UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni A. W. domagała się ustanowienia na rzecz (...) S.A. w L. służebności przesyłu, obciążającej nieruchomość położoną w K. o numerze ewidencyjnym (...), dla której Sąd Rejonowy w Busku - Zdroju prowadzi księgę wieczystą nr (...), polegającej na prowadzeniu przez nieruchomość odcinka napowietrznej linii elektroenergetycznej oraz usytuowaniu stacji transformatorowej i przesyłu nimi energii elektrycznej, dostępie uczestnika do tych urządzeń przesyłowych w celu przeprowadzenia inspekcji ich stanu, usunięcia usterek i awarii, a także konserwacji i remontów; prawie przejazdu i przejścia przez nieruchomość wraz z niezbędnym sprzętem; ograniczeniu uprawnień właścicieli w pasie eksploatacyjnym o szerokości 7 m od linii napowietrznej w obie strony poprzez zakazanie wznoszenia w tym obszarze budynków i budowli, prowadzenia prac ziemnych, jak też dokonywania nasadzeń, z zachowaniem obecnie istniejących budynków, budowli i nasadzeń na czas nieokreślony - za jednorazowym wynagrodzeniem w kwocie 12400 zł. Jednocześnie wnioskodawczyni zażądała zasądzenia na jej rzecz od uczestnika kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według złożonego spisu kosztów lub według norm przepisanych (k. 2 - 3).

(...) S.A. w L. wniósł o oddalenie wniosku i zasądzenie od wnioskodawców solidarnie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa radcy prawnego, według norm przepisanych. Przyznał, że na przedmiotowej działce znajduje się: (...) (...) oraz stanowisko słupowe nr (...) sieci niskiego napięcia. Podał, iż sieć została wybudowana w 1961 r. podczas powszechnej elektryfikacji wsi, a w 1978 r. został przeprowadzony remont sieci polegający na wymianie podbudowy z drewnianej na betonową oraz dobudowie nowych jednostek. Zdaniem uczestnika, na dokonaną w 1992 r. przebudowę i podział sieci na dwie części właściciel działki (...) wyraził pisemną zgodę, natomiast przyłącze podparte słupem(...) zostało wybudowane w 2008 r. na podstawie pozwolenia na budowę (...)Uczestnik zgłosił zarzut zasiedzenia służebności przesyłu w dobrej wierze (k. 32 - 34).

Postanowieniem wstępnym z dnia 15 kwietnia 2016 r. Sąd Rejonowy w Pińczowie uznał za usprawiedliwione co do zasady żądanie A. W. ustanowienia służebności przesyłu na rzecz (...) S.A. w L. na nieruchomości położonej w K., oznaczonej w ewidencji gruntów numerem (...) dla której Sąd Rejonowy w Pińczowie prowadzi księgę wieczystą (...) (k. 196).

Sąd pierwszej instancji ustalił, że postanowieniem z dnia 18 marca 2005 r. Sąd Rejonowy w Pińczowie w sprawie I Ns 65/04 stwierdził, iż Z. i Z. małżonkowie D. stali się z dniem 4 listopada 1971 r. z mocy prawa, nieodpłatnie na zasadzie małżeńskiej wspólności ustawowej współwłaścicielami nieruchomości rolnych położonych w K., oznaczonych numerami:(...) stanowiących gospodarstwo rolne. Działka (...) uległa podziałowi na działki (...), a działka (...) została zbyta przez Z. i Z. D. (1). Działka (...) jest zabudowana budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym o powierzchni użytkowej 110 m^{(

2)}. W dniu 8 lutego 2007 r. Z. i Z. D. (1) darowali opisane wyżej nieruchomości o łącznej powierzchni 28524 m^{(

2)} na własność córce A. W. do jej majątku osobistego. Na działce (...) położonej w K., stanowiącej własność wnioskodawczyni, znajduje się stacja transformatorowo – rozdzielcza (...) kV, która jest wybudowana na dwóch zbliźniaczonych żerdziach wirowanych typu (...) Zasilanie stacji odbywa się linią napowietrzną średniego napięcia 15 kV, doprowadzoną od strony wschodniej. Ze stacji transformatorowo - rozdzielczej (...) wyprowadzone są dwa obwody abonenckie liniami napowietrznymi niskiego napięcia oraz obwody oświetlenia terenu. Z tej stacji w kierunku zachodnim jest wyprowadzony obwód nr 1 oraz obwód oświetlenia terenu, a w kierunku północnym jest wyprowadzony obwód abonencki nr (...) do słupa nr (...) Jest to słup rozkraczny, narożny, wykonany z żerdzi betonowych. Na słupie tym linia napowietrzna załamuje się i jest poprowadzona na drugą stronę drogi do słupów nr (...) Na słupie (...) obwód nr(...) odgałęzia się i jest poprowadzony w kierunku północnym, gdzie jest podparty na słupach nr (...), z którego zasilany jest budynek zlokalizowany na działce (...). Istniejąca napowietrzna linia elektroenergetyczna przebiega przez działkę (...) wzdłuż zachodniej granicy - wzdłuż drogi, co stwarza możliwość prowadzenia czynności eksploatacyjnych z drogi. Budowę linii zasilającej (...), stację transformatorowo - rozdzielczą (...) (...) oraz przebudowę linii niskiego napięcia w miejscowości K. zaprojektowano na podstawie: wskazania lokalizacyjnego z dnia 27 lipca 1992 r., wydanego przez Urząd Miejski w P., decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji z dnia 9 marca 1993 r., (...) wydanej przez Urząd Miasta w P., decyzji tego samego podmiotu z dnia 5 maja 1993 r., (...) zatwierdzającej plan realizacyjny oraz udzielającej pozwolenia na budowę inwestycji obejmującej wykonanie linii niskiego napięcia oraz dwóch stacji transformatorowych i linii energetycznej średniego napięcia na działkach położonych w K., protokołu odbioru technicznego i przekazania do eksploatacji robót inwestycyjnych i po kapitalnym remoncie nr (...) z dnia 30 lipca 1993 r. oraz nr(...) z dnia 31 sierpnia 1993 r. - obejmujących swoim zakresem stację transformatorowo - rozdzielczą oraz linie napowietrzne niskiego napięcia, potwierdzających odbiór i przekazanie do eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych znajdujących się na działce (...). W dniu 8 sierpnia 2005 r. Kierownik Wydziału Architektury i Budownictwa Urzędu Miasta i Gminy w P. wydał decyzję o pozwoleniu na budowę napowietrznego przyłącza elektrycznego od słupa nr (...) do złącza kontrolno - pomiarowego na słupie(...), posadowionego na działce nr(...) W związku z tym na działce nr(...) należącej do wnioskodawczyni został ustawiony słup (...) i w grudniu 2006 r. między tymi słupami zostało poprowadzone przyłącze napowietrzne.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd pierwszej instancji przyjął, że podstawę prawną żądania wnioskodawczyni stanowi art. 305^{(

