę, że zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie.

Orzekając o kosztach procesu Sąd Rejonowy obciążył wszystkimi powstałymi w sprawie kosztami wyłącznie pozwanego (...) S.A., opierając się przy tym na zasadzie wynikającej z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i przy uwzględnieniu przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804), w szczególności § 2 pkt 2 rozporządzenia oraz art. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2006 r., Nr 225, poz. 1635 ze zm.). W związku z tym zasądzono od tego pozwanego na rzecz powodów solidarnie kwotę 413 zł, na którą składały się opłata od pozwu w kwocie 30 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 360 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Z kolei biorąc pod uwagę treść art. 194 § 1 i 2 k.p.c. i podzielając stanowisko pozwanego (...) S.A. Oddział w Polsce wyrażone w piśmie z dnia 27 lipca 2016 r. (k. 127 odw.), zgodnie z którym przypozwanie tego podmiotu zawnioskowane przez (...) S.A. było bezcelowe i niezasadne w niniejszej sprawie, Sąd obciążył również pozwanego (...) S.A. obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz przypozwanego w kwocie 377 zł (w tym wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 360 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł). Z tych też samych przyczyn oraz uwzględniając, że pozwany (...) S.A. przez całe postępowanie likwidacyjne utwierdzał powodów w przekonaniu, że ewentualne powództwo o uzupełniające odszkodowanie powinni skierować przeciwko temu zakładowi ubezpieczeń, w ocenie Sądu Rejonowego brak było podstaw do obciążania powodów tymi kosztami, pomimo tego, że przypozwany przy pierwszej czynności procesowej uznał powództwo (art. 101 k.p.c.).

Apelację od powyższego wyroku wniósł (...) S.A. w W.. Wyrok zaskarżył w całości zarzucając mu naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie:

- art. 805 k.c. oraz art. 822 k.c. poprzez bezpodstawne przypisanie odpowiedzialności pozwanemu (...) S.A. w W. za skutki wypadku z dnia 5 grudnia 2015 r. spowodowanego przez pojazd nr rej. (...) kierowany przez R. G., który był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym zakładzie ad. 2 (...) SA w W. i zasądzenie od (...) SA dochodzonej kwoty w wysokości 708,48 zł, podczas gdy ten pozwany w odpowiedzi na pozew uznał powództwo w tej wysokości;

- art. 98 k.p.c., art. 99 k.p.c. i art. 101 k.p.c. poprzez bezpodstawne zasądzenie od pozwanego (...) SA na rzecz powodów kosztów postępowania w kwocie 413 zł, który nie odpowiada za szkodę oraz zasądzenie od pozwanego (...) SA w W. kosztów w kwocie 377 zł na rzecz odpowiedzialnego za powstała szkodę (...) SA w W..

Wskazują na powyższe zarzuty, wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości,

2.  zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego przez radcę prawnego za obie instancje oraz o odstąpienie od obciążania pozwanego (...) SA w W. kosztami na rzecz (...) SA w W., ewentualnie o:

3.  uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do Sądu Rejonowego w Zambrowie celem ponownego jej rozpoznania z uwzględnieniem kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Strona powodowa w odpowiedzi na apelację wniosła o oddalenie apelacji w całości i zasądzenie do pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania za II instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

Pozwany (...) SA w P. ustosunkowując się do apelacji wniósł o oddalenie apelacji w całości, zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów postępowania za postępowanie przed Sądem i Instancji oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu za drugą instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie w części:

Zasadny jest zarzut pozwanego (...) S.A. w W., że pozwany ten nie posiada legitymacji procesowej biernej w sprawie. O istnieniu, czy też braku legitymacji procesowej decyduje prawo materialne związane z konkretną sytuacją będącą przedmiotem sporu między stronami. Strona ma legitymację procesową wówczas, gdy na podstawie przepisów prawa materialnego jest uprawniona do wstępowania w określonym procesowego cywilnym w charakterze powoda lub pozwanego, to jest gdy z wiążącego strony procesu stosunku prawnego wynika zarówno uprawnienie powoda do zgłoszenia konkretnego żądania, jak również obowiązek pozwanego do jego spełnienia. Legitymacja procesowa stanowi przesłankę materialnoprawną, sąd dokonuje oceny jej istnienia w chwili orzekania co do istoty sprawy, a brak legitymacji procesowej – czynnej bądź biernej – prowadzi do oddalenia powództwa. Strona powodowa występując z roszczeniem o zapłatę kwoty 708,48 zł tytułem uzupełniającego odszkodowania za uszkodzenie pojazdu nie wykazała, że pozwany (...) S.A. w W., ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą jako strona umowy w oparciu o art. 805 k.c. i art. 822 k.c. – co było niezbędne dla stwierdzenia posiadania przez ww. pozwanego legitymacji procesowej biernej w niniejszym procesie.

