UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 maja 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonemu A. G. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, albowiem nie udowodnił on wymaganego okresu 15 lat pracy w szczególnych warunkach .

Od powyższej decyzji odwołanie złożył ubezpieczony A. G. podnosząc, iż legitymuje się wymaganym 15 letnim okresem pracy w warunkach szczególnych . W/ w- ny wymienił poszczególne okresy pracy w takich warunkach, które łącznie wynosza 16 lat 9 miesięcy i 25 dni stażu . Opisał wykonywane w ramach zatrudnienia w poszczególnych zakładach prace, domagając się zmiany zaskarżonej decyzji i przyznania emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o jego oddalenie przywołując powyższą argumentację. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony udowodnił 26 lat 11 miesięcy i 20 dni ogólnego stażu pracy. Pozwany nie uwzględnił natomiast do stażu pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach okresów jego zatrudnienia:

- od 7 stycznia 1983 r. do 31 października 1990 r. oraz od 1 listopada 1990 r. do 31 lipca 1991 r. , ponieważ świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach wystawione przez Zakład (...) w Z. nie spełnia wymogów formalnych to jest brak powołania się w nim na zarządzenie resortowe określające stanowisko pracy , brak też podania ściśle charakteru pracy wg rozporządzenia RM z 7 lutego 1983 r.

- od 25 października 1974 r. do 12 lipca 1975 r. w (...) Zakładach (...) w T. , ponieważ zaświadczenie zostało wystawione przez jednostkę nieuprawnioną do tego to jest Archiwum (...) w T., ze zwykłego świadectwa pracy wynika , iż ubezpieczony zajmował stanowisko aparatowego

- od 28 sierpnia 1971 r. do 26 października 1972 r. na stanowisku ślusarza w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w G. D. z uwagi na brak świadectwa wykonywania prac w warunkach szczególnych

- od 17 września 1975 r. do 29 lutego 1976 r. jako kierowcy w (...) z uwagi na brak świadectwa wykonywania prac w warunkach szczególnych

- od 25 marca 1976 r. do 9 sierpnia 1978 r. jako kierowcy i ślusarza mechanika w (...) w R. z uwagi na brak świadectwa wykonywania prac w warunkach szczególnych

- od 10 sierpnia 1978 r. do 30 listopada 1982 r. jako kierowcy w (...) z uwagi na brak świadectwa wykonywania prac w warunkach szczególnych

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony A. G. 60 lat ukończył w dniu (...)r. ( urodził się dnia (...) ). Nie jest członkiem OFE. Na dzień 1 stycznia 1999 r. w / w- ny wykazał ponad 25 okresów składkowych i nieskładkowych ( 26 lat 11 miesięcy i 20 dni ) .

/ bezsporne /

Od 28 sierpnia 1971 r. do 26 października 1972 r. ubezpieczony pozostawał zatrudniony na stanowisku ślusarza maszyn i urządzeń zbrojarskich w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w G. D.. Wykonywał prace polegające na obsłudze urządzeń typu prostarki, nożyce czy giętarki wydziale , na którym wykonywano zbrojenia . Do jego zadań należało utrzymanie ruchu wydziału. W latach 1972 – 1974 ( od 27 października do 15 października 1974 r. ) ubezpieczony odbywał dwuletnią służbę wojskową ( powołanie bezpośrednio z zakładu pracy ). W okresie od 25 października 1974 r. do 12 lipca 1975 r. ( pracę podjął kilka dni po zakończeniu służby wojskowej ) ubezpieczony pracował w (...) Zakładach (...) w T. zajmując stanowisko aparatowego na wydziale H. ( przetwarzanie związków siarki ) . Do obowiązków w / w- nego należała obsługa urządzeń , w których umieszczało się różnego rodzaju środki chemiczne na bazie siarki. Prace musiały być wykonywane w maskach. W okresie od 5 sierpnia 1975 r. do 13 września 1975 r. ubezpieczony pracował w przedsiębiorstwie (...) jako kierowca samochodu ciężarowego. W latach 1978 – 1982 ubezpieczony pozostawał zatrudniony w Gminnej Spółdzielni (...) w K. na stanowisku kierowcy , przy czym w okresie do lipca 1979 r. jeździł na ŻUK-u , a od sierpnia 1979 r. pracował jako kierowca pojazdu R. ( masa całkowita około 5, 7 tony ). W okresie od 7 stycznia 1983 r. do 31 października 1990 r. oraz od 1 listopada 1990 r. do 31 lipca 1991 r. ubezpieczony pozostawał zatrudniony w Zakładach (...) w Z. , wykonując prace kierowcy samochodu ciężarowego . Między innymi prowadził pojazd cysternę do mleka marki S., jeździł również pojazdem marki (...).

