UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 czerwca 2016 r. (znak: I/10/021121211) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z 1 kwietnia 2016 r., odmówił J. G. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Podstawą wydania takiej decyzji było ustalenie, że - zgodnie z decyzją lekarza Orzecznika ZUS z dnia 6 maja 2016 r. - wnioskodawca począwszy od dnia 22 listopada 2015 r. jest całkowicie niezdolny do pracy, jednak nie legitymuje się wymaganym przepisami okresem składkowym i nieskładkowym w wymiarze 5 lat w ostatnim 10-leciu poprzedzającym datę powstania niezdolności do pracy lub przed dniem złożenia wniosku o rentę, jak również 30-letnim okresem składkowym, który, przy całkowitej niezdolności do pracy, zwalniałby go od obowiązku spełnienia ww. warunku. Zdaniem organu rentowego na wymagane 30 lat okresów składkowych wnioskodawca udowodnił 16 lat, 6 miesięcy i 8 dni. Na wymagane 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych w dziesięcioleciu przed dniem złożenia wniosku o rentę (tj. od 1 kwietnia 2006 r. do 31 marca 2016 r.) organ rentowy uznał za udowodnione przez wnioskodawcę 1 rok, 6 miesięcy i 13 dni okresów składkowych oraz 1 rok, 7 miesięcy i 17 dni okresów nieskładowych, które zostały ograniczone do 1/3 okresów składkowych, tj. 6 miesięcy i 5 dni. Łącznie staż pracy wnioskodawcy w ww. okresie wyniósł 2 lata i 18 dni. Z kolei na wymagane 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych w dziesięcioleciu przed dniem powstania niezdolności do pracy tj. w okresie od 22 listopada 2005 r. do 21 listopada 2015 r. wnioskodawca udokumentował 1 rok, 6 miesięcy i 4 dni okresów składkowych oraz 1 rok, 6 miesięcy i 1 dzień okresów nieskładkowych, które zostały ograniczone do 1/3 okresów składkowych, tj. 6 miesięcy i 2 dni. Łącznie staż pracy wnioskodawcy w ww. okresie wyniósł 2 lata i 6 dni.

/decyzja k. 66 plik III akt ZUS/

Wnioskodawca zakwestionował powyższą decyzję jako krzywdzącą i w dniu 6 lipca 2016 r. złożył od niej odwołanie wnosząc o jej zmianę.

/odwołanie k. 2 – 2 odwrót/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 18 lipca 2016 r. organ rentowy wniósł o jego oddalenie argumentując, jak w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie k. 3 – 3 odwrót/

Na rozprawie w dniu 17 listopada 2016 r. ustanowiony z urzędu pełnomocnik procesowy wnioskodawcy poparł odwołanie, wnosząc jednocześnie o zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy z urzędu oświadczając, że koszty te nie zostały opłacone ani w części ani w całości. Pełnomocnik ZUS wnosił o oddalenie odwołania.

/e-protokół rozprawy z dnia 17 listopada 2016 r., czas nagrania: 00:01:04 – 00:35:29 – płyta CD – k. 27/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

J. G. urodził się w dniu (...), jego wyuczony zawód to technik ekonomista. Wnioskodawca pełnił służbę jako żołnierz zawodowy, pracował jako zastępca kierownika i kierownik zespołu magazynów, pracownik ochrony, mistrz produkcji., a ostatnio – w 2012 r. jako główny księgowy.

/akta ZUS/

Wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy J. G. złożył w dniu 1 kwietnia 2016 r.

/wniosek k. 1-4 plik III akt ZUS

Orzeczeniem z dnia 6 maja 2016 r. lekarz orzecznik ZUS ustalił, iż wnioskodawca jest okresowo – od 22 listopada 2015 r. do maja 2018 - całkowicie niezdolny do pracy i samodzielnej egzystencji. U wnioskodawcy rozpoznano udar mózgu z połowicznym niedowładem prawostronnym i afazją ruchową w wyniku niedrożność lewej (...) oraz nadciśnienie tętnicze.

/opinia lekarska k. 12-13 plik II akt ZUS/

Wnioskodawca nie wniósł sprzeciwu od ww. orzeczenia lekarza orzecznika.