Bezspornie pojazd sprawcy kolizji drogowej, na skutek której uszkodzeniu uległ samochodów powodów nie był objęty ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) S.A. w W.. Strona powodowa swoje roszczenie wobec (...) SA w W. wywodziła natomiast z łączącej ją z pozwanym umowy zawartej w ramach oferowanej przez (...) SA w W. usługi, tzw. likwidacji bezpośredniej szkody, którą to usługę strona powodowa zgodziła się zlecić pozwanemu na podstawie zawartej między nimi umowy zlecenia. Pozwany (...) SA w W. w ramach tej umowy zobowiązał się względem strony powodowej do likwidacji szkody zaistniałej w dniu 5 grudnia 2015 r., w tym do przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego przez ustalenie odpowiedzialności i wysokości należnego poszkodowanemu odszkodowania za szkodę oraz wypłacenia świadczenia pieniężnego równego temu odszkodowaniu, w takim rozmiarze i wysokości, jakie wynikają z umowy odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, zawartej przez posiadacza pojazdu, którym szkodę wyrządzono. Mając na uwadze treść zawartej przez strony umowy stwierdzić należy, że strony łączyła umowa o świadczenie usług, której przedmiotem było przeprowadzenie likwidacji szkody zaistniałej w dniu 5 grudnia 2015 r. zgodnie z zasadami obowiązującymi przy likwidacji szkody z umowy odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Jakkolwiek umowa ta została określona jako umowa zlecenia, to jednak w ocenie Sądu Okręgowego, łączącą strony umowę w istocie zaliczyć należało do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami prawa, do których w myśl przepisu art. 750 k.c. stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.

Podstawą prawną podejmowanych przez (...) działań był art. 3 ust. 7 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej, który stanowił, że zakład ubezpieczeń może – na wniosek osoby uprawnionej – wykonywać czynności ubezpieczeniowe, o których mowa w art. 3 ust. 4 pkt 2 (wypłacanie odszkodowań i innych świadczeń należnych z tytułu umów) i pkt 5 (prowadzenie postępowań regresowych oraz postępowań windykacyjnych) oraz w art. 3 ust. 5 pkt 1 i 2 (ustalanie przyczyn i okoliczności zdarzeń losowych; ustalanie wysokości szkód oraz rozmiaru odszkodowań oraz innych świadczeń należnych uprawnionym z umów ubezpieczenia lub umów gwarancji ubezpieczeniowych), także z tytułu umów zawartych w innym zakładzie ubezpieczeń w granicach odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, który zawarł umowę OC z posiadaczem pojazdu, którego kierowca wyrządził szkodę. Jak trafnie zważył Sąd Rejonowy kwestia ta została podobnie uregulowana w obowiązującej od 1 stycznia 2016 r. ustawie z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (art. 4 ust. 10).

Mając na uwadze treść łączącej strony umowy oraz treść wskazanych przepisów należy stwierdzić, że w ramach umowy (...) SA w W. zobowiązał się do jedynie do przeprowadzenia likwidacji szkody w ramach zleconej usługi. W żadnym natomiast przypadku umowa ta nie odniosła żadnego wpływu na ustalenie odpowiedzialności za kolizję drogową. W dalszym ciągu zobowiązanym do naprawienia szkody wobec strony powodowej pozostał sprawca kolizji (w ramach odpowiedzialności deliktowej) oraz jego ubezpieczyciel OC, który jako jedyny posiada bierną legitymacją w procesie opartym na podstawie prawnej z art. 805 k.c. i art. 822 k.c.

Bezspornie pojazd sprawcy kolizji drogowej z dnia 5 grudnia 2015 r., na skutek której uszkodzeniu uległ samochód powodów objęty był ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w firmie (...) S.A. z siedzibą w P.. W tym miejscu należy wyjaśnić, że Sąd Rejonowy omyłkowo określił ubezpieczyciela wskazując firmę jego oddziału tj. (...) S.A. Oddział w Polsce w siedzibą w W..

Pozwana (...) S.A. z siedzibą w P. nie kwestionował swej odpowiedzialności z tytułu zawarcia umowy ubezpieczenia i dlatego na podstawie art. 805 k.c. i art. 822 k.c. jako strona tej umowy, w przeciwieństwie do pozwanego (...) S.A. w W., zobowiązana była do zapłaty określonego w umowie odszkodowania za szkodę wyrządzoną powodom, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosił sprawca kolizji drogowej.