/ dowód : zeznania ubezpieczonego oraz świadków R. B., F. S. i Z. K.- e protokół k.79, 185, 196 , dokumentacja pracownicza w aktach osobowych ubezpieczonego k.43, 70 , 77 – 78, 173, 181 akt sprawy /

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił częściowo na podstawie zeznań ubezpieczonego, wskazanych wyżej świadków oraz korespondującej z nimi, zgromadzonej w sprawie dokumentacji w postaci akt osobowych ubezpieczonego, których prawdziwości i wiarygodności strony w toku procesu skutecznie nie zakwestionowały. Sąd nie dał przy tym wiary twierdzeniom świadków i ubezpieczonego jakoby ten w ogóle nie jeździł na (...)( którego to pojazdu nie można zakwalifikować do samochodów ciężarowych ) , albowiem przeczą im nie tylko jasne w swej treści dokumenty pracownicze ( umowa o pracę, w której wpisano stanowisko kierowcy samochodu dostawczego (...), zakres obowiązku na stanowisku kierowcy takiego właśnie pojazdu ) , ale również zeznania świadka Z. K., który jednoznacznie stwierdził, iż nie mogło dojść do sytuacji, w której pracownik w angażu miałby wpisany inny pojazd , aniżeli pojazd, którym rzeczywiście jeździł.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie. W pierwszym rzędzie należy wskazać , iż stosownie do treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.; powoływana dalej jako „ustawa”):

1. Ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

2. Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa . Zgodnie z art. 32 ustawy w związku z paragrafami 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) prawo do emerytury może nabyć mężczyzna który spełnia następujące przesłanki: ukończył 60 lat; posiada co najmniej 25 letni okres zatrudnienia (art. 27 pkt 2 ustawy), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Zgodnie z § 2 ust 1 cytowanego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy (ust. 1). Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (ust. 2 ). Jedynie okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy wypełniają weryfikowalne kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Stałe wykonywanie takich prac oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku) lub periodyczne, a nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia (tak SN w postanowieniu z dnia 3 października 2008 r., II UK 133/08, Lex nr 658191).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, iż w świetle zgormadzonego w sprawie materiału dowodowego , ubezpieczony A. G. legitymuje się łącznie ustawowymi minimum 15 lat pracy w warunkach szczególnych. W okresie zatrudnienia w F. w/ -w ny wykonywał prace kwalifikowane jako prace w warunkach szczególnych w rozumieniu przepisu art. 184 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymienione pod poz. 25 działu XIV wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. jako bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Na wydziale, na którym zajmował się pracami konserwacyjnymi czy też ogólnie pracami związanymi z utrzymaniem ruchu wydziału, jako podstawowe wykonywane były prace zbrojarskie, wymienione w dziale V pod pozycją 4 jako prace zbrojarskie. Obowiązki wykonywane przez ubezpieczonego na stanowisku aparatowego w (...) można zakwalifikować jako prace ujęte w wykazie A dziale IV pod pozycją 1 jako prace przy produkcji i obróbce siarki oraz produkcji nieorganicznych i organicznych związków siarki . Z kolei będąc zatrudnionym w (...), T. oraz (...) i wykonując prace kierowcy samochodu ciężarowego w/w – ny świadczył prace wymienione w pozycji 2 działu VIII wykazu A – prace kierowców samochodów ciężarowych o masie powyżej 3,5 tony. Doliczeniu podlegał również okres zasadniczej służby wojskowej ubezpieczonego, albowiem tak idąc do wojska ( odchodząc z zakładu pracy celem odbycia służby wojskowej ) jak i z niego wracając ( po odbyciu służby ) wykonywał prace kwalifikowane w warunkach szczególnych . Za Sądem Apelacyjnym w Gdańsku należy wskazać, iż obecnie funkcjonuje jednolita wykładania przepisów wg której okres służby wojskowej dla żołnierza zatrudnionego przed powołaniem do służby wojskowej w warunkach szczególnych , który po zakończeniu tej służby podjął zatrudnienie w tych samych warunkach jest nie tylko okresem służby w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS , ale także okresem pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu § 3 i 4 rozporządzenia z 7 lutego 1983. Co więcej zgodne ze stanowiskiem wyrażonym w przywołanym przez SA w Gdańsku wyroku SN z dnia 5 sierpnia 2014 r. I UK 442/13 zapadłym na kanwie przepisów , mających zastosowanie także w niniejszej sprawie , również żołnierzowi , który przed powołaniem do służby wojskowej nie był zatrudniony w żadnym zakładzie pracy , a po zwolnieniu go w terminie 30 dni przystąpił do wykonywania zatrudnienia uznanego za zatrudnienie w warunkach szczególnych, wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakresie uprawnień określonych w par. 5 ust. 1 rozporządzenia RM z dnia 22 listopada 1968 r. I jedynie na marginesie należy zauważyć, iż sąd jako kłamliwe potraktował twierdzenia ubezpieczonego jakoby podczas zatrudnienia w (...) nigdy nie jeździł on samochodem dostawczym (...), albowiem przeczą im dokumenty oraz zeznania ówczesnego wiceprezesa, a następnie wiceprezesa spółdzielni (...). Z tych wynika jednoznacznie , iż do sierpnia 1979 r. ubezpieczony zajmował stanowisko kierowcy właśnie takiej marki samochodu dostawczego, a nie jak utrzymuje samochodu marki R.. Pojazdem tej marki w/ w- ny zaczął jeździć dopiero w 1979 , co znalazło potwierdzenie w zeznaniach wskazanego wyżej świadka . Ten podjęcie przez ubezpieczonego pracy na R. umiejscawiał czasowo na około 3- 4 lata po podjęciu przezeń zatrudnienia w spółdzielni ( co miało miejsce w roku 1975 ) . W tego rodzaju sprawach, w których ustalenia dotyczą stanów faktycznych często jak w niniejszej sprawie sięgających 30 – 40 lat wstecz prymat należy dać dokumentom, a nie zeznaniom świadków czy samych zainteresowanych , którzy nie tylko mogą nie pamiętać pewnych okoliczności zwłaszcza z najodleglejszego okresu wspólnego zatrudnienia , ale są najczęściej byłymi kolegami z pracy , często bezpośrednio zainteresowanymi w pozytywnym dla ubiegającego się o przyznanie emerytury w obniżonym wieku rozstrzygnięciu sprawy z uwagi na to ,że znajdują się w podobnej lub identycznej sytuacji co odwołujący. Powyższe nie ma jednak znaczenia z punktu widzenia rozstrzygnięcia sprawy, albowiem pozostały okres kwalifikowany jako prace w warunkach szczególnych obejmuje łącznie ponad wymagane 15 lat.