/okoliczność bezsporna/

Ogólny staż ubezpieczeniowy wnioskodawcy uwzględniony przez organ rentowy wyniósł: 16 lat, 6 miesięcy i 8 dni okresów składkowych oraz 1 rok, 7 miesięcy i 17 dni okresów nieskładkowych.

Do ogólnego stażu pracy wnioskodawcy organ rentowy nie zaliczył:

- okresu rejestracji wnioskodawcy w Powiatowym Urzędzie Pracy bez prawa do wypłaty zasiłku dla bezrobotnych – od 24 czerwca 2013 r. do 9 sierpnia 2013 r.,

- okresu pobierania przez wnioskodawcę zasiłku dla bezrobotnych - od 28 lipca 2009 r. do 26 sierpnia 2009 r.,

- okresu choroby wnioskodawcy bez prawa do wynagrodzenia - od 6 lutego 2008 r. do 13 lutego 2008 r.,

- dnia 29 kwietnia 1999r.,

- okresu zatrudnienia wnioskodawcy w Urzędzie Miasta Ł. - od 10 września 1992 r. do 9 grudnia 1992 r.,

- okresu zatrudnienia wnioskodawcy w (...) - od 24 sierpnia 1998 r. do 31 października 1998 r.,

/okoliczność bezsporna – wyliczenia plik III akt ZUS; decyzja k. 66 plik III akt ZUS/

W dziesięcioleciu przed dniem złożenia wniosku o rentę, tj. w okresie od 1 kwietnia 2006 r. do 31 marca 2016 r. łączny staż pracy wnioskodawcy wynosi 2 lata i 18 dni, w tym 1 rok, 6 miesięcy i 13 dni okresów składkowych oraz 1 rok, 7 miesięcy i 17 dni okresów nieskładowych, które ograniczone do 1/3 okresów składkowych stanowią 6 miesięcy i 5 dni.

W dziesięcioleciu przed dniem powstania niezdolności do pracy tj. w okresie od 22 listopada 2005 r. do 21 listopada 2015 r. łączny staż pracy wnioskodawcy wynosi 2 lata i 6 dni, w tym: 1 rok, 6 miesięcy i 4 dni okresów składkowych oraz 1 rok, 6 miesięcy i 1 dzień okresów nieskładkowych, które ograniczone do 1/3 okresów składkowych stanowią 6 miesięcy i 2 dni.

/okoliczność bezsporna – wyliczenia plik III akt ZUS/

Sąd Okręgowy dokonał powyższych ustaleń w oparciu o załączone akta organu rentowego, obejmujące również dokumentację potwierdzającą przebieg zatrudnienia wnioskodawcy. Dokumentom tym Sąd przyznał w pełni walor wiarygodności uznając, że mogą one stanowić podstawę ustaleń faktycznych w przedmiotowej sprawie. Nie były one kwestionowane przez żadną ze stron.

Sąd pominął wnioski dowodowe zgłoszone w piśmie procesowym pełnomocnika wnioskodawcy z dnia 14 listopada 2016 r. (k. 21-23) jako zbędne i nie mające wpływu na treść rozstrzygnięcia, wobec oświadczenia pełnomocnika procesowego wnioskodawcy podczas rozprawy w dniu 17 listopada 2016 r., że nawet, gdyby zaliczyć wszystkie wątpliwe okresy, jak również okresy, za które wnioskodawca nie posiada dokumentacji, to i tak nie udałoby się wnioskodawcy przekroczyć 30 lat okresów składkowych.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie J. G. nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U z 2016 r., poz. 887, ze zm.) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1.  jest niezdolny do pracy;

2.  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3.  niezdolność do pracy powstała w wymienionych okresach składkowych lub nieskładkowych albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Niezdolną do pracy - w rozumieniu ustawy roku o emeryturach i rentach - jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, zaś częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (art. 12). Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy uwzględnia się, stosownie do art. 13 ust. 1, stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne

W przypadku ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat, okresy składkowe i nieskładkowe muszą wynosić łącznie co najmniej 5 lat (art. 58 ust. 1 pkt. 5 ustawy). W myśl art. 58 ust. 2 pięcioletni staż okresów składkowych i nieskładkowych powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy.