2)} § 2 k.c., zgodnie z którym jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 k..c., właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu. Stosownie do art. 318 § 1 k.p.c., który w niniejszej sprawie ma zastosowanie w myśl art. 13 § 2 k.p.c., Sąd, uznając roszczenie za usprawiedliwione w zasadzie, może wydać postanowienie wstępne tylko co do samej zasady, co do spornej zaś wysokości żądania - zarządzić bądź dalszą rozprawę, bądź jej odroczenie. Powołując się na treść art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. Sąd Rejonowy wskazał, iż z uwagi na zakwestionowanie przez wnioskodawczynię twierdzeń uczestnika, obowiązkiem (...) S.A. w L. było udowodnienie, że przedmiotowa sieć została wybudowana w 1961 r. podczas powszechnej elektryfikacji wsi, a następnie w 1978 r. został przeprowadzony remont sieci, polegający na wymianie podbudowy z drewnianej na betonową oraz dobudowie nowych jednostek, w 1992 r. przeprowadzono podział sieci K. na dwie części i wówczas została wybudowana stacja(...)umiejscowiona na działce (...). Uczestnika obciążało również wykazanie, iż właściciel wyraził pisemną zgodę na umiejscowienie na tej działce stacji transformatorowej. W ocenie Sądu Rejonowego, (...) S.A. w L. nie przedstawiła dowodów na okoliczność, że przebieg linii energetycznych i posadowienie urządzeń wybudowanych w 1961 r., wyremontowanych w 1978 r., był tożsamy z obecnym przebiegiem sieci. Uczestnik nie złożył załączników graficznych stanowiących integralną część decyzji z 1961 r. i 1992 r., co utrudnia ustalenie, czy przebieg linii posadowionej na mocy decyzji z 1961 r. pokrywa się z obecną sytuacją na gruncie (k. 158v). Pełnomocnik uczestnika został zobowiązany do złożenia tych dokumentów w terminie 14 dni i nie wywiązał się z tego obowiązku (k. 160 i k. 161). Jednocześnie pełnomocnik uczestnika, obecny na oględzinach nieruchomości, przyznał, że przed 1993 r. na nieruchomości (...) nie było stacji transformatorowej, a nadto podał, iż linia 15 kV przebiegająca w kierunku wschodnim nie istniała przed 1993 r. (k. 158). Zdaniem Sądu pierwszej instancji, potwierdza to stanowisko wnioskodawczyni, że decyzja o lokalizacji inwestycji z 1993 r. przesądza o ustaleniu nowej, odmiennej lokalizacji sieci, a więc bieg terminu zasiedzenia mógł rozpocząć się najwcześniej z chwilą oddania tej sieci do użytkowania (k. 142). Sąd Rejonowy uznał tym bardziej za niezasadny zarzut zasiedzenia służebności przesyłu odnośnie przyłącza związanego ze słupem nr (...), skoro uczestnik przyznał, że to urządzenie zostało wybudowane w 2008 r. (k. 33). Jak wynika z decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji z dnia 9 marca 1992 r., Urząd Miejski w P. ustalił lokalizację inwestycji polegającej na budowie linii energetycznej NN i SN oraz stacji transformatorowych w miejscowości K. (k. 125). Uczestnik przedstawił jedynie pierwszą stronę tej decyzji, a więc nie wiadomo, czy ówcześni właściciele działki (...) otrzymali decyzję. Sąd pierwszej instancji podkreślił, iż z załącznika 1a do tej decyzji wynika, że linię energetyczną należało zaprojektować tak, by słupy linii energetycznej zlokalizować w miarę możliwości na granicach działek (k. 126), a decyzja traci ważność, jeżeli inwestor nie uzyskał prawa do terenu lub je utracił (k. 125). Sąd Rejonowy odwołał się do dokonanych oględzin nieruchomości i zaznaczył, iż warunek dotyczący posadowienia linii energetycznej nie został spełniony. Linia energetyczna została umieszczona na działce należącej do Z. i Z. D. (1), a nie na granicy tej działki, ponadto inwestor nie uzyskał prawa do terenu, na którym została posadowiona linia i urządzenia elektroenergetyczne, skoro w 1992 r. działka (...) miała nieuregulowany stan prawny. Oświadczenia z dnia 16 października 1992 r. nie można uznać za „uzyskanie prawa do terenu” bowiem - jak wynika z postanowienia Sądu Rejonowego w Pińczowie z dnia 18 marca 2005 r. w sprawie I Ns 65/04, Z. i Z. małżonkowie D. stali się z dniem 4 listopada 1971 r. z mocy prawa, nieodpłatnie na zasadzie małżeńskiej wspólności ustawowej współwłaścicielami nieruchomości rolnych położonych w K., w skład których wchodziła między innymi działka nr (...). Z. D. (2) złożył oświadczenie jedynie odnośnie transformatora, a nie wszystkich urządzeń posadowionych na tej działce. Poza tym, zgoda nie została udzielona we właściwej, wymaganej formie aktu notarialnego, a dodatkowo osoba podpisana pod oświadczeniem nie była jedynym właścicielem nieruchomości, a co za tym idzie nie była uprawniona do samodzielnego podejmowania decyzji w zakresie dotyczącym czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu (k. 78). Sąd pierwszej instancji, przywołując treść decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji (k. 58 oraz k. 125) i załącznika do niej, stwierdził, że w przedmiotowej sprawie nie można zastosować domniemania określonego w art. 7 k.c., gdyż inwestor nie wypełnił warunków określonych w wymienionych dokumentach, stąd po stronie uczestnika nie może być mowy o usprawiedliwionym przekonaniu posiadacza o przysługiwaniu mu wykonywanego prawa. Jednocześnie uczestnik przyznał, iż posadowienie słupa (...) i wykonanie przyłącza nastąpiło w 2008 r., a więc w zakresie tych urządzeń nie mogło dojść do zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu. Dodatkowo, uczestnik w sytuacji zakwestionowania przez wnioskodawcę następstwa prawnego w zakresie posiadania służebności nie przedstawił dowodów na te okoliczności (k. 34 i 142). Finalnie, Sąd Rejonowy ocenił, że uczestnik nie wykazał przesłanek zasiedzenia, czyli posiadania nieruchomości w zakresie służebności przesyłu ani służebności gruntowej odpowiadającej służebności przesyłu przez okres przewidziany przepisami prawa. W związku z tym Sąd uznał za usprawiedliwione co do zasady żądanie wnioskodawczyni ustanowienia służebności przesyłu na rzecz (...) S.A. w L. na nieruchomości położonej w K., oznaczonej w ewidencji gruntów numerem (...), dla której Sąd Rejonowy w Pińczowie prowadzi księgę wieczystą (...) (k. 203 - 205v).

