Sygn. akt I C 937/16

UZASADNIENIE

Powód: B. (...) z siedzibą w G., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, złożył pozew przeciwko A. S., domagając się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanej kwoty 14.047,19 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie – od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, jak również zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu wskazano, że pozwana zawarła z S. (...) S.A. w dniu 13 września 2007 roku umowę kredytu gotówkowego. W dniu 3 czerwca 2015 roku Bank zawarł z powodem umowę przelewu wierzytelności, z uwagi na brak spłaty zadłużenia. Na dzień 7 lipca 2016 roku należność stwierdzona wyciągiem z ksiąg rachunkowych powoda wynosi: kwotę 9.113,12 zł tytułem kapitału, kwotę 4.934,07 zł tytułem odsetek. Wskazano również na kapitalizację odsetek dokonaną przez powoda.

W dniu 30 sierpnia 2016 roku pod sygn. I Nc (...) wydano nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodnie z żądaniem powoda (k. 16). Sprzeciw od wskazanego nakazu złożyła pozwana A. S., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika (k. 17 i nast.). W złożonym sprzeciwie podniesiono zarzut przedawnienia dochodzonego roszczenia, niewykazania i nieudowodnienia roszczenia co do zasady i co do wysokości w zakresie dochodzonym pozwem, jak również brak legitymacji czynnej powoda, wnosząc o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu w postaci kosztów zastępstwa procesowego i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Wskazano, że załączone przez powoda dokumenty nie stwierdzają jego uprawnień w zakresie roszczeń przysługujących wierzycielowi pierwotnemu, a wierzyciel pomimo powołania się na bankowy tytuł egzekucyjny nie złożył go do akt sprawy. Powód nie wykazał ani istnienia, ani wysokości zobowiązania. Powód nie złożył całej umowy cesji, na którą się powołał. Roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu, a w przedmiotowej sprawie ma zastosowanie 3-letni termin przedawnienia. Wierzytelność, która miała być nabyta przez powoda przedawniła się najwcześniej z upływem trzech lat od jej wypowiedzenia przez cedenta lub po nadaniu BTE klauzuli wykonalności, albo ewentualnie 3 lat od umorzenia egzekucji.

W piśmie z dnia 3 października 2016 roku (k. 30 i nast.) pełnomocnik powoda wskazał, że poprzedni wierzyciel wypowiedział umowę z datą wymagalności na dzień 20 listopada 2009 roku, ponieważ pozwana nie regulowała terminowo swoich należności. Wystawiony został bankowy tytuł egzekucyjny, a następnie na jego podstawie wszczęte zostało postępowanie egzekucyjne KM (...). Po nabyciu wierzytelności powód prowadził działania zmierzające do dobrowolnego spełnienia świadczenia przez pozwaną, ale bezskutecznie. Wskazano, że pozwana dokonała na rzecz poprzedniego wierzyciela czterech wpłat w okresie od lutego 2014 roku do lutego 2015 roku. Powód wskazał stan zadłużenia pozwanej, aktualny na czas sporządzenia pozwu poprzez dołączenie wyciągu z ksiąg rachunkowych funduszu. Wskazano na sposób wyliczenia dochodzonej należności. Co do zarzutu przedawnienia pełnomocnik wskazał, że jest on bezzasadny, ponieważ kilkakrotnie doszło do przerwania biegu przedawnienia poprzez: złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bte, nadanie tej klauzuli, złożenie wniosku o wszczęciu egzekucji, umorzenie postępowania egzekucyjnego, złożenie pozwu do sądu.

