Sygn. akt I C 109/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 października 2016 r.

Sąd Okręgowy w Płocku I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Radosław Jeznach

Protokolant: prot. sąd. Monika Grapatyn

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 października 2016 r. w P.

sprawy z powództwa A. S. i E. S.

przeciwko (...) Niestandaryzowany Sekurtyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

1)  pozbawia wykonalności tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Okręgowy w Płocku w dniu 24 października 2005 r. w sprawie sygn. akt I Nc 127/05, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2015 r. sygn. akt I Co 51/15 w części dotyczącej odsetek za opóźnienie od kwoty 231 749,97 zł, liczonych od dnia 18 lutego 2006 r. do dnia 17 kwietnia 2012 r., to jest odsetek ustawowych w kwocie 175 980,76 zł;

2)  znosi między stronami koszty procesu.

Sygn. akt I C 109/16

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 02 listopada 2015 r. powodowie A. S. i E. S. wnieśli o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci zaopatrzonego w klauzulę wykonalności nadaną na rzecz pozwanego (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. nakazu zapłaty, wydanego przez Sąd Okręgowy w Płocku w dniu 24 października 2005 r. w sprawie sygn. akt I Nc 127/05 - w części obejmującej odsetki ustawowe od kwoty należności głównej za okres od 18 lutego 2006 r. do 17 kwietnia 2012 r. w kwocie 175 980,76 zł; powodowie wnieśli ponadto o zasądzenie na rzecz każdego z nich kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych. Jako podstawę prawną powództwa opozycyjnego powodowie wskazali dyspozycję art. 840 § 1 pkt 2) kpc, podnosząc zarzut przedawnienia świadczenia odsetkowego za wskazany wyżej okres w oparciu o art. 125 § 1 kc.

W odpowiedzi na pozew z dnia 25 maja 2016 r. pozwany (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. uznał powództwo w całości; pozwany wniósł o zasądzenie na jego rzecz do powodów kosztów procesu w zakresie kosztów zastępstwa prawnego na podstawie art. 101 kpc podnosząc, że powództwo uznane zostało przy pierwszej czynności procesowej, przy czym powodowie przed wytoczeniem powództwa nie wzywali pozwanego do wydania im tytułu wykonawczego, ani nie wzywali do złożenia wniosku o umorzenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego w oparciu o w/w tytuł wykonawczy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

Nakazem zapłaty z dnia 24 października 2005 r. w sprawie sygn. akt I Nc 127/05 Sąd Okręgowy w Płocku zobowiązał A. S. i E. S. do zapłacenia na rzecz Banku (...) SA w W. kwoty 231 749,97 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 05 października 2005 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu. Postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2015 r. w sprawie sygn. akt I Co 51/15 Sąd Okręgowy w Płocku nadał klauzulę wykonalności w/w nakazowi na rzecz (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. jako następcy prawnego pierwotnego wierzyciela pod tytułem szczególnym. Na podstawie tak uzyskanego tytułu wykonawczego wszczęte zostało postępowanie egzekucyjne, prowadzone przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Płocku M. R. pod sygnaturą KM 1215/15; po złożeniu wniosku o wszczęcie egzekucji komornik pismami z dnia 15 maja 2015 r. zawiadomił dłużników o wszczęciu egzekucji, dokonał zajęcia świadczeń z ubezpieczenia społecznego i wierzytelności, a następnie pismami z dnia 04 września 2015 r. dokonał wszczęcia egzekucji z nieruchomości, przyłączając egzekucję do wcześniej wszczętego w tym zakresie postępowania a także zajął rachunek bankowy dłużnika; postępowaniem egzekucyjnym objęto należność główną w wysokości 231 749,97 zł oraz należność odsetkową, która na dzień 16 września 2015 r. wynosiła 209 526,72 zł (kopia tytułu wykonawczego k. 23, pisma komornika k. 27-32, 45)

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy niniejszej oraz niezakwestionowanych wzajemnie przez strony twierdzeń.

Stan faktyczny w istocie nie był sporny w zakresie niezbędnym do rozstrzygnięcia merytorycznego – dokumenty, na których Sąd oparł się ustalając stan faktyczny stanowią pełnoprawny materiał dowodowy i nie były kwestionowane przez strony.

Sąd zważył, co następuje :

Powództwo jako zasadne należało uwzględnić w całości.