Uczestnik wniósł apelację od powyższego postanowienia. Zaskarżył orzeczenie Sądu Rejonowego w całości. Zarzucił naruszenie:

1. przepisów postępowania - art. 233 k.p.c. poprzez brak wszechstronnej i zgodnej z obowiązującymi przepisami prawa oraz zasadami doświadczenia życiowego oceny materiału dowodowego zebranego w sprawie, skutkujący błędnym przyjęciem, iż uczestnikowi nie przysługuje tytuł prawny do korzystania z nieruchomości wnioskodawcy, pomimo zgłoszonego przez uczestnika zarzutu zasiedzenia służebności w zakresie odpowiadającym aktualnie służebności przesyłu;

2. przepisów postępowania - art. 233 k.p.c. poprzez uznanie za nieudowodniony fakt, iż doszło do zasiedzenia służebności przesyłu, spowodowane stwierdzeniem przez Sąd, że uczestnik nie korzystał z nieruchomości stanowiącej własność wnioskodawcy nieprzerwanie przez okres niezbędny do stwierdzenia zasiedzenia, podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci przedłożonych dokumentów przemawiał za dokonaniem przez Sąd odmiennych ustaleń;

3. przepisów postępowania - art. 232 k.p.c. poprzez przyjęcie, iż uczestnik nie wywiązał się z obowiązku udowodnienia okoliczności, z których wywodzi skutki prawne, tj. okoliczności, że doszło do zasiedzenia służebności, co wiąże się z dysponowaniem przez uczestnika tytułem prawnym do korzystania z nieruchomości wnioskodawcy, podczas gdy w toku postępowania uczestnik szczegółowo wskazał, argumentował i udowadniał okoliczności potwierdzające jego wnioski i twierdzenia;

4. przepisów postępowania - art. 232 k.p.c. poprzez przyjęcie, iż uczestnik nie wywiązał się z obowiązku udowodnienia okoliczności, z których wywodzi skutki prawne, że w ramach dokonanych przekształceń organizacyjnych uczestnika doszło jednocześnie do przeniesienia posiadania służebności, podczas gdy uczestnik szczegółowo wskazał i omówił okoliczności dotyczące zarówno przekształceń podmiotowych, jak i przeniesienia posiadania, potwierdzające jego wnioski i twierdzenia;

5. przepisów postępowania - art. 231 k.p.c. poprzez przyjęcie faktu wybudowania i modernizacji stacji transformatorowo - rozdzielczej, linii średniego i niskiego napięcia oraz słupów elektroenergetycznych w datach wskazanych przez uczestnika, a także przebiegu jej trasy za nieustalony, mimo istnienia ku temu dostatecznej podstawy w zebranym materiale dowodowym w postaci złożonej przez uczestnika w toku postępowania dokumentacji dotyczącej budowy i modernizacji przedmiotowej linii;

6. przepisów postępowania - art. 234 k.p.c. poprzez przyjęcie a limine braku dobrej wiary po stronie uczestnika, w następstwie poczynienia ustaleń sprzecznych z zebranym materiałem dowodowym sprawy;

7. przepisów prawa materialnego - przez błędną wykładnię art. 305¹ k.c. w zw. z art. 305⁴ k.c. w zw. z art. 292 zdanie drugie k.c. w zw. z art. 172 § 1 lub 2 k.c., a w konsekwencji wadliwe przyjęcie, iż uczestnik nie zasiedział służebności gruntowej o treści służebności przesyłu, polegającej na korzystaniu z nieruchomości wnioskodawcy w odniesieniu do urządzeń uczestnika znajdujących się na tej nieruchomości o sprecyzowanym zakresie co do jej szczegółowej treści oraz daty jej nabycia - w odpowiedzi na wniosek i późniejszych pismach uczestnika;

8. przepisów prawa materialnego - poprzez błędną wykładnię art. 7 k.c. w zw. z art. 6 k.c. oraz w zw. z art. 234 k.p.c., a w konsekwencji nieprawidłowe przyjęcie braku po stronie uczestnika i jego poprzedników prawnych dobrej wiary w posiadaniu służebności o treści służebności przesyłu, podczas gdy prawidłowo poczynione ustalenia faktyczne i brak inicjatywy dowodowej czy kontrdowodu ze strony wnioskodawcy nie dają podstaw do odmiennej podstawy do domniemania, ani też do obalenia domniemania dobrej wiary po stronie poprzednika uczestnika, w momencie początku biegu zasiedzenia.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty, uczestnik wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez oddalenie wniosku w całości oraz o zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestnika kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, a także kosztów postępowania przed sądem drugiej instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Ewentualnie, na wypadek uznania, że Sąd pierwszej instancji nie rozpoznał istoty sprawy lub, że zachodzi konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości, skarżący domagał się uchylenia postanowienia Sądu Rejonowego i przekazania sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania oraz rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego według norm przepisanych (k. 207 - 209).