Dlatego też żądanie pozwu skierowane przeciwko (...) S.A. w W. jako podmiotu nie będącego stroną umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej powinno zostać oddalone z uwagi na brak biernej legitymacji procesowej.

Na uwzględnienie nie zasługiwał natomiast wniosek zawarty w apelacji zasądzenia od powodów na rzecz pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kosztów zastępstwa procesowego za I instancję. (...) S.A. w W., przeciwko któremu zostało wniesione powództwo jest stroną wygrywająca proces. Nie posiadał on legitymacji biernej i strona powodowa domagała się zapłaty odszkodowania od (...) S.A. mimo, iż sprawca zdarzenia drogowego skutkującego powstaniem szkody posiadał obowiązkowe ubezpieczenie OC pojazdu w (...) S.A. z siedzibą w P.. Pozwany (...) S.A. w W. zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 98 k.p.c. był więć uprawniony do zwrotu poniesionych kosztów procesu. Zasada ta uległa jednak modyfikacji w oparciu o przepis 102 k.p.c., który stanowi, iż w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów lub nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Zdaniem Sądu Okręgowego taka szczególna sytuacja zaistniała w niniejszej sprawie. Przepis art. 102 k.p.c. nie konkretyzuje „wypadków szczególnie uzasadnionych”, pozwalających na nieobciążanie strony przegrywającej kosztami procesu, a zatem ich kwalifikacja należy do sądu, który ma swobodę oceny w tym przedmiocie i uwzględniając całokształt okoliczności sprawy, zarówno podmiotowych jak i przedmiotowych, powinien kierować się własnym poczuciem sprawiedliwości (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2007 r. I CZ 110/07, z dnia 11 lutego 2010 r. I CZ 112/09 i z dnia 27 maja 2010 r. II PK 359/09, niepubl.). W tych warunkach do szczególnych przypadków zaliczyć również trzeba zachowanie się strony, które mogło uzasadniać skierowanie przeciwko niej powództwa.

Wniesienie powództwa przeciwko (...) S.A. w W. nastąpiło na skutek wprowadzającego w błąd pouczenia zawartego w piśmie (...) S.A. z dnia 20 kwietnia 2016 r. skierowanego do strony powodowej (k. 71). Z pisma tego jednoznacznie wynikało, że w przypadku wystąpienia przez poszkodowanego na drogę sądową w celu dochodzenia nieuwzględnionych roszczeń, jako pozwanego należy wskazać: Powszechny Zakład Ubezpieczeń Społecznych S.A. w W.. Treść ww. zapisu w powiązaniu z faktem, iż (...) S.A. w W. prowadziło likwidację szkody, mogła wprowadzić w błąd powoda, co do podmiotu przeciwko któremu należy skierować pozew. Mając na uwadze profesjonalny charakter działalności (...) S.A. w W., zdaniem Sądu, skutki ww. pouczenia winny obciążać pozwanego, nie zaś konsumenta. W takiej sytuacji zdaniem Sądu Okręgowego w sprawie zaistniał szczególnie uzasadniony przypadek w rozumieniu art. 102 k.p.c.

Z przyczyn wskazanych wyżej, Sąd Okręgowy na podstawie art. 350 § 3 k.p.c. sprostował w zaskarżonym wyroku oznaczenie pozwanego ad.2 w ten sposób, że w miejsce (...) S.A. Oddział w W. wpisał (...) S.A. z siedzibą w P. (punkt 1 wyroku), zaś na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił wyrok w punkcie I w ten sposób że oddalił powództwo w stosunku do pozwanego (...) S.A. w W. oraz w konsekwencji uchylił pkt II i III zaskarżonego wyroku, w których Sąd Rejonowy obciążył (...) S.A. w W. obowiązkiem zwrotu kosztów procesu. Z uwagi na to, że pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. wygrał sprawę brak było postaw do zasądzenie od niego kosztów procesu na rzecz strony wygrywającej oraz pozwanego (...) S.A. z siedzibą w P.. Dlatego Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie 2 wyroku.

Na podstawie art. 485 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił apelację z pozostałej części (punkt 3 wyroku).

O kosztach postępowania za instancję odwoławczą Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 102 k.p.c. mając na uwadze okoliczności związane z wniesieniem pozwu przeciwko (...) S.A. wyżej przedstawione (punkt 4 wyroku).