Zgodnie z art. 213 § 2 kpc sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. W sprawie niniejszej Sąd nie stwierdził, aby czynności procesowa pozwanego w postaci uznania powództwa była sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego, albo zmierzała do obejścia prawa. Zgodnie z art. 840 § 1 pkt 2) kpc dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane – w typowej sytuacji chodzi o zaspokojenie roszczeń wierzyciela przez dłużnika, czy też ich przedawnienie (por. np. wyrok SN z 26.03.2009, I CSK 282/08, LEX 528181 w którym wskazano, że skutek w postaci niemożności egzekwowania zobowiązania wywierają w szczególności takie zdarzenia materialnoprawne, jak : prolongata terminu spełnienia świadczenia, rozłożenie świadczenia na raty, przedawnienie roszczenia). W sprawie niniejszej istotnie doszło do przedawnienia części należności odsetkowej objętej prowadzoną na podstawie tytułu wykonawczego egzekucją – w zakresie wskazanym w pozwie; podzielone przez pozwanego stanowisko powodów, poparte spójną i logiczną argumentacją prawną oraz przywołanymi orzeczeniami judykatury w tym zakresie, znajduje uzasadnienie w dyspozycji art. 118 kc zgodnie z którym jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata; jak stanowi art. 125 § 1 kc roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy - jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu. W orzecznictwie wypracowano powszechnie akceptowane stanowisko (por. np. uchwała SN z 26.01.2005, III CZP 42/04, OSNC 2005/9/149 i wyrok SN z 19.05.2005, V CK 445/03, LEX 277889), zgodnie z którym ustanowiony w art. 118 kc termin przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe stosuje się do roszczeń o odsetki za opóźnienie także wtedy, gdy roszczenie główne ulega przedawnieniu w terminie krótszym. Ponadto zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2016 r. (IV CSK 528/15, LEX nr 20498) roszczenia o odsetki za opóźnienie (art. 481 § 1 kc) należą do kategorii świadczeń okresowych i - jeżeli zostały stwierdzone tytułem wykonawczym - powinny przedawniać się z upływem trzech lat, przy czym chodzi tu jednak tylko o odsetki „należne w przyszłości", a więc takie, które stają się wymagalne m.in. po uprawomocnieniu się wyroku sądowego, stwierdzającego obowiązek zapłaty tych odsetek.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 101 kpc w zw. z art. 102 kpc. Zgodnie z art. 101 kpc zwrot kosztów należy się pozwanemu pomimo uwzględnienia powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu, zaś art. 102 kpc stanowi, że w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. W sprawie niniejszej za uzasadnione uznać należało stanowisko pozwanego odnośnie tego, że nie dał on powodu do wytoczenia sprawy, przy czym uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu – powodowie nie wykazali, aby zwracali się przed wytoczeniem powództwa o ograniczenie egzekucji w związku z przedawnieniem części roszczeń; zdaniem Sądu winni przede wszystkim podnieść wobec wierzyciela materialnoprawny zarzut przedawnienia oraz powołując się na takie oświadczenie wezwać do ograniczenia egzekucji – nie dokonując tych czynności przed wniesieniem powództwa przeciwegzekucyjnego narażali się na konsekwencje wynikające z dyspozycji art. 101 kpc. Podkreślenia wymaga, że przedawnienie roszczeń jest instytucją materialnoprawną powiązaną z powstaniem „niezupełności” zobowiązania, wymagającą dla swej skuteczności określonej aktywności dłużnika – czyli podniesienia zarzutu przedawnienia; sam upływ terminu przedawnienia nie oznacza powstania z mocy prawa nieegzekwowalności świadczenia, w szczególności wierzyciel sam z siebie nie musi liczyć się ze skutkami przedawnienia; zgodnie bowiem z art. 117 § 2 kc in principio po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia – skutek przedawnienia jest zatem powiązany z określonym zachowaniem się (tj. faktycznie złożeniem oświadczenia woli) dłużnika. W sprawie niniejszej konieczność wniesienia pozwu powstałaby w istocie dopiero w sytuacji poinformowania wierzyciela o zarzucie przedawnienia i braku jego reakcji w postaci nieograniczenia egzekucji o przedawnione roszczenie – w takiej sytuacji, gdyby wierzyciel dalej forsował egzekucję całego świadczenia objętego tytułem wykonawczym, dałby powód do wniesienia powództwa opozycyjnego. Warto w tym miejscu przytoczyć postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 06 grudnia 2012 r. (IV CZ 121/12, LEX 1288733), zgodnie z którym jeśli zachodzą okoliczności stanowiące podstawę powództwa opozycyjnego to sam fakt dysponowania przez wierzyciela tytułem wykonawczym, który może stanowić podstawę egzekucji, daje dłużnikowi powód do wytoczenia sprawy w rozumieniu art. 101 kpc – jednakże zdaniem Sądu Okręgowego w sprawie niniejszej z uwagi na rodzaj zdarzenia powodującego częściowe ubezskutecznienie tytułu wykonawczego, możliwe było osiągnięcie skutku analogicznego jak pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności poprzez czynności wierzyciela w reakcji na zarzut przedawnienia roszczenia; nie sposób również przyjąć, iż wierzyciel powinien był zwrócić tytuł wykonawczy dłużnikom, skoro przedawnieniu uległa jedynie niewielka w istocie część należności. Uznając, iż co do zasady powodowie powinni ponieść koszty procesu Sąd przyjął jednocześnie, że okoliczności sprawy uzasadniają odstąpienie od obciążania ich tymi kosztami na podstawie art. 102 kpc.