Wnioskodawczyni domagała się oddalenia apelacji. Podniosła, że jej roszczenie o ustanowienie za wynagrodzeniem służebności przesyłu na rzecz uczestnika jest usprawiedliwione co do zasady, z uwagi na brak posiadania przez uczestnika tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości wnioskodawczyni, zarówno w sferze obligacyjnej, jak i prawnorzeczowej. Zdaniem wnioskodawczyni, nie doszło także do zasiedzenia służebności odpowiadającej treści służebności przesyłu (k. 220 - 221v).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy na podstawie przeprowadzonych dowodów dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Okręgowy akceptuje i przyjmuje za własne. Skuteczne zgłoszenie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że ocena przez Sąd konkretnych, zindywidualizowanych dowodów nie da się pogodzić z zasadami doświadczenia życiowego, regułami logicznego rozumowania albo też wymaga dowiedzenia, iż ocena ta jest nieprawidłowa dlatego, że nie bierze pod rozwagę treści zgromadzonego materiału procesowego w jego całokształcie. Nie jest przy tym wystarczające dla uznania powyższego zarzutu za trafny, aby polemika z oceną dokonaną przez Sąd, a co za tym idzie kwestionowanie poprawności opartych na niej ustaleń faktycznych, sprowadziła się do przeciwstawiania jej własnej, odmiennej, zdaniem strony - właściwej wersji zdarzeń doniosłych dla rozstrzygnięcia. Swobodna ocena dowodów stanowi jeden z zasadniczych atrybutów jurysdykcyjnej kompetencji Sądu, wobec czego omawiany zarzut nie jest usprawiedliwiony nawet wówczas, gdy na podstawie dowodów przeprowadzonych w sprawie da się skonstruować także taki ciąg faktów, który strona uznaje za prawidłowy, a jest on przy tym odmienny od tego, który Sąd przyjął jako podstawę faktyczną rozstrzygnięcia, o ile tylko formułując ją Sąd nie wykroczył poza ramy wskazane w art. 233 § 1 k.p.c. (por. w tej kwestii np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2001 r., IV CKN 970/00, LEX nr 52753; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lipca 2005 r., III CK 3/05, LEX nr 180925).

Zdaniem Sądu Okręgowego, uczestnik nie zdołał podważyć w apelacji trafnych ustaleń faktycznych Sądu pierwszej instancji i wyprowadzonych z nich konkluzji. Wbrew zarzutom skarżącego, Sąd Rejonowy szczegółowo ocenił wiarygodność i moc poszczególnych dowodów przeprowadzonych w sprawie, a podstawy i zasady dokonanej analizy wyjaśnił w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia. Sposób zredagowania w apelacji zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. nie realizuje wskazanych wcześniej wymogów, bowiem polega na ogólnej negacji wszystkich ustaleń faktycznych niekorzystnych dla uczestnika, bez sprecyzowania, z których konkretnie dowodów miałyby wynikać ustalenia przeciwne i dlaczego ocena Sądu pierwszej instancji jest wadliwa. Przedsiębiorstwo przesyłowe (...) SA w L. w toku postępowania o ustanowienie służebności przesyłu zgłosiło zarzut zasiedzenia służebności odpowiadającej treści służebności przesyłu. W ten sposób uczestnik bronił się przed żądaniem właściciela nieruchomości, twierdząc, że doszło już do zasiedzenia służebności przez tego przedsiębiorcę lub przez jego poprzednika prawnego, co oznaczałoby, iż żądanie wnioskodawczyni jest bezzasadne albo bezprzedmiotowe. W przypadku nabycia służebności w drodze zasiedzenia (...) S.A. w L. dysponowałaby bowiem uprawnieniem do korzystania z nieruchomości wnioskodawczyni w zakresie niezbędnym do obsługi urządzeń elektroenergetycznych, a to wykluczałoby możliwość ustanowienia służebności przesyłu o takiej samej treści. Zarzut zgłoszony przez uczestnika ma charakter peremptoryjny - niweczący roszczenie. (...) S.A. w L. powinna udowodnić podstawę faktyczną tego zarzutu (art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c.). Kwestionowanie prawidłowości uznania przez sąd, że przeprowadzone dowody nie są wystarczające do przyjęcia za wykazane okoliczności, których ciężar udowodnienia spoczywał na uczestniku, może nastąpić jedynie w drodze zarzutu naruszenia odpowiednich przepisów prawa procesowego, nie zaś art. 6 k.c. W tym kontekście nie jest też trafny zarzut naruszenia art. 232 k.p.c. Przepis ten stanowi w zdaniu pierwszym, że strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Wymieniona regulacja jest adresowana do stron (uczestników postępowania), a nie do sądu, w konsekwencji to strona, a nie sąd może naruszyć ten przepis. Wprawdzie art. 232 k.p.c. w zdaniu drugim przewiduje możliwość dopuszczenia dowodu niewskazanego przez stronę, jednak jest to tylko możliwość, a nie obowiązek. Ponadto z uzasadnienia apelacji wynika, iż skarżącemu chodziło o zdanie pierwsze tego przepisu.

Przepisy o służebności przesyłu zostały wprowadzone do kodeksu cywilnego ustawą z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 116, poz. 731), obowiązującą od dnia 3 sierpnia 2008 r. Ustawodawca zdecydował o wyodrębnieniu tej służebności ze służebności gruntowych i przyjął, że polega ona na obciążeniu nieruchomości na rzecz przedsiębiorcy prawem umożliwiającym korzystanie z tej nieruchomości w oznaczonym zakresie, zgodnie z przeznaczeniem urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 k.c. (art. 305¹ k.c.). Po dniu 3 sierpnia 2008 r. nieruchomość może być umownie obciążona służebnością na rzecz przedsiębiorstwa wykorzystującego urządzenia przesyłowe. Po odpowiednio długim czasie (dwadzieścia lat posiadania służebności w dobrej wierze lub trzydzieści lat posiadania służebności w złej wierze, liczone od dnia 3 sierpnia 2008 r. – art. 352 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 172 § 1 i 2 k.c.) może również dojść do zasiedzenia służebności przesyłu przez przedsiębiorstwo, które korzysta z cudzej nieruchomości na zasadach określonych w art. 305¹ k.c. W utrwalonym orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, iż przed ustawowym uregulowaniem służebności przesyłu (art. 305¹ – 305⁴ k.c.) było dopuszczalne nabycie w drodze zasiedzenia służebności odpowiadającej treści służebności przesyłu (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2008 r., III CZP 89/08, Biuletyn SN 2008/10/7; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2008 r., II CSK 389/08, LEX nr 484715; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 lipca 2010 r., I CSK 606/09, LEX nr 737248; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 2012 r., II CSK 120/12, LEX nr 1267161; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2013 r., V CSK 129/12, LEX nr 1294483; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2013 r., III CZP 18/13, OSNC 2013/12/139; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2013 r., V CSK 321/12, LEX nr 1381040; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2013 r., III CZP 31/13, OSNC 2014/2/11; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2014 r., II CSK 551/13, OSNC 2015/6/72). Okres występowania na nieruchomości stanu faktycznego odpowiadającego treści służebności przesyłu przed wejściem w życie art. 305¹ -305⁴ k.c. podlega doliczeniu do czasu posiadania wymaganego do zasiedzenia tej służebności (por. powołana wyżej uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2013 r., III CZP 18/13, OSNC 2013/12/139).