W piśmie z dnia 14 listopada 2016 roku (k. 58) pełnomocnik pozwanej podtrzymał zarzut przedawnienia, powołując się na najnowsze orzecznictwo Sądu Najwyższego. Jednocześnie zaprzeczył, aby pozwana dokonywała na rzecz cedenta lub powoda jakichkolwiek dobrowolnych wpłat.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 11 września 2007 roku S. (...) (S.A.) z siedzibą w P. Oddział w Polsce zawarł z A. S. umowę kredytu odnawialnego nr (...), na podstawie której Bank oddał do dyspozycji kredytobiorcy środki pieniężne w ramach odnawialnego limitu kredytowego do kwoty 13.200,00 zł, na cele konsumpcyjne.

dowód : umowa – k. 10-12, 35-40, tabela – k. 41-42, regulamin – k. 43-46

W dniu 28 stycznia 2011 roku S. (...) (S.A.) z siedzibą w P. oddział w Polsce wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), wskazując w nim na zobowiązanie A. S. wynikające z umowy zawartej z w dniu 11 września 2007 roku, na łączną kwotę 10.394,28 zł z dalszymi odsetkami ustawowymi od kwoty 9.113,12 zł od dnia 29 stycznia 2010 roku do dnia zapłaty. Postanowieniem z dnia 10 marca 2010 roku wydanym w sprawie I Co (...), nadano bte klauzulę wykonalności. Na podstawie uzyskanego tytułu wykonawczego bank wszczął w dniu 11 czerwca 2010 egzekucję przeciwko A. S.. Kobieta została zawiadomiona o postępowaniu w dniu 23 lipca 2010 roku. Postanowieniem z dnia 11 sierpnia 2015 roku wydanym w sprawie KM (...) Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w B. (...) D. M. umorzył postępowanie w sprawie na skutek wniosku wierzyciela (art. 825 pkt. 1 kpc).

dowód : wszystkie dokumenty w aktach KM (...)

W dniu 1 czerwca 2015 roku S. (...) (S.A.) z siedzibą w P. oddział w Polsce i B. (...) z siedzibą w G. zawarli umowę sprzedaży wierzytelności, na podstawie której bank zbył na rzecz funduszu wierzytelności wymienione w załączniku do umowy, w tym wierzytelność wobec A. S. wynikającą z umowy uruchomionej w dniu 13 września 2007 roku.

dowód : załącznik do umowy cesji k. 13, umowa – k. 14,

W księgach rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego z dnia 7 lipca 2016 roku wg. stanu na wskazaną datę znajduje się zapis, że B. (...) z siedzibą w G. nabył od (...) S.A. Oddział w Polsce wierzytelność wobec A. S. wynikającą z umowy zawartej pomiędzy stronami i przysługuje mu należność w kwocie 14.047,19 zł, na którą składają się: kwota 9.113,12 zł tytułem kapitału, kwota 4.934,07 zł tytułem odsetek oraz kwota 00,00 zł tytułem kosztów.

dowód : wyciąg z ksiąg rachunkowych – k.3,

Pismem z dnia 23 lipca 2015 roku Fundusz wezwał A. S. do zapłaty kwoty 13.395,29 zł. Kolejne wezwanie do zapłaty z informacją o skierowaniu sprawy na drogę postępowania sądowego datowane jest na dzień 14 czerwca 2016 roku.

dowód : pismo – k. 47-50, 51-52

Sąd zważył co następuje:

Sąd uznał roszczenie powoda za bezzasadne w całości. Stan faktyczny sprawy Sąd ustalił na podstawie całego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności przedstawionych dokumentów, co do których Sąd nie stwierdził podstaw do podważenia ich mocy dowodowej. Sąd stwierdził przy tym, że z treści dokumentów wynika przejście uprawnień na powoda, stąd zarzut dot. braku legitymacji czynnej nie może się ostać. Zasadny jednak okazał się zarzut przedawnienia podniesiony przez stronę pozwaną.

Roszczenie powoda oparte było o umowę dot. kredytu odnawialnego. Jak wskazuje art.69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Jak wskazuje art. 117 §1 i 2 kc z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu; po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia (zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne). Terminy podstawowe przedawnienia roszczeń wskazuje art. 118 kc: jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat 10, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jeżeli w przedmiotowej sprawie stosunek pierwotny, z którego wynikało roszczenie, oparty był o umowę kredytu odnawialnego, to to oznacza, że termin przedawnienia był trzyletni, jako że związany z działalnością gospodarczą pierwszego wierzyciela.