Z kolei przepis art. 14 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach stanowi, że jeżeli nie ma możliwości ustalenia daty powstania niezdolności do pracy, natomiast ustalono okres, w którym niezdolność do pracy powstała, za datę powstania niezdolności przyjmuje się datę końcową tego okresu. Jeżeli nie ma możliwości ustalenia ani daty, ani okresu powstania niezdolności do pracy, za datę powstania niezdolności przyjmuje się datę zgłoszenia wniosku o świadczenie.

Odnosząc powyższe uregulowania do ustalonego stanu faktycznego stwierdzić należy w obliczu treści niekwestionowanej przez strony (a w szczególności przez wnioskodawcę) opinii lekarza orzecznika ZUS z dnia 6 maja 2016 r. J. G. spełnia określoną w z art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy przesłankę nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy – jest bowiem całkowicie niezdolny do pracy. Niezdolność ta w jego przypadku powstała w dniu 22 listopada 2015 r. i ma charakter okresowy - trwa do maja 2018 r.

Dla nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy ustawa wymaga jednak kumulatywnego (łącznego) spełnienia również pozostałych przesłanek określonych w art. 57 ust. 1 pkt 2 i 2., tj. posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego oraz powstania niezdolności do pracy niezdolność do pracy nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania okresów wymienionych w ustawie. Tymczasem z treści zgromadzonego w toku postępowania materiału dowodowego wynika jednoznacznie, że wnioskodawca nie spełnia przesłanki dotyczącej posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, który w jego przypadku wynosi 5 lat i powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. W dziesięcioleciu przed dniem złożenia wniosku o rentę, tj. w okresie od 1 kwietnia 2006 r. do 31 marca 2016 r. łączny staż pracy wnioskodawcy wynosi jedynie 2 lata i 18 dni, zaś w dziesięcioleciu przed dniem powstania niezdolności do pracy tj. w okresie od 22 listopada 2005 r. do 21 listopada 2015 r. – jedynie 2 lata i 6 dni. Powyższe nie było kwestionowane przez pełnomocnika skarżącego.

Należy zauważyć, że organ rentowy uwzględnił do wyliczenia okresów składkowych okres czynnej służby wojskowej, co wynika wprost z k 63 i k 67 akt ZUS, na której wskazano, że do okresów składkowych zaliczono między innymi okres od 25 października 1976 roku do 30 grudnia 1988 roku (okres wykazany zaświadczeniem k 11 akt ZUS, jako okres służby wojskowej).

A zatem, nawet gdyby doliczyć wnioskodawcy przypadające we wskazanych dziesięcioleciach okresy: od 28 lipca do 26 sierpnia 2009 roku, za który nie złożył zaświadczenia z PUP, od 6 do 13 lutego 2008 roku (okres choroby bez prawa do wynagrodzenia z powodu nieodprowadzenia składek), to powyższe nie spowodowałoby zwiększenia się okresów składkowych i nieskładkowych do 5 lat. Okresy wskazywane jako okresy rejestracji w PUP bez prawa do zasiłku dla bezrobotnych nie są okresami ani składkowymi ani nieskładkowymi, co wynika wprost z art. 6 i art. 7 Ustawy. Z kolei pozostałe niezaliczone okresy wykraczają poza wymienione dziesięciolecie.

Trzeba podkreślić, że dodany z dniem 23 września 2011 r. ustęp 4 do art. 58 zwalnia ubezpieczonego, który jest całkowicie niezdolny do pracy z obowiązku posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, o ile udowodnił okres składkowy (a zatem okresy nieskładowe nie mają tutaj znaczenia) w wymiarze co najmniej 30 lat (mężczyzna), jednak przepis ten nie znajduje zastosowania do ustalonego w przedmiotowej sprawie stanu faktycznego. Wnioskodawca J. G. w sposób niekwestionowany przez organ rentowy udowodnił ogólny staż ubezpieczeniowy w wymiarze jedynie 16 lat, 6 miesięcy i 8 dni okresów składkowych. Do wymaganego ustawą 30-letniego okresu składkowego zabrakło zatem wnioskodawcy około 13 i pół roku. Zakwestionowana przez organ rentowy część udokumentowanego przez wnioskodawcę stażu pracy obejmuje natomiast łącznie okres jedynie ok. 8 miesięcy. Nawet w przypadku, gdyby hipotetycznie za okresy składkowe uznać wszystkie okresy wątpliwe oraz okresy, za które wnioskodawca nie przedłożył stosownej dokumentacji potwierdzającej zatrudnienie (łącznie ok. 8 lat), to i tak łączny ich wymiar w przypadku wnioskodawcy nie przekroczy wymaganego ustawą 30-letniego okresu składkowego.