Trafne jest stanowisko Sądu Rejonowego, iż uczestnik nie wykazał, aby od 1961 r. posiadał, w sposób prowadzący do zasiedzenia, służebność odpowiadającą treści służebności przesyłu, związaną z korzystaniem z urządzeń w postaci stacji transformatorowej i stanowiska słupowego sieci niskiego napięcia, które aktualnie znajdują się na działce nr (...) położonej w K.. (...) S.A. w L. nie przedstawiła bowiem dowodów dotyczących przestrzennego i czasowego zakresu posiadania służebności, pozwalających na przyjęcie, że przebieg linii elektroenergetycznych i posadowienie urządzeń przesyłowych wybudowanych w latach 60 - tych ubiegłego wieku, a wyremontowanych w 1978 r. były tożsame z ich obecną lokalizacją na nieruchomości wnioskodawczyni. Tytuł prawny do korzystania z tej nieruchomości - w postaci nabytej przez zasiedzenie służebności odpowiadającej treścią służebności przesyłu - uczestnik wywodził z przedłożonych dokumentów: zaświadczeń lokalizacyjnych, protokołów zdawczo - odbiorczych oraz protokołów odbioru technicznego (k. 103 - 137). O ile można zgodzić się ze skarżącym, że wymienione dokumenty wskazują, co do zasady, na fakt posadowienia pewnych urządzeń czy elementów linii elektroenergetycznych w czasie budowy sieci w 1961 r., to w ocenie Sądu Okręgowego nie można na podstawie tych dokumentów stanowczo przyjąć, że od 1961 r. rozpoczął bieg termin zasiedzenia służebności przeciwko poprzednikom prawnym wnioskodawczyni. Ze złożonych dokumentów nie wynika bowiem, jak kształtowała się linia sieci elektroenergetycznych w tym czasie. Uczestnik, mimo zobowiązania Sądu (k. 160 - 161) nie złożył planu sytuacyjnego związanego z zaświadczeniem lokalizacyjnym nr (...) z 14 stycznia 1957 r. (k. 48), a również w protokole odbioru technicznego z 1961 r. (k. 115 – 119), decyzji z dnia 18 lipca 1977 r. (k. 121) i w protokole odbioru technicznego nr (...) (k. 122 – 123) brak jest danych odzwierciedlających położenie elementów sieci elektroenergetycznej na działce nr (...). To na uczestniku, podnoszącym zarzut zasiedzenia służebności, ciążył obowiązek udowodnienia, że przebieg linii elektroenergetycznej posadowionej w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku pokrywa się z obecną lokalizacją urządzeń na nieruchomości wnioskodawczyni. Sam skarżący przyznaje w apelacji, iż przedstawił jedynie szczątkową (choć jego zdaniem wystarczającą) dokumentację dotyczącą przeprowadzonej inwestycji (k. 208). Sąd Rejonowy słusznie uznał, że usytuowanie urządzeń elektroenergetycznych przed 1993 r. nie zostało wykazane przez uczestnika wywodzącego z tego faktu skutki prawne, zatem dopiero w 1993 r. mógł się rozpocząć bieg terminu zasiedzenia służebności o treści służebności przesyłu, związanej z korzystaniem przez przedsiębiorstwo przesyłowe ze stacji transformatorowo - rozdzielczej oraz linii napowietrznych niskiego i średniego napięcia znajdujących się na działce nr (...) (co nie dotyczy jednak korzystania z przyłącza podpartego słupem (...) wybudowanego dopiero w 2008 r. – k. 33). Z prawidłowych ustaleń Sądu Rejonowego wynika, że budowę linii średniego napięcia 15 kV, stacji transformatorowo - rozdzielczej (...) oraz budowę linii niskiego napięcia w miejscowości K. zaprojektowano na podstawie wskazania lokalizacyjnego z dnia 27 lipca 1992 r., wydanego przez Urząd Miejski w P. (k. 129), decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji z dnia 9 marca 1993 r., (...).II – (...), wydanej przez Urząd Miasta w P. (k. 125), decyzji tego samego podmiotu z dnia 5 maja 1993 r., (...), zatwierdzającej plan realizacyjny oraz udzielającej pozwolenia na budowę inwestycji obejmującej wykonanie linii niskiego napięcia, a także dwóch stacji transformatorowych i linii energetycznej średniego napięcia na działkach położonych w K. (k. 59 - 61), protokołu odbioru technicznego i przekazania do eksploatacji robót inwestycyjnych i po kapitalnym remoncie nr(...)z dnia 30 lipca 1993 r. (k. 136 - 137) oraz nr (...) z dnia 31 sierpnia 1993 r. (k. 103 - 104), obejmujących swoim zakresem stację transformatorowo - rozdzielczą oraz linie napowietrzne niskiego napięcia, potwierdzających odbiór i przekazanie do eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych znajdujących się na działce nr (...). Dowolne są tym samym twierdzenia uczestnika, że urządzenia przesyłowe istniejące na działce wnioskodawczyni zostały wybudowane już w latach 60 - tych XX - go wieku, a w 1992 r. oraz w 2008 r. miały miejsce jedynie ich modernizacje. Chybione jest odwoływanie się w tym zakresie do przepisów ustawy z dnia 28 czerwca 1950 r. o powszechnej elektryfikacji wsi i osiedli (tekst jednolity Dz. U. z 1954 r., nr 32, poz. 135, ze zmianami). Z samych tych przepisów nie wynikała kluczowa w niniejszej sprawie okoliczność - czy urządzenia elektroenergetyczne zostały posadowione w latach 60 - tych ubiegłego stulecia na działce nr (...) i czy ich przebieg był zgodny z obecnym. Sąd pierwszej nie naruszył przepisu art. 231 k.p.c. Domniemanie jest wnioskowaniem, a przepis art. 231 k.p.c. wchodzi w rachubę tylko w braku bezpośrednich środków dowodowych i nie wyłącza obowiązku dowodzenia przez stronę faktów, z których wywodzi ona skutki prawne. Fakt domniemany nie wymaga dowodzenia, natomiast wykazania wymagają fakty składające się na podstawę faktyczną domniemania. Zastosowanie domniemania faktycznego jest możliwe, gdy wobec wniosku z takiego domniemania nie ma innych hipotez konkurencyjnych, a wyprowadzona konkluzja nie budzi wątpliwości w świetle pozostałych dowodów (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 października 2000 r., I CKN 1196/98, LEX nr 50829; uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2002 r., IV CKN 718/00, LEX nr 54362; uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 19 grudnia 2012 r., I ACa 859/12, LEX nr 1293091). Fakt odbioru technicznego i przyjęcia do eksploatacji stacji trafo i linii elektroenergetycznych wymienionych w protokole z 1961 r. (k. 115 - 119) nie musi sam przez się oznaczać, iż te elementy sieci elektroenergetycznej były posadowione na działce nr (...). W omawianym dokumencie nie wskazano tej nieruchomości. Wypada zauważyć, że w korespondencji prowadzonej z A. W. przed wszczęciem postępowania (...) SA podnosiła, iż elektroenergetyczna napowietrzna stacja transformatorowa (...) została wybudowana w 1993 r. (k. 16). Z kolei pełnomocnik uczestnika przyznał, że dopiero w 1993 r. na nieruchomości wnioskodawczyni została posadowiona linia 15kV, przebiegająca w kierunku wschodnim, wówczas została też zbudowana stacja transformatorowa na działce nr (...), gdyż wcześniej wieś K. była zasilana z jednego transformatora, usytuowanego w innym miejscu (k. 158v).