W przedmiotowej sprawie umowa była zawarta w dniu 11 września 2007 roku. Umowa, zgodnie ze wskazaniem powoda jak na k. 30verte, została wypowiedziana ze skutkiem na dzień 20 listopada 2009 roku. W dniu 28 stycznia 2010 roku bank wystawił bankowy tytuł egzekucyjny, a w dniu 10 marca 2010 roku nadano bte klauzulę wykonalności. Doszło do pierwszego przerwania biegu przedawnienia, ponieważ w myśl art. 123 §1 kc bieg przedawnienia przerywa się m.in. przez każdą czynność przed sądem przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. W odniesieniu do bankowych tytułów egzekucyjnych mamy w chwili obecnej ugruntowane stanowisko, wyrażone m.in. w uchwale SN z dnia 16 stycznia 2004 roku, sygn. III CZP 101/03,OSNC 2005/4/58, iż wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu przerywa bieg przedawnienia. Należy wskazać, że w uzasadnieniu Sąd Najwyższy wskazał, że (…) przewidziany w art. 125 § 1 k.c. termin przedawnienia roszczenia stwierdzonego sądowym tytułem egzekucyjnym rozpoczyna bieg na nowo od daty uprawomocnienia się tego tytułu (art. 124 § 2 k.c.), a nie od daty złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności ani od daty nadania klauzuli wykonalności. Stąd jednak nie wynika, że przedawnienie wspomnianego roszczenia nastąpi zawsze z upływem terminu określonego w art. 125 § 1 k.c., liczonego od daty uprawomocnienia się sądowego tytułu egzekucyjnego, nie powinno bowiem ulegać wątpliwości, że bieg tego terminu może zostać przerwany. Istnieje zgodność poglądów co do tego, że przerwanie biegu tego terminu może nastąpić na zasadach określonych w art. 124 k.c. przez złożenie wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, przy czym termin przedawnienia biegnący na nowo po umorzeniu postępowania egzekucyjnego może być znów przerwany przez złożenie wniosku o wszczęcie ponownego postępowania egzekucyjnego (art. 826 k.p.c.). Wynika z tego, że po pierwszym przerwaniu biegu przedawnienia termin przedawnienia biegł na nowo (art. 124 §1 kc), ale nie wcześniej niż od daty zakończenia postępowania klauzulowego (art. 124 §2 kc), a więc daty uprawomocnienia się tytułu. Orzeczenie w sprawie I Co 658/10 stało się prawomocne ostatecznie z dniem 1 sierpnia 2010 roku, po doręczeniu dłużniczce dokumentów w postępowaniu egzekucyjnym, co miało miejsce w dniu 23 lipca 2010 roku. Należy wskazać, że w dniu 11 czerwca 2010 roku bank złożył wniosek egzekucyjny, a to oznacza, że w tej dacie znowu doszło do przerwania biegu przedawnienia. W tej sytuacji w myśl art. 124 §2 kc przedawnienie nie biegło, dopóki postępowanie nie zostało zakończone. Postępowanie zostało umorzone postanowieniem z dnia 11 sierpnia 2015 roku wydanym na podstawie art. 825 pkt. 1 kpc – na wniosek wierzyciela – banku. Raz jeszcze trzeba zaznaczyć, że nowym wierzycielem – na podstawie umowy cesji – jest podmiot inny niż wierzyciel pierwotny: nie jest to już bank, ale fundusz sekurytyzacyjny. Jest to o tyle istotne, że postępowanie egzekucyjne było prowadzone nie na podstawie wyroku sądowego, ale na innej podstawie: bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w sądową klauzulę wykonalności. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 listopada 2014 roku, sygn. akt II CSK 196/14, Biul. SN 2015 nr 2 stwierdził, że Wniosek o wszczęcie egzekucji nie przerywa biegu przedawnienia, jeżeli komornik umorzył postępowanie egzekucyjne na wniosek wierzyciela, który w toku tej egzekucji dokonał przelewu egzekwowanej wierzytelności. W uzasadnieniu wyroku wskazano, że ponieważ doszło w toku postępowania egzekucyjnego do przelewu wierzytelności, to nabywca wierzytelności zyskuje prawo do wierzytelności objętej dotychczasowym tytułem wykonawczym, ale nie do kontynuowania wszczętego