Reasumując wskazać należy, że na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd ustalił, iż odwołujący się nie spełnił wszystkich warunków do nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, które zgodnie z brzmieniem art. 57 ust. 1 ustawy powinny zostać spełnione łącznie.

W konsekwencji brak jest podstaw do przyznania ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy i Sąd Okręgowy, na postawie art. 477 ¹⁴ §1 k.p.c., oddalił odwołanie, o czym orzekł w punkcie 1. sentencji wyroku.

W punkcie 2. sentencji wyroku Sąd przyznał i nakazał wypłacić ze Skarbu Państwa – Kasy Sądu Okręgowego w Łodzi dla radcy prawnego J. A. kwotę 442,80 zł tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej J. G. z urzędu.

Zgodnie z art. 22 ³ ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o radcach prawnych (tj. Dz.U. z 2016 roku , poz. 233 z późn zm.) koszty pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu ponosi Skarb Państwa. W chwili wydawania wyroku obowiązywało rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. z 2016 roku, poz. 1715). Zgodnie z treścią § 22 ww. rozporządzenia do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji. Wysokość kosztów pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy z urzędu należało zatem ustalić na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. z 2015 roku, poz.1805).

W myśl § 15 ust.2 powołanego rozporządzenia wysokość opłaty maksymalnej w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego wynosi 360 zł.

Z kolei zgodnie z § 4 ust. 1 powołanego rozporządzenia opłatę ustala się w wysokości co najmniej 1/2 opłaty maksymalnej określonej w rozdziałach 2-4, przy czym nie może ona przekraczać wartości przedmiotu sprawy. Ustalenie opłaty w wysokości wyższej niż określona w ust. 1, a nieprzekraczającej opłaty maksymalnej następuje z uwzględnieniem stopnia zawiłości sprawy oraz nakładu pracy radcy prawnego oraz wkładu jego pracy w przyczynienie się do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia sprawy, a w szczególności czasu poświęconego na przygotowanie się do prowadzenia sprawy, liczby stawiennictw w sądzie, w tym na rozprawach i posiedzeniach, czynności podjętych w sprawie, w tym czynności podjętych w celu polubownego rozwiązania sporu, również przed wniesieniem pozwu, wartości przedmiotu sprawy, wkładu pracy radcy prawnego w przyczynienie się do wyjaśnienia okoliczności faktycznych, jak również do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia istotnych zagadnień prawnych budzących wątpliwości w orzecznictwie i doktrynie, a także trybu i czasu prowadzenia sprawy, obszerności zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego lub biegłych sądowych, dowodu z zeznań świadków, dowodu z dokumentów o znacznym stopniu skomplikowania i obszerności (ust. 2). Opłatę, o której mowa w ust. 1, podwyższa się o kwotę podatku od towarów i usług wyliczoną według stawki podatku obowiązującej dla tego rodzaju czynności na podstawie przepisów o podatku od towarów i usług (ust. 3).

W ocenie Sądu Okręgowego, uwzględniając stopień zawiłości sprawy oraz nakładu pracy radcy prawnego (obejmującej zapoznanie się z aktami sprawy, nawiązanie bezpośredniego kontaktu ze skarżącym, przygotowanie w jego imieniu pisma procesowego oraz reprezentowanie go podczas rozprawy) oraz wkład jego pracy w przyczynienie się do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia sprawy (zidentyfikowanie istoty sprawy oraz jednoznaczne – zgodnie z zasadą ekonomiki procesowej – wskazanie braku możliwości wpływu ustaleń poczynionych na podstawie wnioskowanych dowodów na zmianę zaskarżonego rozstrzygnięcia), zasadne było ustalenie opłaty za nieopłaconą pomoc prawną udzieloną wnioskodawcy przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu w wysokości maksymalnej, tj. 360 zł, powiększonej – zgodnie z § 4 ust. 3 powołanego rozporządzenia o 23% podatku VAT.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy

/RP/