O bezzasadności zarzutu zasiedzenia służebności w niniejszej sprawie decyduje również niewykazanie przez (...) S.A. w L. związku pomiędzy aktualnym posiadaniem służebności przez tę spółkę a posiadaniem na przestrzeni okresu wymaganego do zasiedzenia, realizowanym przez inne podmioty (w tym wskazywany w apelacji Skarb Państwa - k. 205 oraz Zakład (...) z siedzibą w S. - k. 209) w zakresie urządzeń elektroenergetycznych znajdujących się na działce nr (...), położonych w miejscowości K.. Zgodnie z treścią art. 176 § 1 k.c., jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat trzydzieści. Skarżący nie ma racji zarzucając Sądowi Rejonowemu błędne ustalenie, iż uczestnik nie wykazał przekształceń organizacyjnych swoich poprzedników prawnych oraz przeniesienia posiadania służebności. Należy podkreślić, że przedsiębiorstwo przesyłowe, zgłaszające zarzut zasiedzenia służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu powinno nie tylko wykazać datę posadowienia urządzeń elektroenergetycznych na gruncie - w sytuacji, w której inwestorem w zakresie budowy czy modernizacji linii nie było przedsiębiorstwo uczestniczące w postępowaniu, ale też fakt, że uczestnik jest następcą prawnym przedsiębiorstwa figurującego w przedłożonych dokumentach jako taki inwestor. Nawet jeśli przyjąć, iż dla przeniesienia posiadania służebności oraz już nabytej służebności nie jest konieczne zachowanie szczególnej formy prawnej, to jednak w każdej sprawie, w której aktualny przedsiębiorca przesyłowy powołuje się na wieloletnie posiadanie (zwłaszcza wywodzone jeszcze z okresu, kiedy pierwszym posiadaczem był Skarb Państwa), winien wykazać przynajmniej następstwo „ogólne”, czyli kolejne przekształcenia podmiotowe i ich zakres od początku podawanego biegu zasiedzenia do chwili jego upływu, tak aby można było przyjąć ciągłość posiadania służebności. Uczestnik złożył jedynie pismo procesowe z twierdzeniami co do tego następstwa (powołując się w nim między innymi na przekształcenia z 1988 r., 1993 r., 1995 r., 2006 r., 2007 r., 2010 r., bez precyzyjnego określenia, a tym bardziej udowodnienia ich zakresu podmiotowego, przy czym zaznaczył, że w przypadku zakwestionowania przez wnioskodawczynię następstwa prawnego, uczestnik przedstawi dowody wymienione w piśmie - k. 34). Wnioskodawczyni w piśmie z dnia 26 czerwca 2015 r. oświadczyła, iż kwestionuje następstwo prawne uczestnika w zakresie posiadania przedmiotowych sieci elektroenergetycznych (k. 142), a uczestnik, pomimo zobowiązania go przez Sąd Rejonowy do przedłożenia stosownych dokumentów celem wykazania następstwa prawnego (k. 145, 147) nie udowodnił powyższych okoliczności. Poczyniony przez uczestnika obszerny wywód co do następstwa prawnego nie jest równoznaczny z wykazaniem tego następstwa. Także stanowisko zaprezentowane w apelacji pozostaje niepoparte żadnymi dowodami. Powoływanie się w tej materii na tzw. notorium sądowe oraz wiedzę urzędową sądu nie mogło odnieść skutku postulowanego przez skarżącego, skoro wnioskodawczyni wyraźnie negowała powyższe fakty, a ciężar ich udowodnienia spoczywał na uczestniku. Wypada dostrzec, że protokół odbioru technicznego z 1961 r. (k. 115 – 119) dotyczy Przedsiębiorstwa Państwowego Zakłady (...) – Zakład (...), z kolei w protokole odbioru technicznego nr (...)z 30 lipca 1993 r. wymieniono Przedsiębiorstwo Państwowe Zakład (...) (k. 136 - 137), a w sporządzonym miesiąc później protokole odbioru technicznego nr (...) wpisano Zakład (...), wskazując, iż urządzenia zostały przyjęte „na majątek i do eksploatacji (...)(k. 103 – 104). Uczestnik nie wykazał, aby (...) S.A. w L. była następcą prawnym Rejonu Energetycznego B. w zakresie posiadania służebności odpowiadającej treści służebności przesyłu na działce nr (...), położonej w K..

Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, że nawet przy przyjęciu za udowodnione następstwa prawnego uczestnika, bieg terminu zasiedzenia służebności w związku z korzystaniem przez przedsiębiorstwo przesyłowe ze stacji transformatorowo - rozdzielczej oraz linii napowietrznych niskiego i średniego napięcia mógł się rozpocząć najwcześniej w 1993 r., a w zakresie korzystania z przyłącza podpartego słupem (...)- w 2008 r. (k. 33). Istotne było zatem, czy posiadaniu służebności przez przedsiębiorstwo przesyłowe towarzyszyła dobra, czy zła wiara, bowiem tylko w pierwszym przypadku można by mówić o zasiedzeniu służebności, które nastąpiło w 2013 r., natomiast posiadacz będący w złej wierze mógłby nabyć przez zasiedzenie służebność odpowiadającą służebności treści służebności przesyłu dopiero w 2023 r., tj. po upływie 30-letniego okresu posiadania.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 7 k.c. w zw. z art. 6 k.c. i art. 234 k.p.c., należy wskazać, że problem kwalifikacji posiadania według kryterium dobrej lub złej wiary posiadacza w chwili uzyskania przez niego posiadania, występował w orzecznictwie Sądu Najwyższego wielokrotnie, na tle różnorakich stanów faktycznych. W uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 6 grudnia 1991 r. (III CZP 108/91, OSNC 1992/4/48), mającej moc zasady prawnej, wyrażono pogląd, iż osoba, która weszła w posiadanie nieruchomości na podstawie umowy mającej na celu przeniesienie własności, zawartej bez zachowania formy aktu notarialnego, nie jest samoistnym posiadaczem w dobrej wierze. W uzasadnieniu tej uchwały Sąd Najwyższy stwierdził - między innymi - że powołanie się na nienaruszanie niczyich praw, czy też na niekrzywdzenie nikogo, może odnosić się tylko do stosunku zobowiązaniowego stron nieformalnej umowy. W stosunkach prawnorzeczowych, uregulowanych w księdze drugiej kodeksu cywilnego pt. „Własność i inne prawa rzeczowe”, chodzi natomiast o stosunek osoby względem rzeczy, konkretnie o stosunek posiadacza względem nieruchomości objętej we władanie na podstawie umowy zawartej bez zachowania formy aktu notarialnego. Stosownie do art. 245 § 1 k.c., do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości, a więc także służebności, konieczne jest oświadczenie właściciela rzeczy, złożone w formie aktu notarialnego; nie może więc budzić wątpliwości, iż brak tego rodzaju oświadczenia oznacza złą wiarę posiadacza służebności. Niczego w tym wypadku nie zmienia art. 7 k.c. Przewiduje on wprawdzie domniemanie dobrej wiary, jednak jest to domniemanie wzruszalne i może być obalone nie tylko w następstwie inicjatywy dowodowej podmiotu mającego w tym interes, ale też przez same okoliczności faktyczne, wskazujące na istnienie złej wiary posiadacza. Fakty domniemane powinny podlegać ocenie w kontekście wszystkich dowodów zebranych w sprawie, niezależnie od tego, która ze stron domagała się przeprowadzenia dowodu (por. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2014 r., II CSK 472/13, LEX nr 1476956). W orzecznictwie przyjmuje się, że domniemanie dobrej wiary posiadacza (art. 7 k.c.) może wzruszyć dowód, iż posiadacz w chwili rozpoczęcia posiadania w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu wiedział lub przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o tym, że narusza swym zachowaniem prawo innej osoby. Takim dowodem może być stwierdzenie braku własnego tytułu posiadacza uprawniającego do wejścia na cudzy grunt czy korzystania z niego w określonym zakresie. Przedsiębiorstwo energetyczne, które nie legitymuje się uprawnieniem do ingerowania w sferę cudzej własności dla bieżącego utrzymania i korzystania z urządzeń przesyłowych, korzysta z tej nieruchomości w złej wierze (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 25 listopada 2008 r., II CSK 344/08; LEX nr 1360208; z dnia 25 listopada 2008 r., II CSK 346/08, LEX nr 484714; z dnia 3 kwietnia 2009 r., II CSK 471/08, LEX nr 607255; z dnia 6 maja 2009 r., II CSK 594/08, LEX nr 510969 z dnia 6 października 2010 r., II CSK 156/10, LEX nr 970068; uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 4 września 2014 r., II CSK 659/13, LEX nr 1540483; uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2014 r., II CSK 472/13, LEX nr 1476956). Sąd Rejonowy prawidłowo zweryfikował w okolicznościach niniejszej sprawy domniemanie ustanowione w art. 7 k.c., gdy zważy się na zakwestionowanie przez wnioskodawczynię dobrej wiary przedsiębiorstwa przesyłowego (k. 78v - 79) i niewykazanie istnienia po stronie uczestnika czy wskazywanych przez niego poprzedników prawnych, tytułu do objęcia nieruchomości wnioskodawczyni w posiadanie w zakresie służebności przesyłu. Uczestnik powoływał się w tej mierze na pisemne oświadczenie Z. D. (2) o wyrażeniu zgody na ustanowienie stacji transformatorowej na działce nr (...). Jak trafnie zauważył Sąd pierwszej instancji, zgoda ta obejmowała jedynie posadowienie na nieruchomości transformatora, a nie innych urządzeń oraz została udzielona w zwykłej formie pisemnej. Na oświadczeniu noszącym datę 16 października 1992 r. wpisano odręcznie dwa nazwiska - Z. D. (2) i jego teściowej G. S. oraz umieszczono jeden nieczytelny podpis (k. 127). Z. D. (2) zeznał, że to on złożył podpis, gdyż teściowie nie godzili się na zlokalizowanie na działce transformatora i linii energetycznej (k. 140). Przedsiębiorstwo energetyczne jako profesjonalny uczestnik obrotu powinno wykazać się odpowiednią starannością i podjąć czynności w celu ustalenia, kto jest właścicielem działki nr (...) - aby uzyskać zgodę od uprawnionych osób na korzystanie z tej nieruchomości w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu, zwłaszcza w okresie gdy nie obowiązywała już zasada jednolitej własności państwowej i zaczęło się kształtować o wiele silniejsze niż w poprzednich warunkach ustrojowych przekonanie, że nie można dowolnie naruszać praw podmiotów prywatnych z powołaniem się na interes publiczny. Umowne ustanowienie służebności przesyłu stanowi czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu rzeczą wspólną i do skutecznego dokonania tej czynności konieczne jest złożenie oświadczenia woli przez wszystkich współwłaścicieli nieruchomości (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 lipca 2011 r., I CSK 714/10, LEX nr 897954). Postanowieniem z dnia 18 marca 2005 r. Sąd Rejonowy w Pińczowie w sprawie I Ns 65/04 stwierdził, że Z. i Z. małżonkowie D. stali się z dniem 4 listopada 1971 r. z mocy prawa, nieodpłatnie, na zasadzie małżeńskiej wspólności ustawowej, współwłaścicielami nieruchomości rolnych położonych w K., w tym między innymi działki rolnej oznaczonej nr 504. Zgoda jednego ze współwłaścicieli na lokalizację transformatora na nieruchomości była zatem niewystarczająca, a skoro inwestycja nie była dokonywana przez przedsiębiorstwo energetyczne na gruntach Skarbu Państwa, to tym bardziej należało oczekiwać od takiego przedsiębiorstwa wykazania prawidłowości zasad zajęcia przez nie prywatnych nieruchomości, zwłaszcza tego, czy odbyło się ono w ramach ostatecznej decyzji administracyjnej, czy też ważnej umowy ze wszystkimi współwłaścicielami. Sąd Rejonowy prawidłowo zaznaczył, że uczestnik przedstawił jedynie pierwszą stronę decyzji Urzędu Miejskiego w P. z dnia 9 marca 1992 r. o ustaleniu lokalizacji inwestycji polegającej na budowie linii energetycznej niskiego napięcia i średniego napięcia oraz stacji transformatorowych w miejscowości K. (k. 125), stąd nie wiadomo, czy ówcześni właściciele działki nr (...) otrzymali tę decyzję; nie złożono też – mimo zobowiązania Sądu (k. 160) – załącznika graficznego do tej decyzji. Ponadto z załącznika tekstowego nr 1a do tej decyzji wynika, że linię energetyczną należało zaprojektować tak, by słupy linii energetycznej zlokalizować w miarę możliwości na granicach działek (k. 126). W decyzji zawarto klauzulę, iż decyzja traci ważność, jeżeli inwestor nie uzyskał prawa do terenu lub je utracił (k. 125). Sąd Rejonowy zasadnie stwierdził, że inwestor nie wypełnił warunków określonych w wymienionych dokumentach, gdyż linia elektroenergetyczna nie została posadowiona na granicy działki, a oświadczenie Z. D. (2) z dnia 9 marca 1992 r. nie może być uznane, z przyczyn omówionych wyżej, za „uzyskanie prawa do terenu”. Trzeba również podkreślić, iż prowadzenie inwestycji na podstawie odpowiednich zezwoleń władzy budowlanej nie przesądza jeszcze samo przez się o tym, że przy jej realizacji nie mogło dojść do naruszenia prawa własności. Dlatego też nie można z faktu wydania takich decyzji i niezaskarżenia ich przez właściciela nieruchomości wyprowadzać wniosku, iż inwestor uzyskał formalną zgodę właściciela na przeprowadzenie przez jego grunt urządzeń przesyłowych. Wynika to z różnego charakteru regulacji zawartej w prawie budowlanym i prawie cywilnym (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 26 kwietnia 2006 r., V CSK 20/06, LEX nr 198525; z dnia 29 stycznia 2008 r., IV CSK 410/07, LEX nr 445289; z dnia 9 sierpnia 2005 r., IV CK 82/05, LEX nr 303363 oraz z dnia 6 maja 2009 r., II CSK 594/08, LEX nr 510969). Jak już wcześniej wskazano, uczestnik nie wykazał, aby urządzenia elektroenergetyczne zostały posadowione na nieruchomości wnioskodawczyni przed 1993r., na podstawie przepisów o powszechnej elektryfikacji wsi i osiedli, ale nawet udowodnienie tej okoliczności nie dezaktualizowałoby wcześniejszych uwag o konieczności dysponowania przez przedsiębiorstwo energetyczne odpowiednim tytułem do korzystania z wymienionej nieruchomości. Z tych względów nie można przyjąć, aby ingerowanie przez przedsiębiorstwo przesyłowe we własność wnioskodawczyni (bądź jej poprzedników prawnych) w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu rozpoczęło się w takich okolicznościach, które usprawiedliwiały przekonanie posiadacza, że nie narusza on cudzego prawa. Sąd Rejonowy nie uchybił zatem przepisom art. 234 k.p.c. ani art. 7 k.c. i był uprawniony do stwierdzenia, iż doszło do obalenia domniemania przewidzianego w art. 7 k.c., a to uzasadniało ocenę posiadania służebności przez przedsiębiorstwo przesyłowe według kryteriów określonych w art. 172 § 2 k.c. w zw. z art. 292 k.c.