Podsumowując, ubezpieczony nie będąc członkiem OFE , posiadając ponad 25 - letni staż pracy i ponad 15 – letni staż pracy w szczególnych warunkach spełnia warunki konieczne do przyznania emerytury określone w cytowanych wyżej przepisach ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 z 1983 r., poz. 43 ze zm ).

Kierując się powyższym Sąd Okręgowy w punkcie 1 wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia 1 kwietnia 2015 r. czyli od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożono wniosek .

W punkcie 2 sentencji wyroku Sąd Okręgowy zgodnie z przepisem art. 118 ust. 1a ustawy emerytalno- rentowej FUS z urzędu orzekał w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zdaniem Sądu Okręgowego, w okolicznościach przedmiotowej sprawy brak było podstaw do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego, pomimo uwzględnienia odwołania ubezpieczonego. Mając na uwadze sformalizowany przebieg postępowania przed organem rentowym jak również występujące ograniczenia dowodowe oraz fakt, iż ubezpieczony dysponował świadectwami wykonywania prac w warunkach szczególnych pochodzącymi jedynie z części zakładów pracy , w których wykonywał tego rodzaju prace , do przyznania mu prawa do żądanego świadczenia konieczne było przeprowadzenie postępowania dowodowego na okoliczność świadczenia przez niego zatrudnienia w warunkach szczególnych.

O kosztach postępowania, orzeczono w oparciu o przepis art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z:

- art. § 11 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym do 31 lipca 2015 r. – za postępowanie pierwszoinstancyjne przed uchyleniem wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania – 60 zł ( odwołanie wpłynęło w dniu 20 lipca 2015 r. )

- art. 11 ust. 1 pkt 2 i 12 ust. 1 pkt 1 tegoż rozporządzenia w brzmieniu obowiązującym w okresie od 1 sierpnia do 31 grudnia 2015 r. – za II instancję zakończoną uchyleniem wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania – 90 zł ( postępowanie odwoławcze wszczęte we wskazanym wyżej okresie )

- oraz § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015.1804) za postępowanie pierwszoinstancyjne zakończone niniejszym wyrokiem – 360 zł

obciążając nimi organ rentowy jako przegrywający proces. Przy czym koszty te zasądzono ( na podstawie § 2 pierwszego z rozporządzeń i § 15 ust. 3 drugiego z aktów prawnych z uwagi na charakter ( stopień skomplikowania i zawiłość ) sprawy oraz mając na uwadze nakład pracy pełnomocnika w wysokości podwójnej stawki minimalnej ( 60 plus 90 plus 360 = 510 razy 2 = 1020 zł ).

SSO Maciej Flinik