przez inny podmiot postępowania egzekucyjnego, ponieważ przy bankowym tytule egzekucyjnym – gdy nabywca nie jest bankiem – musi uzyskać własny sądowy tytuł egzekucyjny, a następnie klauzulę wykonalności. (…) Z racji następstwa prawnego, o którym mowa, prawo stwierdzone w tytule egzekucyjnym na rzecz dotychczasowego wierzyciela wygasa wskutek przejścia na inny podmiot, a tym samym wygasa uprawnienie do prowadzenia postępowania egzekucyjnego przez pierwotny podmiot. (…) Skutki, jakie wiązały się z prowadzeniem postępowania egzekucyjnego odnoszą się do występujących w tym postępowaniu podmiotów i tytułu wykonawczego, na podstawie którego egzekucja była prowadzona. Podkreślono również, że na skutek wniosku o umorzenie postępowania egzekucyjnego cedent zrezygnował z poszukiwania zaspokojenia wierzytelności. Z taką sytuacją mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie. Dodatkowo jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 29 czerwca 2016 roku, sygn. III CZP 29/16, LEX nr 2067028: Nabywca wierzytelności niebędący bankiem nie może powoływać się na przerwę biegu przedawnienia spowodowaną wszczęciem postępowania egzekucyjnego na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności (art. 123 §1 pkt. 1 kpc). W uzasadnieniu uchwały podkreślono, z powołaniem się na uchwałę z dnia 19 listopada 2014 roku, sygn. II CSK 196/14, że (…) przerwanie biegu przedawnienia na podstawie art. 123 §1 pkt 1 kpc następuje, co do zasady, tylko pomiędzy stronami postępowania, jeżeli z istoty łączącego je stosunku prawnego wynika, że są materialnie zobowiązane lub uprawnione, a więc skutek przerwania zachodzi tylko w podmiotowych i przedmiotowych granicach czynności podjętej przez wierzyciela. (…) Skutki prawne postępowania egzekucyjnego wszczętego na podstawie bankowego tytułu wykonawczego związane są więc tylko z podmiotami w nim uczestniczącymi na podstawie tego tytułu w granicach podmiotowych i przedmiotowych ukształtowanych treścią klauzuli wykonalności. Zaznaczono wyjątkowość instytucji bte, stawiającej bank w uprzywilejowanej pozycji w porównaniu z innymi podmiotami obrotu gospodarczego. Sąd podzielając wyżej przedstawione stanowisko SN stwierdza zatem, że Fundusz nie może powołać się na przerwanie biegu przedawnienia wywołane ani wszczęciem postępowania egzekucyjnego przez bank, ani również wcześniejszymi czynnościami takimi jak złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bte i nadanie mu tej klauzuli. Oznacza to, że wymagalność roszczenia – niezbędna dla określenia, czy doszło do przedawnienia, czy też nie – będzie liczona od daty wskazanej przez powoda, tj. 20 listopada 2009 roku. W tej sytuacji trzyletni termin przedawnienia upłynął z dniem 20 listopada 2012 roku, a pozew złożony dopiero w dniu 18 sierpnia 2016 roku jest spóźniony. Zatem wszystkie powyższe okoliczności doprowadziły Sąd do uznania, że zarzut przedawnienia jest zasadny, co spowodowało, że w pkt. I sentencji wyroku Sąd powództwo oddalił.

Jak wskazuje art. 98 §1 kpc strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu), a art. 100 kpc dodatkowo stwierdza, że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone; sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania. Wobec stwierdzenia, że pozwana wygrała proces w całości, Sąd w pkt. II sentencji wyroku zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 4.817,00 zł tytułem zwrotu kosztów zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, ustaloną w oparciu o §2 pkt. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (w brzmieniu sprzed 27 października 2016 roku). Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji.

Sygn. akt I C 937/16

ZARZĄDZENIE

1.  (...),

2.  (...)

3.  (...)

(...)