Pomimo formalnie różnego charakteru zarzutów sformułowanych w apelacji, dotyczących zarówno naruszenia prawa procesowego i materialnego, należy zwrócić uwagę, że w istocie zarzuty te sprowadzają się do podważenia dokonanej przez Sąd Rejonowy materialnoprawnej oceny przesłanek zgłoszonego przez uczestnika zarzutu zasiedzenia służebności o treści odpowiadającej treści służebności przesyłu. Argumenty podnoszone przez skarżącego ponownie, tym razem w płaszczyźnie materialnoprawnej, nawiązują do problemu wykazania przez uczestnika czasu posiadania służebności i skuteczności obalenia w sprawie domniemania dobrej wiary. Przeprowadzone wyżej rozważania pozwalają na uznanie daty 31 sierpnia 1993 r. (data odbioru technicznego) za początek biegu zasiedzenia tej służebności w zakresie linii energetycznych i stacji transformatorowej znajdującej się na działce nr (...), a co do korzystania z przyłącza podpartego słupem (...) – daty 31 grudnia 2008 r. (ze względu na brak bliższych danych co do daty dziennej posadowienia tych urządzeń w 2008 r. należy przyjąć koniec roku), wówczas bowiem dopiero przedsiębiorstwo przesyłowe rozpoczęło korzystanie z trwałego i widocznego urządzenia, o jakim mowa w art. 292 k.c. i korzysta z niego nadal, jednak trzydziestoletni termin zasiedzenia w złej wierze nie upłynął, gdyż w dniu 29 września 2014 r. A. W. złożyła wniosek o ustanowienie służebności przesyłu za odpowiednim wynagrodzeniem. Bieg terminu zasiedzenia został więc przerwany przez podjęcie przez właściciela czynności, o której mowa w art. 123 § 1 pkt 1 k.c. w zw. z art. 175 k.c. (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2011 r., III CZP 124/10, OSNC 2011/9/99). (...) S.A. w L. nie udowodniła, aby przebieg linii elektroenergetycznych i posadowienie urządzeń przesyłowych wybudowanych w latach 60 - tych ubiegłego wieku, były tożsame z ich obecną lokalizacją na działce nr (...), ani nie wykazała następstwa prawnego w zakresie posiadania służebności po podmiotach, które wykonywały to posiadanie we wcześniejszym zakresie na nieruchomości wnioskodawczyni. Tym samym uznanie przez Sąd Rejonowy za usprawiedliwione co do zasady żądania A. W. ustanowienia służebności przesyłu na rzecz (...) SA w L. na nieruchomości położonej w K., oznaczonej w ewidencji gruntów nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Pińczowie prowadzi księgę wieczystą (...) nie może być uważane za naruszające art. 292 k.c. w zw. z art. 172 § 2 k.c. i art. 305^{(
1)} k.c. oraz art. 305^{(
4)} k.c.

Z przyczyn wskazanych wyżej, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. oddalił apelację.

SSO Rafał Adamczyk SSO Sławomir Buras SSO Bartosz Pniewski

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE